Podstawy. Nagrywanie domowe podkasting

Podstawy Nagrywanie domowe podkasting

WPROWADZENIE Co dla FIRMY Shure znaczy hasło legendarne osiągnięcia? Mamy świadomość, że zwrot legendarne osiągnięcia nie powinien być używany bez zastanowienia. W firmie Shure traktujemy go bardzo poważnie, a związany z nim dotychczasowy dorobek stanowi dla nas istotne oparcie i wyznacza kierunek przyszłych działań. Nasze rozważania zaczęliśmy od zastanowienia się, w jaki sposób osiągnięcia te odnoszą się do naszych produktów. Doszliśmy do wniosku, że jest to wynik ich złotego standardu jakości, użyteczności i trwałości. Jednocześnie cały czas zdajemy sobie sprawę z tego, że postrzega się nas jako lidera na rynku. Dlatego też ciągle pracujemy nad rozwijaniem konstrukcji naszych produktów i dokładamy wszelkich starań, aby podobnie jak dotychczas, każdego kolejnego dnia zapewniać ich najwyższą jakość i niekwestionowaną solidność. Nasze dokonania oceniamy również w kontekście naszych stosunków partnerskich. Umożliwiając innym pełne wykorzystywanie ich potencjału, sami staramy się zapewnić możliwie najlepszą obsługę, wsparcie oraz szkolenia. Mając to na uwadze dzielimy się naszą wiedzą bez żadnych oporów. Ostatecznie nasze 84-letnie dziedzictwo zapisane jest chlubnymi stronami różnorodnych i legendarnych dokonań na wielu polach, a nasze działania cały czas ukierunkowane są na zagadnienia optymalizowania Twojej aktywności i dokonań. SHURE WIE JAK W ofercie Shure znajdują się specjalnie zaprojektowane mikrofony, które można wykorzystać praktycznie do każdego celu. Ten przewodnik dostarcza podstawowej wiedzy na temat działania mikrofonów oraz tego, co należy wziąć pod uwagę, aby wybrać najlepszy produkt do wykonania nagrań oraz podkastingu. Dowiesz się też, jak je podłączyć i ustawić w różnych warunkach nagrywania. 3

Spis treści NAGRYWANIE DOMOWE ORAZ PODKASTING...7 CO TO JEST CYFROWY SYGNAŁ AUDIO...8 Sygnały analogowe...8 Sygnały cyfrowe...9 Połączenia...10 Mikrofon...10 Karta dźwiękowa...12 Miksery...14 MIKROFONY - PODSTAWY...15 Typ przetwornika...15 Charakterystyka kierunkowa...18 Charakterystyka częstotliwościowa...20 Wybór mikrofonu...21 Umieszczenie mikrofonu...22 Wokale...23 Mowa...23 Instrumenty...24 Środowisko nagrywania...30 MONITOROWANIE...32 Urządzenia rejestrujące...34 Oprogramowanie / Postprodukcja cyfrowa...35 Oprogramowanie...35 Przetwarzanie sygnału efekty...36 DODATEK...39 RZUT OKA NA PRZEWODOWE MIKROFONY SHURE...40 Słownik...44 4 5

nagrywanie domowe NAGRYWANIE DOMOWE ORAZ PODKASTING Z każdym dniem nagrywanie domowe oraz podkasting zyskują na popularności. Urządzenia wykorzystywane do tych celów stają się coraz bardziej wyrafinowane i wyspecjalizowane, a jednocześnie ogólnodostępne, i w rozsądnych cenach. Coraz więcej osób angażuje się też w realizowanie tego typu projektów audio. Celem tego przewodnika jest pomóc Tobie domowemu realizatorowi dźwięku lub podkasterowi, uzyskać lepsze brzmienie w realizowanych projektach, niezależnie od tego czy są one: monologami dyskusjami wieloosobowymi wywiadami występami muzycznymi tworzeniem ścieżek audio dla materiałów video. Ten przewodnik krok po kroku zajmuje się omówieniem zasad, produktów oraz sposobu ich wykorzystania, a także w jaki sposób ominąć najczęściej występujące problemy. Jeśli jesteś nowicjuszem w zakresie nagrań domowych i podkastingu lub też jeśli chcesz poprawić jakość swoich nagrań, najwyższy czas przystąpić do działania! 7

co to jest sygnał cyfrowy audio CO TO JEST CYFROWY SYGNAŁ AUDIO Istnieje wiele opowieści i historii o tym, w jaki sposób i kiedy zostało dokonane pierwsze nagranie audio. Niemniej jednak Tomasz Edison jest uważany za pioniera na tym polu 6 grudnia 1877 roku recytował on pierwsze strofy wiersza Mary had a little lamb i utrwalił to na swoim fonografie z walcem pokrytym cynową folią. Od tego czasu stworzono bardzo wiele różnych formatów do rejestrowania i odtwarzania sygnału audio, m.in. płyty gramofonowe, kasety magnetofonowe, DAT, MiniDisc itp. Obecnie standardem stało się cyfrowe nagrywanie na twardy dysk. Sygnały analogowe Sygnał audio musi zostać przekształcony na sygnał elektryczny, aby było możliwe jego przetwarzanie i przechowywanie. Elektryczny sygnał audio odzwierciedla falę dźwiękową. Sygnał analogowy jest przesyłany za pośrednictwem prądu stałego. Taki elektryczny sygnał audio może być w łatwy sposób przekształcany na płycie gramofonowej lub taśmie magnetycznej. Fizyczna jakość nośnika, taka jak intensywność pola magnetycznego lub rowka, na którym dokonywany jest zapis sygnału, jest w bezpośredniej relacji, lub inaczej mówiąc w analogicznym związku, z fizycznymi właściwościami oryginalnego dźwięku. Sygnały cyfrowe Cyfrowe nagrywanie wiąże się z przetwarzaniem analogowego sygnału elektrycznego na sygnał cyfrowy. Jednymi z najważniejszych cech sygnału cyfrowego jest częstotliwość próbkowania oraz rozdzielczość bitowa. Ogólnie rzecz biorąc konwersja sygnału analogowego na cyfrowy wiąże się z wykonywaniem periodycznych pomiarów lub określenia próbek poziomu sygnału audio, a następnie przekształcenie tych pomiarów na ciąg zer i jedynek. Ten proces można wyrazić graficznie jako przeniesienie fali sinusoidalnej na falę schodkową (zobacz ilustrację poniżej). Częstotliwość próbkowania określa częstość pomiarów sygnału analogowego na sekundę. Im wyższa jest częstotliwość próbkowania, tym bardziej możliwe staje się uzyskanie wierniejszej charakterystyki częstotliwościowej. Częstotliwość próbkowania 44.1 khz (sygnał analogowy jest próbkowany 44100 razy na sekundę) może zawierać częstotliwości sięgające 22050 herców, co przekłada się na zapewnienie jakości CD. Niższe częstotliwości próbkowania wiążą się z obniżeniem jakości brzmieniowej (czasami są określane jako jakość mowy ), jednakże pozwalają uzyskać pliki o mniejszej wielkości i krótszy czas ich wczytywania. Jeszcze wyższe częstotliwości próbkowania można czasami spotkać w profesjonalnych urządzeniach rejestracji sygnałów, chociaż cały czas toczy się dyskusja, czy częstotliwości próbkowania wyższe niż 44.1 khz przekładają się na słyszalną poprawę jakości brzmieniowej. Sygnał analogowy Próbkowanie Sygnał cyfrowy U U U t Rozdzielczość bitowa określa liczbę bitów, która jest użyta do opisania poziomu każdej próbki sygnału audio, za każdym razem, gdy dokonywany jest jej pomiar. Użycie większej ilości bitów pozwala na bardziej dokładny pomiar i uzyskanie wyższej jakości nagrywania. Osiąga się to przez zwiększenie zakresu dynamiki i ograniczenie syczenia. Na przykład próbkowanie 8-bitowe pozwala na pomiar poziomu sygnału audio w 256 dyskretnych krokach. Jeśli rzeczywisty poziom sygnału znajduje się gdzieś między dwoma progami, wówczas obliczenia nie będą tak precyzyjne, jak w oryginale. Próbkowanie 16-bitowe (wykorzystywane na płytach audio CD) pozwala na uzyskanie 65536 dyskretnych kroków, których to ilość jest wystarczająca do bardzo precyzyjnego odzwierciedlenia poziomu sygnału. Użycie większej rozdzielczości bitowej (np: 24-bitowej, która zapewnia 16 milionów progów, a nawet 32-bitowej, która oferuje 4300 miliardów progów) wiąże się też z uzyskaniem większych plików i dłuższego czasu ich wczytywania. Do ich edycji i przetwarzania wymagana jest większa wydajność systemu szybkość obliczeniowa oraz pamięć. t t Sygnał cyfrowy może być przechowywany na różnego typu nośnikach takich jak płyty CD, taśmy DAT czy bezpośrednio na twardym dysku. 8 9

połączenia Połączenia USB Analogowy sygnał dźwiękowy musi zostać przekształcony na sygnał cyfrowy, aby ten mógł zostać zarchiwizowany na twardym dysku. W tym rozdziale znajdziesz informacje na temat różnych sposobów podłączenia mikrofonu do komputera. Mikrofon Symetryczne Zasadniczo mikrofony dostarczają analogowy sygnał audio. Profesjonalne mikrofony posiadają wyjście typu XLR z trzema stykami, które przekazują sygnał symetryczny. Jeden styk to masa, natomiast pozostałe dwa przekazują sygnał audio. Styk 2 jest zwykle nazywany jako gorący, a styk 3 jako zimny. Ta metoda przekazywania sygnału ogranicza podatność na odbieranie zewnętrznych zakłóceń i pozwala na używanie dłuższych przewodów. Z każdym dniem dostępna jest coraz bogatsza oferta profesjonalnych mikrofonów USB. Mikrofon USB jest zasadniczo mikrofonem z wbudowanym interfejsem audio USB, którego zadaniem jest przekształcanie sygnału analogowego na sygnał cyfrowy. Mikrofon taki może być bezpośrednio podłączony do komputera, bez potrzeby stosowania zewnętrznego interfejsu audio. Mikrofony USB takie jak Shure PG27USB oraz PG42USB o funkcjonalności plug and play, są doskonałym wyborem do rozpoczęcia przygody w nagraniach domowych oraz z podkastingiem. Ale w jaki sposób można podłączyć do komputera mikrofony bez wyjścia cyfrowego? Niesymetryczne Mikrofony budżetowe bardzo często posiadają na stale zamontowany przewód zakończony niesymetrycznym wtykiem typu jack 6.3 mm lub 3.5 mm. Niesymetryczne wyjście przekazuje sygnał pojedynczą żyłą i jest bardziej podane na zakłócenia zewnętrzne. Z tego też powodu w profesjonalnych aplikacjach mikrofonowych należy używać tylko połączeń symetrycznych. 10 11

połączenia Karta dźwiękowa W celu nagrania analogowego sygnału audio na twardy dysk komputera potrzebna jest karta dźwiękowa. W większości wypadków komputerów oraz laptopów jest ona na ich fabrycznym wyposażeniu. Wiele wewnętrznych kart dźwiękowych nie jest właściwie ekranowana przed zakłóceniami elektrycznymi, które są często powodowane przez wentylatory, twarde dyski oraz wewnętrzne układy elektroniczne komputera. Wszystkie te elementy mogą wprowadzać niepożądane szumy i przydźwięki do sygnału audio. Również wiele wewnętrznych kart dźwiękowych nie jest wyposażonych w profesjonalne złącza mikrofonowe, które to nie posiadają zasilania fantomowego niezbędnego do pracy mikrofonów pojemnościowych, a także nie zapewniają odpowiedniej czułości lub wzmocnienia sygnału podczas pracy ze ścieżkami lub dźwiękami o niskim poziomie. Z tego też powodu zalecamy korzystanie z wysokiej jakości kart dźwiękowych, które posiadają symetryczne wejścia XLR oraz odpowiedni przedwzmacniacz mikrofonowy. Takie karty pozwalają na bezpośrednie podłączenie profesjonalnych mikrofonów i uzyskanie wysokiej jakości nagrań z niskim poziomem zakłóceń. W przypadku komputerów stacjonarnych dostępne są wysokiej jakości karty PCI. W odniesieniu do laptopów najlepszym wyborem są zewnętrzne karty dźwiękowe z cyfrowym wyjściem (USB lub Firewire). Takie karty mogą być podłączone do komputera w bardzo łatwy sposób, posiadają jedno lub kilka wejść XLR do podłączenia profesjonalnych mikrofonów, jak też mają wbudowany przedwzmacniacz mikrofonowy. INFO: Latencja Latencja to opóźnienie występujące w ścieżce sygnałowej, które jest powodowane przez czas, jaki zabiera przetworzenie dźwięku analogowego na cyfrowy (lub odwrotnie) w celu dalszego przetwarzania sygnału. Opóźnienie mierzone w milisekundach może pojawić się w wielu punktach ścieżki sygnałowej i może się wzajemnie sumować. W konsekwencji opóźnienia możesz stwierdzić, że podczas odsłuchiwania swojego głosu podczas śpiewania, nie pojawia się on w czasie rzeczywistym. Latencja o czasie około 4 ms zwykle nie stanowi problemu. Dłuższe opóźnienia może zaburzać poczucie rytmu. Na przykład jeśli wokalista ma zaśpiewać do miksu instrumentalnego, a opóźnienie jest zbyt wysokie, zacznie on śpiewać za późno. Standardowe wbudowane karty dźwiękowe zwykle mają bardzo wysoką latencję (200 ms i więcej). Chociaż takie opóźnienie nie jest krytyczne w odniesieniu do podkastingu i np. tłumaczeń, w żadnym wypadku nie jest ono dopuszczalne w przypadku nagrań muzycznych, zwłaszcza utworów wielościeżkowych. Wysokiej jakości karty dźwiękowe zapewniają opóźnienie na poziomie 4 ms lub krótsze. Prostym i łatwym rozwiązaniem dla wszystkich komputerów jest adapter Shure X2u-to-USB, który posiada wejście XLR oraz wyjście USB. Wejście XLR jest symetryczne, a wyjście cyfrowe zapewnia połączenie z portem USB komputera. Adapter X2u jest kompatybilny z komputerami PC oraz MAC i może pracować bez konieczności zainstalowania dodatkowych sterowników. Opóźniony W czasie rzeczywistym 12 13

mikrofony - podstawy Miksery Trzecią możliwością jest wykorzystanie mikserów. Małe miksery, które oferują kilka symetrycznych wejść XLR są wystarczające dla potrzeb nagrywania domowego. Wyjście z tych mikserów ma wystarczający poziom, aby podłączyć je do wejścia liniowego komputera. Wewnętrzne karty dźwiękowe PC zwykle posiadają akceptowalną jakość brzmieniową wejść liniowych, przy ich współpracy z mikserem. Jednakże z tego powodu, że miksery bardzo często posiadają symetryczne wyjścia XLR, a karty dźwiękowe mają niesymetryczne wejścia, konieczne jest użycie specjalnych przewodów lub adapterów. Zaletą używania miksera jest możliwość miksowania różnych sygnałów mikrofonowych w jeden miks. Nawet jeśli zwykle korzystasz z jednej ścieżki dla każdego z sygnałów instrumentu lub głosu mikser pozwala na szybkie i łatwe nagrania na jednej ścieżce. MIKROFONY - PODSTAWY Przetwornik jest sercem mikrofonu. Jego zadaniem jest przekształcenie fali dźwiękowej na sygnał elektryczny. Najczęściej wykorzystuje się dwa typy przetworników: dynamiczny oraz pojemnościowy. Typ przetwornika Dynamiczny Mikrofony dynamiczne posiadają membranę, cewkę oraz magnes. Cewka znajduje się w polu magnetycznym i jest przymocowana do tylnej części membrany. Ruch cewki w polu magnetycznym powoduje generowanie sygnału elektrycznego odpowiadającego odbieranej fali dźwiękowej. Mikrofony dynamiczne posiadają względnie prostą konstrukcję i z tego też powodu są trwałe i niedrogie. Mogą one odbierać ekstremalnie wysokie poziomy ciśnienia akustycznego i są w dużej mierze odporne na skrajne temperatury oraz wilgotność. Pojemnościowy Mikrofony pojemnościowe bazują na elektrycznie naładowanym zespole składającym się z membrany oraz płytki, który tworzy kondensator wrażliwy na fale dźwiękowe. Gdy swobodnie zawieszona membrana zostaje poruszona przez falę dźwiękową, wówczas zmienia się odległość między nią a na stale zamocowaną płytką, a tym samym zmienia się pojemność kondensatora, który tworzą. Ta zmiana odległości powoduje powstawanie sygnału elektrycznego. Wszystkie mikrofony pojemnościowe wymagają zasilania: za pomocą baterii umieszczanej w mikrofonie lub też za pośrednictwem zasilania fantomowego dostarczanego z miksera, karty dźwiękowej lub zewnętrznego konwertera sygnału analogowego na cyfrowy. 15

mikrofony - podstawy Istnieją dwa podstawowe typy mikrofonów pojemnościowych: Z małą membraną zwykle używane podczas występów na żywo oraz podczas nagrań. Są one określane jako mikrofony z małą membraną przetwornika, ponieważ jej średnica jest mniejsza niż jeden cal (2.54 cm). Mikrofony z małą membraną zapewniają bardziej naturalną reprodukcję dźwięków i są preferowane w nagłaśnianiu instrumentów. Z dużą membraną tradycyjnie faworyzowane przez inżynierów studiów nagrań oraz spikerów radiowych mikrofony pojemnościowe z dużą membraną (o średnicy 1 cala lub większą) posiadają zwykle wyższy poziom sygnału wyjściowego, niższy poziom szumów własnych (mikrofon może powodować syczenie), a także lepszą charakterystykę w paśmie niskich częstotliwości. To wszystko wpływa na uzyskanie wyższej wierności brzmieniowej zarówno w odniesieniu do wokalu, jak i instrumentów. Mała membrana < 1 (2.54 cm) średnica Duża membrana > 1 (2.54 cm) średnica 16

mikrofony - podstawy Charakterystyka kierunkowa Mikrofony są oferowane z różnymi charakterystykami kierunkowymi przetwornika. Charakterystyka kierunkowa odzwierciedla czułość przetwornika mikrofonowego na dźwięki docierające do niego z różnych kierunków. Najważniejszymi charakterystykami kierunkowymi są: Wielokierunkowa (dookólna) Mikrofon wielokierunkowy (dookólny) odbiera fale dźwiękowe docierające do niego z różnych kierunków z takim samym poziomem i reprodukuje brzmienie źródła dźwięku bardziej naturalnie niż mikrofony jednokierunkowe. Stanowi on dobry wybór w odniesieniu do przekazywania naturalnego brzmienia pomieszczenia lub grupy wokalnej. Jest też przydatny w sytuacjach, gdy wokalista lub mówca może zmieniać pozycje względem mikrofonu (ale odległość od mikrofonu pozostaje taka sama). Z tego powodu, że mikrofon dookólny zbiera wszystkie sygnały pojawiające się w pomieszczeniu, np. generowane przez wentylatory komputerów, nie są zalecane do używania w nagraniach domowych. Jednakże, jeśli zamierzamy przekazać słuchaczowi również to, co dzieje się w tle, powinniśmy zastanowić się nad użyciem mikrofonu o charakterystyce wielokierunkowej. Superkardioidalna Mikrofon o charakterystyce superkardioidalnej jest jeszcze bardziej kierunkowy niż mikrofon kardioidalny. Posiada on bardziej zawężoną charakterystykę kierunkową, dzięki czemu bardziej izoluje źródło dźwięków, ale też posiada większą czułość na sygnały z tyłu mikrofonu. Taki mikrofon to dobry wybór w przypadku środowisk o dużych szumach, ciasnych, a także w miejscach, gdzie używanych jest wiele mikrofonów np. podczas dyskusji przy okrągłym stole, gdzie chcemy zachować separację poszczególnych głosów. Kardioidalna Jest to najbardziej popularny typ charakterystyki kierunkowej wśród mikrofonów. Jest ona określana jako kardioidalna, ponieważ jej kształt przypomina serce. Mikrofon o tej charakterystyce jest bardziej czuły z jego przodu i mniej czuły na sygnały z tyłu. Ta charakterystyka pozwala ograniczyć odbieranie szumów tła lub innych dźwięków pochodzących z sąsiednich źródeł. INFO: Efekt zbliżeniowy (proximity) Każdy mikrofon kierunkowy (np. kardioidalny, superkardioidalny) posiada tzw. efekt zbliżeniowy. Powstaje on w sytuacji, gdy mikrofon zostaje coraz bardziej przybliżany do źródła dźwięku. Efektem tego jest zwiększenie udziału niskich częstotliwości, a w związku z tym uzyskanie bardziej ciepłego brzmienia. Na efekt ten należy zwrócić szczególną uwagę podczas nagrywania głosu mówcy lub wokalisty. Osoba taka powinna dbać o zachowanie stałej odległości od mikrofonu, ponieważ jej zmiana w istotny sposób wpływa na powstawanie różnic w brzmieniu głosu. 18 19

mikrofony - podstawa Charakterystyka częstotliwościowa Jest to wskaźnik czułości mikrofonu na daną częstotliwość prezentowany w zakresie słyszalnych częstotliwości. Generalnie występują dwa typy: Płaska charakterystyka częstotliwościowa Wybór mikrofonu W zależności od tego, czy mikrofon ma być użyty do wokalu czy do nagrania instrumentu, do wyboru mamy różnego typu konstrukcje. Wiele z nich jest dedykowanych do konkretnych zastosowań. Właściciele studiów domowych zwykle nie posiadają wystarczającego budżetu, aby zakupić różne mikrofony do kilku instrumentów i różnych wokali. Powinni się oni skoncentrować na zakupie jednego lub kilku modeli, które będą odpowiednie dla różnego typu aplikacji. Poniżej przedstawiono kilka kardynalnych zasad: W odniesieniu do głośnych instrumentów takich jak perkusja lub wzmacniaczy gitarowych preferowane są mikrofony dynamiczne. Wszystkie słyszalne częstotliwości (20 Hz 20 khz) posiadają ten sam poziom wyjściowy. Jest ona bardzo użyteczna w przypadku aplikacji, gdzie źródło sygnału powinno być reprodukowane bez zmiany lub koloryzowania oryginalnego brzmienia. Dopasowana charakterystyka częstotliwościowa Mikrofony pojemnościowe zapewnią bardziej naturalne i szczegółowe brzmienie instrumentom akustycznym takim jak gitara lub wokalom. Jeśli chcemy uzyskać bardziej ciepłe brzmienie lepsze rezultaty dadzą mikrofony dynamiczne. Mikrofony pojemnościowe są zasadniczo bardziej czułe i bardziej wyczulone na wyższe częstotliwości. Ze względu na odmienną charakterystykę obydwa typy mikrofonów (dynamiczne oraz pojemnościowe) powinny być częścią standardowego wyposażenia studia domowego. Dopasowana charakterystyka cechuje się różnymi poziomami sygnału wyjściowego w całym zakresie częstotliwości i jest zwykle zaprojektowana do wzmocnienia sygnału źródła w określonych aplikacjach. Na przykład mikrofon bębna basowego nie wymaga przenoszenia wysokich częstotliwości powyżej 6 khz, a mikrofon wokalowy może mieć wzniesienie w zakresie 2 4 khz, w celu zwiększenia zrozumiałości mowy. Wybór właściwego mikrofonu jest kluczowym aspektem w uzyskaniu odpowiedniego brzmienia podczas występów i nagrywania. Równie ważna jest też technika umieszczenia mikrofonu, która to została opisana w następnym rozdziale. 20 21

umieszczenie mikrofonu Umieszczenie mikrofonu Zarówno wybór typu mikrofonu jak też technika związana z jego umieszczeniem mogą zostać zoptymalizowane z wykorzystaniem doświadczenia oraz po wykonaniu różnych testów. Poniższe rekomendacje oraz informacje dotyczące sposobu umieszczania mikrofonu zostały wprowadzone w celu szybkiego uzyskania dobrych rezultatów pracy z dźwiękiem przez początkujących użytkowników. Te porady nie powinny być traktowane jako ostateczne, a ich zastosowanie powinno wynikać z indywidualnych potrzeb. Spróbuj więc różnych pozycji ustawienia mikrofonu, aby przekonać się, które brzmienie jest najbardziej odpowiednie dla ciebie. Jedyna zasada, która obowiązuje w przypadku dokonywania wszystkich nagrań, jest taka, że im lepsze umiejscowienie mikrofonu, tym łatwiejszy proces postprodukcji. Dlaczego mikrofon jest ustawiany do góry nogami? Podczas nagrywania wokalu mikrofon jest bardzo często umieszczany do góry nogami. Wynika to z wielu historycznych uwarunkowań. W przeszłości, w studiach nagrań, bardzo powszechne było stosowanie mikrofonów lampowych. Przedwzmacniacze tych mikrofonów generują ciepło i w przypadku, gdy nie są ustawione do góry nogami, ciepłe powietrze może owiewać membranę powodując wzrost szumów własnych. Wokale Mikrofon pojemnościowy jest preferowanym wyborem w odniesieniu do wokali, ponieważ zapewnia on bardziej naturalną i bogatą w niuanse reprodukcję głosu. Standardowym wyborem dla wokali jest mikrofon z dużą membraną. Zwykle ma on wyższy poziom sygnału wyjściowego, niższy poziom szumów własnych, a także lepszą charakterystykę w zakresie niskich częstotliwości, co daje w rezultacie brzmienie hi-fi. Zgłoski wybuchowe (zwykle towarzyszą wypowiadaniu dźwięków p, t, d oraz b ) mogą być bardzo kłopotliwe podczas ostatecznych nagrań. Ekrany przeciwwietrzne oraz filtry pop służą do obniżenia poziomu tych dźwięków. Pozwalają one też uzyskać stałą odległość od mikrofonu podczas nagrywania. Więcej informacji na temat filtrów pop znajduje się w rozdziale 10. Mikrofon powinien znajdować się w odległości około 20 do 30 cm od twoich ust. Ta odległość jest wystarczająca, aby zminimalizować odbieranie niepożądanych odbić sygnału w pomieszczeniu oraz powstającego pogłosu, a jednocześnie jest na tyle duża, aby ograniczyć poziom szumów wynikających z oddychania i poruszania ustami. Nie należy zbyt mocno zbliżać się do mikrofonu. Zjadanie mikrofonu może powodować obniżenie zrozumiałości wokalu. Miej świadomość, że nawet kartka papieru powoduje odbijanie dźwięków, a odbicia te mogą powodować obniżenie jakości brzmieniowej. Z tego też powodu, jeśli konieczne jest czytanie słów przez wokalistę, to upewnij się, że dźwięki odbijane od kartki nie są kierowane na mikrofon. Mowa Podczas nagrywania mowy, zwłaszcza w przypadku wysokiej jakości podkastingu, obowiązują te same zasady, jak w przypadku nagrywania wokalów. Nagrywanie mniej znaczące, np. w przypadku dogrywania ścieżki głosu do prywatnych materiałów video z wakacji, może być dokonywane przy użyciu mikrofonów dynamicznych. Uzyskanie brzmienie nie będzie tak naturalne i pełne niuansów artykulacyjnych, ale równocześnie zostanie obniżony poziom zakłóceń wynikających z oddychania. PORADA: Zrozumiałość Uzyskanie maksymalnie naturalnego brzmienia wokalu nie jest zawsze najwyższym priorytetem podczas nagrań wokalu o wiele ważniejsze jest uzyskanie najlepszej jego zrozumiałości. Wzmocnienie częstotliwości w zakresie 2 4 khz pozwala podnieść zrozumiałość wokalu bez zwiększania głośności jego ścieżki. Niskie częstotliwości sprawiają, że brzmienie wokalu jest cieplejsze, ale powodują też one jego rozmywanie. Zmniejszenie ich w nagraniu zawartości jest często dobrym sposobem poprawy brzmienia. 22 23

umieszczenie mikrofonu Instrumenty Zestawy perkusyjne Zestaw perkusyjny jest jednym z najtrudniejszych instrumentów do nagrania. Chociaż istnieje wiele różnych metod, należy poznać i zrozumieć kilka wspólnych technik i ogólnych zasad. Ponieważ poszczególne elementy zestawu perkusyjnego charakteryzują się bardzo różnym brzmieniem, powinny być one traktowane jako indywidualne instrumenty lub też rozpatrywane jako małe grupy instrumentów: bęben basowy, werbel, tom-tomy, czynele i inne instrumenty perkusyjne. Podczas umieszczania mikrofonu należy nie tylko uwzględnić znalezienie optymalnego brzmieniowo punktu sweet spot, ale również uniknięcie zbierania w tym samym czasie dźwięków pochodzących z innych instrumentów. Idealnym wyborem dla tych celów są mikrofony o charakterystyce superkardioidalnej. Energia bębna basowego jest zasadniczo skupiona w dwóch obszarach: bardzo niskich częstotliwościach oraz w ataku. Zwykle mikrofon jest umieszczany wewnątrz bębna basowego z ramieniem statywu znajdującym się kilkanaście centymetrów od membrany uderzanej przez młoteczek pedału. Im bliżej tej membrany znajduje się mikrofon, tym większy uzyskuje się udział ataku i odwrotnie. Umieszczenie mikrofonu bliżej krawędzi bębna sprawia, że brzmienie staje się bardziej basowe, ale równocześnie bardziej zróżnicowane. Do nagrania bębna basowego powinny być używane mikrofony dedykowane do tych celów. Ich charakterystyka częstotliwościowa oraz duże wymiary są zoptymalizowane pod kątem odbioru niskich częstotliwości bębna basowego. Cechują się one dobrym pasmem przenoszenia w zakresie niskich częstotliwości i podbiciem częstotliwości w zakresie ataku, a także wyraźnym obcięciem częstotliwości leżących powyżej 6 khz (w przybliżeniu). Werbel jest najczęściej nagłaśniany od strony górnej membrany i przy krawędzi korpusu, około 2 7 cm nad membraną i przy zastosowaniu mikrofonu dynamicznego o charakterystyce kardioidalnej lub superkardioidalnej. Jeśli będziesz korzystać z mikrofonu superkardioidalnego, unikaj takiego ustawienia, przy którym będzie z tyłu odbierany sygnał hi-hatu. Tom-tomy mogą być omikrofonowane za pomocą mikrofonów dynamicznych lub pojemnościowych w taki sam sposób jak werbel. Zaletą małych mikrofonów pojemnościowych umieszczonych na gęsich szyjach jest to, że mogą być bezpośrednio montowane do obręczy tomów i nie jest wówczas konieczne używanie dodatkowych statywów. Dodatkowo mikrofony pojemnościowe zwykle zapewniają dodatkowy atak. Mikrofony typu overhead są zwykle używane jako para pracująca w trybie stereofonicznym. Dzieje się tak, aby nie tylko uzyskać obraz stereofoniczny, ale także aby uzyskać sygnał czyneli ze względnie jednolitym poziomem. Płaska charakterystyka częstotliwościowa mikrofonów pojemnościowych zapewnia wierną reprodukcję brzmienia w zakresie wysokich częstotliwości. Mikrofony te są umieszczane nad całym zestawem i są kierowane na talerze. Przybliżanie ich do talerzy powoduje zmniejszenie udziału sygnałów pochodzących od innych instrumentów zestawu perkusyjnego. W wielu przypadkach mikrofony overhead zapewniają wystarczająco wysoki poziom sygnału hi-hatu, tym samym eliminując konieczność użycia oddzielnego mikrofonu do jego nagłośnienia. Jeśli zachodzi taka konieczność, dobrym punktem rozpoczęcia pracy jest użycie mikrofonu pojemnościowego o małej membranie. Należy ustawić go w takiej pozycji, aby nie był narażony na bezpośredni podmuch powietrza, który pojawia się podczas zamykania hi-hatu i w odległości około 10 centymetrów od talerzy. W przypadku jazzu oraz innych aplikacji, gdzie pożądane jest uzyskanie bardziej otwartego i naturalnego brzmienia zestawu perkusyjnego, stosowane są prostsze metody omikrofonowania zestawu perkusyjnego. W takich przypadkach wykorzystuje się kilka mikrofonów, które umieszcza się nad sekcjami instrumentów perkusyjnych. Również wysokiej jakości mikrofon umieszczony w pewnej odległości i skierowany na cały zestaw perkusyjny może zbierać sygnał całego zestawu wraz z akustyką pomieszczenia w przyjemnych proporcjach. Dodatkowe mikrofony mogą zostać dodane w celu wzmocnienia brzmienia poszczególnych części zestawu, które są najczęściej w nim wykorzystywane (zwykle werbel oraz bęben basowy). 24

umieszczenie mikrofonu Gitara akustyczna Mikrofon pojemnościowy o małej membranie jest zwykle wykorzystywany do nagłośnienia gitary akustycznej. Niemniej jednak mikrofon pojemnościowy o dużej membranie może zapewnić bardzo dobre rezultaty. Skierowanie mikrofonu bezpośrednio w otwór rezonansowy powoduje uzyskanie basowego, dynamicznego i pełnego brzmienia. Gdy mikrofon znajduje się zbyt blisko otworu rezonansowego, słyszalny staje się ruch ręki. Z tego też powodu należy zapewnić odpowiednią jego odległość od otworu. Przesunięcie mikrofonu w kierunku szyjki dodaje składowych harmonicznych i jasności brzmienia, ale jednocześnie bardziej słyszalne stają się dźwięki wynikające ze zmiany pozycji lewej ręki i brzęczenia strun o progi. W zależności od indywidualnych upodobań takie ustawienie może być pożądane, ale nie jest częstą praktyką. Dobrze zbalansowane brzmienie zapewnia skierowanie mikrofonu na przestrzeń między otworem rezonansowym a mostkiem. W celu uzyskania otwartego i dobrze zbalansowanego naturalnego brzmienia konieczne jest użycie dwóch mikrofonów. Wówczas jeden jest skierowany na pudło rezonansowe, a drugi na szyjkę (na okolicę 12 progu). Mikrofonem skierowanym na pudło rezonansowe może być mikrofon pojemnościowy o dużej membranie, w celu zapewnienia najlepszej reprodukcji niskich częstotliwości. W zależności od akustyki pomieszczenia ten mikrofon może być umieszczony w odległości jednego metra od gitary. Gitara elektryczna / Elektryczna gitara basowa Chociaż omikrofonowanie gitary elektrycznej lub basowej nie wiąże się z umieszczeniem mikrofonu bezpośrednio przy instrumencie, ale przy głośniku, to jednak cały czas jest określane jako omikrofonowanie instrumentu. Przed umieszczeniem mikrofonu przy kolumnie głośnikowej należy upewnić się, że dokładnie wiemy, w którym miejscu znajdują się w niej głośniki. Bardzo często w kolumnie głośnikowej znajdują się dwa lub cztery głośniki. Przesuwając mikrofon w kierunku krawędzi membrany głośnika uzyskujemy ciemniejsze brzmienie. W centralnej części membrany głośnika brzmienie jest bardziej zbalansowane i posiada większego kopa. Efekt zbliżeniowy (proximity) powoduje uzyskanie większej ilości niskich częstotliwości, gdy mikrofon bezkierunkowy jest umieszczany bardzo blisko głośnika. Umieszczenie mikrofonu w większej odległości od głośnika powoduje zmniejszenie udziału niskich częstotliwości i jednoczesny większy udział akustyki pomieszczenia. Krytycznym aspektem nagłaśniania gitar elektrycznych i basowych jest wysoki poziom ciśnienia akustycznego. Z tego też względu najczęściej do tych celów wykorzystuje się mikrofony dynamiczne. Jeśli preferujesz używanie mikrofonów pojemnościowych, to upewnij się, czy dany model jest przystosowany do odbioru sygnałów o bardzo dużej głośności.

umieszczenie mikrofonu Fortepian Nagłośnienie fortepianu jest olbrzymim wyzwaniem. Z jednej strony jest to instrument akustyczny charakteryzujący się bardzo szerokim zakresem generowanych częstotliwości od 27.5 do 4200 Hz, ze składowymi harmonicznymi aż do 12000 Hz. Z drugiej strony istnieje nieskończona ilość sposobów umiejscowienia mikrofonów. Dostępnych jest wiele artykułów oraz książek, które opisują różne sposoby omikrofonowania fortepianu, a w tym poradniku ogólnie przedstawiliśmy tylko kilka z tych sposobów. Jedyną wspólną rzeczą we wszystkich technikach omikrofonowania fortepianu jest typ używanego mikrofonu. Najczęściej najlepszym wyborem jest mikrofon pojemnościowy o małej membranie, optymalnie ich para w celu uzyskania obrazu stereofonicznego. Niskie częstotliwości są kierowane do lewego kanału, a wysokie częstotliwości do prawego kanału. W ten sposób dźwięki tego instrumentu słyszy pianista. Pokrywa fortepianu powinna być otwarta w celu uzyskania najlepszego brzmienia. Zamiast użycia mikrofonu o charakterystyce kardioidalnej warto wykonać eksperymenty z mikrofonami dookólnymi, które generalnie dają bardziej naturalne brzmienie i w konsekwencji można uzyskać lepsze rezultaty. Standardowym sposobem nagłośnienia fortepianu jest umieszczenie mikrofonów około 30 do 60 centymetrów ponad strunami. Jeden powinien być skierowany na struny basowe, a drugi na struny wiolinowe. Im bliżej młoteczków znajduje się mikrofon, tym wyraźniejszy atak, a brzmienie jaśniejsze. Równocześnie wzrasta poziom zakłóceń wynikających z pracy młoteczków oraz tłumików. W każdym ze sposobów znalezienie optymalnej pozycji mikrofonów, a następnie zapewnienie ich trwałego ustawienia w tych miejscach jest najważniejszym czynnikiem nagłaśniania fortepianu. Przesunięcie mikrofonu już o kilka centymetrów może w dramatyczny sposób zmienić brzmienie tego instrumentu. Inne instrumenty Krótko opisaliśmy najczęściej wykorzystywane instrumenty w nagraniach domowych. W tym krótkim poradniku nie ma możliwości szczegółowego wyjaśnienia technik mikrofonowych stosowanych wobec poszczególnych instrumentów. Mikrofony pojemnościowe o małych membranach są ogólnie rzecz biorąc najlepszym wyborem w odniesieniu do innych instrumentów. Niemniej jednak istotnym czynnikiem jest umieszczenie mikrofonu dla poszczególnych instrumentów i z tego też powodu należy wykonać szereg testów oraz eksperymentów, aby uzyskać najlepsze ich brzmienie. Nagranie całego zespołu wiąże się z zapewnieniem indywidualnych ścieżek oraz mikrofonów dla każdego instrumentu lub głosu. W celu uzyskania najlepszych rezultatów brzmieniowych należy pojedynczo nagrywać instrumenty oraz wokale jeden po drugim. Korzystając z tego scenariusza możemy w łatwy sposób uniknąć sytuacji, w której na przykład dźwięki perkusji są słyszalne na ścieżce gitary. Nagrywanie całego zespołu przy użyciu tylko jednego lub dwóch mikrofonów nie daje zwykle dobrych rezultatów brzmieniowych, ale może być rozważane w przypadku szukania najlepszych rozwiązań. 28

Środowisko nagrywania Środowisko nagrywania Gdy fala dźwiękowa przemieszcza się w pomieszczeniu, najpierw przez słuchacza, a także przez mikrofon jest odbierana fala bezpośrednia, a następnie słyszane są jej odbicia od takich powierzchni jak ściany, podłoga oraz sufit. Dźwięki otoczenia dają wrażenie o wielkości tego pomieszczenia - czy jest to mały lub duży pokój, czy też sala koncertowa? Sygnał dźwiękowy pozbawiony odbić lub pogłosu brzmi bardzo nienaturalnie i praktycznie nie istnieje w naturze. Pomimo tego dąży się do tego, aby nagrywać sygnały pozbawione odbić oraz dźwięków otoczenia niezależnie od tego, czy mówimy, śpiewamy, czy też nagrywamy instrument. Jeśli sygnał został nagrany z dźwiękami otoczenia, w przyszłości nie będzie można go usunąć. Pogłos może być dodany w procesie postprodukcji, dając możliwość wyboru określonego brzmienia dźwięków Jakie to ma znaczenie dla nagrywania domowego oraz podkastingu? Niezwykle ważna zasada mówi, że: im bliżej źródła dźwięku znajduje się mikrofon, tym niższy jest odbierany poziom szumów otoczenia i uzyskuje się wyższy poziom głośności dźwięków. Dodatkowo zmniejsza się poziom niepożądanych dźwięków takich jak szum generowany przez wentylatory komputera lub muzyka odtwarzana w słuchawkach. Wzmocnienie w paśmie niskich częstotliwości powodowane przez efekt zbliżeniowy powinno być uwzględniane, gdy mikrofon jest umieszczany bardzo blisko źródła dźwięku. Mikrofon powinien być zawsze skierowany na źródło dźwięku, ponieważ gdy zostaje ono odsuwane od mikrofonu, to obniża się poziom odbieranego sygnału. Mikrofon nie powinien być też umieszczany zbyt blisko ściany. Odbicia dźwięku od takiej ściany są odbierane w równym stopniu, a ich obecność powoduje obniżenie jakości dźwięków. Miej świadomość również tego, że nawet zwykła kartka papieru, na której znajdują się słowa podczas odczytywania lub śpiewania może powodować odbicia fali dźwiękowej. Pomieszczenie nagraniowe powinno być martwe akustycznie w możliwie najwyższym stopniu. Oznacza to, że nie powinny w nim być obecne nagie betonowe ściany, podłoga, jak również okna. Pomieszczenie o kształcie kwadratu z podłogą wyłożoną kafelkami i betonowymi ścianami jest bez wątpienia najgorszym miejscem na dokonywanie nagrań. Dywan pomaga ograniczyć odbicia dźwięków. Regały, rolety lub ciężkie zasłony pomagają wytłumić pomieszczenie. Pianka akustyczna jest z pewnością najlepszym rozwiązaniem, ale jej koszt nie jest niski. Materace na ścianie lub rozwieszone koce w rogach pomieszczenia mogą być dobrym początkiem wytłumienia pomieszczenia. Pomieszczenie powinno być również możliwie najbardziej ciche. Wysokiej jakości mikrofony pojemnościowe odbierają nawet najcichsze sygnały. W nagrywaniu domowym komputer jest najczęstszą przyczyną zakłóceń. Cichy wentylator procesora oraz zasilacza powinien być oczywistym wyborem. Zaleca się też użycie pasywnie chłodzonej karty graficznej. Zewnętrzny twardy dysk minimalizuje wibracje obudowy komputera i tym samym przyczynia się do zmniejszenia poziomu szumów. Jeśli nie da się uniknąć obecności szumów, należy stosować już wspomniane zasady i używać mikrofonu w możliwie największej odległości od źródła szumów, a także nie ustawiać mikrofonu w jego kierunku. 31

monitorowanie MONITOROWANIE Przed nagraniem lub dokonaniem miksu i uzyskaniem dobrego brzmienia musisz mieć możliwość odsłuchu twojej pracy. W terminologii audio monitory pozwalają na odsłuch sygnału audio w trakcie jego nagrywania lub edycji. Jeśli próbujesz śpiewać lub grać razem z wcześniej zarejestrowaną ścieżką muzyczną, powinieneś monitorować ten sygnał za pośrednictwem słuchawek, wkładek dousznych lub głośników. Korzystając z głośników monitorowany sygnał może być również odbierany przez mikrofon, co przyczyni się do obniżenia jakości rejestrowanego dźwięku. Z tego też powodu zwykle nie są one używane do monitorowania dźwięków podczas nagrywania. Słuchawki o konstrukcji zamkniętej są bardzo często wykorzystywane do tych celów, ponieważ odtwarzana muzyka nie jest słyszalna poza nimi i nie jest odbierana przez mikrofon. Jeśli próbujesz śpiewać lub grać wraz z wcześniej nagranymi ścieżkami, musisz mieć możliwość ich odsłuchu w czasie rzeczywistym, praktycznie bez żadnego opóźnienia. Kilka sekund opóźnienia nie jest większym problemem, chociaż może to w pewien sposób wpłynąć na ocenę wysokości dźwięków lub brzmienia. Opóźnienie większe niż 10 ms (milisekund) ma już wyraźny wpływ na poczucie rytmu. W celu monitorowania dźwięków w czasie rzeczywistym, sygnał audio powinien być pobrany przed jego konwertowaniem z analogowego na cyfrowy i przekazaniem do komputera. Rozwiązaniem problemu opóźniania jest adapter Shure X2u-to-USB, który ma wyjście słuchawek umożliwiające monitorowanie sygnału bez latencji. Posiada on również kontroler Monitor Mix, który pozwala na określenie poziomów sygnału mikrofonu oraz odtwarzanego sygnału audio. Mikrofony Shure PG27USB oraz PG42USB zapewniają tę samą funkcjonalność, już zintegrowaną z mikrofonem. Alternatywą są słuchawki douszne, które umieszcza się bezpośrednio w kanale słuchowym. Zapewniają one najlepszą izolację dźwięków. 32 33

urządzenia rejestrujące Urządzenia rejestrujące Oprogramowanie / Postprodukcja cyfrowa Dostępnych jest bardzo wiele różnych urządzeń wykorzystywanych do nagrań domowych oraz podkastingu. Komputer z oprogramowaniem rejestratora jest najbardziej użytecznym i powszechnym rozwiązaniem w nagraniach domowych. W przypadku nagrań w terenie dostępne są urządzenia zasilane bateryjnie poczynając od analogowych rejestratorów jednościeżkowych po wielościeżkowe rejestratory cyfrowe. Nagrywanie analogowe, a następnie cyfrowa postprodukcja wiąże się z transferem sygnału do komputera. Jest to proces czasochłonny. Urządzenia do cyfrowego rejestrowania sygnałów w terenie pozwalają na prostą edycję oraz szybkie transferowanie i udostępnianie plików za pośrednictwem portów USB lub Firewire. Ustawienie czułości jest krytycznym aspektem w odniesieniu do urządzeń cyfrowych. Analogowy sygnał jest przesterowywany stopniowo przy ustawionej wyższej czułości i może prowadzić do wzbogacenia brzmienia, jeśli zniekształcenia są dodawane z umiarem. Zniekształcony sygnał cyfrowy natychmiast powoduje powstawanie nieprzyjemnego trzaskającego brzmienia. Ponieważ ten trzaskający sygnał nie może być usunięty w procesie postprodukcji, należy zapewnić wystarczająco duży headroom* podczas korzystania z cyfrowych rejestratorów sygnału. Niektóre urządzenia cyfrowe pozwalają użytkownikowi tworzyć zarówno pliki w formacie MP3 jak i WAV. Skompresowane pliki formatu MP3 wymagają mniejszej przestrzeni na nośniku danych, ale też cechują się niższą jakością dźwięków. Pliki WAV zapewniają najlepszą jakość audio, ale wymagają większej przestrzeni na nośniku danych i dłużej trwa ich wczytywanie oraz zapisywanie. Więcej informacji na temat formatu plików znajduje się w następnym rozdziale. * headroom - odstęp sygnału od granicy przesterowania Zarejestrowany materiał sam w sobie jest jedną z części nagrania domowego oraz podkastingu. Proces edycji, miksowania i stosowania efektów również nazywany jako postprodukcja rozpoczyna się po dokonaniu nagrań i jest najistotniejszą częścią całego projektu. Poniżej znajdziesz krótki opis możliwości, jakie oferuje oprogramowanie rejestratora oraz różne efekty. Oprogramowanie Istnieją dwa sposoby dokonywania postprodukcji z wykorzystaniem komputera: używając oprogramowania, które jest zdolne do edycji jednej ścieżki lub oprogramowania wielościeżkowego. W stosunku do zwykłego podcastu wykonywanego przez jedną osobę wystarczające jest użycie oprogramowania jednościeżkowego. Wraz z chęcią dodania muzyki w tle konieczne staje się użycie oprogramowania wielościeżkowego. Ta sama zasada obowiązuje w postprodukcji video, która zawiera ścieżkę lektora lub muzykę w tle. Najbardziej popularnym oprogramowaniem rejestratora wielościeżkowego dla platformy PC jest Steinberg Cubase, a dla platformy Mac Logic Studio. Obydwa programy są dostępne również w tańszych wersjach dla początkujących użytkowników. Jeśli nie chcesz wydawać pieniędzy, możesz również pobrać z Internetu bezpłatne lub sharewearowe oprogramowanie takie jak Audacity. Oprogramowanie rejestratorów wielościeżkowych jest głównie wykorzystywane do miksowania sygnałów do jednej stereofonicznej ścieżki. Proste zmiksowanie i regulacja poziomów sygnałów w większości przypadków nie zapewnia wystarczająco dobrej jakości brzmieniowej. W celu uzyskania najlepszego brzmienia ścieżki muszą być odpowiednio manipulowane i zmieniane w określony sposób za pomocą efektów. 34 35

urządzenia rejestrujące Przetwarzanie sygnału efekty Główny wpływ na brzmienie ma korektor barwy Equalizer (korektor) (również określany jako EQ). Za pomocą korektora możesz wzmocnić lub osłabić określone pasma częstotliwości. Może to prowadzić do zróżnicowania brzmienia poszczególnych ścieżek lub też zbliżyć brzmieniowo ścieżki o zupełnie różnym charakterze. Np. w przypadku bębna basowego częstotliwości powyżej 6 khz mogą zostać całkowicie stłumione, a wzmocnienie w okolicach 80 Hz nada jego brzmieniu więcej mocy. Należy przyjąć jako generalną zasadę to, że kształtowanie brzmienia powinno następować przez tłumienie określonych częstotliwości, a nie przez wzmacnianie innych. W szczególności nadmierne wzmocnienie niskich częstotliwości jest powodem obniżenia zrozumiałości nagrań. Takie zamulone nagrania są bardzo często efektem stosowania nadmiernie uśmiechniętej krzywej korekcji, gdzie tony niskie i wysokie są wzmacniane do poziomu, w którym wszystkie istotne tony średnie (krytyczne dla zrozumiałości) są skutecznie maskowane. Kompresor automatycznie obniża najgłośniejsze partie sygnału o określony stopień, a tym samym zapobiega jego zniekształceniom. Kompresor redukuje również różnice w dynamice między najgłośniejszymi a najcichszymi nutami, dzięki czemu zwiększa się pozorna głośność. Przykład użycia: wokalista może śpiewać z bardzo zróżnicowaną głośnością od partii bardzo cichych do bardzo głośnych, ale kompresor redukuje zakres tych ekstremalnych zmian. Ponieważ bardzo nienaturalne jest słuchanie dźwięków pozbawionych pogłosu, reverb (pogłos) jest niezwykle ważnym efektem. Pogłos dodaje dźwiękom głębi i sprawia, że są bardziej wygładzone, ale też bardziej nieokreślone. Jest on używany we wszystkich przypadkach wobec ścieżek wokalu, ale należy uważać, aby nie użyć zbyt dużej ilości pogłosu, ponieważ sygnał może zbytnio się rozmyć, a wokal utracić prezencję w całym miksie. Inne instrumenty takie jak gitary, instrumenty smyczkowe oraz fortepian będą brzmieć bardziej bogato i bardziej naturalnie z odrobiną pogłosu. Instrumenty o impulsywnym charakterze, takie jak perkusja, nie powinny być wzbogacane o pogłos, ponieważ ich atak łatwo staje się nierozpoznawalny. Istnieje niezliczona ilość programów komputerowych i plug-inów, które pozwalają na dodanie do sygnału pogłosu. Wersje, które imitują określone akustyki pomieszczeń, dają zwykle najlepsze rezultaty brzmieniowe, ale ich użycie wiąże się z bardzo dużym obciążeniem pamięci i procesora komputera, a tym samym wymagane jest stosowanie bardzo wydajnych jednostek. 36

dodatek Format Gdy będziesz zapisywać pliki na płycie CD, użyj plików WAV z rozdzielczością 16-bitową i częstotliwością próbkowania 44.1 khz, ponieważ jest to standard zapisu plików CD. Zapewni to wysoką jakość w przypadku, gdy zechcesz ponownie użyć lub edytować w przyszłości pliki w innych projektach. Powinieneś upewnić się, że nagrań dokonujesz z częstotliwością próbkowania 44.1 khz. Jeśli np. zapiszesz materiał z częstotliwością 48 khz, jego transfer do częstotliwości 44.1 khz może spowodować pojawienie się artefaktów. Wyższa rozdzielczość bitowa nie ma aż tak wielkiego znaczenia. Zwłaszcza, jeśli proces postprodukcji składa się z kilku etapów, nagrywanie z rozdzielczością 24-bitów wydaje się sensowne. Jeśli pliki mają znaleźć się na stronach internetowych lub być używane w odtwarzaczach MP3, powinieneś rozważyć użycie formatu z kompresją danych, co będzie skutkować mniejszą wielkością plików. Format MP3 z 128 kb stał się standardem i jest rozpatrywany na równi z oryginalnym sygnałem WAV. Wyrobione ucho usłyszy różnice, a już przy kompresji z 196 kb na sekundę słychać wyraźnie lepszą jakość dźwięków. MP3 nie jest jedynym formatem z kompresją danych, ale jest najbardziej popularny. Inne formaty z tej grupy to: WMA (Windows), AAC (Apple) lub Ogg Vorbis. Wszystkie te formaty charakteryzują się wspólną cechą: oprogramowanie kodujące powoduje odrzucenie pewnych danych, które są uważane za zbędne, a im więcej danych, które zostają pominięte, tym uzyskuje się mniejszą wielkość plików, ale też niższą jakość brzmieniową. Podsumowując: najlepszym rozwiązaniem jest zapisanie pierwotnych nagrań jako pliki WAV lub AIFF, w celu zapewnienia najlepszej jakości dźwięków. Są programy, które konwertują pliki MP3 do formatu WAV. Jakość utworzonych plików WAV nie jest wcale lepsza niż MP3, ponieważ dane, które zostały odrzucone podczas kompresji do pliku MP3, nie mogą być odzyskane. DODATEK Akcesoria mikrofonowe Filtry Pop W pierwszej kolejności musisz zrozumieć, czym jest popping. Gdy na przykład wymawiasz słowo pop, usłyszysz bardzo silny podmuch powietrza po pierwszej spółgłosce p. Zbliż dłoń do swoich ust, a poczujesz energię tego podmuchu. Tego typu sytuacja ma bardzo często miejsce podczas wymawiania głosek p, t, d oraz b i może być bardzo rozpraszające, a nawet powodować zniekształcenia sygnału podczas nagrywania. Wiele mikrofonów posiada wbudowane filtry pop, zarówno w postaci wewnętrznej gąbki lub też w formie metalowej siateczki osłaniającej wkładkę. W przypadku profesjonalnych nagrań wokalu te wbudowane filtry są zwykle niewystarczające. Zewnętrzny filtr pop stanowi akustycznie przezroczysty ekran wokół mikrofonu, który stanowi barierę dla powietrza docierającego do mikrofonu, i który pozwala ograniczyć dźwięki pop. Zawieszenia antywstrząsowe Zawieszenia antywstrząsowe są używane do odizolowania mikrofonu od wibracji przenoszonych przez statyw lub powierzchnię montażową taką jak biurko lub podłoga. Element antywstrząsowy może zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować szumy manipulowania mikrofonem, gdy jest on przemieszczany podczas sesji nagraniowej lub gdy powierzchnia, na której znajduje się statyw mikrofonowy, generuje dźwięki lub wibruje. Statywy Statywy powinny być wystarczająco stabilne i sztywne, aby utrzymać mikrofon w określonej pozycji i zapewnić pożądany zakres zasięgu. Tego typu akcesoria są oferowane w bogatej palecie kształtów i wymiarów, jednakże cel ich użycia pozostaje taki sam: umieszczenie mikrofonu we właściwym miejscu i odbieranie tylko tych dźwięków, które chcemy. Statywy również przekazują wibracje na mikrofon i z tego też powodu powinny być wyposażone w gumowe nóżki w celu minimalizowania tych wibracji. Niezwykle ważne jest znalezienie odpowiedniej wersji statywu do twoich potrzeb oraz używanego mikrofonu. W przypadku podkastingu mały statyw stołowy może być wystarczający. W przypadku nagrań wokalu oraz instrumentów statyw łamany (żuraw) będzie najlepszym wyborem, ponieważ zapewnia on możliwość ustawienia mikrofonu w precyzyjnie określonej pozycji. 38 39