Biblioteki szkolne w nowym prawie oświatowym LESZEK ZALEŚNY
PRZEPISY Leszek Zaleśny 1. ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2016 r. poz. 1379 ze zm. w 2017 r. poz. 60) 2. ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2016 r. poz. 1943 ze zm. w: 2016 r. poz. 1954, poz. 1985 i poz. 2169; 2017 r. poz. 60) 3. ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59) 4. ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60) 5. ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1927, ze zm. w 2017 r. poz. 60)
ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe Zawiera 189 artykułów ujętych w 9 rozdziałach o tytułach : 1. Rozdział 1 Przepisy ogólne (art. 1-30), 2. Rozdział 2 - Wychowanie przedszkolne, obowiązek szkolny i obowiązek nauki (art. 31-42), 3. Rozdział 3 - Zarządzanie szkołami i placówkami publicznymi (art. 43-74), 4. Rozdział 4 - Społeczne organy w systemie oświaty (art. 75-87), 5. Rozdział 5 Organizacja kształcenia, wychowania i opieki w szkołach i placówkach publicznych (art. 88-129), 3
ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe 6. Rozdział 6 - Przyjmowanie do publicznych przedszkoli, publicznych innych form wychowania przedszkolnego, publicznych szkół i publicznych placówek (art. 130-164), 7. Rozdział 7 Kształcenie osób przybywających z zagranicy (art. 165-167), 8. Rozdział 8 - Szkoły i placówki niepubliczne (art. 168-182), 9. Rozdział 9 - Placówki doskonalenia nauczycieli (art. 183-189). 4
Docelowa struktura polskiego szkolnictwa art. 18 upo Docelowa struktura polskiego szkolnictwa typami szkół: 1) ośmioletnia szkoła podstawowa, 2) szkoły ponadpodstawowe: a) czteroletnie liceum ogólnokształcące, b) pięcioletnie technikum, c) trzyletnia branżowa szkoła I stopnia, d) trzyletnia szkoła specjalna przysposabiająca do pracy, e) dwuletnia branżowa szkoła II stopnia, f) szkoła policealna dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku. 5
Biblioteka szkolna ustawa o bibliotekach USTAWA z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. z 2012 r. poz. 642 ze zm.) 6
Biblioteka szkolna art. 22 ustawy o bibliotekach Art. 22. 1. Biblioteki szkolne oraz biblioteki innych placówek systemu oświaty służą realizacji programów nauczania i wychowania, edukacji kulturalnej i informacyjnej dzieci i młodzieży oraz kształceniu i doskonaleniu nauczycieli. W tym celu w każdej szkole publicznej jest prowadzona biblioteka szkolna. 2. Biblioteki pedagogiczne prowadzą działalność służącą potrzebom oświaty i wychowania, w tym kształcenia i doskonalenia kadry pedagogicznej. 3. Zasady organizowania i działalności bibliotek szkolnych i pedagogicznych określają odrębne przepisy. 7
Biblioteka szkolna art. 103 upo 1. Szkoła w zakresie realizacji zadań statutowych zapewnia uczniom możliwość korzystania z: 2) biblioteki; 8
Biblioteka szkolna art. 98 upo 1. Statut szkoły zawiera w szczególności: 7) zakres zadań nauczycieli, w tym nauczyciela wychowawcy i nauczyciela bibliotekarza, oraz innych pracowników szkoły, w tym także zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, a także sposób i formy wykonywania tych zadań dostosowane do wieku i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych szkoły; 23) organizację biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami; 9
Biblioteka szkolna art. 104 upo Organizacja biblioteki uwzględnia w szczególności zadania w zakresie: 1) gromadzenia i udostępniania podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych oraz innych materiałów bibliotecznych, zgodnie z art. 22aj ustawy o systemie oświaty; 2) tworzenia warunków do efektywnego posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi; 3) rozbudzania i rozwijania indywidualnych zainteresowań uczniów oraz wyrabiania i pogłębiania u uczniów nawyku czytania i uczenia się; 4) organizowania różnorodnych działań rozwijających wrażliwość kulturową i społeczną uczniów, w tym w zakresie podtrzymywania tożsamości narodowej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym; 5) przeprowadzania inwentaryzacji księgozbioru biblioteki szkolnej, z uwzględnieniem przepisów wydanych na podstawie art. 27 ust. 6 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. z 2012 r. poz. 642 i 908 oraz z 2013 r. poz. 829) 10
Biblioteka szkolna art. 27 ust. 6 u. o bibliotekach Przeprowadzanie inwentaryzacji księgozbioru biblioteki szkolnej następuje z uwzględnieniem przepisów wydanych na podstawie art. 27 ust. 6 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. z 2012 r. poz. 642 ze zm.): Rozporządzenie MKiDN z dnia 29 października 2008 r. w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych (Dz. U. z 2008 r. nr 205, poz. 1283) 11
Biblioteka szkolna art. 22aj uoso Art. 22aj. 1. W bibliotece szkolnej są gromadzone podręczniki, materiały edukacyjne, materiały ćwiczeniowe i inne materiały biblioteczne. 2. Czynności związane z zakupem do biblioteki szkolnej podręczników, materiałów edukacyjnych, materiałów ćwiczeniowych i innych materiałów bibliotecznych oraz czynności związane z gospodarowaniem tymi podręcznikami i materiałami wykonuje dyrektor szkoły. 12
Biblioteka szkolna 17 rozp. organizacja szkół ROZPORZĄDZENIE MEN z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz. U. z 2017 r. poz. 649) 17. 2. Arkusz organizacji szkoły określa w szczególności: 9) liczbę godzin pracy biblioteki szkolnej. 13
Biblioteka szkolna rozp. podstawy programowe ROZPORZĄDZENIE MEN z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz. U. z 2017 r. poz. 356) 14
Biblioteka szkolna rozp. podstawy programowe zał. nr 2 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej: Zadaniem SP jest: wprowadzenie uczniów w świat literatury, ugruntowanie ich zainteresowań czytelniczych, wyposażenie w kompetencje czytelnicze potrzebne do krytycznego odbioru utworów literackich i innych tekstów kultury. Szkoła podstawowa: podejmuje działania mające na celu rozbudzenie u uczniów zamiłowania do czytania, podejmuje działania sprzyjające zwiększeniu aktywności czytelniczej uczniów, kształtuje postawę dojrzałego i odpowiedzialnego czytelnika, przygotowanego do otwartego dialogu z dziełem literackim. w procesie kształcenia i wychowania wskazuje rolę biblioteki (szkolnej, publicznej, naukowej i in.) oraz zachęca do podejmowania indywidualnych prób twórczych. 15
Biblioteka szkolna rozp. podstawy programowe zał. nr 2 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej: Wysokie kompetencje czytelnicze wpływają na sukces uczniów w szkole, a w późniejszym życiu pozwalają pokonywać uczniom ograniczenia i trudności związane z mniej sprzyjającym środowiskiem społecznym. Czytanie jako umiejętność rozumienia, wykorzystywania i refleksyjnego przetwarzania tekstów, w tym tekstów kultury, to jedna z najważniejszych umiejętności zdobywanych przez ucznia w procesie kształcenia. 16
Biblioteka szkolna rozp. podstawy programowe zał. nr 2 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej: Dzieci, które dużo czytają, mają bogaty zasób słownictwa, z łatwością nazywają swoje uczucia i wchodzą w relacje z rówieśnikami, rzadziej sprawiają kłopoty wychowawcze, mając lepiej rozwiniętą wyobraźnię umożliwiającą obiektywne spojrzenie na zachowania własne i innych, w konsekwencji lepiej radzą sobie z obowiązkami szkolnymi, a także funkcjonowaniem w społeczności szkolnej. Ważne jest, aby zainteresować ucznia czytaniem na poziomie szkoły podstawowej. Uczeń powinien mieć zapewniony kontakt z książką, np. przez udział w zajęciach, na których czytane są na głos przez nauczycieli fragmenty lektur, lub udział w zajęciach prowadzonych w bibliotece szkolnej. W ten sposób rozwijane są kompetencje czytelnicze, które ukształtują nawyk czytania książek również w dorosłym życiu. 17
Biblioteka szkolna rozp. podstawy programowe zał. nr 4 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia: W BS I stopnia kontynuowane jest kształcenie umiejętności posługiwania się językiem polskim, w tym dbałości o wzbogacanie zasobu słownictwa uczniów. Wypełnianie tego zadania należy do obowiązków każdego nauczyciela. Ważnym zadaniem branżowej szkoły I stopnia jest przygotowanie uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele powinni stwarzać uczniom warunki do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł z zastosowaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych na zajęciach z różnych przedmiotów. 18
Biblioteka szkolna rozp. podstawy programowe zał. nr 4 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia: Realizację powyższych celów powinna wspomagać dobrze wyposażona biblioteka szkolna, dysponująca aktualnymi zbiorami, zarówno w postaci księgozbioru, jak i w postaci zasobów multimedialnych. Nauczyciele wszystkich przedmiotów powinni odwoływać się do zasobów biblioteki szkolnej i współpracować z nauczycielami bibliotekarzami w celu wszechstronnego przygotowania uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzystywania informacji. 19