Nr 1 (61) styczeń 2017 Sprawy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Habilitacja 16 grudnia 2016 r. Rada Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego nadała dr Małgorzacie Werner stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk o Ziemi w dyscyplinie geografia. Podstawą wszczęcia postępowania było 6 monotematycznych publikacji zebranych pod wspólnym tytułem Zastosowanie modelowania w ocenie jakości powietrza atmosferycznego w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Polski. Recenzji w przedmiotowym postępowaniu, dokonanych na podstawie autoreferatu, wykazu opublikowanych prac stanowiących rozprawę habilitacyjną i wybranych publikacji podjęli się dr hab. Ewa Bednorz prof. (Uniwersytet Adama Mickiewicza), prof. dr hab. Joanna Wibig (Uniwersytet Łódzki), prof. dr hab. Tadeusz Niedźwiedź (Uniwersytet Śląski). Recenzenci pozytywnie ocenili tak osiągnięcia naukowe jak i aktywność naukową Habilitantki, wyrażając jednoznaczne stanowisko, że Habilitantka ma kwalifikacje do samodzielnej pracy naukowo-badawczej. Gratulujemy! Sprawy organizacyjne Wraz ze Starym Rokiem zakończyła się przeprowadzka Zakładów: Geografii Fizycznej oraz Geografii Regionalnej i Turystyki z gmachu głównego Uniwersytetu (a w przypadku dr A. Zaręby z ul. Kuźniczej) do nowej siedziby przy ul. Cybulskiego. Wyprowadzka spowodowała pewne zmiany w miejscach pracy i zakresie obowiązków dwójki pracowników z grupy nienauczycielskiej. Mgr Barbara Schutty przeniosła się wraz z Zakładem Geografii Fizycznej i oprócz spraw administracyjnych ZGF, jej nowe zadania będą w dużej mierze obejmować sferą wizerunkową i promocyjną Instytutu. Osierocone przez mgr B. Schutty Zbiory Kartograficzne, ich katalogi, skorowidze, mapy i atlasy, przejmuje we władanie mgr Łukasz Kasprzak. Jego obowiązki będą od tej pory związane w znacznym stopniu z Zakładem Geoinformatyki i Kartografii i Pracownią Historii Kartografii, choć nie sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 1
opuszcza całkowicie Biblioteki Instytutu, a zwłaszcza wprowadzania informacji o naszych publikacjach do baz danych: Bazy Publikacji Pracowników UWr i Polskiej Bibliografii Naukowej. Od początku stycznia 2017 r. zbiory map i atlasów Pracowni Historii Kartografii ZGK udostępniane będą od poniedziałku do czwartku w godzinach 10:00 14:00 oraz w piątki od 12:00 do 14:00. Publikacje Na stronie czasopisma Ticks and Tick-borne Diseases, ukazał się artykuł pt. Local-scale spatiotemporal distribution of questing Ixodes ricinus L. (Acari: Ixodidae) A case study from a riparian urban forest in Wrocław, SW Poland, którego współautorem jest dr hab. Mariusz Szymanowski. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 2
W czasopiśmie Geomorphology (IP 3.282, 35 pkt. MNiSW) ukazał się w wersji on-line first artykuł pt. Geomorphological and sedimentary evidence of probable gaciation in the Jizerskie hory Mountains, Central Europe, którego współautorami są dr Marek Kasprzak i dr Andrzej Traczyk. W tekście zaprezentowano materiał potwierdzający teorię dot. istnienia w Górach Izerskich plejstoceńskiego lodowca górskiego. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 3
Nowa odsłona witryny internetowej W dniu 7 grudnia 2016 roku została uruchomiona nowa wersja strony internetowej Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, wykonana według podobnego wzoru jak inne strony naszego Wydziału (strona wydziałowa, strona Instytutu Nauk Geologicznych). Projekt i wdrożenie witryny zostały wykonane przez firmę RevolWEB z Wrocławia. Witryna wykorzystuje system zarządzania treścią umożliwiający jej prowadzenie bez znajomości języka hipertekstowego. W większości naśladuje strukturę naszej poprzedniej witryny, jednak jest lepiej przystosowana do wykorzystania przez osoby niedowidzące oraz do wyświetlania na urządzeniach mobilnych (smartfonach, tabletach itp.). Osobą odpowiedzialną za prowadzenie strony internetowej w naszym Instytucie jest Kacper Jancewicz. 9 grudnia 2016 roku powstał profil FB Stacji Polarnej im. Stanisława Baranowskiego na Spitsbergenie. Na profilu będą publikowane aktualne i wspomnieniowe materiały dotyczące Baranówki (Werenhusa) oraz informacje organizacyjne dla uczestników wypraw polarnych. Profil prowadzą: Mateusz Strzelecki, Krzysztof Migała oraz Marek Kasprzak. Zapraszamy do polubienia strony. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 4
Sprawy Zakładowe Zakład Geografii Społeczno-Ekonomicznej W dniach 5-6 grudnia 2016 r. dr Paweł Brezdeń uczestniczył w 32. Międzynarodowej Konferencji Naukowej nt. Rola przemysłu i usług w rozwoju społeczno-gospodarczym układów przestrzennych organizowanej przez Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Konferencja ma charakter cykliczny a jej tegorocznym celem było kontynuowanie wymiany dorobku naukowego krajowych i zagranicznych ośrodków akademickich (m.in. z Polski, Czech, Rosji, Ukrainy, Turcji) w zakresie przemian struktur przestrzennych przemysłu i usług w warunkach rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Cele szczegółowe dotyczyły m.in. rozwijania koncepcji teoretycznych nt. znaczenia przemysłu i usług w rozwoju układów krajowych, regionalnych i lokalnych oraz funkcjonowania przedsiębiorstw, a także analizy zmian roli przemysłu i usług w rozwoju społeczno-gospodarczym. Ważną kwestią była również próba oceny efektów procesów restrukturyzacji przedsiębiorstw przemysłowych i usługowych w okresie 25 lat zmian systemu gospodarowania w Polsce i innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej w warunkach integracji europejskiej i nasilających się procesów globalizacji, przemian potencjału produkcyjnego oraz struktur działowych przemysłu i usług w układach przestrzennych różnej skali. Podczas konferencji dr Paweł Brezdeń wygłosił referat przygotowany we współautorstwie z dr Robertem Szmytkie dotyczący Procesów koncentracji działalności przemysłowej w strefie podmiejskiej na przykładzie Dolnego Śląska. Celem przygotowanego opracowania była ocena stopnia rozwoju współczesnych procesów koncentracji działalności przemysłowej w strefach podmiejskich największych miast Dolnego Śląska a szczególnie Wrocławia, Legnicy i Jeleniej Góry. Efektem przeprowadzonych analiz specjalizacji funkcjonalnej gmin Dolnego Śląska było zaprezentowanie m.in. uproszczonego modelu strefowo-klinowego dla strefy podmiejskiej Wrocławia. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 5
Inauguracja Konferencji przez prof. dra hab. Zbigniewa Zioło. Paweł Brezdeń podczas wygłaszania referatu na konferencji. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 6
W dniu 7 grudnia 2016 r. dr Robert Szmytkie uczestniczył w kolejnym spotkaniu Komisji Geografii Osadnictwa i Ludności PTG, które odbyło się w Łodzi. W programie spotkania było m.in. omówienie kwestii związanych z przygotowywaną Bibliografią prac z zakresu geografii osadnictwa i ludności za lata 1999 2015, organizacją XXX Konwersatorium Wiedzy o Mieście (którego jednym ze współorganizatorów jest KGOiL) czy obchodami Roku Polskiej Geografii w 2018 r. Zakład Geoinformatyki i Kartografii Dr hab. Tomasz Niedzielski, prof. nadzw. UWr, został członkiem dwóch gremiów: Rady Redakcyjnej czasopisma Meteorology Hydrology and Water Management wydawanego przez IMGW; grupy roboczej UAV and engineering geology applications przy Commission C35 Monitoring methods and approaches in engineering geology applications międzynarodowej organizacji International Association for Engineering Geology and the Environment. Pracownicy ZGK i ZKiOA odbyli dwie sesje terenowe w Górach Izerskich, dotyczące pomiarów grubości pokrywy śnieżnej zalegającej na Polanie Izerskiej. Pierwsza z nich odbyła się 15 grudnia. Wzięli w niej udział dr Waldemar Spallek, mgr inż. Matylda Witek, dr Joanna Remisz, dr Mieczysław Sobik i dr Marek Błaś. Pogoda niestety nie była sprzyjająca. Z powodu mgły i oblodzenia skrzydeł i rurki Pitota loty musiały zostać przerwane. Jeszcze zanim odszedł w przeszłość stary rok, 29 grudnia grupa pracowników naszego Zakładu przeprowadziła kolejną serię lotów. W badaniach terenowych uczestniczyli: dr hab. Tomasz Niedzielski, prof. nadzw. UWr, dr Joanna Remisz, mgr inż. Matylda Witek oraz jeszcze gościnnie mgr Łukasz Kasprzak. Pogoda wyjątkowo sprzyjała wykonywaniu lotów bezzałgowym statkiem powietrznym. Badania przeprowadzono w ramach projektu LIDER Nowy system automatycznego szacowania ekwiwalentu wodnego śniegu z zastosowaniem bezzałogowego statku powietrznego. Mgła nad Polaną Izerską i Podmokłą, 15 grudnia 2016 r. (fot. W. Spallek). sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 7
Widok na Polanę Izerską i Podmokłą 29 grudnia 2016 r. (fot. (J. Remisz). Zespół badawczy gotowy do startu samolotu (fot. (J. Remisz). Pomiary GPS przy wyśmienitej pogodzie (fot. (J. Remisz). sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 8
Z końcem 2016 r. nastąpiły istotne zmiany w obsadzie kadrowej ZGK. Pracę na pół etatu w zbiorach Pracowni Historii Kartografii zakończyła mgr Barbara Schutty, która od nowego roku kontynuuje pracę na pełny etat w Zakładzie Geografii Fizycznej. Serdecznie Basi dziękujemy za te trzy lata opieki nad zbiorami kartograficznymi i współpracę w licznych przedsięwzięciach w Zakładzie Geoinformatyki i Kartografii. Od stycznia 2017 r. pracę w Zakładzie Geoinformatyki i Kartografii rozpoczął mgr Łukasz Kasprzak, wcześniej od 2010 r. zatrudniony w Bibliotece IGRR. W Zakładzie zajmie się udostępnianiem, gromadzeniem i opracowywaniem zbiorów PHK oraz będzie brał udział w realizacji badań naukowych prowadzonych w ZGK. Do jego obowiązków należy również zarządzanie księgozbiorem działającej przy Instytucie Biblioteki Polskiego Towarzystwa Geograficznego, a także wprowadzanie publikacji do bazy Bibliografii Publikacji Pracowników i Doktorantów UWr oraz przekazywanie informacji o publikacjach pracowników Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska do Polskiej Bibliografii Naukowej. Mgr Łukasz Kasprzak, nowy pracownik w ZGK, stary w IGRR Zakład Geomorfologii W dniach 8 9.11.2016 w Alden Biesen w Belgii odbyło się spotkanie warsztatowe CHeriScape, Cultural Heritage in Landscape - Closing Workshop, które zamykało 2-letni europejski projekt CHeriScape poświęcony ochronie i kształtowaniu krajobrazu i dziedzictwa kulturowego w Europie. Do udziału w warsztatach zostały zaproszone wybrane osoby (łącznie 35 uczestników), reprezentują- sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 9
ce różne europejskie kraje, regiony i instytucje zaangażowane w tematykę krajobrazową, które aktywnie uczestniczyły we wcześniejszych spotkaniach konferencyjnych w ramach projektu CHeri- Scape. Przedstawicielką Polski, a jednocześnie IGRR, była dr Agnieszka Latocha. Celem warsztatów, które miały formę różnorodnych typów dyskusji, było wypracowanie rekomendacji odnośnie dobrych praktyk wdrażania wytycznych Europejskiej Konwencji Krajobrazowej oraz Konwencji z Faro (dotyczącej dziedzictwa kulturowego). W dniach 11 12.11.2016 r. w Obornikach Śląskich odbyła się kolejna edycja Festiwalu Kultur Świata im. Tony ego Halika. Przewodnim hasłem tegorocznego spotkania podróżników była szeroko rozumiana problematyka globalizacji. Do udziału w Festiwalu została zaproszona dr Agnieszka Latocha, która przedstawiła prelekcję pt. Globalizacja po kanadyjsku między wyzyskiem a zrównoważonym rozwojem. Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery W naszym Instytucie powstała pierwsza aplikacja mobilna. "NaszePowietrze" dostarcza prognozy jakości powietrza i warunków biometeorologicznych na najbliższe 72 godziny i uzupełnia geoportal NaszePowietrze (powietrze.uni.wroc.pl). Aplikacja jest dostępna w sklepie Google Play. Dostarczane przez aplikację prognozy generowane są codziennie na okres najbliższych 72 godzin. Obszar objęty prognozami obejmuje całe województwo dolnośląskie, rozdzielczość przestrzenna prognoz wynosi 4 x 4 km. Oprócz informacji o jakości powietrza w aplikacji można również znaleźć informację o warunkach biometeorologicznych. Prognozy zanieczyszczeń prezentowane są w sześciostopniowej skali barwnej w klasach od bardzo dobrej do bardzo złej. Warunki biometeorologiczne prezentowane są w dziesięciostopniowej skali barwnej od stresu chłodu, przez warunki termoneutralne, po stres ciepła. Wyniki prognoz prezentowane są dodatkowo w postaci wykresów oraz szczegółowych zestawień wyników. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 10
Geoportal i aplikacja mobilna NaszePowietrze powstały przy współpracy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego UWr oraz Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu, w ramach Projektu pn. "System prognoz stężeń zanieczyszczeń powietrza i warunków biometeorologicznych jako element oceny jakości życia - LIFE-APIS/PL", finansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Instrumentu Finansowego LIFE+ oraz współfinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Geoportal NaszePowietrze. W dniu 16 grudnia 2016 r. dr hab. Małgorzata Werner wzięła udział w seminarium naukowym w Zakładzie Fizyki Atmosfery, Instytutu Geofizyki Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie spotkania, na które została zaproszona przez prof. dr hab. Szymona Malinowskiego, wygłosiła referat pt. Application of WRF-Chem and EMEP for the air quality modelling in Poland. Spotkanie miało na celu przedstawienie aktualnie prowadzonych badań z zakresu modelowania jakości powietrza atmosferycznego w Zakładzie Klimatologii i Ochrony Atmosfery oraz wspomóc nawiązywanie współpracy pomiędzy Zakładami. Koło Naukowe Studentów Geografii im. Juliana Czyżewskiego Dnia 09.12.2016 roku, w budynku D Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego, odbyła się giełda kół naukowych naszej uczelni w której brało udział także KNSG. Nasze stanowisko mieściło się praktycznie przy samym wejściu i wyglądało niczym pracownia szalonego podróżnika! Chcieliśmy przede wszystkim pokazać jak nasze koło potrafi dzięki podróżowaniu zdobywać wiedzę oraz doświadczenie. Każdy miał możliwość spróbowania swoich sił w quizie geograficznym, w którym nagrodą były słodkie niespodzianki. Niestety nie udało nam się wskoczyć na podium w konkursie na najlepsze stanowisko, ale nie poddajemy się i z pełnym zapałem stawimy sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 11
czoła wyzwaniu w przyszłym roku! Cały dzień pilnie czuwali nad naszym stanowiskiem: Kamila Humnicka, Anna Gramatyka, Aleksandra Wojtas, Paweł Świdziński oraz Iwo Wieczorek. Wszystkim przybyłym, którzy oddali na nas swój głos serdecznie dziękujemy! Anna Gramatyka oraz Kamila Humnicka przy stanowisku KNSG. Rok 2016 okazał się niezwykle owocny dla Geografów Uniwersytetu Wrocławskiego. Dzięki prężnym działaniom zarządu KNSG im. Juliana Czyżewskiego, Wrocław znów oficjalnie stanie się jedną z jednostek Europejskiego Stowarzyszenia Młodych Geografów i Studentów Geografii, czyli EGEI. Organizacja ta oferuje wiele możliwości rozwoju dla młodych Geografów, łącznie z podróżami po państwach Europy, poznawaniem kultury oraz nowych ludzi. Początek współpracy zainicjowało grudniowe spotkanie, podczas którego wybrane zostały dwie osoby kontaktowe Contact Persons. Zajmą się one budowaniem solidnych podstaw dla owocnego działania EGEA Wrocław oraz współpracą z pozostałymi europejskimi jednostkami organizacji. Oficjalne zaprzysiężenie i przyłączenie Wrocławia w szereg EGEI planowane jest podczas Annual Congres 2017, który odbędzie się we wrześniu 2017 roku, w Szczyrku, a organizowany jest przez EGEA Kraków oraz EGEA Warszawa. Wcześniej członkowie naszego koła wezmą także udział w kongresie wschodnioeuropejskim, który odbędzie się 31 marca 2017 roku w Harachovie. Z wielkimi nadziejami i zapałem czekamy na rozwój wydarzeń! sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 12
W minionym miesiącu KNSG im. Juliana Czyżewskiego oraz SKNG Human Geography wspólnie włączyły się w pomoc dla Marcina Kaczyńskiego, który w maju tego roku uległ wypadkowi i wymaga kosztownej rehabilitacji. Dzięki organizacji kiermaszu świątecznego w Instytucie IGRR, prelekcjach charytatywnych oraz pozostawieniu puszek w salach wykładowych, wspólnymi siłami udało nam się zebrać 1217,73 zł. Cała kwota została wpłacona bezpośrednio na konto fundacji pomagającej Marcinowi. Wszystkim pracownikom IGRR oraz studentom, którzy włączyli się do naszej akcji i pomagali, serdecznie dziękujemy w imieniu własnym oraz Marcina. Opracowanie: Marek Kasprzak marek.kasprzak@uwr.edu.pl Wrocław, 9 stycznia 2017 r. Materiały dotyczące spraw Instytutu i spraw poszczególnych Zakładów prosimy nadsyłać do końca każdego miesiąca na adres e-mail M. Kasprzaka. sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 13
Kandelabry Powierzchniowy Pomnik Przyrody, Łużyce (fot. M. Kasprzak). sekretariat.igrr@uwr.edu.pl 14