Komentarz tygodniowy 13-20.10.2017 DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Prognozy gospodarcze dla Polski Bank Światowy Bank Światowy opublikował najnowsze prognozy gospodarcze dla Polski. W porównaniu z oczekiwaniami z maja br., przewidywania ekspertów są bardziej optymistyczne. W 2017 r. nasza gospodarka będzie rozwijać się w tempie 4,0 % (wobec 3,3 % oczekiwanych w prognozie sprzed pięciu miesięcy), w 2018 r. PKB wzrośnie o 3,6 % (wobec 3,2 % w poprzedniej prognozie), zaś w 2019 r. gospodarka wzrośnie o 3,4 % (wobec 3,2 % poprzednio). Równocześnie prognozy w zakresie średniorocznej inflacji konsumentów zostały podtrzymane. Październikowa korekta prognoz w zakresie zmian PKB koresponduje z opublikowanymi w ostatnich miesiącach danymi GUS, które wskazały na poprawę koniunktury w pierwszym półroczu 2017 r. (wzrost PKB o 4,0 % r/r). Głównym źródłem wzrostu gospodarczego ma być konsumpcja, a także stopniowe odbicie inwestycji. W kolejnych latach eksperci Banku Światowego oczekują pewnego spowolnienia wzrostu. Oczekiwania te uzasadniane są m.in. negatywnym wpływem pogarszającej się sytuacji demograficznej. Przeciętne wynagrodzenie i zatrudnienie dane GUS Według danych GUS przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw, w których liczba pracujących przekracza 9 osób wyniosło we wrześniu br. 4 473,06 zł (wzrost o 6,0 % r/r), zaś zatrudnienie w tym sektorze wyniosło we wrześniu 6 030,8 tys. osób (wzrost o 4,5 % r/r). Dane z sektora przedsiębiorstw należy ocenić pozytywnie. Dobra kondycja rynku pracy powinna sprzyjać zwiększeniu konsumpcji w kolejnych miesiącach, która stanowić będzie główny filar wzrostu gospodarczego. Odnotowując raportowaną przez GUS poprawę na rynku pracy, warto równocześnie zwrócić uwagę, iż w związku z powrotem inflacji, w ujęciu realnym (tj. po uwzględnieniu obliczanego także przez GUS wskaźnika wzrostu cen), tempo wzrostu wynagrodzeń jest niższe niż w ostatnich latach (3,4 % r/r w okresie dziewięciu miesięcy 2017 r., wobec 5,0 % r/r przed rokiem i 4,7 % r/r w analogicznym okresie 2015 r.). 1
Produkcja przemysłowa, sprzedaż detaliczna dane GUS Według danych GUS, produkcja przemysłowa we wrześniu br. wzrosła o 4,3 % r/r, wobec wzrostu o 8,8 % r/r w sierpniu br. Osłabieniu dynamiki w ujęciu rocznym sprzyjał mniej korzystny niż w sierpniu efekt kalendarzowy (liczba dni roboczych we wrześniu br. była mniejsza o jeden niż przed rokiem, podczas gdy w sierpniu br. liczba dni roboczych była taka sama jak w 2016 r.). Z tych samych względów wolniejsze niż w sierpniu br. było także tempo wzrostu produkcji budowlanej (15,5 % r/r, wobec 23,5 % r/r). Pomimo spowolnienia, tempo wzrostu w sektorze budowlanym pozostało jednak relatywnie wysokie, czemu sprzyjał efekt statystyczny (punktem odniesienia był bardzo niski poziom produkcji sprzed roku). Ze względu na istotne wahania dynamiki obserwowane także w poprzednich miesiącach, warto porównać zmiany poziomu produkcji w dłuższym okresie. Po dziewięciu miesiącach tego roku tempo wzrostu produkcji wyniosło 5,9 % r/r, wobec 3,8 % r/r przed rokiem i 4,5 % przed dwoma laty), z kolei produkcja budowlana w okresie dziewięciu miesięcy wzrosła o 13,0 % r/r, wobec spadku o 14,9 % r/r przed rokiem. Warto w tym miejscu przypomnieć, iż przemysł wraz z sektorem budowlanym mają znaczący udział w wytwarzaniu wartości dodanej w Polsce (33,3 % w 2016 r.). Lepsze niż w ostatnich latach dane z tych segmentów gospodarki po dziewięciu miesiącach wskazują, iż wzrost gospodarczy w całym roku prawdopodobnie przekroczy 4 %. Przyspieszeniu gospodarki w drugim półroczu 2017 r. powinna sprzyjać m.in. oczekiwana poprawa dynamiki inwestycji (na co wskazuje szybkie tempo wzrostu produkcji budowlano-montażowej), jak i relatywnie niski punkt odniesienia sprzed roku (w II połowie 2016 r. gospodarka wzrosła zaledwie o 2,5 % r/r). Dobre odczyty z gospodarki w drugiej połowie roku powinny korespondować także ze wskaźnikami gospodarczymi u naszych głównych partnerów handlowych, które wskazują, iż koniunktura w strefie euro jest najlepsza od 2011 r. (publikowany przez Markit indeks PMI dla przemysłu strefy euro kształtuje się na najwyższym poziomie od 2011 r.). 2
WYDARZENIA Ze wstępnych danych bilansu płatniczego Polski za sierpień 2017 r. wynika, iż saldo na rachunku obrotów bieżących wyniosło minus 100 mln euro, wobec minus 491 mln euro w lipcu br. (po korekcie). W danych zwraca uwagę poprawa salda handlowego (o 539 mln euro m/m i o 634 mln euro r/r). Miało to miejsce w warunkach wyraźnego wzrostu eksportu w ujęciu rocznym (w porównaniu z sierpniem 2016 r., eksport towarów zwiększył się o 1,7 mld euro, tj. o 12,3 % r/r), które zrekompensowało równoczesny wzrostu importu (o 1,1 mld euro, tj. o 7,6 % r/r). Szybki wzrost eksportu koresponduje z raportowaną przez wskaźniki koniunktury najlepszą od lat sytuacją gospodarczą u naszych głównych partnerów handlowych w strefie euro. W serwisie NBP opublikowano kwartalną informację o kondycji sektora przedsiębiorstw, która opracowywana jest na podstawie cyklicznych badań ankietowych NBP w sektorze przedsiębiorstw niefinansowych (link http://www.nbp.pl/home.aspx?c=/ascx/koniunktura_prezentacja.ascx). W części raportu odnoszącej się do prognoz na IV kw. 2017 r. oczekuje się dalszej poprawy koniunktury. Równocześnie wskazuje się na to, iż prognozy o horyzoncie rocznym zostały nieznacznie skorygowane w dół. Autorzy raportu podkreślają, iż może to być efektem rosnących kosztów produkcji oraz raportowanych przez przedsiębiorstwa problemów, w tym zwłaszcza zmieniającego się otoczenia fiskalno-legislacyjnego, powodującego wzrost niepewności co do rozmiarów przyszłych obciążeń podatkowych, administracyjnych i sprawozdawczych. W serwisie KNF opublikowano założenia nowelizacji skierowanej do banków Rekomendacji R dotyczącej zasad zarządzania ryzykiem kredytowym oraz ujmowania oczekiwanych strat kredytowych (link https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/zalozenia_nowelizacji_rekomend acji_r_59230.pdf). Projekt Rekomendacji R zostanie skierowany do publicznych konsultacji na przełomie 2017 i 2018 r. O wyrażenie opinii do projektu poproszone zostaną, obok podmiotów rynkowych, także Ministerstwo Finansów, Narodowy Bank Polski oraz Bankowy Fundusz Gwarancyjny podano w komunikacie. DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA Strefa euro Inflacja konsumentów (finalne dane) Według finalnych danych opublikowanych przez Eurostat, inflacja we wrześniu br. wyniosła 1,5 % r/r, bez zmian wobec tempa wzrostu w sierpniu br. Stabilizacja inflacji była konsekwencją przeciwstawnych tendencji cen energii i żywności. Niewielkiemu spadkowi dynamiki cen związanych z energią (w tym paliw) z 4,0 % r/r w sierpniu do 3,9 % r/r we wrześniu, towarzyszyło bowiem podwyższenie rocznej dynamiki cen żywności z 0,6 % r/r w sierpniu do 1,5 % r/r we wrześniu. W danych opublikowanych przez Eurostat zwraca uwagę bardzo duża rozbieżność pomiędzy tempem wzrostu cen w poszczególnych gospodarkach strefy (w najwyższym tempie rosną ceny w państwach bałtyckich, na Litwie o 4,6 % r/r, w Estonii o 3,9 % r/r, z kolei ceny konsumentów na Cyprze i w Irlandii rosną odpowiednio w tempie 0,1 % i 0,2 % w ujęciu rocznym). Tak duże rozbieżności w tempie wzrostu cen w poszczególnych krajach niewątpliwie utrudniają właściwą politykę pieniężną realizowaną przez Radę EBC. 3
RYNKI FINANSOWE RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Rynkowe stawki WIBOR w ubiegłym tygodniu pozostały stabilne (wykres obok). Warto odnotować, iż obecny poziom stawek w głównych tenorach utrzymuje się bez zmian od listopada 2016 r. Brak wyraźnych sygnałów ze strony większości przedstawicieli RPP o możliwych zmianach w poziomie stóp NBP w perspektywie najbliższych miesięcy powinien sprzyjać stabilizacji rynkowych stawek także w kolejnych tygodniach. Najbliższe posiedzenie decyzyjne RPP odbędzie się w listopadzie (7-8.11). Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 16 20.10.2017 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,66% -0,37% 1,24% -0,78% 0,31% 3M 1,73% -0,33% 1,36% -0,73% 0,39% 6M 1,81% -0,27% 1,55% -0,65% 0,53% 1Y 1,85% -0,18% 1,82% -0,52% 0,75% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 13.10.2017 20.10.2017 Zmiana USD/PLN 3,6010 3,5966-0,1% EUR/PLN 4,2603 4,2452-0,4% CHF/PLN 3,6927 3,6601-0,9% Biorąc pod uwagę kurs ustalony na fixingu NBP, złoty umocnił się wobec głównych walut (tabela obok). Warto odnotować, iż umocnienie złotego z ostatnich dni było kontynuacją tendencji obserwowanej od końca września do której przyczyniają się korzystne uwarunkowania zewnętrze. W tym kontekście należy wymienić pojawiające się informacje (podawane m.in. przez Reuters), iż na najbliższym (26.10) posiedzeniu decyzyjnym Rady EBC program zakupu aktywów może zostać przedłużony o dziewięć miesięcy. Do czasu publikacji oficjalnego komunikatu po posiedzeniu decyzyjnym Rady EBC (zaplanowanym w najbliższy czwartek), sytuacja na rynku walutowym nie powinna istotnie się zmienić. 4
RYNEK TOWAROWY Data Cena ropy Cena złota Cena srebra (USD/bbl) (USD/oz.) (USD/oz.) 13.10 57,17 1304,47 17,35 16.10 57,82 1294,00 17,19 17.10 57,88 1284,81 16,99 18.10 58,15 1280,77 16,98 19.10 57,23 1289,40 17,20 20.10 57,75 1280,33 16,99 Podobnie jak na rynku walutowym, także tendencje na rynku towarowym wskazują, iż nastroje na rynkach finansowych w minionym tygodniu były korzystne dla aktywów postrzeganych jako bardziej ryzykowne. Na rynku ropy (postrzeganej jako surowiec powiązany z koniunkturą gospodarczą) cena Brent wzrosła w minionym tygodniu o 1,0 %. W tym samym czasie cena złota i srebra spadła odpowiednio o 1,9 % i 2,1 % w ujęciu tygodniowym. Warto zwrócić uwagę, iż wzrostom cen ropy w ubiegłym tygodniu mogły sprzyjać także publikacje danych, wskazujących, iż we wrześniu miała miejsce głębsza niż w sierpniu redukcja wydobycia surowca przez kraje zrzeszone w OPEC oraz przez niektóre państwa współpracujące (link https://www.bloomberg.com/graphic s/2017-opec-production-targets/). Pomimo okresowych zawirowań, dotychczasowe porozumienia niektórych państw (w tym Arabii Saudyjskiej i Rosji) nie przełożyły się jednak na trwały wzrost cen surowca na światowych rynkach. W tym kontekście, wydaje się, iż także ubiegłotygodniowy wzrost cen surowca ma jedynie charakter okresowej korekty. RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym WIG30 stracił 2,4 %, jednak na głównych rynkach koniunktura była korzystna (amerykański Dow Jones zyskał w ujęciu tygodniowym 2,0 %). Na kierunek zmian na rynku akcji w kolejnych tygodniach kluczowy wpływ będą miały sygnały ze strony głównych banków centralnych. W tym kontekście, kluczowe znaczenie będzie miał czwartkowy (26.10) komunikat po posiedzeniu decyzyjnym Rady EBC. 5
KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (25-29.09.2017 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Wartość poprzednia 24 października Polska 26 października Strefa euro Stopa bezrobocia rejestrowanego (finalne dane) Decyzja w sprawie stóp procentowych IX 7,0 %* X 0,00 % * według wstępnych danych MRPiPS stopa bezrobocia na koniec września wyniosła 6,9 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 6