PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII W KLASACH II

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z CHEMII W KLASACH II Przedmiotowe zasady oceniania z chemii w gimnazjum sporządzono w oparciu o : 1.Wewnątrzszkolne zasady oceniania. 2.Podstawę programową. I. CELE OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW: -poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie; -pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; -motywowanie ucznia do dalszej pracy; -dostarczanie rodzicom (opiekunom prawnym) i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia; -umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawczej; -wdrożenie uczniów do systematycznej nauki, samokontroli i samooceny. 1 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

II. METODY I NARZĘDZIA SPRAWDZANIA I OCENIANIA: Na lekcjach chemii sprawdzane i oceniane będą: prace pisemne ( ocena ) -testy sprawdzające (zadania otwarte i zamknięte) -prace kontrolne (jednogodzinne, zapowiadane co najmniej tydzień wcześniej, przeprowadzane co najmniej raz w semestrze) -krótkie sprawdziany obejmujące materiał co najwyżej trzech ostatnich lekcji (nie muszą być zapowiadane) -prace domowe odpowiedzi ustne (ocena), (pod względem rzeczowości, stosowaniu języka przedmiotu, umiejętności formułowania dłuższych wypowiedzi) obserwacja indywidualnej i grupowej pracy ucznia (forma opisowa, plus, minus, ocena) prace dodatkowe: referaty, udział w konkursach i zajęciach kołach chemicznego, schematy, plansze, wykresy, rysunki, okazy wzbogacające zbiory i inne ( forma opisowa, plus, minus, ocena) III. TRYB OCENIANIA 1. Oceny klasyfikacyjne roczne (semestralne) ustala się wg następującej skali: -stopień celujący 6 -stopień bardzo dobry 5 -stopień dobry 4 2 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

-stopień dostateczny 3 -stopień dopuszczający 2 -stopień niedostateczny 1 2. Prace kontrolne są obowiązkowe. Ocena uzyskana z pracy kontrolnej będzie zakończona krótką notatką opisową zawierającą umiejętności oraz zakres wiedzy materiału do poprawy bądź do uzupełnienia.jeżeli uczeń z przyczyn losowych nie może jej napisać z całą klasą, to powinien to uczynić w terminie dwutygodniowym od rozdania prac lub od dnia przyjścia do szkoły po chorobie. Jeżeli uczeń nie napisze pracy w wyznaczonym terminie, otrzymuje ocenę niedostateczną. 3. Poprawa prac kontrolnych jest dobrowolna i może odbywać się poza lekcjami chemii. 4. Poprawę pracy uczeń pisze tylko raz. 5.Do dziennika wpisane będą obie oceny: za pracę pierwotną i za poprawę o/p. Przy wystawieniu oceny rocznej tylko ocena wyższa. 6. Na koniec semestru nie przewiduje się sprawdzianu końcowego zaliczeniowego. 7. Prace kontrolne jednogodzinne zapowiadane są co najmniej tydzień wcześniej wraz z podaniem zakresu obowiązującego materiału, przeprowadzane co najmniej raz w semestrze, sprawdzone w ciągu dwóch tygodni, powinny być poprzedzone lekcją powtórzeniową). 8. Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych -z całego działu. 3 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

9. Kartkówki 10-20 min obejmujące materiał z trzech ostatnich lekcji nie muszą być zapowiadane. Kartkówki nie są poprawiane, gdyż obrazują bieżącą pracę ucznia. 10. Prace domowe są obowiązkowe. 11. Raz w semestrze uczeń może zgłosić nie przygotowanie do zajęć, które odnotowujemy w dzienniku (np.: brak zeszytu, zeszytu ćwiczeń, pracy domowej itp.:...) z wyjątkiem zapowiedzianych prac pisemnych 12. Zasady oceniania wypowiedzi ustnej i pisemnej: Ocena wypowiedzi ustnej i pisemnej uwzględnia: -posługiwanie się terminologią chemiczną -zawartość merytoryczną, wyczerpanie tematu -logikę, precyzję i spójność wypowiedzi Ocena rozwiązania zadania otwartego uwzględnia: -rozumienie problemu -uwzględnienie w rozwiązaniu poszczególnych etapów -umiejętność krytycznego odniesienia się do otrzymanego rozwiązania estetykę zapisu (czytelność, przejrzystość) 13. Zasady oceny indywidualnej i grupowej pracy ucznia: Praca na lekcji może być oceniana przez + lub - + może uczeń otrzymać, za krótkie odpowiedzi ustne, aktywność na lekcjach, umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów, współpracę w zespole, udział w dyskusjach prowadzących do wyciągania wniosków. - może uczeń otrzymać za brak znajomości ważnych, podstawowych wiadomości chemicznych, brak zeszytu, brak ćwiczeń, brak pracy domowej, brak uzupełnienia zeszytu lub ćwiczeń, 4 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

14. Ocena semestralna i roczna określana jest na podstawie ocen cząstkowych, przy czym większą wagę mają oceny ze sprawdzianów, w drugiej kolejności są odpowiedzi ustne i kartkówki. Pozostałe oceny są wspomagające. IV. OGÓLNE KRYTERIA OCENIANIA Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności przewidziane programem, - potrafi korzystać z różnych źródeł informacji nie tylko tych wskazanych przez nauczyciela, - potrafi stosować wiadomości w sytuacjach nietypowych (problemowych), - proponuje rozwiązania nietypowe, - umie formułować problemy i dokonywać analizy nowych zjawisk, - potrafi rozumować posługując się wieloma elementami wiedzy, nie tylko z zakresu chemii, - potrafi udowodnić swoje zdanie, używając odpowiedniej argumentacji, będącej skutkiem zdobytej samodzielnie wiedzy, - bierze udział w konkursach i olimpiadach chemicznych lub wymagających wiedzy chemicznej, szczebla wyższego niż szkolny, - jest autorem pracy związanej z chemią o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w pełnym zakresie wiadomości i umiejętności podstawowe i ponadpodstawowe przewidziane programem, - potrafi stosować zdobytą wiedzę do rozwiązania problemów i zadań w nowych sytuacjach, - wykazuje dużą samodzielność i potrafi bez nauczyciela korzystać z różnych źródeł - wiedzy, np. układu okresowego pierwiastków, wykresów, tablic, zestawień, - sprawnie korzysta ze wszystkich dostępnych i wskazanych przez nauczyciela źródeł informacji, potrafi dotrzeć do innych źródeł wiadomości, - potrafi pisać i samodzielnie uzgadniać równania reakcji chemicznych, 5 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

- wykazuje się aktywną postawą w czasie lekcji, - potrafi poprawnie rozumować o kategoriach przyczynowo - skutkowych wykorzystując wiedzę przewidzianą programem również pokrewnych przedmiotów. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: - opanował w dużym zakresie wiadomości i umiejętności podstawowe i ponadpodstawowe określone programem, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do samodzielnego rozwiązywania typowych zadań i problemów, natomiast zadania o stopniu trudniejszym wykonuje przy pomocy nauczyciela, - potrafi korzystać ze wszystkich poznanych na lekcji źródeł informacji (układ okresowy pierwiastków, wykresy, tablice i inne), - rozwiązuje niektóre zadania dodatkowe o niewielkiej skali trudności, - poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo - skutkowych, - jest aktywny w czasie lekcji. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: - opanował w podstawowym zakresie te wiadomości i umiejętności określone programem, które są konieczne do dalszego kształcenia, - poprawnie stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania, z pomocą nauczyciela, typowych zadań o niewielkim stopniu trudności, - potrafi korzystać, przy pomocy nauczyciela, z takich źródeł wiedzy, jak układ okresowy pierwiastków, wykresy, tablice, - potrafi przy pomocy nauczyciela pisać i uzgadniać równania reakcji chemicznych - w czasie lekcji wykazuje się aktywnością w stopniu zadawalającym Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: - ma braki w opanowaniu wiadomości określonych programem nauczania, ale braki te nie przekreślają możliwości dalszego kształcenia, 6 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

- rozwiązuje z pomocą nauczyciela typowe zadania teoretyczne lub praktyczne o niewielkim stopniu trudności, - z pomocą nauczyciela potrafi pisać proste wzory chemiczne i równania chemiczne, - przejawia pewne zaangażowanie w proces uczenia się. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: - nie opanował tych wiadomości i umiejętności określonych programem, które są konieczne do dalszego kształcenia, - nie potrafi rozwiązywać zadań o elementarnym stopniu trudności nawet przy pomocy nauczyciela, - nie zna symboliki chemicznej, - nie potrafi napisać prostych wzorów chemicznych i najprostszych równań chemicznych nawet z pomocą nauczyciela, - nie wykazuje zadawalającej aktywności poznawczej i chęci do pracy. Dział 5. Woda i roztwory wodne wymienia rodzaje wód; wie, jaką funkcję pełni woda w budowie organizmów; podaje przykłady roztworów i zawiesin spotykanych w życiu codziennym; wymienia czynniki przyśpieszające rozpuszczanie ciał stałych; wie, co to jest stężenie procentowe roztworu; zna wzór na stężenie procentowe tłumaczy obieg wody w przyrodzie; tłumaczy znaczenie wody w funkcjonowaniu organizmów; wyjaśnia znaczenie wody w gospodarce człowieka; podaje, na czym polega proces rozpuszczania się substancji w wodzie; bada rozpuszczanie się substancji stałych i ciekłych w wodzie; bada szybkość rozpuszczania się wyjaśnia, jakie znaczenie dla przyrody ma nietypowa gęstość wody; wykrywa wodę w produktach pochodzenia roślinnego i w niektórych minerałach; tłumaczy, jaki wpływ ma polarna budowa wody na rozpuszczanie substancji stałych; wskazuje różnice we właściwościach roztworów i zawiesin; uzasadnia potrzebę oszczędnego gospodarowania wodą i proponuje sposoby jej oszczędzania; oblicza procentową zawartość wody w produktach spożywczych na podstawie badań przeprowadzonych samodzielnie; wyjaśnia, co to jest emulsja; otrzymuje emulsję i podaje przykłady emulsji spotykanych w życiu codziennym; 7 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

roztworu; wskazuje znane z życia codziennego przykłady roztworów o określonych stężeniach procentowych; wie, co to jest rozcieńczanie roztworu; wie, co to jest zatężanie roztworu; podaje źródła zanieczyszczeń wody; zna podstawowe skutki zanieczyszczeń wód. substancji w wodzie; podaje różnicę między roztworem nasyconym i nienasyconym; przygotowuje roztwór nasycony; podaje, na czym polega różnica między roztworem rozcieńczonym a stężonym; potrafi stosować wzór na stężenie procentowe roztworu do prostych obliczeń; przygotowuje roztwory o określonym stężeniu procentowym; wie, na czym polega rozcieńczanie roztworu; podaje sposoby zatężania roztworów; tłumaczy, w jaki sposób można poznać, że woda jest zanieczyszczona. wyjaśnia, na czym polega różnica między roztworem właściwym a roztworem koloidalnym; tłumaczy, co to jest rozpuszczalność substancji; odczytuje wartość rozpuszczalności substancji z wykresu rozpuszczalności; oblicza stężenie procentowe roztworu, znając masę substancji rozpuszczonej i rozpuszczalnika (lub roztworu); oblicza masę substancji rozpuszczonej w określonej masie roztworu o znanym stężeniu procentowym; oblicza masę rozpuszczalnika potrzebną do przygotowania roztworu o określonym stężeniu procentowym; oblicza, ile wody należy dodać do danego roztworu w celu rozcieńczenia go do wymaganego stężenia procentowego; oblicza masę substancji, którą należy dodać do danego roztworu w celu zatężenia go do określonego wyjaśnia, co to jest koloid; podaje przykłady roztworów koloidalnych spotykanych w życiu codziennym; korzystając z wykresu rozpuszczalności, oblicza rozpuszczalność substancji w określonej masie wody; wyjaśnia, od czego zależy rozpuszczalność gazów w wodzie; omawia znaczenie rozpuszczania się gazów w wodzie dla organizmów; oblicza stężenie procentowe roztworu, znając masę lub objętość i gęstość substancji rozpuszczonej i masę rozpuszczalnika (lub roztworu); oblicza masę lub objętość substancji rozpuszczonej w określonej masie lub objętości roztworu o znanym stężeniu procentowym; oblicza objętość rozpuszczalnika (o znanej gęstości) potrzebną do przygotowania roztworu o określonym stężeniu procentowym; przygotowuje roztwór o określonym 8 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

wyjaśnia, co to jest mgła i piana; tłumaczy efekt Tyndalla; prezentuje swoje poglądy na temat ekologii wód w Polsce i na świecie; zna i rozumie definicję stężenia molowego; wykonuje proste obliczenia związane ze stężeniem molowym roztworów; stosuje zdobyte wiadomości w sytuacjach problemowych. stężenia procentowego; oblicza, ile wody należy odparować z danego roztworu w celu zatężenia go do określonego stężenia procentowego; omawia zagrożenia środowiska przyrodniczego spowodowane skażeniem wód; omawia sposoby zapobiegania zanieczyszczeniom wód. Przykłady wymagań nadobowiązkowych stężeniu procentowym przez zmieszanie dwóch roztworów o danych stężeniach; oblicza masy lub objętości roztworów o znanych stężeniach procentowych potrzebne do przygotowania określonej masy roztworu o wymaganym stężeniu; wyjaśnia, jak działa oczyszczalnia ścieków; tłumaczy, w jaki sposób uzdatnia się wodę. Dział 6. Wodorotlenki a zasady 9 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

definiuje wskaźnik; wyjaśnia pojęcie: wodorotlenek; wskazuje metale aktywne i mniej aktywne; wymienia dwie metody otrzymywania wodorotlenków; stosuje zasady bezpiecznego obchodzenia się ze stężonymi zasadami (ługami); wymienia przykłady zastosowania wodorotlenków sodu i potasu; definiuje zasadę na podstawie dysocjacji elektrolitycznej (jonowej). wymienia rodzaje wskaźników; podaje przykłady tlenków metali reagujących z wodą; pisze ogólny wzór wodorotlenku oraz wzory wodorotlenków wybranych metali; nazywa wodorotlenki na podstawie wzoru; pisze równania reakcji tlenków metali z wodą; pisze równania reakcji metali z wodą; podaje zasady bezpiecznego obchodzenia się z aktywnymi metalami i zachowuje ostrożność w pracy z nimi; opisuje właściwości wodorotlenków sodu, potasu, wapnia i magnezu; tłumaczy dysocjację elektrolityczną (jonową) zasad; tłumaczy, czym różni się wodorotlenek od zasady. sprawdza doświadczalnie działanie wody na tlenki metali; zna zabarwienie wskaźników w wodzie i zasadach; sprawdza doświadczalnie działanie wody na metale; bada właściwości wybranych wodorotlenków; interpretuje przewodzenie prądu elektrycznego przez zasady; pisze równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) przykładowych zasad; pisze ogólne równanie dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) zasad. Przykłady wymagań nadobowiązkowych przedstawia za pomocą modeli przebieg reakcji tlenków metali z wodą; potrafi zidentyfikować produkty reakcji aktywnych metali z wodą; tłumaczy, w jakich postaciach można spotkać wodorotlenek wapnia i jakie ma on zastosowanie; przedstawia za pomocą modeli przebieg dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) przykładowych zasad. 10 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

zna kilka wskaźników służących do identyfikacji wodorotlenków; wie, jak zmienia się charakter chemiczny tlenków metali wraz ze wzrostem liczby atomowej metalu; zna pojęcie alkaliów; zna przykłady wodorotlenków metali ciężkich; rozwiązuje zadania problemowe związane z tematyką wodorotlenków i zasad. Dział 7. Kwasy podaje przykłady tlenków niemetali reagujących z wodą; zna wzory sumaryczne trzech poznanych kwasów; podaje definicje kwasów jako związków chemicznych zbudowanych z atomu (atomów) wodoru i reszty kwasowej; podaje przykłady kwasów beztlenowych: chlorowodorowego definiuje kwasy jako produkty reakcji tlenków kwasowych z wodą; nazywa kwasy tlenowe na podstawie ich wzoru; zapisuje równania reakcji otrzymywania trzech dowolnych kwasów tlenowych w reakcji odpowiednich tlenków kwasowych z wodą; wskazuje we wzorze kwasu resztę zapisuje równania reakcji otrzymywania pięciu kwasów (siarkowego(iv), siarkowego(vi), fosforowego(v), azotowego(v) i węglowego) w reakcji odpowiednich tlenków kwasowych z wodą; podaje, jakie barwy przyjmują wskaźniki w roztworach kwasów; rysuje modele cząsteczek przeprowadza pod kontrolą nauczyciela reakcje wody z tlenkami kwasowymi: tlenkiem siarki(iv), tlenkiem fosforu(v), tlenkiem węgla(iv); oblicza na podstawie wzoru sumarycznego kwasu wartościowość niemetalu, od którego kwas bierze nazwę; tworzy modele kwasów 11 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

i siarkowodorowego; zapisuje wzory sumaryczne poznanych kwasów beztlenowych; zna nazwę zwyczajową kwasu chlorowodorowego; zna zagrożenia wynikające z właściwości niektórych kwasów; wymienia właściwości wybranych kwasów; podaje przykłady zastosowań wybranych kwasów; wie, co to jest skala ph; rozumie pojęcie: kwaśne opady; wymienia skutki kwaśnych opadów. kwasową oraz ustala jej wartościowość; zapisuje wzory strukturalne poznanych kwasów; zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne kwasów beztlenowych oraz podaje nazwy tych kwasów; zapisuje równania otrzymywania kwasów beztlenowych; wymienia właściwości wybranych kwasów; wyjaśnia zasady bezpiecznej pracy z kwasami, zwłaszcza stężonymi; zachowuje ostrożność w pracy z kwasami; zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) poznanych kwasów; definiuje kwas na podstawie dysocjacji elektrolitycznej (jonowej); wskazuje kwasy obecne w produktach spożywczych i środkach czystości w swoim domu; rozumie potrzebę spożywania naturalnych produktów zawierających kwasy o właściwościach zdrowotnych poznanych kwasów (lub wykonuje ich modele przestrzenne); ustala wzory kwasów (sumaryczne i strukturalne) na podstawie ich modeli; zna trujące właściwości chlorowodoru, siarkowodoru i otrzymanych (w wyniku ich rozpuszczenia w wodzie) kwasów; sprawdza doświadczalnie zachowanie się wskaźników w rozcieńczonym roztworze kwasu solnego; zna i stosuje zasady bezpiecznej pracy z kwasami: solnym i siarkowodorowym; bada pod kontrolą nauczyciela niektóre właściwości wybranego kwasu; bada działanie kwasu solnego na żelazo, cynk i magnez; bada przewodzenie prądu elektrycznego przez roztwory wybranych kwasów; wymienia nazwy zwyczajowe kilku beztlenowych; wyjaśnia metody otrzymywania kwasów beztlenowych; układa wzory kwasów z podanych jonów; przedstawia za pomocą modeli przebieg dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) wybranego kwasu; opisuje wspólne właściwości poznanych kwasów; rozumie podział kwasów na kwasy nieorganiczne (mineralne) i kwasy organiczne; sporządza listę produktów spożywczych będących naturalnym źródłem witaminy C; wyjaśnia, co oznacza pojęcie: odczyn roztworu; tłumaczy sens i zastosowanie skali ph; przygotowuje raport z badań odczynu opadów w swojej okolicy; proponuje działania zmierzające do ograniczenia kwaśnych opadów. 12 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

(kwasy: jabłkowy, mlekowy i askorbinowy); wie, jakie wartości ph oznaczają, że rozwór ma odczyn kwasowy, obojętny lub zasadowy; wyjaśnia pochodzenie kwaśnych opadów; wie, w jaki sposób można zapobiegać kwaśnym opadom; bada odczyn opadów w swojej okolicy. kwasów organicznych, które można znaleźć w kuchni i w domowej apteczce; bada zachowanie się wskaźników w roztworach kwasów ze swojego otoczenia; bada odczyn (lub określa ph) różnych substancji stosowanych w życiu codziennym; omawia, czym różnią się od siebie formy kwaśnych opadów: sucha i mokra; bada oddziaływanie kwaśnych opadów na rośliny. Przykłady wymagań nadobowiązkowych zna kilka wskaźników służących do identyfikacji kwasów; zna wzory i nazwy innych kwasów tlenowych i beztlenowych niż poznanych na lekcjach; wie, jakie są właściwości tych kwasów; zna zastosowanie większości kwasów mineralnych; przedstawia metody przemysłowe otrzymywania poznanych kwasów; proponuje doświadczenie mające na celu opracowanie własnej skali odczynu roztworu; stosuje zdobyte wiadomości w sytuacjach problemowych. 13 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

14 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2016

Dział 8. Sole definiuje sól; podaje budowę soli; wie, jak tworzy się nazwy soli; wie, że sole występują w postaci kryształów; wie, co to jest reakcja zobojętniania; wie, że produktem reakcji kwasu z zasadą jest sól; podaje definicję dysocjacji elektrolitycznej (jonowej); wie, że istnieją sole dobrze, słabo i trudno rozpuszczalne w wodzie; podaje przykłady soli obecnych i przydatnych w codziennym życiu (w kuchni i łazience); wie, w jakim celu stosuje się sole jako nawozy mineralne; zna główny składnik skał wapiennych. przeprowadza pod nadzorem nauczyciela reakcję zobojętniania kwasu z zasadą w obecności wskaźnika; pisze równania reakcji otrzymywania soli w reakcji kwasów z zasadami; podaje nazwę soli, znając jej wzór; pisze równania reakcji kwasu z metalem; pisze równania reakcji metalu z niemetalem; wie, jak przebiega dysocjacja elektrolityczna (jonowa) soli; podaje nazwy jonów powstałych w wyniku dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) soli; pisze w formie cząsteczkowej równania reakcji otrzymywania soli wybranymi metodami; sprawdza doświadczalnie, czy sole są rozpuszczalne w wodzie; korzysta z tabeli rozpuszczalności soli i wskazuje sole dobrze, słabo i trudno rozpuszczalne w wodzie; pisze w formie cząsteczkowej równania reakcji soli z kwasami oraz soli z zasadami; podaje nazwy soli obecnych w organizmie człowieka; podaje wzory i nazwy soli obecnych i przydatnych w życiu codziennym; rozumie pojęcia: gips i gips palony. pisze równania reakcji tlenków zasadowych z kwasami; pisze równania reakcji tlenków kwasowych z zasadami; pisze równania reakcji tlenków kwasowych z tlenkami zasadowymi; ustala wzór soli na podstawie nazwy i odwrotnie; przeprowadza w obecności nauczyciela reakcje tlenków zasadowych z kwasami, tlenków kwasowych z zasadami oraz tlenków kwasowych z tlenkami zasadowymi; przeprowadza w obecności nauczyciela reakcje metali z kwasami; bada, czy wodne roztwory soli przewodzą prąd elektryczny; pisze równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) soli; pisze w sposób jonowy i jonowy skrócony oraz odczytuje równania reakcji otrzymywania soli wybranymi metodami; ustala na podstawie tabeli rozpuszczalności wzory i nazwy soli dobrze, słabo i trudno rozpuszczalnych w wodzie; przeprowadza reakcję strącania; pisze równania reakcji strącania w formie cząstkowej i jonowej; podaje wzory i właściwości wapna planuje doświadczalne otrzymywanie soli z wybranych substratów; przewiduje wynik doświadczenia; zapisuje ogólny wzór soli; przewiduje wyniki doświadczeń (reakcje tlenku zasadowego z kwasem, tlenku kwasowego z zasadą, tlenku kwasowego z tlenkiem zasadowym); weryfikuje założone hipotezy otrzymania soli wybraną metodą; interpretuje równania dysocjacji elektrolitycznej (jonowej) soli; interpretuje równania reakcji otrzymywania soli wybranymi metodami zapisane w formie cząsteczkowej, jonowej i jonowej w sposób skrócony; omawia przebieg reakcji strącania; doświadczalnie strąca sól z roztworu wodnego, dobierając odpowiednie substraty; wyjaśnia, w jakich warunkach zachodzi reakcja soli z zasadami i soli z kwasami; tłumaczy, na czym polega reakcja kwasów z węglanami i identyfikuje produkt tej reakcji; tłumaczy rolę mikroi makroelementów; wyjaśnia rolę nawozów mineralnych; wyjaśnia różnicę w procesie 15

palonego i gaszonego; podaje wzór i właściwości gipsu i gipsu palonego; doświadczalnie wykrywa węglany w produktach pochodzenia zwierzęcego (muszlach i kościach); omawia rolę soli w organizmach; podaje przykłady zastosowania soli do wytwarzania produktów codziennego użytku. twardnienia zaprawy wapiennej i gipsowej; podaje skutki nadużywania nawozów mineralnych. Przykłady wymagań nadobowiązkowych korzysta z różnych źródeł informacji dotyczących soli, nie tylko tych wskazanych przez nauczyciela; stosuje zdobyte wiadomości w sytuacjach problemowych. formułuje problemy i dokonuje analizy/syntezy nowych zjawisk dotyczących soli; zna i rozumie pojęcie miareczkowania; zna nazwy potoczne kilku soli; podaje właściwości poznanych soli; zna pojęcia: katoda i anoda; wie, na czym polega elektroliza oraz reakcje elektrodowe; rozumie, na czym polega powlekanie galwaniczne. 16