MONITORING ŚRODOWISKA Z WYKORZYSTANIEM POROSTÓW

Podobne dokumenty
POMIAR BIOKONCENTRACJI ZANIECZYSZCZEŃ W OCENIE SKAŻENIA ŚRODOWISKA, NARAŻENIA ORGANIZMÓW ORAZ PROGNOZOWANIU EKOLOGICZNYCH EFEKTÓW ZANIECZYSZCZEŃ

METODA OGÓLNEJ OCENY STANU ŚRODO- WISKA OBSZARÓW WIEJSKICH NA PODSTAWIE INFORMACJI Z BANKU DANYCH REGIONALNYCH GUS I OSZACOWAŃ PROGRAMU EMEP

Exposure assessment of mercury emissions

Cracow University of Economics Poland

Katarzyna Sawicka-Kapusta, Marta Zakrzewska, Gabriela Bydłoń, Anna Pizło, Agnieszka Marek

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions

PRZEGLĄD WYBRANYCH METOD OCENY BIORÓŻNORODNOŚCI

3.

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska

Anna Matwiejuk*, Kamila Korobkiewicz*

PERSPEKTYWY ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU TRANSPORTU DROGOWEGO W POLSCE DO 2030 ROKU

Ryc. 1. Oznaczanie porostów metodą analityczno-chemiczną. Xanthoria parietina przed i po poddaniu reakcji.

ROLA POROSTÓW JAKO BIOWSKAŹNIKÓW W WALORYZACJI ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO. Małgorzata Anna Jóźwiak, Marek Jóźwiak

MULTI-MODEL PROJECTION OF TEMPERATURE EXTREMES IN POLAND IN

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny

METODY TRANSPLANTACJI POROSTÓW STOSOWANE W BIOMONITORINGU POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO. Małgorzata Anna Jóźwiak, Marek Jóźwiak, Mirosław Szwed

Katarzyna Sawicka-Kapusta, Marta Zakrzewska

TELEDETEKCJA ŚRODOWISKA dawniej FOTOINTERPRETACJA W GEOGRAFII. Tom 51 (2014/2)

KIELECKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE

Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

Słupskie Prace Biologiczne

Analiza uszkodzeń systemów chłodniczych jednostek rybackich

Metale ciężkie w glebach uprawnych jako możliwy czynnik zagrożenia zdrowia mieszkańców województwa śląskiego

The Overview of Civilian Applications of Airborne SAR Systems

Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi

Nauka Przyroda Technologie

deep learning for NLP (5 lectures)

Hard-Margin Support Vector Machines

PLACE AND ROLE OF PHYSICAL ACTIVITY IN THE LIVES OF THE ELDERLY AND DISABLED PEOPLE. Barbara Bergier

PRĄDNIK PRACE I MATERIAŁY MUZEUM IM. PROF. WŁADYSŁAWA SZAFERA

INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka

Ewa Pancer-Cybulska, tukasz Olipra, Leszek Cybulski, Agata Suröwka TRANSPORT LOTNICZY A REGIONALNE RYNKI PRACY W POLSCE THE IMPACT OF AIR TRANSPORT

BIOMONITORING BORÓW STOBRAWSKICH

Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition)

PORTS AS LOGISTICS CENTERS FOR CONSTRUCTION AND OPERATION OF THE OFFSHORE WIND FARMS - CASE OF SASSNITZ

Final LCP TWG meeting, Sewilla

USŁUGI GEOEKOSYSTEMÓW. Małgorzata Stępniewska

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Wprowadzenie. Małgorzata KLENIEWSKA. nawet już przy stosunkowo niewielkim stężeniu tego gazu w powietrzu atmosferycznym.

Instrukcja obsługi User s manual

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis

Program studiów doktoranckich. Ogólna charakterystyka studiów doktoranckich

Country fact sheet. Noise in Europe overview of policy-related data. Poland

PRZYRODNICZE UWARUNKOWANIA ROZWOJU MONGOLII

USŁUGI GEOEKOSYSTEMÓW. Małgorzata Stępniewska

Barbara Adamczyk. Dzieci ulicy. w Polsce i na świecie. Definicja. typologia etiologia

Zmiany mikroskopowe w plechach porostu Hypogymnia physodes (L.) Nyl. w zależności od odległości od źródła emisji punktowej

THEORETICAL STUDIES ON CHEMICAL SHIFTS OF 3,6 DIIODO 9 ETHYL 9H CARBAZOLE

Latent Dirichlet Allocation Models and their Evaluation IT for Practice 2016

THE USE OF INTEGRATED ENVIRONMENTAL PROGRAMME FOR ECOSYSTEM SERVICES ASSESSMENT

Revenue Maximization. Sept. 25, 2018

Plan stacjonarnych studiów II stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia

NAZWA PRZEDMIOTU pkt ECTS E/Z suma godz wykł. konw. sem. ćw. lab. ćw. ter.

OpenPoland.net API Documentation

I ROK SPECJALNOŚĆ OCEANOGRAFIA BIOLOGICZNA, SPECJALIZACJA BIOLOGIA MORZA. Ćw E E Z E Z

Katarzyna Sawicka-Kapusta, Marta Zakrzewska, Paweł Dudzik, Karolina Gołuszka

Strategic planning. Jolanta Żyśko University of Physical Education in Warsaw

Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards

TTIC 31190: Natural Language Processing

С R A C OV I E N S I A

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014

Bernard Palowski, Ryszard Ciepał,

archivist: Managing Data Analysis Results

Installation of EuroCert software for qualified electronic signature

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Analiza jakości powietrza atmosferycznego w Warszawie ocena skutków zdrowotnych

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

BIOMONITORING BORÓW DOLNOŚLĄSKICH

Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami

GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING Kraków, Poland

Elżbieta Malzahn* BIOMONITORING ŚRODOWISKA LEŚNEGO PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ BIO-MONITORING OF THE FOREST ENVIRONMENT OF THE BIAŁOWIEŻA PRIMEVAL FOREST

Goodman Kraków Airport Logistics Centre. 62,350 sqm available. Units from 1,750 sqm for immediate lease. space for growth+

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI

PROBLEMY OCHRONY RODOWISKA W KRAJOWYM SEKTORZE ENERGETYCZNYM

Liczba godzin. SEMESTR ZIMOWY 1 Język angielski / English E Seminarium I / Seminar I Z Ekofizjologia zwierząt morskich /

ABOUT NEW EASTERN EUROPE BESTmQUARTERLYmJOURNAL

Forested areas in Cracow ( ) evaluation of changes based on satellite images 1 / 31 O

TECHNOLOGIE OCHRONY ŚRODOWISKA (studia I stopnia) Mogilniki oraz problemy związane z ich likwidacją prof. dr hab. inż.

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

Admission to the first and only in the swietokrzyskie province Bilingual High School and European high School for the school year 2019/2020

Analysis of Movie Profitability STAT 469 IN CLASS ANALYSIS #2

NAZWA PRZEDMIOTU pkt ECTS E/Z suma godz wykł. konw. sem. ćw. lab. ćw. ter.

Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?


Euro Oil & Fuel Biokomponenty w paliwach do silników Diesla wpływ na emisję i starzenie oleju silnikowego

Prices and Volumes on the Stock Market

Plan studiów specjalności Analityka środowiskowa 2017/2018

Lecture 18 Review for Exam 1

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015

Porosty rezerwatu Kaliszak (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska)

NAZWA PRZEDMIOTU pkt ECTS E/Z suma godz wykł. konw. sem. ćw. lab. ćw. ter.

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI

Streszczenie rozprawy doktorskiej

DOI: / /32/37

efekty kształcenia grupa zajęć** K7_K03 K7_W05 K7_U02 K7_W05 A Z K7_K02 K7_W05 K7_U02 A Z K7_U03 K7_U04 K7_W01

Air quality estimation using the lichenoindicative method

Testy jednostkowe - zastosowanie oprogramowania JUNIT 4.0 Zofia Kruczkiewicz

Transkrypt:

Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Anna Matwiejuk, dr Uniwersytet w Białymstoku adres korespondencyjny: Instytut Biologii ul. Świerkowa 20 B, 15-950 Białystok e-mail: matwiej@uwb.edu.pl Anna Matwiejuk MONITORING ŚRODOWISKA Z WYKORZYSTANIEM POROSTÓW MONITORING OF ENVIRONMENT WITH USE OF LICHENS SUMMARY: Bioindication is a method of assessing the state of the environment, especially pollution, based on the survey responses of living stenobionts organisms reaction (indicator organisms) to the changes. Stenobionts are species with a narrow ecological tolerance to the given agent. If you know the factor which makes it sensitive and on what condition favor is based their presence in the environment we can estimate the presence of a specific environmental factor. Among the universal bioindicators are also lichens = lichenicolous fungi. Lichens (Lichenes) are fascinating organisms which thallus is build from two components photobiont (algae and/or cyanobacterium) and mycobiont (fungus Ascomycetes, or less Basidiomycetes or imperfect fungus). The paper presents the biological characteristics of lichens (described their morphology, anatomical, physiological characteristics), as one of the best indicator organisms and the use of lichens in atmospheric aerosol pollution biomonitoring. The paper describes field and laboratory methodology (1. test methods for the study of biodiversity and abundance of lichens, 2. anatomical and morphological mehtods, 3. physiological methods, 4. chemical analytical methods). Data on lichenoindication research conducted in Poland were collected, so as the methodology on collecting and processing the results and observations were learnt and obtained. In addition, the role of lichens as indicators of natural and lowland forests and as indicators of climate change has been described. KEY WORDS: lichens, bioindicators, lichenoindication

272 Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Wstęp Porosty jako czułe wskaźniki zmian środowiska CoccomyxaTrentepohlia ChlorellaPleurococcusNostocScytonema Gloeocapsa Xanthocapsa

Problematyka ogólnoekologiczna i społeczna 273 Lichen Lichenographia universalis The oldest fossil lichen The lichens lichenicolous and allied fungi of Poland. An annotated checklist. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski Podstawy lichenologii Porosty biowskaniki i biomonitory zanieczyszczenia rodowiska Porosty Biaegostoku, jako wskaniki zanieczyszczenia atmosfery

274 Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Monitoring biologiczny Lichenoindykacja Lichenes

Problematyka ogólnoekologiczna i społeczna 275 Metody lichenoindykacyjne Wykorzystanie porostów do oceny zanieczyszczenia powietrza. Zasady, metody, klucze do oznaczania wybranych gatunków

276 Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Qualitative scale for estimating sulphur dioxide air pollution in England and Wales using epiphytic lichens Lichenoidykacja obszaru województwa krakowskiego Porosty (Lichenes) oraz warunki bioekologiczne Przemyla Biologiczne metody oceny skaenia rodowiska

Problematyka ogólnoekologiczna i społeczna 277 Index of Atmospheric Purity (n), (f) n f Metody anatomiczno-morfologiczne HypogymniaphysodesTrebouxia i i Porosty jako indykatory zanieczyszczenia rodowiska. Przegld metod lichenoindykacyjnych Bioindication: The I.A.P. ApproachMonitoring with Lichens Monitoring Lichens Biological monitoring: lichens as bioindicators of air pollution assessment a review Aspects of the biomonitoring studies using mosses and lichens as indicators of metal pollution Indices of atmospheric purity and luoride pollution pattern in ArvidaApplication of the transplantation method in studies on the inluence of the urban environment upon the vitality of Hypogymnia physodes (L.) Nyl. thalli Porosty Poznania jako wskaniki zanieczyszczenia atmosfery, praca doktorska (manuskrypt)

278 Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Tabela 1 Poziomy jakości indeksu czystości atmosfery (IAP) Poziom Wartość Interpretacja Źródło: Kommission Reinhaltung der Luft im VDI und DIN Normenausschuss KRdL, www.krdl.din.de [20-12-2013]. Metody izjologiczne Hypogymnia physodes Lichens as biomonitors around a coal-ired power station in Israel Endogenous auxin and ethylene in the lichen Ramalina duriaeicomparison of ive physiological parameters to assess the vitality of the lichen Ramalina lacera exposed to air pollution Fitoindykacja wpywu huty miedzi na rodowisko biologiczne

Problematyka ogólnoekologiczna i społeczna 279 in situ Metody analityczno-chemiczne Monitoring physiological change in lichens: total chlorophyll content and chlorophyll degradationmonitoring with Lichens Monitoring Lichens Porosty jako indykatory zanieczyszczenia rodowiska. Przegld metod lichenoindykacyjnych Background concentrations of lead and cadmium in the lichen Hypogymnia physodes at different altitudes Zawarto mikro- i makropierwiastków w plechach Hypogymnia physodes w Gorczaskim Parku Narodowym próba lichenoindykacji Porosty biowskaniki i biomonitory zanieczyszczenia rodowiska

280 Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Przykłady wykorzystania porostów jako bioindykatorów do oceny zanieczyszczenia środowiska różnymi polutantami Wyniki badań lichenoindykacyjnych w Polsce wykorzystujące porosty jako czułe bioindykatory zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego Wpyw emisji miejskich i przemysowych na lor porostów (Lichenes) Krakowa i Puszczy Niepoomickiej Porosty miasta Krakowa oraz waloryzacja ich warunków bioekologicznych Badania nad nadrzewnymi porostami Krakowa i okolicy Porosty miasta Torunia Flora epiityczna porostów miasta Radom Porosty Warszawy jako biowskaniki zaburze rodowiska miejskiego Wystpowanie porostów epiitycznych na obszarze odzi Z bada nad porostami miasta Szczecina The lichen lora as bioindicator of air pollution of Gdask, Sopot and Gdynia Porosty miasta Kielc i najbliszej okolicy Porosty miasta Drezdenka i najbliszej okolic Porosty (Lichenes) oraz warunki bioekologiczne Przemyla

Problematyka ogólnoekologiczna i społeczna 281 Hypogymnia physodes Trebouxia Hypogymnia physodes Hypogymnia physodes Badania nad nadrzewnymi porostami Krakowa i okolicy Porosty miasta Torunia Podstawy lichenologii Epiphytic lichens of the city Rzeszów (South-Eastern Poland) Mapa bioindykacyjna miasta Lublina oparta o porosty (raport cz. I),

282 Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Wyniki badań lichenoindykacyjnych w Europie i na świecie wykorzystujące porosty jako czułe bioindykatory zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego Ocena zanieczyszczenia badanych obszarów Parmelia sulcata Olea europaea Investigating tree bark as an air-pollution biomonitor by means of neutron activation analysis Are lower epiphytes really that better than higher plants for indicating airborne contaminates? An insight into the elemental contents of lichen thalli and tree bark by INAA

Problematyka ogólnoekologiczna i społeczna 283 Hypogymnia physodes, Xanthoria parietina Candelariella., Caloplaca Ocena pochodzenia zanieczyszczeń A: x+na/na Alectoria sarmentosa Comparisons between the metal content of a transplanted lichen before and after the start-up of a coal-ired power station in Israel Volcanic and anthropogenic contribution to heavy metal content in lichens from Mt. Etna and Vulcano Island (Sicily), Lichens as bioindicators in volcanic areas: Mt. Etna and Vulcano Island (Italy) Elemental concentration in lichen in Western Anatolia Lichens as bioindicators of atmospheric heavy metal pollution in Singapure Lichens as bioindicators of atmospheric heavy metal deposition in ValenciaSpain Lichen response to changes atmospheric sulphur: isotopic evidencelichens and atmospheric sulphur: what stableisotopes reveal

284 Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Ocena kierunków rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń z jednostkowych emitorów Ramalina fastigiata Hypogymnia physodes Parmelia sulcata Cladonia mitis Porosty jako wskaźniki naturalności Improving the use of lichens as biomonitors of atmospheric metal pollution The Radionuclides in Lichen Thalli in Chernobyl and East Urals Areas afters Nuclear Accidents Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce Pónocno-Wschodniej Conceptual problems of Ecological Continuity and ist bioindicators

Problematyka ogólnoekologiczna i społeczna 285 Porosty jako wskaźniki niżowych lasów puszczańskich Assessing conservation values of forest stands based on specialized lichens and birds Functional relationship between species richness of spiders and lichens in spruce Relicts of the primeval (virgin) forest. Relict phenomenacryptogamous plants in the forest communities of Biaowiea National Park The lichens lichenicolous and allied fungi of Poland. An annotated checklist. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski

286 Ekonomia i Środowisko 2 (49) 2014 Porosty jako wskaźniki zmian klimatu Trentepohlia Arthonia radiata, Dimerella pineti, Enterographa crassa, Graphis scripta, Opegrapha., Porina aenea, Schismatomma decolorans Porosty wskaniki niowych lasów puszczaskich w Polsce A system to monitor climate change with epilithic lichens Further evidence of the effects of global warming on lichens, particularly those with Trentepohlia phycobiontsthe inluence of climate on the distribution of lichens: a case study in a borderline area (Liguria, NW Italy),

Problematyka ogólnoekologiczna i społeczna 287 Podsumowanie