Modernizacje oświetlenia ulicznego przeprowadzone w 2009 roku, w naszym mieście miały na celu dostosowanie oświetlenia naszych ulic do normy unijnej EN 13201. Niestety podczas prac modernizacyjnych nie wzięto pod uwagę faktu, że zbliża się wprowadzenie w życie normy, która zakazywać będzie zanieczyszczania światłem. Zanieczyszczenie światłem polega na rozpraszaniu światła poza obszar, który powinien być oświetlany. Najczęściej odbywa się to przez: ustawienie oprawy lampy nierównolegle do podłoża, stosowaniu opraw z wypukłym kloszem dającym efekt olśnienia i oświetlającym okoliczne budynki co potęguje oświetlenie niechcianym światłem rozproszonym. Zastosowanie prawidłowego oświetlenia umożliwia oświetlenie tej samej powierzchni przy użyciu źródeł światła o mniejszej mocy, nie powodując przy tym szpecącego krajobraz miasta nadmiernego oświetlenia. Modernizacje przeprowadzone w mieście wskazują niestety na tzw. chaos oświetleniowy obok prawidłowych zgodnych z przyszłą normą unijną stosowane są oprawy, które po jej wejściu będą musiały być wymienione na inne, co narazi miasto na dodatkowe koszty. W związku z powyższym warto by zwrócić przy dalszej modernizacji oświetlenia ulicznego, aby stosować takie oprawy oświetleniowe, które nie powodują niekorzystnego zanieczyszczenia światłem i efektu olśnienia. Pozwoliłem sobie na zdjęciach pokazać przykłady prawidłowego i nieprawidłowo oświetlenia ulic naszego miasta. Proszę porównać oświetlenie tzw małej obwodnicy na odcinku Bieliny - Iłżecka przy użyciu prawidłowych opraw Fot. 1 i Fot. 2 oraz z wypukłymi kloszami na Fot. 3. Różnica na pierwszy rzut oka jest kolosalna przy prawidłowych kloszach nie występuje bardzo uciążliwy efekt olśnienia. 1
Zastosowanie prawidłowych opraw nie zawsze oznacza prawidłowego oświetlenia. Prawidłowe oprawy zastosowane na tzw. małej obwodnicy są niestety ustawione nierównolegle do powierzchni podłoża, co jest powodem niepotrzebnego rozpraszanie światła. Sytuacja taka występuje na niedawno zmodernizowanej ulicy Waryńskiego. Na całej ulicy tylko jedna lampa ustawiona jest równolegle do podłoża. Nieco lepiej jest na tzw. małej obwodnicy miasta, nie mniej ustawienie latarni pozostawia wiele do życzenia. Wymagana jest tutaj duża dokładność ustawiania odchylenie od poziomu o 5 stopni powoduje rozpraszanie światła poza przeznaczony do oświetlenia obszar. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja na skrzyżowaniu ulic Żeromskiego, Sienkiewicza i Waryńskiego. Dobre oprawy zostały poodchylane prawie pionowo oświetlając ściany budynków, świecąc w oczy kierowcom, a nie oświetlając tego czego powinny - jezdni. Poprawienie opisanych przeze mnie błędów nie jest dużym problemem wystarczy podczas konserwacji prawidłowo ustawić klosze latarni. 2
3
4
5
6
Znacznie większy problem występuje na zmodernizowanej ulicy Iłżeckiej i Wspólnej, gdzie niestety zastosowano stary typ opraw z wypukłymi kloszami, które dają ogromny efekt olśnienia, a ponadto zanieczyszczają światłem tereny posesji. Często również ma miejsce odchylanie latarni od poziomu, co rozprasza światło poza przeznaczony do oświetlenia teren. Niestety tu poprawa sytuacji jest utrudniona z uwagi na konieczność wymiany opraw na oprawy z płaskimi kloszami, a to się wiąże z dodatkowymi kosztami. Pewnym rozwiązaniem byłoby chociaż ustawienie opraw latarni równolegle do podłoża podczas konserwacji oświetlenia. 7
Nieekologiczne, biorąc pod uwagę zanieczyszczenie światłem, jest stosowanie ozdobnych i ogromnie zanieczyszczających światłem opraw w kształcie kuli oraz grzybka. Na zdjęciach pokazane zostały te nieprawidłowe oprawy na ulicy Polnej,Sienkiewicza, Iłżeckiej obok Groszka oraz na ulicy Iwaszkiewicza. Przykre jest to że na ulicy Sienkiewicza zastosowano prawidłowe górne latarnie uliczne i nieprawidłowe dolne chodnikowe niwecząc cały efekt ograniczenia emisji światła. Są próby zastosowanie latarni z oprawami ustawionymi poziomo do podłoża np. na osiedlu domków jednorodzinnych przy pętli na Iłżeckiej i na ulicy Jasnej. Niestety zastosowano oprawy z wypukłymi kloszami co powoduje zjawisko olśnienia i niepotrzebne rozpraszanie światła poza przeznaczony do oświetlenia obszar. 8
9
10
Kolosalną różnice w oświetleniu prawidłowymi nieprawidłowymi latarniami widać szczególnie na ulicy Iłżeckiej obok Groszka oraz na ulicy Okólnej. Na Iłżeckiej zastosowano oprawy Selenium niestety tylko w trzech latarniach zastosowano płaska szybę szklana eliminująca efekt olśnienia. Pozostałe mają wypukłe klosze dające ogromne odblaski na otaczające budynki mieszkalne. Na ulicy Okólnej w czterech latarniach zastosowano płaski klosz i różnice w oświetlaniu przestrzeni przez lampy są ogromne. Rozwiązaniem problemu byłoby wymiana klosza w tych lampach z wypukłego na płaski, co stanowi mniejszy problem niż wymiana całego klosza. 11
12
Najgorzej sprawdzają się oprawy zastosowane na ulicy Iłżeckiej, Rynku, ulicy Szerokiej i Sienieńskiej dające ogromne ilości światła rozproszonego. 13
14
Bardzo niekorzystnie dla kierowców jest oświetlenie skrzyżowania Iłżecka - Jana Pawła oraz Jana Pawła Radwana, gdzie latarnie starego typu odchylone prawie do pionu oślepiają nadjeżdżających kierowców i przechodniów. Stare latarnie jednak dawały bardzo mały efekt olśnienia 15
To parę przykładów plusów i minusów oświetlenia naszego miasta. Moje propozycje to: 1. Zadbać o prawidłowe ustawienie istniejących opraw typu Irydium i Selenium tak ażeby zminimalizować zanieczyszczenie światłem 2. Podczas modernizacji wymieniać na takie oprawy, które będą zgodne z przyszłą norma unijna tj. np. Irydium i Selenium ale koniecznie z płaskimi szklanymi kloszami 3. Na osiedlach, przy chodnikach, w parkach zrezygnować o opraw typu kula, grzybek na rzecz opraw z płaskim kloszem np. Cosmo Rosa. Zadbać o ustawiane ich na niezbyt wysokich słupach dostosowanych do wysokości zabudowy. 4. Należałoby zmodyfikować w podobny sposób oświetlenie przy ośrodku na Gutwinie 5. W miarę możliwości wymieniać w lampach typu Selenium klosze wypukłe na klosze płaskie. 6. Stopniowo w miarę posiadanych środków modernizować oświetlenie najpierw skrzyżowań, a później innych dróg na prawidłowe, nie dające efektu olśnienia szczególnie dbając o poziome ustawienie opraw. 7. Takie postępowanie uchroni nas przez dodatkowymi kosztami modernizacji oświetlenia miasta po wejściu nowej normy unijnej 8. Złe oświetlenie szpeci krajobraz naszego miasta, modernizując róbmy to prawidłowo. 16