Jak prawidłowo wypełnić list przewozowy CMR? Aby móc bezpiecznie dokonywać przewozu towarów Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z dnia 19 maja 1956 r. (Dz.U. 1962 Nr 49, poz. 238) wprowadziła pojęcie międzynarodowego listu przewozowego, który jest dokumentem potwierdzającym i określającym warunki przewozu przesyłek towarowych. Funkcje listu przewozowego Konwencja CMR nie wprowadza bezwzględnego obowiązku wystawiania listu przewozowego przez strony transakcji. Warto jednak zauważyć, że wystawienie takiego dokumentu może być korzystne ze względu na funkcje, jakie pełni. Należą do nich: 1. Funkcja dowodowa listu przewozowego wynika ona z art. 4 Konwencji CMR, zgodnie z którym list przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu. Przepisy Konwencji CMR wprowadziły w art. 9 domniemanie, zgodnie z którym w przypadku braku przeciwnego dowodu list przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy, warunków umowy oraz przyjęcia towaru przez przewoźnika; 2. Funkcja legitymacyjna listu przewozowego wskazuje nam, że posiadanie pierwszego egzemplarza listu legitymuje nadawcę lub odbiorcę do dochodzenia roszczeń oraz rozporządzania przesyłką. Uprawnienie rozporządzanie przesyłką zostało uregulowane w art. 12 Konwencji CMR, zgodnie z którym nadawca posiadający pierwszy egzemplarz listu przewozowego ma prawo rozporządzać towarem, a w szczególności zażądać od przewoźnika wstrzymania przewozu, zmiany miejsca przewidzianego dla wydania towaru albo też wydania go odbiorcy innemu niż wskazany
w CMR. Prawo to wygasa w chwili wydania drugiego egzemplarza odbiorcy; 3. Funkcja instrukcyjna list przewozowy daje wskazówki przewoźnikowi stanowiące co do sposobu wykonania przewozu; 4. Funkcja informacyjna treść listu przewozowego stanowi informację dla odbiorcy o zrealizowanym przewozie oraz umożliwia kontrolę prawidłowości wykonania umowy przez przewoźnika. Jakie elementy powinien zawierać list przewozowy wg Konwencji CMR? Art. 6 Konwencji CMR określa, jakie dane powinien zawierać list przewozowy. Zaliczymy do nich: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. miejsce i datę jego wystawienia; nazwisko (nazwę) i adres nadawcy; nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika; miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania; nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy; powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie; ilość sztuk, ich cechy i numery; wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru; koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy); instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych; oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom Konwencji CMR. W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane:
1. zakaz przeładunku; 2. koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie; 3. kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru; 4. zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie; 5. instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki; 6. umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz; 7. wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi. Należy pamiętać, że strony mogą wnosić do listu przewozowego wszelkie inne dane, jeśli uznają je za potrzebne. Wzór międzynarodowego listu przewozowego wygląda następująco:
Kto wypełnia list przewozowy? Konwencja CMR nie wskazuje wprost kto fizycznie powinien wypełnić list przewozowy, ale w art. 7 zostaje podane, kto odpowiada za poprawność i kompletność danych w nim zawartych. Zgodnie z tym przepisem, nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieścisłości lub niedostateczności takich danych jak: nazwisko (nazwa) i adres nadawcy, miejsce i data przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania, nazwisko (nazwa) i adres odbiorcy, powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla produktów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie, ilość sztuk, ich cechy i numery, waga brutto lub inaczej wyrażona ilość towaru, instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych. Odpowiada on również za takie dane jak: zakaz przeładunku; koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie; kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru; zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie; instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki;
umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz; wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi. czy wszelkich innych danych lub instrukcji, wydanych przez niego w celu wystawienia listu przewozowego lub w celu wniesienia ich do niego. W gestii natomiast samego przewoźnika (a w praktyce często kierowcy) pozostaje zadbanie o takie elementy CMR jak miejsce i data jego wystawienia, nazwisko (nazwę) przewoźnika, określenie ewentualnych kosztów związanych z tymże przewozem, czy też oświadczenie, że dany przewóz podlega Konwencji CMR. Dlaczego warto wystawiać list przewozowy? Brak wystawienia listu przewozowego może spowodować kilka istotnych konsekwencji określonych przepisami Konwencji CMR. Przede wszystkim zgodnie z art. 24 Konwencji w sytuacji, gdy list przewozowy nie zostanie wystawiony nadawca nie może zadeklarować wyższej wartości przesyłki niż wynikałoby to z treści art. 23 ust. 3 CMR, tj. wartość nie może przekraczać 8,33 jednostki rozrachunkowej za 1 kilogram brakującej wagi brutto. Nie może on również wykazać specjalnego interesu w dostawie na wypadek zaginięcia lub uszkodzenia przesyłki, a także w razie przekroczenia umówionego terminu dostawy (art. 26 Konwencji CMR). Dodatkowo nadawca i odbiorca przesyłki tracą prawo do rozporządzania przesyłką, jakie daje im art. 12 Konwencji CMR. Przewoźnik natomiast nie ma możliwości wniesienia zastrzeżeń co do stanu przesyłki i opakowania w trakcie odbioru przesyłki od nadawcy. Brak listu przewozowego uniemożliwia także zastosowanie konstrukcji przewozu sukcesywnego Podsumowanie Niewątpliwie list przewozowy jest jednym z najistotniejszych dokumentów występującym w obrocie transportowym. Dostarcza on przewoźnikowi nie tylko niezbędnych danych i informacji o przesyłce oraz jej miejscu przeznaczenia przewoźnikowi, ale
również i odbiorcy. Służy on również jako dowód zawarcia umowy przewozu. Stan prawny na listopad 2015 PODSTAWA PRAWNA: Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) z dnia 19 maja 1956 r.