RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 210764 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 386384 (22) Data zgłoszenia: 23.09.2008 (51) Int.Cl. F41C 27/00 (2006.01) F42B 12/00 (2006.01) F42B 33/00 (2006.01) F41H 13/00 (2006.01) (54) Nabój granatnikowy z pociskiem siatkowym (43) Zgłoszenie ogłoszono: 29.03.2010 BUP 07/10 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 29.02.2012 WUP 02/12 (73) Uprawniony z patentu: GACEK JÓZEF, Warszawa, PL KUPIDURA PRZEMYSŁAW, Warszawa, PL MAZUR PAWEŁ, Motycze Poduchowne, PL (72) Twórca(y) wynalazku: JÓZEF GACEK, Warszawa, PL PRZEMYSŁAW KUPIDURA, Warszawa, PL PAWEŁ MAZUR, Motycze Poduchowne, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Józefa Kędzierska PL 210764 B1
2 PL 210 764 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest nabój granatnikowy z pociskiem siatkowym, przeznaczony do mechanicznego krępowania ruchów ludzi lub zwierząt za pomocą elastycznej siatki wystrzeliwanej wraz z pociskiem z granatnika z lufą bruzdowaną lub z odpowiednio przystosowanego układu miotającego. Siatkowe zestawy obezwładniające należą do humanitarnych rodzajów uzbrojenia zapewniającego ich wysoką skuteczność przy zachowaniu bezpieczeństwa osób postronnych i oddziałów własnych. Obecnie obserwuje się światowy postęp w dziedzinie budowy tego rodzaju uzbrojenia. Dotychczas nie było ono zbyt rozpowszechnione, gdyż wymagało użycia wyspecjalizowanych urządzeń miotających, co było związane ze znacznymi kosztami wytwarzania. Z dotychczasowych tego rodzaju rozwiązań znana jest polska konstrukcja układu obezwładniającego cele za pomocą wystrzeliwanej siatki, opracowana w Instytucie Techniki Uzbrojenia Wojskowej Akademii Technicznej w 1984 roku. Jest to siatkowy zestaw obezwładniający SZO-84, w skład którego wchodzi nasadka - garłacz w formie stożkowego kielicha, który wewnątrz posiada gniazdo mieszczące zwiniętą kołową siatkę wykonaną z nici stylonowych. Po umieszczeniu siatki jego część wylotowa jest zaślepiana tekturową pokrywą, która odpada samoczynnie w chwili strzału. Na obwodzie siatki, w określonych odstępach, przymocowane są tłoczki z tworzywa sztucznego pełniące rolę jej obciążników. W części wlotowej, nasadka posiada komorę ciśnieniową, do której w chwili strzału dostają się sprężone gazy prochowe. Z tej komory, wewnątrz ścianki garłacza biegną kanały ciśnieniowe zakończone w części wylotowej cylindrycznymi gniazdami, w których umieszczone są tłoczki. Pod wpływem działania sprężonych gazów prochowych, wszystkie tłoczki są wyrzucane jednocześnie w kierunku celu, wyciągając za sobą siatkę z gniazda garłacza. Kąt rzutu każdego z tłoczków względem osi lufy wyrzutni zapewnia rozwinięcie siatki w trakcie jej lotu na dystansie kilku metrów. Ten znany siatkowy zestaw obezwładniający jest przystosowany do wystrzeliwania z ręcznej wyrzutni granatów łzawiących RWGŁ-3 lub 26 mm pistoletu sygnałowego z 1978 r. Z opisu patentowego USA nr 4 912 869 znany jest natomiast siatkowy zestaw obezwładniający, którego zasada działania, podobnie jak SZO-84, jest oparta na wykorzystaniu ciśnienia gazów prochowych do napędu obciążników rozciągających siatkę na torze lotu, W konstrukcji tego znanego zestawu został wykorzystany odpowiednio zmodyfikowany karabin powtarzalny. Kwadratowa siatka, po zwinięciu umieszczona jest w pokrowcu, którego tylna część jest mocowana do nasady wyrzutni, w strefie komory nabojowej karabinu. W chwili strzału siatka wyrywana jest z pokrowca a następnie rozciągana na torze lotu przez cztery przymocowane do niej obciążniki. Konstrukcją zasługującą na szczególną uwagę ze względu na jej właściwości praktyczne jest Webshot firmy Foster-Miller znany z opisu patentowego USA nr 5750918. Jest to granatnikowy nabój z siatkowym pociskiem, który składa się z dwóch części: jednej zawierającej siatkę i drugiej zawierającej ładunek miotający. Wewnątrz pocisku umieszczone jest również specjalne urządzenie, które rozwija siatkę w uprzednio zaprogramowanej odległości od celu, w wyniku detonacji ładunku pirotechnicznego. Pocisk jest zaprojektowany tak, aby można go było wystrzeliwać ze standardowego uzbrojenia. Układ posiada budowę klasycznego naboju do gładkolufowych granatników kalibru 37 mm. Znana jest również jego odmiana przystosowana do 40 mm granatników z bruzdowanym przewodem lufy. Nabój składa się z aluminiowej łuski, w której znajduje się ponacinany pocisk ze zwiniętą wewnątrz siecią, ładunkiem rozcalającym i programowalnym zapalnikiem. W chwili wystrzału, pociskowi zostaje nadany ruch postępowy. W zależności od użytego zapalnika, zbliżeniowego lub czasowego, następuje zadziałanie ładunku rozcalającego pocisk i każdy z fragmentów jego korpusu pełni od tej chwili funkcję obciążnika, który napędzany energią eksplozji ładunku rozcalającego powoduje bardzo szybkie rozwinięcie siatki na torze lotu. Z opisu patentowego USA nr 5 898 125 znana jest również odmiana opisanej wyżej konstrukcji pocisku, który ma siatkę obezwładniającą umieszczoną wewnątrz plastikowej, termokurczliwej obudowy. Obudowa może być również perforowana, aby mogła się rozerwać po zdetonowaniu ładunku rozcalającego pocisk. Pomiędzy siatką obezwładniającą a podstawą pocisku są umieszczone obciążniki przymocowane do siatki, które po opuszczeniu naboju wyprzedzają siatkę na torze lotu. Powodzenie przedsięwzięć zmierzających do udoskonalenia konstrukcji opisanych wyżej siatkowych zestawów obezwładniających zależy w dużej mierze od grubości i wytrzymałości nici, plecionek oraz innych materiałów służących do produkcji w/w siatek.
PL 210 764 B1 3 Szybki postęp w dziedzinie inżynierii materiałowej spowodował opracowanie nowych, bardziej wytrzymałych materiałów do produkcji różnego rodzaju przędzy, nici i plecionek stanowiących dobry materiał do produkcji siatek stosowanych w zestawach obezwładniających. W porównaniu do powszechnie stosowanych w latach osiemdziesiątych nici nylonowych, nowoczesne materiały z powodzeniem zapewniają uzyskanie porównywalnej wytrzymałości na zerwanie przy pięciokrotnie mniejszym przekroju poprzecznym włókien. Oznacza to że przy zachowaniu kształtu i rozmiarów, objętość sieci wykonanej z nowoczesnych materiałów po zwinięciu jest około pięciokrotnie mniejsza od jej odpowiednika starego typu. Dobrym przykładem obrazującym miniaturyzację współcześnie konstruowanych siatkowych zestawów obezwładniających jest rozwiązanie firmy Taiwan DI Technology Co Ltd o nazwie Net Shooter. Z kolei firma China Grabber LLC oferuje serię siatkowych zestawów obezwładniających Net Rod- -Shooting Net Gun 1000, 1200 oraz 2000, które również posiadają budowę niewielkiego garłacza z umieszczoną wewnątrz siatką. Natomiast firma ANHUA POLICE EQUIPMENT FACTORY jest producentem siatkowych zestawów obezwładniających: jedno-, oraz trzystrzałowego NG-1 i NG-3. Nabój granatnikowy z pociskiem siatkowym, według wynalazku zawierający łuskę, ładunek miotający oraz pocisk z umieszczoną wewnątrz siatką obezwładniającą, charakteryzuje się tym, że jego pocisk ma korpus zbudowany z segmentów przymocowanych do siatki obezwładniającej, zaopatrzony w element umożliwiający wprowadzenie pocisku w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika. Korpus pocisku ma w przedniej części czepiec łączący wszystkie segmenty. Każdy segment korpusu pocisku ma zaczep dla siatki obezwładniającej. Elementem umożliwiającym wprowadzenie pocisku w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika jest pierścień wiodący. W alternatywnym rozwiązaniu elementem umożliwiającym wprowadzenie pocisku w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika są bruzdy o linii śrubowej, wykonane na zewnętrznej powierzchni korpusu. Również według wynalazku, nabój granatnikowy z pociskiem siatkowym, zawierający łuskę, ładunek miotający oraz pocisk z umieszczoną wewnątrz siatką obezwładniającą, charakteryzuje się tym, że jego pocisk ma element umożliwiający wprowadzenie pocisku w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika i ma dzieloną osłonę, wewnątrz której są osadzone obciążniki przymocowane do siatki obezwładniającej. Elementem umożliwiającym wprowadzenie pocisku w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika jest pierścień wiodący. W alternatywnym rozwiązaniu elementem umożliwiającym wprowadzenie pocisku w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika są bruzdy o linii śrubowej, wykonane na zewnętrznej powierzchni dna pocisku. Obciążniki siatki obezwładniającej mają kształt walcowych ciężarków osadzonych współosiowo wokół trzpienia dna pocisku, mających zaczepy. Podstawową zaletą rozwiązania według wynalazku, w porównaniu do istniejących tego typu konstrukcji, jest znacznie uproszczona budowa, która ma bezpośredni wpływ na niezawodność działania i tym samym na bezpieczeństwo użytkowania naboju. Według obu odmian wynalazku nabój granatnikowy z pociskiem siatkowym nie wymaga stosowania zapalnika z ładunkiem rozcalającym, co wpływa na znaczne zmniejszenie kosztów wytwarzania, gabarytów i masy naboju. Do jego zalet należy również brak konieczności stosowania dodatkowych, specjalistycznych wyrzutni, gdyż pocisk jest przystosowany do wystrzeliwania z etatowego uzbrojenia żołnierzy, a także możliwość wykorzystania do elaboracji naboju zespołów zapożyczonych z amunicji granatnikowej, już obecnie produkowanej seryjnie, takich, jak: łuska, ładunek miotający, spłonka, itp. W obu odmianach wynalazku do rozwijania siatki na torze lotu wykorzystywana jest siła odśrodkowa - zjawisko fizyczne, które nie znalazło dotąd zastosowania w żadnej znanej tego typu konstrukcji. Dzięki rozwiązaniu według wynalazku został w znacznym stopniu wyeliminowany problem skutków niewłaściwego składowania lub transportowania amunicji, wpływu niekorzystnych warunków klimatycznych, atmosferycznych, itp., co w znacznym stopniu decyduje o niezawodności amunicji i jej resursie, czyli odstępach czasu pomiędzy kolejnymi specjalistycznymi badaniami określającymi przydatność środków bojowych do ich wykorzystania zgodnie z przeznaczeniem. Prosta budowa przekłada się bezpośrednio na niższe koszty produkcji amunicji i wyszkolenia jej użytkowników. Zalety te są dużym atutem, który niewątpliwe ułatwi zdobycie rynków jej zbytu, głównie w mniej zamożnych rejonach świata o niższym poziomie kultury technicznej, które ze względu na
4 PL 210 764 B1 sytuację geopolityczną i uwarunkowania gospodarcze, nękane są przez niepokoje społeczne znacznie częściej niż kraje wysoko uprzemysłowione. Przedmiot wynalazku został uwidoczniony w przykładach wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia w widoku perspektywicznym składowe elementy naboju granatnikowego z pociskiem siatkowym, według pierwszej odmiany wynalazku, wyposażonego w pierścień wiodący, fig. 2 przedstawia w widoku perspektywicznym składowe elementy naboju granatnikowego z pociskiem siatkowym, według pierwszej odmiany wynalazku, wyposażonego w bruzdy o linii śrubowej, wykonane na zewnętrznej powierzchni korpusu, fig. 3 przedstawia w widoku perspektywicznym składowe elementy naboju granatnikowego z pociskiem siatkowym, według drugiej odmiany wynalazku, wyposażonego w pierścień wiodący a fig. 4 przedstawia w widoku perspektywicznym składowe elementy naboju granatnikowego z pociskiem siatkowym, według drugiej odmiany wynalazku, wyposażonego w bruzdy o linii śrubowej wykonane na zewnętrznej powierzchni dna pocisku. Jak pokazano na rysunku, nabój granatnikowy z pociskiem siatkowym według pierwszej odmiany wynalazku składa się z pocisku 1, łuski 2 i ładunku miotającego. Pocisk 1 posiada korpus złożony z sześciu identycznych segmentów 3, które po złożeniu tworzą tuleję. W dolnej części na powierzchni zewnętrznej korpus ma pierścień wiodący 4 umożliwiający wprowadzenie pocisku 1 w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika. Wewnątrz pocisku 1 jest umieszczona zwinięta siatka obezwładniająca 5, która ma korzystnie kształt sześciokąta wpisanego w okrąg o średnicy 4 m. Każde naroże siatki obezwładniającej 5 jest przymocowane do zaczepów 6 na wewnętrznej powierzchni segmentów 3. Na przedniej części korpusu jest osadzony czepiec 7 łączący wszystkie segmenty 3. Tylna część pocisku 1 jest zaślepiona dnem 8 i jest osadzona w łusce 2. W chwili strzału pocisk 1 jest wprawiony w ruch postępowy i obrotowy. Po wylocie z lufy granatnika, segmenty 3 kontynuują każdy z osobna ruch postępowy i obrotowy a dodatkowo, przemieszczając się zgodnie z działaniem siły odśrodkowej wywołanej ruchem obrotowym, rozpościerają siatkę obezwładniającą 5, nakierowaną na określony cel. W alternatywnym rozwiązaniu pierwszej odmiany wynalazku korpus pocisku 1 ma bruzdy 9 o linii śrubowej, umożliwiające wprowadzenie pocisku 1 w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika. Nabój granatnikowy z pociskiem siatkowym według drugiej odmiany wynalazku składa się z pocisku 10, łuski 11 i ładunku miotającego. Pocisk 10 posiada dzieloną osłonę złożoną z trzech identycznych elementów 12, które po złożeniu tworzą zaślepioną od góry tuleję. W dolnej części, na powierzchni zewnętrznej dna 13 pocisku 10 jest wykonany pierścień wiodący 14. Wewnątrz pocisku 10 jest umieszczona zwinięta siatka obezwładniająca 5, która ma korzystnie kształt sześciokąta wpisanego w okrąg o średnicy 4 m. Każde naroże siatki obezwładniającej 5 jest przymocowane do zaczepów 15 ciężarków 16 osadzonych na dnie 13 pocisku 10, wokół ukształtowanego promieniami R trzpienia 17. Tylna część pocisku 10 jest osadzona w łusce 11. W chwili strzału pocisk 10 jest wprawiony w ruch postępowy i obrotowy. Po wylocie z lufy granatnika, segmenty 12 wraz z dnem 13 i trzpieniem 17 odpadają od pocisku 10 a ciężarki 16 kontynuują każdy z osobna ruch postępowy i obrotowy a dodatkowo, przemieszczając się zgodnie z działaniem siły odśrodkowej wywołanej ruchem obrotowym, rozpościerają siatkę obezwładniającą 5, nakierowaną na określony cel. W alternatywnym rozwiązaniu drugiej odmiany wynalazku dno 13 pocisku 10 ma bruzdy 18 o linii śrubowej, umożliwiające wprowadzenie pocisku 10 w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika. Rozwiązanie według wynalazku ma postać naboju granatnikowego, który daje możliwość humanitarnego i selektywnego obezwładniania napastnika przy niewielkim ryzyku wystąpienia obrażeń sprowadzających się zwykle do niegroźnych otarć lub stłuczeń, bez żadnych skutków ubocznych. Do wystrzeliwania nabojów z pociskiem siatkowym według obu odmian wynalazku może służyć dowolny granatnik nieautomatyczny kalibru 40 mm, stanowiący etatowe uzbrojenie żołnierzy. Zastrzeżenia patentowe 1. Nabój granatnikowy z pociskiem siatkowym, zawierający łuskę, ładunek miotający oraz pocisk z umieszczoną wewnątrz siatką obezwładniającą, znamienny tym, że jego pocisk (1) ma korpus zbudowany z segmentów (3) przymocowanych do siatki obezwładniającej (5), zaopatrzony w element (4) umożliwiający wprowadzenie pocisku (1) w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika.
PL 210 764 B1 5 2. Nabój według zastrz. 1, znamienny tym, że korpus pocisku (1) ma w przedniej części czepiec (7) łączący wszystkie segmenty (3). 3. Nabój według zastrz. 1, znamienny tym, że każdy segment (3) korpusu pocisku (1) ma zaczep (6) dla siatki obezwładniającej (5). 4. Nabój według zastrz. 1, znamienny tym, że elementem (4) umożliwiającym wprowadzenie pocisku (1) w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika jest pierścień wiodący. 5. Nabój według zastrz. 1, znamienny tym, że elementem (4) umożliwiającym wprowadzenie pocisku (1) w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika są bruzdy o linii śrubowej, wykonane na zewnętrznej powierzchni korpusu. 6. Nabój granatnikowy z pociskiem siatkowym, zawierający łuskę, ładunek miotający oraz pocisk z umieszczoną wewnątrz siatką obezwładniającą, znamienny tym, że jego pocisk (10) ma element (14) umożliwiający wprowadzenie pocisku (10) w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika i ma dzieloną osłonę (12), wewnątrz której są osadzone obciążniki (16) przymocowane do siatki obezwładniającej (5). 7. Nabój według zastrz. 6, znamienny tym, że elementem (14) umożliwiającym wprowadzenie pocisku (10) w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika jest pierścień wiodący. 8. Nabój według zastrz. 6, znamienny tym, że elementem (14) umożliwiającym wprowadzenie pocisku (10) w ruch obrotowy wewnątrz bruzdowanej lufy granatnika są bruzdy o linii śrubowej, wykonane na zewnętrznej powierzchni dna (13) pocisku (10). 9. Nabój według zastrz. 6, znamienny tym, że obciążniki (16) siatki obezwładniającej (5) mają kształt walcowych ciężarków osadzonych współosiowo wokół trzpienia (17) dna (13) pocisku, mających zaczepy (15).
6 PL 210 764 B1 Rysunki
PL 210 764 B1 7
8 PL 210 764 B1
PL 210 764 B1 9
10 PL 210 764 B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)