Jak ma postąpić lekarz pierwszego kontaktu (w POZ), który podejrzewa lub rozpoznaje chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, stanowiącą zagrożenie dla zdrowia publicznego w tym: Zachowuje wszelkie środki ostrożności, mające na celu zapobieżenie własnemu zakażeniu- stosowanie ochron osobistych Przed przystąpieniem do badania pracownik medyczny jak najszybciej powinien założyć PPE Ryc.3A Ryc.3B Ryc.3C
Przed włożeniem rękawiczek umyć i zdezynfekować ręce Do badania podmiotowego i przedmiotowego (w tym pomiaru temperatury i ciśnienia) wystarczy być ubranym w podstawowe PPE (ryc. 3A), jeśli jednak pacjent wymiotuje, ma biegunkę lub krwawi, należy użyć dodatkowych lub specjalnych PPE (ryc. 3B i 3C). Pouczenie pacjenta o środkach ostrożności zabezpieczających przeniesienie zakażenia na inne osoby, informuje o konieczności pozostania w pomieszczeniu- izolacja czasowa Wydanie zakazu wstępu do ww. pomieszczenia/gabinetu osobom postronnym Lekarz kieruje osobę podejrzaną o zakażenie lub zachorowanie oraz zakażoną lub chorą na chorobę zakaźną do szpitala specjalistycznego zapewniającego izolację i leczenie tej osoby (szpital wytypowany zgodnie z Wojewódzkim Planem Działania na Wypadek wystąpienia Epidemii) oraz niezwłocznie informuje szpital o tym fakcie Organizacja transportu uniemożliwiającego przeniesienie zakażenia na inne osoby (tel: 999, 112) Niezwłoczne powiadomienie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego właściwego dla miejsca podejrzenia, rozpoznania choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej lub stwierdzenia zgonu o podjętych działaniach Lekarz uszczegóławia wywiad z pacjentem - pozyskanie informacji na temat: historii podróży- miejsca narażenia z uwzględnieniem ostatnich 21 dni przed powrotem, data przebywania w miejscach narażenia, charakter podróży, opis zachowań, podczas których mogło dojść do kontaktu z osobami chorymi na wirusowe gorączki krwotoczne, środków lokomocji, którymi osoba chora/podejrzana wróciła do kraju (międzylądowania, przesiadki), osób z kontaktu (np. wspólne zamieszkanie, kontakt okazjonalny - adres, telefon, itp.).
Ww. informacje lekarz POZ przekazuje właściwemu Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu w celu podjęcia niezwłocznych działań przez Inspekcję Sanitarną, tj. biernego nadzoru epidemiologicznego nad osobami z kontaktu z pacjentem. Jeśli miejsce, w którym powzięto podejrzenie zakażenia EV, nie spełnia kryteriów zapewniających bezpieczeństwo i możliwość dekontaminacji (np. dom chorego, poradnia poz) i pacjent bezpośrednio będzie przekazany do ośrodka referencyjnego, nie należy pobierać krwi ani jakichkolwiek materiałów biologicznych do badań. Należy unikać wykonywania iniekcji i uzyskiwania dostępu do żyły, jeśli stan kliniczny chorego pozwala na opóźnienie tych procedur. Jeśli stan chorego jest ciężki i wymaga on szybkiego wlewu dożylnego, zabieg ten powinien być wykonany przez doświadczony personel ubrany w dodatkowe, a najlepiej w specjalne PPE. W pomieszczeniu, gdzie przebiega procedura, nie powinno być dodatkowych osób. Sprzęt wykorzystywany przy procedurze należy uznać za skażony, a jego utylizację przeprowadzić zgodnie z zasadami
POMIESZCZENIA I ŚRODEK TRANSPORTU, W KTÓRYCH PRZEBYWAŁ CHORY, NALEŻY PODDAĆ DEKONTAMINACJI Personel sprzątający powinien być przedtem pouczony o właściwym używaniu PPE, o dekontaminacji rąk, o właściwym sposobie sprzątania i dezynfekcji, o postępowaniu z materiałem zakaźnym (w tym z końcówkami od mopa, szmatami) i z zabezpieczeniem worków z odpadami medycznymi. W czasie transportu chorego personel karetki powinien używać PPE i unikać czynności powodujących powstanie aerozolu. Mycie i dezynfekcja z zastosowaniem środków dezynfekcyjnych ( do dezynfekcji średniego stopnia, o spektrum działania BFV, spełniające wymogi normy 14776) powierzchni niezanieczyszczonych w sposób widoczny materiałem biologicznym Mycie i dezynfekcja ( do dezynfekcji średniego stopnia, o spektrum działania BFV, spełniające wymogi normy 14776) powierzchni zanieczyszczonej materiałem biologicznym w sposób widoczny Utylizacja jednorazowej odzieży ochronnej, środków ochrony osobistej, prześcieradeł i innych przedmiotów wykonanych z tkaniny, które były używane przez chorego. Bezpośrednio po użyciu sprzęt ten powinien być umieszczony w szczelnych workach umieszczonych w pojemnikach minimalizujących ryzyko ich zanieczyszczenia z zewnątrz. Procedura utylizacji typowa jak dla odpadów medycznych Worki powinny zawierać oznaczenie informujące o zawartości materiału wysoce zakaźnego
POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU EKSPOZYCJI PERSONELU MEDYCZNEGO Ekspozycja na zakaźny materiał biologiczny (krew, płyny ustrojowe, wydzieliny, wydaliny) ekspozycja przezskórna, zachlapanie błon śluzowych 1) zaprzestanie pracy i natychmiastowe umycie zanieczyszczonej skóry wodą z mydłem, a w przypadku zachlapania błon śluzowych obfite przemycie wodą lub roztworem soli fizjologicznej 2) wdrożenie procedury postępowania poekspozycyjnego w kontekście ryzyka zakażenia HIV, HBV, HCV Kontakt z osobą zakażoną przed zastosowaniem środków ochrony osobistej lub gdy były one używane nieprawidłowo, bezpośredni kontakt z krwią lub z płynami ustrojowymi i wydzielinami osoby zakażonej wirusem Ebola 1) obserwacja przez 21 dni od ostatniej ekspozycji; w tym czasie codziennie dokonuje się oceny stanu zdrowia oraz mierzy temperaturę 2 dz. 2) w przypadku kwarantanny domowej pracodawca powinien się kontaktować codziennie z pracownikiem w celu uzyskania informacji o stanie jego zdrowia, powinna być również prowadzona dokumentacja dotycząca pomiarów temperatury ciała 3) pracownik może kontynuować pracę, jeśli ma monitorowaną temperaturę ciała 2 dz. oraz jeśli procedury placówki dopuszczają taką możliwość Wystąpienie gorączki lub innych objawów sugerujących zakażenie wirusem Ebola u eksponowanego pracownika Pracownik powinien: 1) natychmiast zaprzestać pracy 2) zgłosić informację o swoim stanie zdrowia przełożonemu oraz lokalnym służbom sanitarnym 3) poddać się badaniom i izolacji 4) wstrzymać się od pracy do czasu ustania okresu zakaźności. Wykorzystane materiały graficzne (rysunki i zdjęcia) dr n. med. Weronika Rymer, 1 dr n. med. Agnieszka Wroczyńska, 2 dr n. med. Wacław Leszek Nahorski 2,3 1 Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, 2 Klinika Chorób Tropikalnych i Pasożytniczych, Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, Gdański Uniwersytet Medyczny, 3 Konsultant Krajowy ds. Medycyny Morskiej i Tropikalnej Medycyna Praktyczna 2014/09