UCHWAŁA NR XXIV/157/12 RADY MIEJSKIEJ W SULĘCINIE z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2013 2015 Na podstawie art. 6 ust.1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. z 2005 roku, Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) i art. 18 ust. 1 ustawy z dn. 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2013 2015, który stanowi załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Sulęcina. 3. Uchyla się uchwałę Nr XXVII/163/08 Rady Miejskiej w Sulęcinie z dnia 28.11.2008 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Systemu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2009 2013. 4. Uchwała obowiązuje od 01 stycznia 2013 roku. Przewodniczący Rady Miejskiej Leon Szczepański Id: AA96968F-BD7E-4DAA-BF02-FA2B1DC7519C. Podpisany Strona 1
Załącznik do uchwały Nr XXIV/157/12 Rady Miejskiej w Sulęcinie z dnia 29 listopada 2012 r. GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA 2013-2015 Sulęcin 2012 Id: AA96968F-BD7E-4DAA-BF02-FA2B1DC7519C. Podpisany Strona 2
I. PODSTAWA PRAWNA PROGRAMU: Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005, Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.); Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz. 1231, z późn. zm.); Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009, Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.); Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.); Art. 6 ust. 3 ustawy z dnia 10 czerwca 2010 o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustawach (Dz. U. z 13 lipca 2010 r). stwierdza, iŝ: Do zadań własnych gminy naleŝy w szczególności: 1) opracowanie i realizacja gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie; 2) prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez działania edukacyjne słuŝące wzmocnieniu opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców w rodzinach zagroŝonych przemocą w rodzinie; 3) zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia; 4) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych." Utworzenie Programu jest zgodne z załoŝeniami Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2006 2016. Program opisuje zasady działania, strukturę, cele, wymienia instytucje, organizacje, słuŝby i środowiska włączone do systemu oraz zasady ich współpracy. Cele, działania i zadania są dostosowane do uaktualnianych, zdiagnozowanych potrzeb. Są to zadania zarówno juŝ wykonywane jak i prognozowane na najbliŝszą przyszłość. II. PRZEMOC W RODZINIE - PODSTAWY TEORETYCZNE PROGRAMU: 1. Definicja przemocy domowej W świetle ustawy przemoc to jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1 (członek rodziny osoba najbliŝsza w rozumieniu art. 115 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny), w szczególności naraŝające te osoby na niebezpieczeństwo utraty Ŝycia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a takŝe wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. ( ) przemoc w rodzinie narusza podstawowe prawa człowieka, w tym prawo do Ŝycia i zdrowia oraz poszanowania godności osobistej, a władze publiczne mają obowiązek zapewnić wszystkim obywatelom równe traktowanie i poszanowanie ich praw i wolności ( ) (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493, ze zm.). O przemocy moŝemy mówić wtedy, gdy zostaną spełnione 4 warunki: 1) Jest to intencjonalne działanie lub zaniechanie działania 2) Jedna osoba ma wyraźną przewagę nad drugą 3) Działanie lub zaniechanie jednej osoby narusza prawa i dobra osobiste drugiej 4) Osoba wobec której stosowana jest przemoc, doznaje cierpienia i szkód fizycznych i psychicznych. Id: AA96968F-BD7E-4DAA-BF02-FA2B1DC7519C. Podpisany Strona 3
2. Rodzaje przemocy w rodzinie. Przemoc w rodzinie moŝe przybierać róŝne formy. WyróŜniamy między innymi: przemoc fizyczną czyli wszelkie działania polegające na uŝyciu siły i prowadzące do naruszenia nietykalności cielesnej, nieprzypadkowych urazów, zranień, stłuczeń, złamań czy zasinień; przemoc psychiczną obejmującą działania wykorzystujące nie siłę fizyczną lecz mechanizmy psychologiczne, powodujące zachwianie pozytywnego obrazu własnej osoby u ofiary, obniŝenie u niej poczucia własnej wartości, pojawienie się stanów lękowych i nerwicowych; przemoc seksualną polegającą na wymuszaniu niechcianych przez ofiarę zachowań w celu zaspokojenia potrzeb seksualnych sprawcy; przemoc ekonomiczną do której zalicza się wszelkie działania prowadzące do całkowitego, finansowego uzaleŝnienia ofiary od sprawcy zaniedbanie zaliczyć moŝemy tutaj niezaspokajanie potrzeb Ŝyciowych i emocjonalnych dziecka, brak ciepła, czułości, uwagi. 3. Cykl przemocy domowej. Przemoc domowa rzadko naleŝy do aktów jednorazowych. Najczęściej jest to długotrwały, powtarzający się proces, mający nawet kilkuletnią historię według zauwaŝalnej prawidłowości. Składa się zazwyczaj z trzech następujących po sobie faz: faza narastającego napięcia stanowi ona początek cyklu, który charakteryzuje się wzrostem napięcia i natęŝeniem sytuacji konfliktowych; faza ostrej przemocy charakteryzuje się wybuchem gniewu i wyładowaniem agresji; faza miodowego miesiąca jest to okres skruchy ze strony sprawcy, który bez specjalistycznej pomocy kończy się nawrotem przemocy, co spowodowane jest ponownym wzrostem napięcia u agresora. III. ZADANIE PROGRAMU Stworzenie skutecznego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zmniejszenie skali zjawiska na terenie gminy Sulęcin poprzez: 1) promowanie wartości rodziny i wychowania bez przemocy, 2) zwiększenie dostępności pomocy osobom doświadczającym przemocy, 3) zmianę postaw mieszkańców gminy wobec przemocy w rodzinie przez podnoszenie świadomości społecznej i wraŝliwości, 4) podnoszenie kompetencji osób realizujących działania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. IV. DZIAŁANIA: 1) Uprzedzające, tj. diagnoza, informacja, edukacja - kierowane do ogółu mieszkańców gminy, w tym takŝe osób zajmujących się zawodowo pomaganiem osobom potrzebującym, 2) Interwencyjne, tj. opiekuńcze - kierowane do osób doznających przemocy w rodzinie, 3) Pouczające i izolujące - kierowane do osób stosujących przemoc w rodzinie, 4) Wspierająco - terapeutyczne dla osób uwikłanych w przemoc domową (ofiara, świadek, sprawca). Id: AA96968F-BD7E-4DAA-BF02-FA2B1DC7519C. Podpisany Strona 4
V. ZAŁOśENIA PROGRAMOWE: edukacja dzieci, młodzieŝy i dorosłych w zakresie konsekwencji wynikających ze stosowania przemocy w rodzinie, zmiana postaw, przekonań i zachowań mieszkańców gminy wobec zjawiska przemocy, promowanie wartości rodziny i wychowania bez przemocy. Cele Programu Cel 1. Zapobieganie występowaniu przemocy w rodzinie poprzez podnoszenie świadomości społecznej oraz ograniczanie zaburzeń Ŝycia społecznego związanych z występowaniem przemocy. Nr Zadanie Działania Realizatorzy 1. Edukacja dzieci i młodzieŝy w zakresie psychologii konfliktów, sposobów radzenia sobie ze stresem i agresją swoją oraz rówieśników - zajęcia w szkole oraz pozaszkolne. 2. Wspieranie rozwoju i zwiększanie dostępności do nieagresywnych sposobów rozwiązywania konfliktów społecznych i rodzinnych, w tym równieŝ w środowisku osoby niepełnosprawnej. 3. Promowanie Programu, w tym moŝliwości otrzymania pomocy przez ofiary i sprawców przemocy. 4. Promowanie nieagresywnych zachowań w mediach. 1.Prowadzenie zajęć wychowawczych oraz zajęć informacyjnoedukacyjnych. 2.Wspieranie róŝnych form spędzania czasu wolnego sprzyjających zachowaniom nieagresywnym. 3.Opracowywanie i realizacja innowacyjnych programów szkolnych w zakresie profilaktyki i prewencji przemocy. 1.Promowanie i prowadzenie mediacji w tym mediacji rodzinnych. 2.Warsztaty wychowawcze dotyczące nieagresywnego rozwiązywania konfliktów. 1.Wydanie informatora. 2.Umieszczanie ogłoszeń w lokalnej prasie. 1.Współpraca z mediami. 2.Kampanie informacyjne. 3.Promowanie zadań realizowanych w ramach Programu. - przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne, - świetlice i placówki wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieŝy, - Gminna Komisja Problemów Alkoholowych, - Ośrodek Pomocy - policja, prokuratura, sądy, -mediatorzy indywidualni, - Ośrodek Pomocy - Powiatowe Centrum -Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna - przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne -Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, - Gminna Komisja Problemów Alkoholowych. - wszyscy realizatorzy Programu, - media. Id: AA96968F-BD7E-4DAA-BF02-FA2B1DC7519C. Podpisany Strona 5
Cel 2: Zmniejszanie negatywnych następstw dla ofiar i świadków występowania przemocy w rodzinie. Nr Zadanie Działanie Realizatorzy 1. Udzielanie pomocy i wsparcia osobom dotkniętym przemocą domową. 2. Ochrona przed dalszym krzywdzeniem przez sprawcę. 1.Poradnictwo medyczne, psychologiczne, pedagogiczne, rodzinne, prawne, socjalne. 2. Praca socjalna. 3.Aktywizacja zawodowa. 4.Interwencja kryzysowa. 5.Grupy wsparcia. 6.Promocja i realizacja systemu Niebieskiej Karty i Niebieskiej Linii. 1.Odseparowanie sprawcy przemocy od ofiary. 2.Zakaz kontaktowania się z osobą pokrzywdzoną. - Zespół Interdyscyplinarny, - Ośrodek Pomocy - przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne, -Specjalistyczna Poradnia Terapii UzaleŜnienia i WspółuzaleŜnienia od Alkoholu, - Punkt Konsultacyjny, - policja, prokuratura, sąd, -organizacje pozarządowe. -policja, prokuratura, sąd. 3. Udzielanie pomocy i wsparcia osobom dotkniętym przemocą i zmuszonym do opuszczenia dotychczasowego miejsca zamieszkania bądź pobytu. 4. Działania realizowane w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Problemów Alkoholowych i Przeciwdziałania Narkomanii. 1.Udzielanie bezpiecznego schronienia osobom dorosłym lub rodzinom dotkniętym przemocą. 2.Udzielanie bezpiecznego schronienia dzieciom - ofiarom przemocy (rodzicielstwo zastępcze lub placówka socjalizacyjna). 3.Pomoc socjalna osobom dotkniętym przemocą. Wszystkie zadania z katalogu GPPRPA i GPPN, które wiąŝą się z przeciwdziałaniem przemocy u osób uzaleŝnionych lub współuzaleŝnionych. Pomocy Rodzinie w Sulęcinie, -policja, prokuratura, sąd, -szkoły podstawowe, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne, kościoły - realizatorzy zadań GPPRPA i GPPN oraz organizacje pozarządowe, kościoły - Gminna Komisja Problemów Alkoholowych Id: AA96968F-BD7E-4DAA-BF02-FA2B1DC7519C. Podpisany Strona 6
Cel 3: Zapobieganie stosowaniu przemocy w rodzinie. Nr Zadanie Działanie Realizatorzy 1. Działania korekcyjnoedukacyjne. 1.Poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne, rodzinne, socjalne. 2.Terapia. 3.Grupa korekcyjnoedukacyjna dla sprawców przemocy. 4.Programy w zakresie radzenia sobie ze stresem, agresją, konfliktem-indywidualne i grupowe. -Gminna Komisja Problemów Alkoholowych, -Punkty Konsultacyjne, -policja,sąd, prokuratura. 2. Działania realizowane w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Problemów Alkoholowych oraz Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. 1.Wszystkie zadania z katalogu zadań wymienionych w GPPRPA i GPPN, które wiąŝą się z przeciwdziałaniem przemocy u osób uzaleŝnionych lub współuzaleŝnionych. -Gminna Komisja Problemów Alkoholowych, -Urząd Miejski, -Punkty Konsultacyjne, -Specjalistyczna Poradnia Terapii UzaleŜnienia i WspółuzaleŜnienia od Alkoholu, -policja,sąd, prokuratura, -organizacje pozarządowe. Cel 4: Poprawa skuteczności działań osób zobowiązanych i uprawnionych do przeciwdziałania przemocy oraz monitorowanie występowania przemocy w rodzinie, jej rozmiarów i skutków społecznych oraz efektywności podejmowanych działań. Nr Zadanie Działanie Realizatorzy 1. Oddziaływania na osoby zajmujące się zawodowo lub społecznie, pośrednio lub bezpośrednio przemocą w rodzinie, w tym organizacje pozarządowe. 1.Poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne, rodzinne, socjalne. 2.Szkolenia z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 3.Funkcjonowanie Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. - Gminna Komisja Problemów Alkoholowych, -szkoły, -policja, sąd, prokuratura, kościoły, związki wyznaniowe, -wszyscy realizatorzy Programu. Id: AA96968F-BD7E-4DAA-BF02-FA2B1DC7519C. Podpisany Strona 7
2. Oddziaływanie na społeczności lokalne w celu włączenia ich w system monitorowania zjawisk związanych z występowaniem przemocy. 3. Zbieranie i analiza informacji dotyczących zjawisk sprzyjających występowaniu przemocy oraz rejestracja faktów przemocy. 1. DyŜury informacyjnointerwencyjne osób przeszkolonych i uprawnionych. 2.Wywiady środowiskowe w społecznościach szczególnie zagroŝonych przemocą. 1.Rola Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie - interdyscyplinarna grupa specjalistów reprezentujących realizatorów Programu (spotkania nie rzadziej niŝ raz na kwartał). Cel Zespołu: wymiana informacji na temat przeciwdziałania przemocy w rodzinie i funkcjonowania Programu, wypracowanie i monitorowanie procedur postępowania. - Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, -policja (dzielnicowi), -społeczność lokalna -Gminna Komisja Problemów Alkoholowych, -Urząd Miejski, -Punkty Konsultacyjne, -policja, sąd, prokuratura, - placówki oświatowe, kościoły i związki wyznaniowe. VI. PRZEWIDYWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU 1. Zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie 2. Wzrost zaangaŝowania społeczności w sprawy przeciwdziałania przemocy 3. Udzielanie profesjonalnej pomocy ofiarom przemocy w rodzinie 4. Zmniejszenie liczby przypadków przemocy w rodzinie 5. Usprawnienie systemu pomocy rodzinom dotkniętym przemocą. VII. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie finansowany jest ze środków pochodzących z budŝetu gminy oraz dotacji i środków pozabudŝetowych pozyskiwanych z innych źródeł. Id: AA96968F-BD7E-4DAA-BF02-FA2B1DC7519C. Podpisany Strona 8