Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr. Rady Miasta w Kędzierzynie-Koźlu z dnia. w sprawie Gminnego Przeciwdziałaniu Przemocy w Rodzinie na lata Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata

2 I. Wstęp Podstawową grupą społeczną jest rodzina, która określa cele i wartości, do których dążą dzieci, a także wywiera istotny wpływ na zachowanie się jednostek zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz rodziny. Rodzina jako wspólnota rodziców, dzieci i krewnych, stanowi pierwsze i podstawowe miejsce doświadczenia współżycia z ludźmi. Przemoc w rodzinie to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił, działanie przeciw członkowi lub członkom rodziny, naruszające ich prawa i dobra osobiste, powodujące cierpienie i szkody. Działanie to naraża osoby dotknięte przemocą na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, narusza godność, nietykalność cielesną, wolność w tym seksualna, powodując szkody na ich zdrowiu fizycznym oraz psychicznym, a także wywołując cierpienie i krzywdy moralne. Podstawowym aktem prawnym, regulującym zadania w zakresie przeciwdziałania pomocy w rodzinie oraz zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą w rodzinie jest ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r. Nr 180, poz z późn. zm.). Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie to dokument, którego zadaniem jest wprowadzenie w życie działań mających na celu udzielanie pomocy ofiarom przemocy rodzinnej, a także podejmowanie odpowiednich działań wobec sprawców przemocy oraz zwrócenie uwagi społeczności lokalnej na zjawisko przemocy w rodzinie. Program określa także kierunki działań Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w rodzinie w celu skutecznego reagowania na to zjawisko. Jest zgodny ze Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Kędzierzyn- Koźle przyjętą przez Radę Miasta uchwałą Nr XLV/516/09 z dnia roku. Opracowanie tego dokumentu dla Gminy Kędzierzyn Koźle wynika nie tylko z przesłanek formalnych (ustawa o pomocy społecznej oraz ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, które nakładają na Gminę obowiązek opracowania i realizowania ), ale również z odczuwalnych negatywnych zjawisk społecznych na terenie Gminy. Ofiarą jest zazwyczaj słabsza, a sprawca silniejszy. Zgodnie z art Kodeksu karnego, przemoc w rodzinie jest przestępstwem. Program skierowany jest do: 1. ofiar przemocy w rodzinie, w tym dzieci, współmałżonków lub partnerów, osób starszych, niepełnosprawnych 2. sprawców przemocy w rodzinie, 3. świadków przemocy w rodzinie. 2

3 II. Podstawy Prawne 1. Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne: Ustawa z dnia r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 Nr 142, poz z późn. zm.). Ustawa z dnia r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz z późn. zm.). Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009r. Nr 175, poz z późn. zm.). Ustawa z dnia r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 Nr 70, poz. 473 późn. zm.) Ustawa z dnia r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2005 nr 179, poz z późn. zm). Program jest skorelowany z następującymi Programami: Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kędzierzyn Koźle. Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i Narkotykowych. III. Diagnoza problemu i ocena zasobów 1. Skala i diagnoza zjawiska przemocy w gminie Kędzierzyn - Koźle oraz posiadany potencjał w celu realizacji programu Przemoc w rodzinie (dane Komendy Powiatowej Policji w Kędzierzynie-Koźlu). Tab. Nr 1 Liczba ofiar (pokrzywdzonych) przemocy domowej wg Procedury,,Niebieskiej Karty. Ofiary przemocy Liczba ofiar przemocy domowej ogółem w tym: kobiet w tym: mężczyźni dzieci do lat nieletni od 13 do 18 lat

4 Z danych uzyskanych z Komendy Powiatowej Policji w Kędzierzynie-Koźlu wynika, iż najwięcej ofiar odnotowano w 2009 roku, najmniej w 2007 i W 2010 roku obserwuje się spadek pokrzywdzonych o 71 osób. W 66% ofiarami przemocy domowej były kobiety, w 21% dzieci do 18 roku życia i tylko w 12% byli to mężczyźni. Tab. Nr 2 Liczba sprawców przemocy domowej Sprawcy przemocy Liczba sprawców przemocy domowej ogółem w tym: kobiet w tym: mężczyźni nieletni Z powyższych danych wynika, że najwięcej sprawców zarejestrowano w 2009 roku, najmniej w 2007 roku. W 96% sprawcami przemocy domowej byli mężczyźni. Tab. Nr 3 Liczba przeprowadzonych interwencji domowych i sporządzonych notatek tzw. Niebieskich Kart Interwencje domowe Niebieskie Karty Przeprowadzone interwencje domowe Sporządzone Niebieskie Karty Z tabeli Nr 3 wynika, iż największa liczbę interwencji domowych Policja odnotowała w 2008 roku, najmniej w 2007 roku. Natomiast w 2010 roku w porównaniu do 2009 roku zmniejszyło się o 400 interwencji. Tab. Nr 4 Liczba sprawców przemocy pod wpływem alkoholu Liczba sprawców przemocy

5 pod wpływem alkoholu ogółem w tym: kobiet w tym: mężczyzn w tym: nieletni w tym przewiezionych do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych do wytrzeźwienia w tym: kobiet w tym: mężczyzn w tym: nieletni Najwięcej sprawców przemocy pod wpływem alkoholu było w 2009 roku, najmniej w 2010 roku. Z danych Prokuratury Rejonowej w Kędzierzynie-Koźlu wynika, że obserwuje się tendencję spadkową prowadzonych spraw z art kk. Poniższa tabela przedstawia liczbę prowadzonych spraw w latach Tab. Nr 5 Sprawy Prowadzone przez Prokuraturę z art kk Lata Liczba prowadzonych spraw Osoby długotrwale nadużywające alkohol najczęściej stosują przemoc w rodzinie. Najbliższa rodzina lub MOPS zwraca się z wnioskiem do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kędzierzynie-Koźlu o skierowanie tych osób na przymusowe leczenie odwykowe. Poniższa tabela ilustruje liczbą środowisk w sprawach, których toczyły się postępowania w związku z przemocą w rodzinie. Tab. Nr 6 Liczba środowisk (spraw) z przemocą w rodzinie w GKRPA Lata Liczba środowisk ( spraw)

6 Z powyższego zestawienia wynika, iż najwięcej spraw toczyło się w 2009 roku, najmniej w 2007 roku. W sytuacjach występowania przemocy w rodzinie i konieczności natychmiastowego opuszczenia miejsca zamieszkania ofiar przemocy, jest możliwość umieszczenia (matki wraz z dzieckiem, dziećmi) w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie w Kędzierzynie-Kożlu, który rozpoczął swą działalność od grudnia 2007 roku. Liczbę ofiar, które znalazły w Ośrodku schronienie od 2008 roku przedstawia poniższa tabela. Tab. Nr 7 Liczba ofiar przemocy domowej przebywające w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. Lata Kobiety dzieci Z danych uzyskanych z Sadu Rejonowego w Kędzierzynie-Koźlu wynika, że najwięcej spraw z art. k.k. toczyło się w 2010 roku, a najmniej w 2007 roku. Poniższe zestawienie przedstawia liczbę spraw toczących się w związku z przemocą w rodzinie w poszczególnych latach. Lata Liczba spraw z art. 207 k.k Według statystyki Ośrodka Pomocy Społecznej w Kędzierzynie Koźlu w 2009r. udzielono wsparcia 124 środowiskom (rodzinom) z ewidentną przemocą domową. Wspólnie z Policją pracownicy socjalni w 2009 roku wdrożyli procedurę Niebieska Karta w 114 środowiskach, w którym występuję problem przemocy w rodzinie. Natomiast w 2010 roku objęto pomocą specjalistyczną 157 środowisk. Wspólnie z Policją założonych zostało 51 Niebieskich Kart. 6

7 Poniższe zestawienia charakteryzuje środowiska objęte wsparciem przez specjalistę pracy z rodziną z zakresu przemocy w rodzinie. Lata Liczba środowisk objętych wsparciem Liczba dzieci w tych środowiska Liczba osób w tych rodzinach Liczba rodzin z problemem uzależnienia Liczba założonych Niebieskich Kart MOPS (w tym 106 kontynuacja z 2009) Z przedstawionych danych wynika, iż problem związany z przemocą nieznacznie zmniejszył się, na co wskazują liczby założonych Niebieskich Kart. Podkreślić należy, że z doświadczenia osób i organizacji zajmujących się przemocą domową wynika, iż statystyki nie oddają powagi problemu. Najczęściej ofiarami przemocy w rodzinie są dzieci, które z reguły nie potrafią same poprosić o pomoc. Również przepisy prawa nie do końca ułatwiają właściwe i skuteczne działanie instytucji i organizacji w walce z tym zjawiskiem. Innymi ważnymi problemami Gminy Kędzierzyn - Koźle związanymi z przeciwdziałaniem przemocy domowej są: brak bazy lokalowej i mieszkań chronionych dla ofiar przemocy, długi okres rozstrzygania spraw w sądach, niska świadomość społeczna, funkcjonowanie stereotypów na temat przemocy. Do chwili obecnej problemami związanymi z przemocą w rodzinie zajmowali się głównie pracownicy socjalni zatrudnieni w ośrodku pomocy społecznej, policjanci dzielnicowi i pracownicy Specjalistycznego Ośrodka Wsparcia dla Ofiar Przemocy. Znowelizowana ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie rozszerza krąg osób zajmujących się problematyką przemocy o przedstawicieli oświaty, służby zdrowia oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych. 7

8 Wnioski: 1. Stworzenie bazy lokalowej dla ofiar przemocy jako miejsca zamieszkania po zakończeniu pobytu w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia. 2. Propagowanie wiedzy wśród społeczności lokalnej z zakresu problematyki przemocy w rodzinie i zwalczanie panujących stereotypów na ten temat. 3. Zacieśnienie współpracy z Sądami w sprawach związanych z przemocą. IV. Założenia Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w zakresie udzielania pomocy osobom dotkniętym przemocą, oddziaływania na osoby stosujące przemoc oraz podnoszenia świadomości społecznej na temat, przyczyn i skutków przemocy w rodzinie, oparty jest na następujących założeniach: wzajemnej współpracy i współdziałania jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, środowisk i osób fizycznych uprawnionych lub zobowiązanych do inicjowania i realizacji zadań związanych pośrednio lub bezpośrednio z przeciwdziałaniem występowania przemocy i jej negatywnych następstwom, jawność działań jednostek samorządu terytorialnego oraz podmiotów realizujących zadania publiczne w zakresie przeciwdziałania przemocy z poszanowaniem godności osoby, szczególnej ochrony dzieci, z zachowaniem ich praw do wychowania się w rodzinie, poprzez udzielanie rodzinie szczególnego wsparcia w dążeniu do poprawy jej funkcjonowania. V. Główne cele 1) zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie; 2) zwiększenie skuteczności ochrony ofiar przemocy w rodzinie i zwiększenie dostępności pomocy ze szczególnym uwzględnieniem dzieci; 3) zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych i korekcyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie. Cele szczegółowe 1.1 Zapobieganie występowania przemocy w rodzinie poprzez podnoszenie świadomości i wrażliwości mieszkańców Gminy wobec przemocy w rodzinie poprzez: 8

9 Adresaci: dzieci, młodzież, dorośli, rodziny, społeczność lokalna Lp. Zadanie Działanie Wskaźniki Odpowiedzialny za realizację 1. Edukacja dzieci i młodzieży w zakresie umiejętności rozwiązywania konfliktów, sposobów radzenia sobie ze stresem, - prowadzenie zajęć wychowawczych, - wspieranie różnych form spędzania czasu wolnego sprzyjających zachowaniom nieagresywnym - materiały informacyjne (ulotki), - pogadanki, prelekcje, - festyn Koordynator 2. Profilaktyka i edukacja - poradnictwo w zakresie radzenia sobie ze stresem, agresją i konfliktem spotkań, uczestników Koordynator 3. Propagowanie wiedzy o zjawisku przemocy - rozpowszechnienie materiałów informacyjnych o możliwościach i miejscach uzyskania stosownej pomocy, - zorganizowanie konferencji na temat zjawiska przemocy -materiały informacyjne (ulotki), konferencji Koordynator 4. Oddziaływanie na społeczność lokalną w celu włączenia jej w przeciwdziałanie zjawiskom przemocy - wizytowanie środowisk szczególnie zagrożonych, - uwrażliwienie środowiska lokalnego na zjawisko przemocy wizyt w środowisku Koordynator Podmioty zaangażowane: Urząd Miasta, MOPS, Policja, placówki oświatowe, świetlice socjoterapeutyczne 2.1. Zmniejszenie negatywnych następstw dla ofiar i świadków występowania przemocy w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem dzieci. Adresaci: osoby dotknięte przemocą, w szczególności ofiary i świadkowie Lp. Zadanie Działanie Wskaźniki Odpowiedzialny za realizację 1. Zwiększenie dostępności korzystania z pomocy dla ofiar przemocy pomoc psychologiczna, psychologiczna, prawna - utworzenie lokalnego ośrodka wsparcia dla ofiar przemocy ( pomoc psychologiczna, prawna, socjalna, grupy wsparcia) - sprawozdania z działalności Koordynator 9

10 2. Udzielanie pomocy i wsparcia osobom dotkniętych przemocą i pozostającym w rodzinie, w dotychczasowym miejscu zamieszkania lub pobytu 1. poradnictwo medyczne, psychologiczne, pedagogiczne, rodzinne, prawne i socjalne, 2. praca socjalna, 3. interwencja kryzysowa, 4. realizacja systemu,,niebieskiej Karty 5. Udzielanie pomocy finansowej poprzez przyznanie świadczeń zgodnie z ustawą o pomocy społecznej udzielanych porad, konsultacji, środowisk objętych pomocą finansową i pracą socjalną, dzieci objętych pomocą pedagogiczną i psychologiczną przez pedagogów szkolnych, wizyt dzielnicowych w środowiskach - MOPS, - Koordynator 3. Ochrona przed dalszym krzywdzeniem przez sprawcę 4. Udzielenie wsparcia osobom dotkniętym przemocą i zmuszonym do opuszczenia dotychczasowego miejsca zamieszkania, 1. odseparowanie sprawcy od ofiary, 2. zakaz kontaktowania się z osobą pokrzywdzoną, 3. odebranie dziecka w przypadku bezpośredniego zagrożenia życia 1. udzielanie bezpiecznego schronienia osobom dorosłym lub rodzinom dotkniętym przemocą, 2. udzielanie podjętych działań osób, działań Koordynator programu MOPS - Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy Domowej Kędzierzyn- Koźle działający przy PCPR Kędzierzyn- Koźle, - Koordynator 10

11 pobytu lub rodziny bezpiecznego schronienia dzieciom-ofiarom przemocy, 3. pomoc socjalna osobom dotkniętym przemocą Partnerzy: Urząd Miasta, Policja, Prokuratura, Sąd, Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy, MOPS, jednostki ochrony zdrowia 3.1. Dostosowanie sytemu pomocy rodzinie do znowelizowanych przepisów prawnych L.p. Zadanie Działanie Wskaźniki Odpowiedzialny za realizację 1. Utworzenie zespołu interdyscyplinarnego -diagnozowanie problemu przemocy - podejmowanie działań w środowiskach zagrożonych przemocą w rodzinie - inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie -rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielania pomocy w środowisku lokalnym - inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie Podmioty zaangażowane: Urząd Miasta, MOPS, Prokuratura, Sąd -sprawozdania 4. Działania podejmowane wobec sprawców przemocy w rodzinie. Adresaci: sprawcy przemocy Koordynator Lp. Zadanie Działanie Wskaźniki Odpowiedzialny 1. Działania edukacyjnokorekcyjne i terapeutyczne dla 1. poradnictwo psychologiczne i pedagogiczne, udzielonych porad, za realizację Koordynator 11

12 sprawców przemocy domowej 2. terapia, 3. programy korekcyjne Podmioty zaangażowane: Punkt Konsultacyjny przy PCPR uczestników terapii i programów 4. Zapewnienie profesjonalnego wsparcia dla osób zaangażowanych w przeciwdziałanie przemocy. L.p. Zadanie Działanie Wskaźniki Odpowiedzialny za realizację 1. Udzielenie -przeprowadzanie sprawozdania Koordynator wsparcia konsultacji osobom specjalistycznych, zaangażowanych superwizji i w innych form przeciwdziałanie doskonalenia zjawisku (szkolenia) przemocy Podmioty zaangażowane: Urząd Miasta VI. PRZEWIDYWANE EFEKTY REALIZACJI PROGRAMU 1. Zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie. 2. Spadek liczby przypadków przemocy w rodzinie. 3. Udzielanie profesjonalnej pomocy ofiarom przemocy w rodzinie. 4. Usprawnienie systemu pomocy rodzinom dotkniętym przemocą. 5. Zwiększenie zaangażowania społeczności w sprawy przeciwdziałania przemocy. 6. Wzmocnienie systemu działań w zakresie pomocy rodzinom i osobom dotkniętym przemocą. 7. Niwelowanie skutków zjawiska przemocy. 8. Zmniejszenie skali dysfunkcji występujących w rodzinach wieloproblemowych. 12

13 VII. Określenie zasad i źródeł finansowania Wysokość środków przeznaczonych na realizację w poszczególnych latach jego realizacji określona w Uchwałach Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle w sprawie uchwalenia budżetu miasta Kędzierzyna-Koźla w poszczególnych latach realizacji oraz w budżetach jednostek realizujących poszczególne zadania. VIII. Postanowienia końcowe Realizację zadań wynikających z koordynuje Wydział Polityki Mieszkaniowej Spraw Socjalnych i Zdrowia Urzędu Miasta Kędzierzyn-Koźle we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Kędzierzynie-Koźlu. Realizacja programu jest działaniem długofalowym, wymagającym stałego monitorowania i zaangażowania wszystkich realizatorów, ma także wieloletnią perspektywę i powinna przyczynić się do poprawy stanu bezpieczeństwa życia codziennego. 13

14 Uchwała Nr Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia.. w sprawie przyjęcia i realizacji Gminnego Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata projekt Na podstawie art.6 ust.2 pkt. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. z 2005 Nr 180, poz z późn. zm.) i art. 18 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 42, poz z późn. zm.) Rada Miasta w Kędzierzynie-Koźlu uchwala, co następuje: Przyjmuje do realizacji Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Kędzierzyn-Koźle Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu w Biuletynie Informacji Publicznej. 14