Uchwała Nr... Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia...

Transkrypt

1 Projekt Uchwała Nr... Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia... w sprawie Gminnego Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata w Gminie Radzymin. Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013r. poz. 594 z późn. zm.) w związku art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180 poz z późn. zm.), Rada Miejska w Radzyminie uchwala, co następuje: 1. Uchwala się Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata w Gminie Radzymin, w brzmieniu stanowiącym Załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Radzymina. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

2 UZASADNIENIE Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nakłada na gminy obowiązek opracowania i realizacji gminnych programów przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie ukierunkowujących działania w tym zakresie i wskazujących podmioty odpowiedzialne za realizację poszczególnych zadań. Program jest niezbędny do usprawnienia systemu pomocy rodzinom dotkniętych przemocą. Mając powyższe na uwadze przyjęcie jest zasadne

3 Załącznik do Uchwały Nr... Rady Miejskiej w Radzyminie z dnia... w sprawie Gminnego Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA PRZEMOCY W RODZINIE ORAZ OCHRONY OFIAR PRZEMOCY W RODZINIE NA LATA W GMINIE RADZYMIN Radzymin

4 SPIS TREŚCI I. Wstęp...3 II. Podstawa opracowania programu....4 III. Diagnoza problemu przemocy w rodzinie...5 IV. Cele i zadania do realizacji, realizatorzy...7 V. Zakładane efekty...12 VI. Finansowanie VII. Adresaci.12 VIII. Monitoring realizacji

5 I. WSTĘP W celu efektywnego i zintegrowanego działania przeciw przemocy w rodzinie oraz zmniejszenia jej negatywnych następstw w życiu społecznym i rodzinnym opracowano Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie dla Miasta i Gminy Radzymin na lata, zwany dalej Programem. W Programie zostały zawarte podstawowe informacje dotyczące zjawiska przemocy w rodzinie, regulacji prawnych, realizatorów i adresatów programu oraz zakładanych efektów. Cele i zadania, a także źródła jego finansowania zostały sformułowane na poziomie ogólnym, umożliwiającym ich rozwinięcie i uszczegółowienie, adekwatnie do aktualnych potrzeb lokalnych. Niniejszy Program stanowi plan działań instytucji i organizacji zobowiązanych do podejmowania działań na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie, a tym samym przyczyni się do usprawnienia lokalnego systemu przeciwdziałania i ograniczenia zjawiska przemocy. Aktem prawnym regulującym działania wszystkich podmiotów wobec przemocy w rodzinie jest Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz formularzy Niebieska Karta. Procedura Niebieskie Karty została opracowana w ten sposób, aby połączyć kompetencje wszystkich instytucji odpowiedzialnych za przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i tworzyć warunki do podejmowania współpracy już od momentu interwencji. W rozporządzeniu określono krąg podmiotów uprawnionych do wszczęcia procedury NK, obowiązki w tym zakresie przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego, zadania pracowników socjalnych oraz działania przedstawicieli Policji, oświaty, ochrony zdrowia i Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Skuteczność zależy od wielu czynników, w tym m. in. od dobrego rozeznania środowiska przez służby odpowiednio przygotowane, zajmujące się profilaktyką i wsparciem rodzin zagrożonych patologiami; kompleksowej współpracy lokalnych służb i instytucji w ramach prac w Zespole Interdyscyplinarnym; a przede wszystkim od motywacji dokonania zmian i wyjścia z kryzysu przez rodziny dotknięte problemem przemocy. 3

6 II. PODSTAWA OPRACOWANIA PROGRAMU Podstawa opracowania i realizacji : 1) ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz z późn. zm.), 2) ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012r. poz z późn. zm.), 3) ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997r. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.), 4) ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 1997r. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.), 5) ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013r. Nr 182 z późn. zm.), 6) ustawa z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012r. Nr 788 z późn. zm.), 7) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz. U. z 2011r. Nr 209, poz. 1245). 4

7 III. DIAGNOZA PROBLEMU PRZEMOCY W RODZINIE Jeszcze do niedawna uważano, że przemoc domowa występuje rzadko i wyłącznie w rodzinach patologicznych, a agresję między członkami rodziny traktowano jako jedną z wielu normalnych form zachowania w codziennym życiu. Przemoc stosowana przez osobę dorosłą wobec bliskich (w tym dzieci), postrzegana była jako akceptowany sposób sprawowania nad nimi władzy i kontroli. Na gruncie prawa i polityki społecznej podejmowano próby wyróżnienia przemocy społecznie akceptowanej (dopuszczalnej) i nadużywania przemocy, co znacznie utrudniało wszelkie próby zajęcia się tym problemem. W Polsce dostrzeżono zjawisko przemocy w rodzinie i zaczęto traktować je jako problem społeczny w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Przemoc według ustawowej definicji zawartej w art. 2 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie to jednorazowe albo powtarzające się, umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Przemoc w rodzinie charakteryzuje się tym, że: 1) jest intencjonalna zamierzone działanie człowieka mające na celu kontrolowanie i podporządkowanie osoby dotkniętej przemocą; 2) siły są nierównomierne jedna ze stron ma przewagę nad drugą; 3) narusza prawa i dobra osobiste osoba stosująca przemoc wykorzystuje przewagę siły, narusza podstawowe prawa osoby doznającej przemocy; 4) powoduje cierpienie i ból osoba stosująca przemoc naraża zdrowie i życie osoby doznającej przemocy na poważne szkody. Przemoc w rodzinie przybiera następujące formy: 5) przemoc fizyczna; 6) przemoc psychiczna; 7) przemoc seksualna; 8) przemoc ekonomiczna; 9) zaniedbanie. Bardzo rzadko sprawca stosuje wobec swojej ofiary jedną formę przemocy. Zwykle wykorzystuje różne jej postacie, na przemian łącząc je tak, aby uzyskać pełną kontrolę nad osobą doznającą przemocy. Zachowanie osoby stosującej przemoc może wywołać u osoby poszkodowanej trwałe, negatywne skutki i w efekcie doprowadzić do zniszczenia u niej pozytywnego obrazu samej siebie. Z powodu wielu następstw takich doświadczeń, cierpią nie tylko osoby doznające przemocy, ale również bezsilni świadkowie obserwujący akty przemocy najczęściej dzieci. Tego typu doświadczenia uczą agresywnego stylu zachowania, zwiększają pobudzenie, zaburzają poglądy na rozwiązywanie konfliktów i zmniejszają wrażliwość na agresywne zachowania. Przemoc domowa jest zjawiskiem złożonym, wieloaspektowym, rozpatrywanym w czterech perspektywach: prawnej, psychologicznej, moralnej i społecznej. Z punktu widzenia prawa przemoc uważana jest za przestępstwo, co zobowiązuje służby policyjne i wymiar sprawiedliwości do interweniowania i podejmowania działań na rzecz ochrony osób doznających przemocy oraz do ścigania i karania sprawców. Aspekt psychologiczny zwraca uwagę na mechanizmy przemocy w rodzinie, na relację pomiędzy osobą doznającą przemocy a sprawcą, na odczuwanie przez osoby doznające przemocy, a także na możliwości wyjścia z przemocy. 5

8 Spojrzenie od strony moralnej odwołuje się do wartości takich jak: poszanowanie życia ludzkiego, zdrowia i godności osobistej. Z punktu widzenia społecznego zwracana jest uwaga na funkcjonujące mity i stereotypy usprawiedliwiające zachowania sprawcy przemocy. W bezpośrednim kontakcie z osobami doznającymi przemocy, jak i stosującymi przemoc w rodzinie ważne jest rozumienie przemocy na każdej płaszczyźnie, dlatego też osoby podejmujące pracę z ww. osobami powinny robić to zgodnie ze swoim przygotowaniem zawodowym i możliwościami instytucji jaką reprezentują oraz mieć świadomość swoich kompetencji. Najczęściej podejmowane oddziaływania zewnętrzne to: 1) interwencja; 2) schronienie; 3) informacja; 4) edukacja; 5) poradnictwo specjalistyczne; 6) wsparcie emocjonalne; 7) psychoterapia; 8) pomoc socjalna dająca sytuacyjne oparcie dla dalszych działań. W 2013r. do Zespołu Interdyscyplinarnego w Radzyminie wpłynęło 37 formularzy Niebieska Karta A, przy czym w siedmiu przypadkach Zespół podjął decyzję o zakończeniu procedury, na podstawie 18 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta. W pozostałych przypadkach procedura była kontynuowana. Na podstawie art. 9a ust. 10, ust. 11, ust. 12 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ( Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.) Zespół Interdyscyplinarny w Radzyminie w 2013r. powołał 36 grup roboczych do pracy z osobami, co do których istnieje ryzyko, że są dotknięte przemocą w rodzinie oraz do pracy z osobami podejrzanymi o stosowanie przemocy domowej. W trakcie prac grup roboczych odbyło się 63 spotkania, z czego: 14 spotkań grup roboczych mających na celu określenie działań, 27 spotkań z osobami, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte przemocą, 22 spotkania z osobami podejrzanymi o stosowanie przemocy. Grupy robocze opracowały i realizowały plan pomocy w indywidualnych przypadkach, monitorowały sytuację rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy a także dokumentowały działania podejmowane wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy. Zespół Interdyscyplinarny koordynował działania podmiotów i specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie w szczególności poprzez: 1) diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie, 2) podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku, 3) inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie, 4) rozpowszechnianie informacji o instytucjach i możliwościach udzielenie pomocy w środowisku lokalnym. 6

9 IV. CELE PROGRAMU I ZADANIA DO REALIZACJI, REALIZATORZY PROGRAMU Celem głównym jest: 1) Zwiększenie skuteczności działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie poprzez tworzenie jednolitego, profesjonalnego systemu interwencji; 2) Ochrona osób doznających przemocy i wsparcie dla osób zagrożonych przemocą. Cele szczegółowe: 1) Monitorowanie i diagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Miasta i Gminy Radzymin; 2) Podnoszenie poziomu wiedzy i wrażliwości społecznej mieszkańców na temat zjawiska przemocy; 3) Poprawa skuteczności działań osób i instytucji zobowiązanych i uprawnionych do przeciwdziałania przemocy; 4) Zapewnienie kompleksowej pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie; 5) Zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych i korekcyjnych wobec osób stosujących przemoc. Realizacja celów: Cel szczegółowy 1: Monitorowanie i diagnozowanie zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Miasta i Gminy Radzymin. Zadania do realizacji Podmiot odpowiedzialny Termin realizacji Rejestrowanie przypadków przemocy domowej Sporządzanie rocznego raportu na temat zarejestrowanych przypadków przemocy w oparciu o prowadzoną dokumentację Wypracowanie wspólnej metodologii zbierania danych dotyczących zjawiska przemocy w rodzinie Wskaźniki osiągnięcia celu: 1) dane uzyskane od realizatorów pozwalające na oszacowanie skali zjawiska przemocy; 2) ilość zarejestrowanych przypadków przemocy w rodzinie w ciągu roku. 7

10 Cel szczegółowy 2: Podnoszenie poziomu wiedzy i wrażliwości społecznej mieszkańców na temat zjawiska przemocy Zadania do realizacji Podmiot odpowiedzialny Termin realizacji Udział w lokalnych i ogólnopolskich kampaniach społecznych na temat przeciwdziałania przemocy w rodzinie Dostarczanie informacji społeczności lokalnej o instytucjach udzielających pomocy i wsparcia osobom doznającym przemocy w rodzinie Opracowanie i rozpowszechnianie materiałów informacyjnych na temat zjawiska przemocy w rodzinie Organizowanie konkursów wśród dzieci i młodzieży w zakresie zapobiegania przemocy Włączanie treści informacji o zagrożeniach płynących z przemocy w rodzinie do treści szkolnych programów profilaktycznych Wspieranie różnych form spędzania wolnego czasu dzieci i młodzieży promujących zachowania nieagresywne Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Radzyminie Jednostki oświatowe Jednostki oświatowe Jednostki oświatowe, GKRPA Wskaźniki osiągnięcia celu: 1) liczba materiałów edukacyjnych rozpowszechnionych wśród mieszkańców; 2) liczba szkół prowadzących programy profilaktyczne; 3) liczba przeprowadzonych konkursów i ich uczestników; 4) liczba dzieci i młodzieży objętych edukacją, zajęciami profilaktycznymi i alternatywnymi formami spędzania czasu wolnego. 8

11 Cel szczegółowy 3: Poprawa skuteczności działań osób i instytucji zobowiązanych i uprawnionych do przeciwdziałania przemocy. Zadania do realizacji Podmiot odpowiedzialny Termin realizacji Prowadzenie przez Zespół Interdyscyplinarny oraz grupy robocze zintegrowanych i skoordynowanych działań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie Prowadzenie procedury Niebieskiej Karty w przypadku podejrzenia zaistnienia przemocy w rodzinie Objęcie specjalistycznymi szkoleniami przedstawicieli realizujących Program Szkolenia grup zawodowych z zakresu procedury Niebieska Karta Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Radzyminie Wskaźniki osiągniecia celu: 1) liczba spraw rozpatrzonych przez Zespół Interdyscyplinarny; 2) liczba wypełnionych Niebieskich Kart i liczba rodzin objętych tą procedurą; 3) liczba osób objętych szkoleniami. 9

12 Cel szczegółowy 4: Zapewnienie kompleksowej pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie. Zadania do realizacji Podmiot odpowiedzialny Termin realizacji Wczesna identyfikacja przypadków przemocy w rodzinie Postępowanie interwencyjne według procedur dla poszczególnych grup zawodowych Udzielenie pomocy i wsparcia w miejscu zamieszkania Prowadzenie Punktu Konsultacyjnego ds. Przemocy w Rodzinie Zapewnienie pomocy dla dzieci i młodzieży, które doświadczyły lub były świadkami przemocy Zapewnienie pomocy dla osób dorosłych, które doświadczyły lub były świadkami przemocy Udzielanie informacji dotyczących miejsc udzielających pomocy osobom doświadczającym przemocy w rodzinie Praca socjalna na rzecz ofiar i sprawców przemocy GKRPA Ośrodek Pomocy Społecznej Wskaźniki osiągnięcia celu: 1) liczba wykrytych przypadków przemocy w rodzinie oraz krzywdzenia dzieci; 2) liczba osób korzystających z pomocy specjalistów (pomoc prawna, psychologiczna, socjalna); 3) liczba osób uczestniczących w formach wsparcia. 10

13 Cel szczegółowy 5: Zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych i korekcyjnych wobec osób stosujących przemoc. Zadania do realizacji Podmiot odpowiedzialny Termin realizacji Izolowanie sprawców od Komisariat Policji ofiar Udzielanie informacji sprawcom przemocy na temat programów korekcyjno edukacyjnych, realizacja programów dla sprawców przemocy Przeprowadzanie rozmów z osobami stosującymi przemoc Praca socjalna na rzecz sprawców przemocy Ośrodek Pomocy Społecznej Wskaźniki osiągnięcia celu: 1) liczba podjętych działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie; 2) liczba osób korzystających z pomocy specjalistów; 3) liczba sprawców biorących udział w zajęciach korekcyjno edukacyjnych. Realizatorzy : W realizację powinny włączyć się: 1) Urząd Miasta i Gminy Radzymin; 2) Ośrodek Pomocy Społecznej w Radzyminie; 3) Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie; 4) Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; 5) Jednostki oświatowe, 6) Placówki ochrony zdrowia; Przy aktywnej współpracy z: 1) Sądem Rejonowym w Wołominie; 2) Prokuraturą Rejonową w Wołominie; 3) Komisariatem Policji w Radzyminie; 4) Lokalnymi organizacjami pozarządowymi i kościelnymi; 5) Samorządem powiatowym. Współpraca wielu podmiotów wynika z założenia, że pomoc udzielana rodzinom powinna być kompleksowa oraz uwzględniać aspekty życia osób krzywdzonych, jak i osób podejrzanych o stosowanie przemocy. 11

14 V. ZAKŁADANE EFEKTY Zakładane efekty : 1) Zmiana postaw społecznych wobec zjawiska przemocy w rodzinie; 2) Udzielanie profesjonalnej pomocy osobom wobec których istnieje podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie; 3) Usprawnienie systemu pomocy rodzinom dotkniętym przemocą; 4) Wzrost liczby osób profesjonalnie pomagającym ofiarom przemocy w rodzinie; 5) Zwiększenie zaangażowania społeczności w sprawy przeciwdziałania przemocy. VI. FINANSOWANIE PROGRAMU Źródłem finansowania zadań wynikających z będą środki finansowe z budżetu samorządu gminnego, środki pozyskiwane z innych źródeł, jak również środki własne podmiotów uczestniczących w realizacji zadań. VII. ADRESACI PROGRAMU Działania będą prowadzone w szczególności na rzecz: 1) Osób doświadczających przemocy domowej; 2) Osób wobec których istnieje podejrzenie stosowania przemocy; 3) Świadków przemocy w rodzinie. VIII. MONITORING REALIZACJI PROGRAMU Monitorowanie odbywać się będzie na podstawie corocznej analizy sprawozdań z wykonanych zadań. 12