System pomiarów jakości powietrza w Polsce
Pomiary i oceny jakości powietrza Podstawa prawna: Przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska oraz rozporządzenia wykonawcze określają system prawny w jakim funkcjonuje system pomiarów i ocen jakości powietrza. Obecnie system ten jest zgodny z wymogami dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy oraz dyrektywą 2004/107/WE w sprawie metali ciężkich i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Opis sposobu funkcjonowania systemu oceny jakości powietrza w oparciu o ww. przepisy określa Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2013-2015.
Pomiary i oceny jakości powietrza główne cele Uzyskanie informacji o poziomach substancji w powietrzu w odniesieniu do standardów jakości powietrza. Identyfikacja obszarów wymagających poprawy jakości powietrza. Monitorowanie skuteczności programów naprawczych.
Pomiary i oceny jakości powietrza Zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony środowiska wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska są odpowiedzialni za organizację i funkcjonowanie systemu monitoringu i oceny jakości powietrza; koordynacyjna rola i wykonywanie ocen w skali kraju jest zadaniem Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.
poziom europejski Komisja Europejska zarządzenie ochroną powietrza na poziomie europejskim Europejska Agencja Środowiska europejskie repozytorium danych dot. jakości powietrza, oceny jakości powietrza w skali europejskiej poziom krajowy Minister Środowiska zarządzenie ochroną powietrza, zatwierdzanie raportu dla Komisji Europejskiej Główny Urząd Statystyczny poziom wojewódzki Główny Inspektor Ochrony Środowiska koordynacja działań dotyczących pomiarów i ocen jakości powietrza, zbiorcze oceny jakości powietrza, krajowa baza danych, wypełnianie obowiązków wynikających z prawa UE, prowadzenie portalu Jakość powietrza Marszałek Województwa zarządzenie ochroną powietrza opracowywanie i nadzór nad wdrażaniem programów ochrony powietrza IMGW dane meteorologiczne Zarządzający danymi (podmioty gospodarcze, administracja samorządowa, GUS, WUS) dane o ładunkach emisji zanieczyszczeń do powietrza ocena jakości powietrza w strefach wyniki pomiarów jakości powietrza inne dane Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska ocena jakości powietrza w strefach wraz z klasyfikacją stref monitorowanie wskaźnika średniego narażenia pomiary jakości powietrza na stacja monitoringu jakości powietrza należących do WIOŚ IMGW i IOŚ pomiary jakości powietrza na stacjach tła podmioty gospodarcze pomiary jakości powietrza na stacjach monitoringu należących do podmiotów gospodarczych Instytuty naukowo-badawcze i uczelnie pomiary jakości powietrza na stacjach monitoringu należących do instytutów i uczelni
Pomiary jakości powietrza Stacje i punkty pomiarowe uczestniczące w systemie: listę stacji i zakres ich pomiarów oraz zakres innych badań uzupełniających ustala WIOŚ w wojewódzkich programach monitoringu środowiska, na podstawie wyników tzw. oceny wstępnej w strefach wykonywanej raz na 5 lat lub częściej; w systemie oceny jakości powietrza pomiary jakości powietrza prowadzone są: - metodami aspiracyjnymi: automatycznymi i manualnymi; - metodami pasywnymi pomiary wskaźnikowe, pomiary te nie stanowią podstawy do oceny
Stanowiska i stacje pomiarowe WIOŚ funkcjonujące w sieci PMŚ w roku 2012 W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska w 2013 roku w sieci pomiarów jakości powietrza funkcjonuje ok.: 650 analizatorów prowadzących pomiary automatyczne, w tym 517 należących do WIOŚ; 184 poborników pyłu PM10 lub PM2,5 w tym 178 należących do WIOŚ. W systemie funkcjonuje ogółem ok. 260 stacji pomiarowych na których prowadzone są pomiary automatyczne lub manualne lub automatyczne i manualne, w tym ok.150 stacji pomiarowych prowadzących pomiary automatyczne lub automatyczne i manualne.
Lokalizacja stacji pomiarowych, z których dane za 2012 r. zostały przekazane do bazy Europejskiej Agencji Środowiska - Airbase Mapa opracowana przez Instytut Ochrony Środowiska - PIB
Zmiany w sieci monitoringu jakości powietrza w latach 2008 2013 pomiary manualne pomiary automatyczne 2000 1500 Liczba stanowisk 1000 579 615 904 867 970 981 500 791 744 810 733 813 818 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013
250 200 150 100 50 0 151 89 82 85 Stanowiska pomiarowe WIOŚ funkcjonujące w sieci w roku 2012 103 50 86 137 64 40 86 31 63 70 46 22 44 106 26 15 27 28 23 38 46 27 22 46 45 12 40 34 liczba stanowisk dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie pomiar manualny pomiar automatyczny
Stanowiska pomiarów ozonu, z których dane były podstawą do oceny jakości powietrza za 2012 rok
Stanowiska pomiarów pyłu PM10 z których dane były podstawą do oceny jakości powietrza za 2012 rok
Stacje tła regionalnego, na których prowadzone są m.in. badania składu pyłu PM10 i PM2,5 Mapa opracowana przez Instytut Ochrony Środowiska - PIB
Stacje tła regionalnego, na których prowadzone są badania jakości powietrza pod kątem rtęci Mapa opracowana przez Instytut Ochrony Środowiska - PIB
Stacje monitoringu tła zanieczyszczenia atmosfery EMEP
Zapewnianie jakości w pomiarach jakości powietrza Najważniejszym zadaniem na tym etapie rozwoju sieci pomiarów jakości powietrza jest zapewnienie wysokiej jakości wyników pomiarów prowadzonych w ramach PMŚ. W tym celu w 2010 roku zostało utworzone w GIOŚ Krajowe Laboratorium Referencyjne i Wzorcujące, które służy WIOŚ jako wsparcie eksperckie oraz zapewnia jakość pomiarów poprzez interkalibracje, sprawdzenia i kalibracje analizatorów na stacjach oraz badania porównawcze pyłu PM10 i PM2,5.
Ocena jakości powietrza Strefa w rozumieniu systemu oceny i zarządzania jakością powietrza Strefę stanowi: 1) aglomeracja o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy; 2) miasto o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy; 3) pozostały obszar województwa, niewchodzący w skład miast o liczbie mieszkańców większej niż 100 tysięcy oraz aglomeracji.
Roczna ocena jakości powietrza Oceny jakości powietrza wykonywane są w oparciu o: wyniki pomiarów wysokiej jakości w stałych punktach pomiarowych; wyniki pomiarów wskaźnikowych (pomiary pasywne, pomiary wykonywane okresowo, pomiary których kompletność danych nie spełnia kryteriów dla pomiarów wysokiej jakości);
Roczna ocena jakości powietrza Oceny jakości powietrza wykonywane są w oparciu o: wyniki modelowania matematycznego stężeń zanieczyszczeń wykonywane dla danego roku oceny - wspomaganie rocznych ocen jakości powietrza pod kątem zanieczyszczenia ozonem jest wykonywane na poziomie krajowym a wyniki są udostępniane do wykorzystania WIOŚ, ponadto 5 WIOŚ wdraża lub wdrożyło wspomaganie ocen rocznych metodami modelowania dla innych zanieczyszczeń (przede wszystkim pyłu i jego prekursorów) metody obiektywnego szacowania
Roczna ocena jakości powietrza za 2012 r. SO 2 ochrona zdrowia NO 2 ochrona zdrowia
Roczna ocena jakości powietrza za 2012 r. CO ochrona zdrowia benzen ochrona zdrowia
Roczna ocena jakości powietrza za 2012 r. O 3 ochrona zdrowia O 3 ochrona roślin
Roczna ocena jakości powietrza za 2012 r. Pył zawieszony PM10 ochrona zdrowia Pył zawieszony PM2,5 ochrona zdrowia
Roczna ocena jakości powietrza klasyfikacja stref
Wskaźnik średniego narażenia na pył PM2,5
Miejskie i krajowy wskaźnik średniego narażenia na pył PM2,5 Na podstawie wyników pomiarów pyłu PM2,5 prowadzonych przez WIOŚ na 32 stanowiskach pomiarowych w 30 aglomeracjach i miastach powyżej 100 tys. mieszkańców GIOŚ oblicza wskaźniki średniego narażenia na pył PM2,5 dla kraju i poszczególnych miast i aglomeracji. Pomiary na potrzeby obliczania wskaźników średniego narażenia na pył PM2,5 są prowadzone za pomocą niskoprzepływowych poborników pyłu. Wskaźniki są publikowane w Monitorze Polskim. Krajowy wskaźnik średniego narażenia na pył PM2,5 dla 2012 roku wynosi 26,1 µg/m 3 (średnia z lat 2010-2012).
Miejskie i krajowy wskaźnik średniego narażenia na pył PM2,5 dla roku 2012 miasto Koszalin Aglomeracja Szczecińska miasto Gorzów Wlkp. Aglomeracja Trójmiejska Aglomeracja Bydgoska miasto Olsztyn miasto Elbląg miasto Toruń miasto Zielona Góra miasto Włocławek Aglomeracja Białostocka Aglomeracja Lubelska miasto Wałbrzych Aglomeracja Łódzka Aglomeracja Poznańska miasto Radom miasto Opole Aglomeracja Warszawska miasto Płock miasto Legnica miasto Rzeszów Aglomeracja Wrocławska miasto Kalisz miasto Kielce miasto Tarnów miasto Częstochowa Aglomeracja Górnośląska Aglomeracja Rybnicko-Jastrzębska miasto Bielsko-Biała Aglomeracja Krakowska Krajowy wskaźnik średniego narażenia 0 5 10 15 20 25 30 35 40 wskaźnik średniego narażenia na pył PM2,5 [µg/m 3 ]
Serwis informacyjny o jakości powietrza
http://www.gios.gov.pl/
http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ strona główna
http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ pomiary i oceny jakości powietrza Wyniki rocznej oceny jakości powietrza Wyniki modelowania wspomagającego roczną ocenę jakości powietrza Wyniki pięcioletniej oceny jakości powietrza Linki do rocznych i pięcioletnich ocen jakości powietrza wykonanych przez WIOŚ
http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ pomiary i oceny jakości powietrza Mapa i charakterystyka stref w których wykonywana jest ocena jakości powierza Stacje monitoringu jakości powietrza funkcjonujące w ramach PMŚ Jakość powietrza on-line linki do stron internetowych WIOŚ
http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ programy ochrony powietrza
http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ prognozy jakości powietrza długo- i krótkotermionowe Długoterminowe prognozy jakości powietrza Krótkoterminowe prognozy zanieczyszczenia powietrza ozonem
http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ narażenie na pył PM2,5 Raporty, informacje na temat stanowisk pyłu PM2,5 dla potrzeb obliczania wskaźnika średniego narażenia, wartości wskaźników
http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ regionalne tło zanieczyszczeń Pomiary i oceny zanieczyszczenia powietrza na poziomie tła regionalnego
http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ chemizm opadów atmosferycznych
http://powietrze.gios.gov.pl/gios/ ostrzeżenia