PROJEKT ROBÓT GEOLOGICZNYCH

ISO 9001:2008 Nr certyfikatu 5576-002 Hydroconsult Sp. z o.o. Biuro Studiów i Badań Hydrogeologicznych i Geofizycznych 60-161 Poznań, ul. Smardzewska 15 tel. (061) 863-02-63, tel./fax (061) 863-00-13 www.hydroconsult.com.pl e-mail: poznan@hydroconsult.com.pl Sąd Rejonowy w Poznaniu KRS Nr 0000134855 NIP 113-00-14-107 REGON 008055779 PROJEKT ROBÓT GEOLOGICZNYCH na wykonanie studni awaryjnej nr 4, na komunalnym ujęciu wody podziemnej przy ulicy Poznańskiej w Kleczewie, ujmującej wody podziemne z utworów kredowych miejscowość: KLECZEW gmina: Kleczew, powiat: Koniński, województwo: wielkopolskie Zleceniodawca: Gmina Kleczew, 62-540 Kleczew, Plac Kościuszki 5 Użytkownik: Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Kleczewie sp. z o.o. ul. Rzemieślnicza 21, 62-540 Kleczew Autorzy projektu: Prezes Zarządu mgr Zdzisław Olejnik upr. geolog. nr V-1309 dr Stanisław Dąbrowski mgr Krzysztof Wesołowski upr. geolog. nr V-1754 Poznań, sierpień 2016 r.

2 SPIS TREŚCI I. ZAŁOŻENIA PROJEKTU ROBÓT GEOLOGICZNYCH... 3 1. WSTĘP... 3 2. DANE OGÓLNE:... 3 3. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA... 4 4. PODSTAWY PRAWNE I WYKORZYSTANE MATERIAŁY... 4 5. POŁOŻENIE I CHARAKTERYSTYKA OBIEKTU, PRODUKCJA WODY, ZAPOTRZEBOWANIE NA WODĘ... 7 6. STAN UDOKUMENTOWANIA REGIONALNEGO ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH... 8 7. CHARAKTERYSTYKA NAJBLIŻSZYCH UJĘĆ WÓD PODZIEMNYCH I STAN ICH UDOKUMENTOWANIA... 9 8. MORFOLOGIA I HYDROGRAFIA... 9 9. BUDOWA GEOLOGICZNA... 10 10. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE... 11 11. JAKOŚĆ WÓD PODZIEMNYCH... 12 12. OBSZAR ZASILANIA STUDNI... 12 13. WNIOSKI... 12 II. REALIZACJA PROJEKTU PRAC GEOLOGICZNYCH... 13 1. OBLICZENIA HYDROGEOLOGICZNE... 13 2. ILOŚĆ, GŁĘBOKOŚĆ, KONSTRUKCJA OTWORU... 14 3. LOKALIZACJA OTWORU, INFORMACJE O PLACU BUDOWY... 15 4. BADANIA HYDROGEOLOGICZNE, POBIERANIE PRÓBEK, POMPOWANIE OTWORU... 15 5. OCHRONA ŚRODOWISKA... 17 6. PROJEKTOWANY SPOSÓB ZASILANIA WIERTNI W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ (ZASILANIE PODSTAWOWE I REZERWOWE), OCHRONA BHP... 19 7. CHARAKTERYSTYKA ZAGROŻENIA POŻAROWEGO... 20 8. OPIS ZABEZPIECZENIA MIEJSC UJAWNIENIA PRZEDMIOTU O CHARAKTERZE ZABYTKU... 21 9. HARMONOGRAM PROJEKTOWANYCH PRAC... 21 10. STREFA OCHRONNA UJĘCIA WÓD PODZIEMNYCH... 22 11. WPŁYW ZAMIERZONYCH ROBÓT GEOLOGICZNYCH NA OBSZARY OCHRONNE, W TYM OBSZARY NATURA 2000... 22 12. PRACE DOKUMENTACYJNE I LABORATORYJNE... 22 13. PRACE GEODEZYJNE... 23 14.POZWOLENIE WODNOPRAWNE... 23 15. POSTANOWIENIA KOŃCOWE... 24 ZAŁĄCZNIKI 1. Mapa przeglądowa rejonu badań, skala 1 : 50 000 2. Mapa dokumentacyjno hydrogeologiczna rejonu badań, skala 1 : 50 000 3. Wyrys z mapy ewidencyjnej m. Kleczew ul. Poznańska, skala 1 : 1000 4. Przekrój hydrogeologiczny 5. Projekt geologiczno-techniczny otworu hydrogeologicznego nr 4

3 6. Wycinek mapy geośrodowiskowej Plansza A i Plansza B rejonu ujęcia wody przy ul. Poznańskiej w Kleczewie, skala 1 : 50 000 I. ZAŁOŻENIA PROJEKTU ROBÓT GEOLOGICZNYCH 1. Wstęp Niniejszy projekt opracowano na zlecenie Gminy Kleczew w oparciu o umowę nr RUZ-213/2016 (U/P/22/2016 z dnia 10.05.2016r. W trakcie wizji terenowej, tak na ujęciu wody jak i w jego bezpośrednim sąsiedztwie, nie stwierdzono potencjalnych ognisk zanieczyszczeń. Projekt opracowano zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi i wzajemnymi uzgodnieniami. 2. Dane ogólne: Zleceniodawca: Gmina Kleczew, 62-540 Kleczew, Plac Kościuszki 5 Użytkownik: Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Kleczewie sp. z o.o., ul. Rzemieślnicza 21, 62-540 Kleczew Arkusz mapy w skali 1: 50 000 układ 1992 : N-34-121-C (Kleczew) Współrzędne geograficzne projektowanego otworu: układ 1992 EPSG 2180: Otwór nr 4 szerokość geogr. 52 0 22 15,42 N długość geogr.18 0 10 10,33 E 500880,59 443478,13 Lokalizacja otworu: działka nr 21/10, obręb 0001 Kleczew - dokładna lokalizacja załącznik nr 3; Zapotrzebowanie na wodę: wg oświadczenia Zleceniodawcy perspektywiczne zapotrzebowanie na wodę z ujęcia nie przekroczy zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych ujęcia Q = 72,5 m 3 /h. W najbliższych latach zapotrzebowanie na wodę z ujęcia wynosić będzie 85 110 tys. m 3 /rok Studnia pracować będzie przemiennie z istniejącą studnią nr 2C. Nowa studnia powinna być przygotowana do poboru wody w wysokości około 50 m 3 /h. Przeznaczenie wody: zaopatrzenie ludności w wodę do picia Wymogi, co do jakości wody: Zleceniodawca określił, że woda swymi parametrami winna odpowiadać wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi

4 3. Cel i zakres opracowania ( Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Dz.U. 2015 poz.1989). Zadaniem geologicznym jest zaprojektowanie i wykonanie studni awaryjnej nr 4 w celu umożliwienia bezawaryjnej pracy ujęcia komunalnego w Kleczewie przy ul. Poznańskiej. Z rozpoznania budowy geologicznej (na podstawie analizy archiwalnych materiałów i wierceń z tego rejonu) wynika, że w rejonie projektowanych prac występują zawodnione osady piaszczyste miocenu i margle kredowe. Z uwagi na wielkość zasobów eksploatacyjnych oraz potencjalną wydajność otworu, perspektywiczną formacją geologiczną, z której uzyska się tą wydajność są osady kredowe. Zatem rozwiązanie zadania geologicznego należy upatrywać w ujęciu kredowych margli z przedziału głębokości ~ 102 127,0 m p.p.t., Opracowanie składa się z dwóch części. Część I - obejmuje opis budowy geologicznej, warunków hydrogeologicznych i jakości wody, część II - przedstawia konstrukcję projektowanego otworu, obliczenia hydrogeologiczne, sposób wykonania projektowanych robót i badań hydrogeologicznych oraz opis prac związanych z ochroną środowiska podczas prowadzenia robót geologicznych. 4. Podstawy prawne i wykorzystane materiały Podstawy prawne: 1. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze ( Dz. U. z 2011 r. nr 163, poz. 981). 2. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.). 3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz.902 z późn. zm.). 4. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013r., poz.21). 5. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska praz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U.Nr 199 poz.1227). 6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2011 r. w sprawie kwalifikacji w zakresie geologii(dz. U. Nr 275, poz. 1629).

5 7. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym robót, których wykonywanie wymaga uzyskania koncesji (Dz. U. Nr 288, poz. 1696). 8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 listopoda 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U.2015, poz.1989 9. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 maja 2014 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i geologiczno inżynierskiej (Dz. U. z 2014r., poz. 596). 10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej (Dz. U. Nr 282, poz. 1657). 11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie korzystania z informacji geologicznej za wynagrodzeniem (Dz. U. Nr 292, poz. 1724). 12. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych (Dz. U. Nr 126, poz. 878). 13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213 poz. 1397). 14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984). 15. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16.stycznia 2015r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane na składowisku odpadów w sposób nieselektywny (Dz.U. z 2015r., poz.110). 16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.z 2014r., poz.1923). Wykorzystane materiały: 1. Dąbrowski J., Mysiak M., 1971 - Zasady obliczeń hydrogeologicznych ujęć wód podziemnych. Wytyczne obliczeń dopuszczalnych prędkości wlotowych wody do studni. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa. 2. Dąbrowski S., 1997 - Określenie optymalnego wydatku studni wierconych. Przegląd Geologiczny. Vol. 45 nr 1 Warszawa. 3. Dąbrowski S., Górski J., Kapuściński J., Przybyłek J., Szczepański A., 2004 r. Metodyka określania zasobów eksploatacyjnych ujęć zwykłych wód podziemnych, Wyd. Borgis Warszawa.

6 4. Dąbrowski S. Przybyłek J. 2005 r. Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych Poradnik metodyczny, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 5. Dąbrowski St., i zespół 2002 Bilans wód podziemnych na terenie powiatów: kaliskiego, ostrowskiego, leszczyńskiego, obornickiego, wągrowieckiego, chodzieskiego, grodziskiego, nowotomyskiego i konińskiego woj. wielkopolskie, - Hydroconsult sp.z o.o. 6. Dąbrowski s. i inni., 2013 Dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca zasoby dyspozycyjne wód podziemnych prawobrzeżnej zlewni Warty od zlewni Neru po zlewnię Meszny wraz ze zlewnią Górnej Noteci po Pakość i zlewnię kanału Głuszyńskiego (zlewnia Zgłowiączki) Hydroconsult sp. z o.o. 7. Dziedziak J., 2002 Dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne w związku z projektowanym odwodnieniem złoża węgla brunatnego Pątnów IV, odkrywka Jóźwin IIB, KWB Konin, - Przedsiębiorstwo Geologiczna we Wrocławiu, PROXIMA S.A Wrocław 8. Kleczkowski A.S. (red.) 1990 Atlas Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony Akademia Górniczo Hutnicza Kraków 9. Kondracki J. Geografia regionalna Polski Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2011r. 10. Krygowski B., 1972 - Nizina Wielkopolska. Geomorfologia Polski, tom. II. PWN Warszawa. 11. Rynarzewski W. i inni 2011 Dokumentacja hydrogeologiczna określająca warunki hydrogeologiczne w związku z zakończeniem odwadniania likwidowanego zakładu górniczego odkrywki węgla brunatnego Kazimierz Północ Hydroconsult sp. z o.o. 12. Sekerdej B. 2012, - Operat wodnoprawny na wykonanie urządzenia wodnego obiektu służącego do ujmowania wód podziemnych, studnia nr 2C, na szczegółowe korzystanie z wód obejmujące pobór wód podziemnych z utworów kredowych ze studni głębinowej nr 1C, nr 2C i nr 3 - Usługi Projektowe z zakresu Hydrogeologii mgr inż. Barbara Sekerdej, Konin 13.

7 5. Położenie i charakterystyka obiektu, produkcja wody, zapotrzebowanie na wodę Ujęcie wody zlokalizowane jest w zachodniej, części miasta Kleczewa przy ul. Poznańskiej, na północ i zachód od terenów zurbanizowanych. W odległości około 100 m na zachód od ujęcia wody znajduje się rekultywowana odkrywka kopalni Kazimierz Pn. Obecnie ujęcie składa się z pięciu studni o nr 1B, nr1c, nr 2 nr 2C i nr 3. Studnie nr 1B, 1C, 2 i 2C położone są na działce wodociągowej wraz ze stacją uzdatniania wody, zaś studnia nr 3 na samodzielnej działce w odległości około 350 m w kierunku północno zachodnim. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego tereny działek przeznaczone są na tereny urządzeń zaopatrzenia w wodę. Studnia nr 1C ujmuje trzeciorzędowo-kredowy poziom wodonośny, natomiast pozostałe studnie ujęcia ujmują poziom kredowy. Z uwagi na piaszczenie wyłączono z eksploatacji studnię nr 1B, 1C, 2 i 3. Tak więc obecnie na ujęciu przy ulicy Poznańskiej eksploatowana jest tylko studnia nr 2C. Charakterystykę studni tego ujęcia przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Zestawienie danych o studniach na ujęciu dla m. Kleczewa, przy ul. Poznańskiej. Numer studni 1B (do likwid acji) 1C (do likwid acji) 2 (do likwid acji rok wykonania 1989 2001 2C 2010 3(do likwid acji) Studnia głębokość (m) stratygrafia spągu 150,0 Kr 114,0 Kr wysokość (m n.p.m.) stratygrafi a Ujęty poziom wodonośny głębokość zwierciadła wody (m p.p.t.) 97,0 Kr 40,75 97,0 M-Kr 57,4 1973 Kr 96,99 Kr 26,7 1989 117,0 Kr 150,0 Kr 97,0 Kr 51,5 99,3 Kr 40,0 Filtr średnica (mm) przelot od do (m p.p.t.) 194 142,0-104,0 323 109,5-86,5 194 143,0-121,4 280 113,0-93,0 194 142,0-117,8 Pompowanie pomiarowe (końcowy stopień) Q (m 3 /h), S (m) 32,96 30,0 51,0 20,2 30,64 13,6 63,0 22,5 26,0 26,8 q (m 3 /h m) 1,1 2,52 2,25 2,8 0,97 Zatwierdzone zasoby eksploatacyjne ujęcia wynoszą Q = 72,0 m 3 /h przy depresji S = 13,6-22,6 m - decyzja Wojewody Konińskiego znak: OŚ.7514-33/91 z dnia 30.04.1991. Eksploatacja ujęcia prowadzona jest na podstawie pozwolenia wodnoprawnego na pobór wody w ilości Q max.godz. = 63,0 m 3 /h, Q śr.dob. = 411,0 m 3 /d, Q roczne = 150 000,0 m 3 /rok. decyzja: Starosta Koniński nr WOS.6341.44.2012 z dnia 23.07.2012

8 Produkcja wody, zapotrzebowanie na wodę Wielkość produkcji wody w latach 2014 2015 przedstawiono w tabeli 2. Tabela 2. Produkcja wody z ujęcia w latach 2014 2015 ROK Pobór wody [m3] m 3 /d m 3 /h 2014 85651 234,7 9,78 2015 84997 232,9 9,7 Wg informacji uzyskanych od użytkownika ujęcia wynika, że w wcześniejszych latach produkcja wody dochodziła do 110000 m 3 /rok tj. 12,6 m 3 /h. Z informacji tych jak i powyższego zestawienia wynika, że produkcji wody nie przekracza przydzielonych pozwoleniem wodnoprawnym wielkości. W najbliższych latach nie przewiduje się znaczącego wzrostu produkcji wody. Przedmiotowe ujęcie jest jednym z dwóch ujęć zaopatrujących w wodę mieszkańców Kleczewa. Drugie znajduje się przy ul. Białobrodzkiej. 6. Stan udokumentowania regionalnego zasobów wód podziemnych Ujęcie wody dla m. Kleczewa przy ul. Poznańskiej położone jest w obszarze o udokumentowanych zasobach dyspozycyjnych wód podziemnych. W 2013r. firma Hydroconsult sp. z o.o. z Poznania opracowała Dokumentację hydrogeologiczną ustalającą zasoby dyspozycyjne wód podziemnych prawobrzeżnej zlewni Warty od zlewni Neru po zlewnię Meszny wraz ze zlewnią Górnej Noteci po Pakość i zlewnię Kanału Głuszyńskiego (zlewnia Zgłowiączki) [6].W oparciu o badania modelowe oszacowano zasoby odnawialne i dyspozycyjne i wynoszą one Q odn. = 822144 m 3 /d; Q dysp. = 390816 m 3 /d. Dokumentowana zlewnia została podzielona na jednostki bilansowe. Rejon Kleczewa położony jest w jednostce bilansowej wodnogospodarczej P-VIIC+E Kanał Ślesiński +Powa (częśćn) o powierzchni F = 461,6 km 2. W jednostce tej głównym poziomem wodonośnym jest poziom kredowy i neogeński. Zasoby odnawialne wynoszą 54864 m 3 /d, zaś dyspozycyjne 37104 m 3 /d. W roku opracowywania dokumentacji pobór wody z tej jednostki wynosił 49944 m 3 /d z czego na odwodnienia kopalniane przypadało 30096m 3 /d tj. 81 %. Dokumentacja ustalająca zasoby ww. zlewni została zatwierdzona przez Ministra Środowiska decyzją nr DGK-II-4731-80/7039/38476/13/MJe z dnia 24 09. 2014 r. W 2002r w firmie HYDROCONSULT Sp. z o.o. w Poznaniu został opracowany bilans zasobów wód podziemnych dla powiatu konińskiego [5]. Dla występujących na terenie

9 powiatu konińskiego struktur wodonośnych zostały oszacowane zasoby odnawialne i dyspozycyjne. Wynoszą one odpowiednio Q odn = 15240 m 3 /h i Q dysp. = 11100 m 3 /h. Dla gminy Kleczew zasoby te wynoszą: Q odn. = 740,0 m 3 /h w tym 580 m 3 /h z utworów neogeńsko kredowych i Q dysp. = 510 m 3 /h w tym 400,0 m 3 /h. 7. Charakterystyka najbliższych ujęć wód podziemnych i stan ich udokumentowania W bezpośrednim otoczeniu projektowanej studni brak jest ujęć wody ujmujących kredowy poziom wodonośny. W dalszym otoczeniu, w odległości około 1,5 na południowy wschód, przy ulicy Białobrodzkiej położone jest ujęcie wód podziemnych stanowiące własność Zleceniodawcy. Charakterystykę tego ujęcia przedstawiono tabeli 3 Tabela 3. Charakterystyka ujęcia komunalnego przy ul. Białobrodzkiej Lokalizacja ujęcia Użytkownik Wiek ujęcia Ilość studni Zasoby eksploatacyjne Q [m 3 /h] S [m] Nr decyzji Data wydania decyzji Stan ujęcia, produkcja wody w 2015 r [m 3 ] Kleczew ul. Białobrodzka Gmina Kleczew Kr 5 cz yn ny ch 2 168 28,0-35,3 OŚ.IV.8530-1/89 Wojewoda Koniński 09.01.1989 czynne 173110,0 (19,8 m 3 /h) 8. Morfologia i hydrografia Według podziału Niziny Wielkopolsko Kujawskiej na regiony geomorfologiczne (B. Krygowski [10]) teren projektowanych prac geologicznych położony jest na Wysoczyźnie Gnieźnieńskiej w jej subregionie zwanym Równiną Kleczewską. Równinę tę stanowi lekko falista morena denna zlodowacenia bałtyckiego Równina łagodnie opada z zachodu na wschód do obniżenia na terenie którego znajduje się ciąg jezior, z których wymienić należy: Jezioro Gosławickie, Pątnowskie, Wąsowskie, i Mikorzyńskie. Rzędne powierzchni terenu wahają się w granicach 95,0 110 m n.p.m, a rejonie projektowanej studni położony jest około 97,0 m n.p.m. Pod względem hydrograficznym omawiany teren położony jest w prawobrzeżnej zlewni Warty.

10 9. Budowa geologiczna Budowę geologiczną rejonu prac na podstawie wierceń archiwalnych przedstawiono na przekroju hydrogeologicznym załącznik 4. Wierceniami rozpoznano ją do głębokości 152,0 m opisując utwory czwartorzędowe, neogeńskie mioceńskie oraz kredowe. Kreda górna strop utworów kredowych zalega na rzędnej 25 30 m n.p.m., jedynie w obniżeniu współczesnej Strugi Kleszczewskiej, gdzie występuje rów tektoniczny strop ten zalega na rzędnej około 0,0 m n.p.m. Rozpoznana miąższość utworów kredowych wynosi około 90 m. W rowie tektonicznym, w którym projektowana jest studnia jak i na zachód od niego utwory kredowe wykształcone są w postaci margli, zaś na wschodnim skrzydle rowu w postaci piaskowców. Neogen zalega na osadach kredowych i wykształcony jest w facji burowęglowej, jako iły, mułki piaski różnoziarniste oraz węgiel brunatny. Dominującymi utworami w profilu geologicznym są utwory piaszczyste. Węgle brunatne o miąższości 10 i więcej metrów występują generalnie w rowie tektonicznym. Osady zastoiskowe występują na zachód od rejonu badań, a ich miąższość może dochodzić do 15,0 m. Miąższość osadów mioceńskich wynosi 40 55 m. Czwartorzęd spąg utworów czwartorzędowych zalega w zakresie rzędnych 55,0 65,0 m n.p.m. Najstarszymi utworami są dwu stadialne gliny zwałowe zlodowacenia środkowopolskiego o miąższości do 40,0 m. Lokalnie rozdzielone są one serią utworów fluwioglacjalnych o miąższości do 3,0 m. Na glinach tych zdeponowane zostały gliny zlodowacenia bałtyckiego o zróżnicowanej miąższości do 10,0 m. Lokalnie występują osady fluwioglacjalne zlodowacenia bałtyckiego o miąższości do 10 12 m. Przewidywany profil litologiczno stratygraficzny projektowanej studni nr 4 przedstawia się następująco: 0,0 30,0 glina zwałowa...czwartorzęd 30,0 45,0 iły 45,0 50,0 węgiel brunatny...miocen 50,0 95,0 piaski różnoziarniste... 95,0 130,0 margle. kreda Przewiduje się, że zwierciadło wody poziomu kredowego zalegać będzie na głębokości około 39,0 38,0 m p.p.t.

11 10. Warunki hydrogeologiczne Naturalne warunki hydrogeologiczne wskutek odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego i związanym z nią odwodnieniem uległy radykalnej zmianie. Obecnie eksploatacja jest zakończona i trwa rekultywacja terenów po kopalni Jóźwin i Kazimierz. Wyrobisko po kopalni Kazimierz Pn. ulega wypełnieniu wodą. W rejonie Kleczewa obserwuje się wypełnianie leja depresji w piętrze neogeńsko - kredowym. W rejonie projektowanych prac geologicznych występują zasadniczo dwa piętra wodonośne, kredowe i neogeńskie. Piętro neogeńskie tworzą piski drobnoziarniste i pylaste miocenu dolnego i środkowego o miąższości do 45,0 m. Na przedmiotowym ujęciu poziom ten hydrogeologicznie nie był badany. Hydrodynamicznie poziom mioceński związany jest z poziomem kredowym. Układ hydrodynamiczny zmieniony jest wskutek odkrywkowej eksploatacji węgla brunatnego (odkrywka Kazimierz Pn) i prowadzonej w związku z tym odwodnieniem. W roku 2010 na etapie wiercenia studni nr 2C zwierciadło wody zalegało na głębokości 51,5 m p.p.t. co oznaczało obniżenie o około 42 m w odniesieniu do stwierdzonego w roku 1965 na etapie budowy studni nr 1 (przed rozpoczęciem eksploatacji odkrywki). W roku tym zwierciadło poziomu mioceńskiego nawiercone na głębokości 52,0 m stabilizowało się na głębokości 9,5 m p.p.t, W ostatnich latach zakończono eksploatacje odkrywki i obserwuje się wypełnianie wytworzonego leja depresji. Aktualnie zwierciadło wody zalega na głębokości 39,0 m p.p.t.i systematycznie ulega podnoszeniu. Parametry hydrogeologiczne warstwy na podstawie innych ujęć wynoszą: współczynnik filtracji k od 0,15 do 0,3 m/h, wydajność jednostkowa q około 1,0 m 3 /hms, przewodność wodna T od 6,0 do 12,0 m 2 /h. Zasilanie poziomu zachodzi na drodze przesączania się wód przez kompleks słaboprzepuszczalnych utworów czwartorzędowych. Wg badań modelowych moduł zasilania wynosi 4,2 m 3 /hkm 2, w tym 0,7 m 3 /hkm 2 z utworów kredowych. Piętro kredowe w rejonie projektowanych prac związane jest z seria górnokredowych margli, które ze względu na zwięzłą strukturę nie stanowią głównego kolektora wód. Stanowią go przede wszystkim spękania i szczeliny występujące w tych utworach. Jak już wspomniano obecnie poziom ten hydrodynamicznie związany jest z poziomem mioceńskim. Aktualnie zwierciadło wody zalega na głębokości 39,0 m p.p.t co oznacza obniżenie o około 22,5 m w odniesieniu do stwierdzonego w roku 1965 na etapie budowy studni nr 1. W roku tym zwierciadło poziomu kredowego nawiercone na głębokości 100,0 m stabilizowało się na głębokości 16,5 m p.p. t.

12 Parametry hydrogeologiczne są następujące: średni współczynnik filtracji k 0,13 0,18 m/h, wydajność jednostkowa q 2,5 3,0 m 3 /hms, przewodność wodna T 3,0 10,0 m 2 /h. Układ hydrodynamiczny wg badań modelowych stan na 2016r. w postaci mapy hydroizohips przedstawiono na załączniku 2. Wynika z niego, że projektowana studnia znajduje się w likwidowanym leju depresji odkrywki Kazimierz Pn. 11. Jakość wód podziemnych Wody wykazują podwyższone, w odniesieniu do normy dla wód pitnych, zawartości manganu (0,16-0,31 mgmn/l) oraz żelaza (0,3-0,5 mgfe/l). Wartości pozostałych parametrów odpowiadają normie przyjętej w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13. XI. 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.(dz.u. 2015 poz.1989). Wartości te są charakterystyczne dla wód trzeciorzędowych i kredowych tego rejonu. Woda ta mieści się w II klasie czystości wody dobrej jakości. Badania wody wykazały, że na przestrzeniu ostatnich 20 lat jakość wody uległa minimalnym zmianom. 12. Obszar zasilania studni Obecnie ujęcie wody składa się z pięciu studni w tym jednej eksploatowanej. Z uwagi na położenie studni w odtwarzającym się leju depresji wyznaczanie obszaru zasilania nie jest wskazane, gdyż byłoby mało wiarygodne, z uwagi na zmieniające się warunki dopływu wód. Wg badań modelowych zasilanie poziomów miocenu i górnej kredy wynosi w formie modułowej 4,2 m 3 /hkm 2. 13. Wnioski 1. W związku z wyłączeniem z eksploatacji czterech z pośród pięciu istniejących studni na ujęciu komunalnym m. Kleczewa przy ul. Poznańskiej, w celu zagwarantowania bezawaryjnej pracy ujęcia właściciel zdecydował się na wykonanie studni awaryjnej nr 4 2. Zagospodarowanie i wielkość działki wodociągowej umożliwia wykonanie projektowanej studni na działce o nr ewidencyjnym 21/10 stanowiącej część działki wodociągowej przy ul. Poznańskiej. Odległość od pracującej studni nr 2C wynosić będzie 105,0 m. Działka wodociągowa składająca się z pięciu działek stanowi własność Gminy Kleczew (Załącznik nr 3). 3. Z rozpoznania budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych wynika, że dla rozwiązania zadania geologicznego należy zaprojektować i wykonać studnię

13 o głębokości około 130,0 m, w celu ujęcia do eksploatacji kredowego poziomu wodonośnego z zakresu głębokości 102,0 127,0 m ppt. 4. Studnia pracować będzie w ramach zatwierdzonych zasobów eksploatacyjnych ujęcia wynoszących Q = 72,5 m 3 /h 5. Zleceniodawca określił, że woda swymi parametrami winna odpowiadać wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. W związku z powyższym woda będzie wymagała uzdatniania polegającego na redukcji związków żelaza i manganu. Uzdatnienie wody uzyska się na istniejących urządzeniach. 6. Z uwagi na zmienność warunków geologicznych jak również stopień uszczelinowienia projektowanych do ujęcia margli wnioskuje się o upoważnienie nadzoru geologicznego do korekty głębokości otworu o 20 %. II. REALIZACJA PROJEKTU PRAC GEOLOGICZNYCH 1. Obliczenia hydrogeologiczne Poniższe obliczenia odnoszone będą do zgłoszonej godzinowej wydajności studni wynoszącej Q = 50,0 m 3 /h oraz wydajności dopuszczalnej i wydajności optymalnej, która zależna jest od przewodności wodnej T. Dopuszczalny wydatek studni Q dop Dla przyjętej konstrukcji otworu (zał. 5) dopuszczalny wydatek studni obliczono wzorem: Q F dop V dop gdzie: F 2 r l - powierzchnia filtracyjna V dop - dopuszczalna prędkość wlotowa wody do filtra. Prędkość wlotową oblicza się ze wzoru Sichardta: V dop. = 19,6 k [m/d]. Dane do obliczeń: r = 235 mm = 0,235 m (promień studni) l = 25,0 m (długość części czynnej filtra) k =0,15 m/h = 3,6 m/d - przyjęta wartość współczynnika filtracji rejonu ujęcia Wyniki obliczeń: F = 36,9 m 2 V dop = 37,2 m/d = 1,5 m/h Q dop = 36,9 m 2 x 1,5 m/h = ~55,0 m 3 /h

14 Optymalna wydajność studni Wydajność optymalna studni, uwzględniająca stwierdzone warunki hydrogeologiczne w tym przewodność T winna być określona w dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej. Sugeruje się, że jej wielkość może być określona z formuły: Q o = a * T [m 3 /h], gdzie: T przewodność wodna warstwy a parametr liczbowy w [m] zależny od granulacji warstwy wodonośnej - współczynnika filtracji i średnicy otworu (do 500 mm), mieszczący się w przedziale wartości od 1 (żwiry i pospółki) do 6 (piaski drobne i pylaste), Depresja studzienna Z uwagi, że projektowana studnia wykonana będzie w odtwarzającym się leju depresji obliczenia wielkości depresji mają charakter orientacyjny. Prognozowaną depresję określa się z zależności: S = Q/q gdzie q- wydajność jednostkowa oraz Q deklarowana wydajność otworu. Zakładając, że wydajność jednostkowa w projektowanym otworze będzie zbliżona do wydajności jednostkowej z studni 2C tj. około 2,8 m 3 /h ms, wówczas depresja w otworze dla wydajności eksploatacyjnej Q = 50,0 m 3 /h wyniesie S = 50,0 : 2,8 = 18,5 m. Przy tej depresji dynamiczne zwierciadło wody wg stanu z sierpnia 2016r zalegać będzie na głębokości około 60,0 m. 2. Ilość, głębokość, konstrukcja otworu Jak wykazano w poprzednim rozdziale uzyskanie zakładanej wydajności studni jest możliwe poprzez wykonanie studni o głębokości około 130,0 m. Do eksploatacji przewiduje się ujęcie kredowego poziomu wodonośnego z zakresu głębokości 102,0-127,0 m p.p.t. Do celów projektowych i kosztorysowych przyjmuje się, że głębokość otworu wyniesie 130,0 m. Zaleca się wykonanie wiercenia otworu metodą obrotową Wiercenie otworu należy rozpocząć świdrem Ø 508 mm do głębokości około 6,0 m pod konduktor. Po posadowieniu konduktora kontynuować wiercenie świdrem Ø 470 mm. Po zakończeniu wiercenia należy wykonać filtrowanie otworu. Filtrowanie otworu należy wykonać kolumną rur studziennych DZ 330 mm (DN 300 mm), wykonaną z rur PVC typ KV atestowanych do wód pitnych, posadowioną na podsypce żwirowej. Projektuje się wykonanie filtra szczelinowego, siatkowego o długości części czynnej około 25,0 m. Podczas filtrowania należy wykonać obsypkę żwirową, kwarcową o średnicy dostosowanej do granulacji warstwy wodonośnej. Po zakończeniu filtrowania otwór należy oczyścić z części mineralnych poprzez pompowanie.

15 Po zakończeniu wiercenia konduktor należy wyciągnąć z otworu. Orientacyjną konstrukcję projektowanego otworu przedstawiono na załączniku nr 5. Podana konstrukcja może ulec zmianie (zarurowanie, głębokość otworu) w zależności od stwierdzonych wierceniem rzeczywistych warunków geologicznych i hydrogeologicznych. Stąd wnioskuje się o upoważnienie dozoru geologicznego do korygowania projektowanej głębokości otworu o 20% oraz uzasadnionej warunkami hydrogeologicznymi zmian konstrukcji otworu z przyczyn natury geologicznej. 3. Lokalizacja otworu, informacje o placu budowy Projektowany otwór zlokalizowano na terenie działki wodociągowej, na działce o nr ewidencyjnym 21/10. Właścicielem działki jest Gmina Kleczew- załącznik. 2. Dokładną lokalizację projektowanego otworu nr 4 przedstawiono na załączniku nr 2. Dojazd do miejsca wiercenia nie będzie wymagał budowy dróg. Obecnie rejon projektowanych robót stanowi trawnik. Wg informacji uzyskanych od Zleceniodawcy, w rejonie projektowanych robót brak jest podziemnych jak i naziemnych urządzeń inżynieryjnych jak rurociągi, przewody elektryczne, itp. Przed przystąpieniem do wiercenia w miejscu otworu należy wykonać kontrolny wkop o głębokości około 1,2 m celem weryfikacji wiadomości o braku urządzeń podziemnych. Energię elektryczną doprowadzić należy z linii wewnętrznej poprzez oddzielną szafkę. Wodę do wiercenia zapewni Zleceniodawca. Lokalizacja projektowanego otworu nie narusza wymagań 42 ustęp 1, pkt. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bhp, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz.U. Nr 109, poz. 961). 4. Badania hydrogeologiczne, pobieranie próbek, pompowanie otworu Badania hydrogeologiczne obejmą: - Wykonanie pomiarów opadania zwierciadła wody w otworze podczas pompowania pomiarowego i pomiary wzniosu po jego zakończeniu. Podczas pompowania pomiarowego pomiary należy prowadzić z częstotliwością wymaganą dla interpretacji wyników z faz filtracji nieustalonej. Wyniki pomiarów opadania i wzniosu zwierciadła wody należy zinterpretować i wykorzystać do obliczeń hydrogeologicznych według metod filtracji nieustalonej i ustalonej zgodnie z metodyką podaną w Poradniku MOŚZNiL [4] (Dąbrowski, Przybyłek, 2005 r.). - Pobór próby wody do badań fizyczno chemicznych i bakteriologicznych.

16 Badania wody Do badań bakteriologicznych i jakości wody należy pobrać próbę wody pod koniec pompowania pomiarowego. Analizy fizyczno - chemiczne wody należy wykonać w akredytowanym laboratorium, oznaczając następujące parametry: barwa, mętność, odczyn, twardość, przewodność właściwą, zapach, amoniak, azotany, azotyny, mangan, żelazo, fluor, siarkowodór siarczki, chlorki, siarczany, zasadowość, fenole, utlenialność, suchą pozostałość, pozostałość po prażeniu, zawiesinę ogólną, mineralną i organiczną, sód, potas, wapń, magnez. Pobieranie próbek skał Próbki skał podczas wiercenia otworu należy pobierać z urobku do znormalizowanych skrzynek wiertniczych co 2,0 m i przy każdej zmianie litologii warstw. W przypadku wystąpienie, w przewidywanym do ujęcia przelocie margli, warstw piaszczystych należy z tych osadów pobierać próby co 1,0 m. Z osadów tych dodatkowo należy pobrać próby do analiz granulometrycznych. Każda z pobranych prób winna ważyć około 0,3 kg. Przewiduje się pobranie 3 prób z osadów piaszczystych. Wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2011 r. (Dz.U. nr 282, poz. 1657 ) próbki geologiczne z wierceń hydrogeologicznych są próbkami czasowego przechowywania i wykonawca wiercenia obowiązany jest do przechowywania próbek geologicznych w magazynie, a ich likwidacja może nastąpić po zatwierdzeniu dokumentacji hydrogeologicznej przez właściwy organ administracji geologicznej. Z przeprowadzonej likwidacji próbek sporządza się protokół. Próbki te wykonawca jest zobowiązany udostępnić nieodpłatnie na wezwanie organu właściwego do zatwierdzenia projektu prac geologicznych w miejscu i terminie uzgodnionym między organem, a wykonawcą prac geologicznych. Pompowania otworu Zgłoszone godzinowe zapotrzebowanie na wodę wynosi Q = 50,0 m 3 /h. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że dopuszczalna wydajność filtra wynosi 55,0 m 3 /h. Mając na uwadze postawione zadanie geologiczne, pompowanie otworu należy wykonać w następujący sposób: pompowanie oczyszczające, zrywami, przez okres konieczny do całkowitego oczyszczenia wody z zawiesin mineralnych po każdorazowym włączeniu pompy; pod koniec pompowania wydajność winna być zbliżona do Q = 55-60 m 3 /h; projektuje się, że łączny czas tego pompowania będzie wynosił 20-30 godzin; dezynfekcja otworu i 24 -godzinna przerwa technologiczna;

17 pompowanie pomiarowe, jednostopniowe, przez okres około 48-72 godzin z wydajnością ustaloną przez nadzór hydrogeologiczny na podstawie wyników pompowania oczyszczającego (prawdopodobnie około 55 m 3 /h). Podczas pompowania studni 4 należy ograniczyć i ustabilizować pobór wody ze studni 2C i wykorzystać ją jako piezometr do obserwacji opadania i wzniosu zwierciadła wody. Wskazane byłoby aby studnia ta wyłączona była z eksploatacji na trzy godziny przed rozpoczęciem pompowania jak i na pierwsze trzy godziny pompowania. obserwacje wzniosu zwierciadła wody przez okres zbliżony do czasu trwania pompowania tj. 48-72 h. O ostatecznym sposobie i czasie pompowania pomiarowego oraz niezbędnym zakresie pomiarów zwierciadła wody zadecyduje nadzór hydrogeologiczny. Na sposób wykonania pompowania będzie miał wpływ sposób eksploatacji studni nr 2C. Woda z pompowania odprowadzana będzie w miejsce wskazane przez Zleceniodawcę. 5. Ochrona środowiska Ochrona powierzchni terenu Roboty geologiczne należy wykonywać w sposób umożliwiający ochronę gruntów. Teren projektowanych robót należy ograniczyć do niezbędnej powierzchni wymaganej dla bezpieczeństwa ich prowadzenia. Transport wiertnicy wraz z oprzyrządowaniem, narzędzi wiertniczych i niezbędnych materiałów winien odbywać się po ustalonej z Zleceniodawcą drodze dojazdowej. Urządzenie wiertnicze należy ustawić na folii zabezpieczającej powierzchnię gruntu przed ewentualnymi awaryjnymi wyciekami substancji ropopochodnych z oprzyrządowania, bądź silnika wysokoprężnego. Przed przystąpieniem do wiercenia otworu, w miejscu wykopywania dołu urobkowego zostanie zdjęta warstwa gleby i złożona na pryzmie poza obrębem zestawu wiertniczego. Po zakończeniu robót dół ten zostanie oczyszczony z urobku, następnie zlikwidowany i przykryty warstwą z uprzednio składowanej gleby, a teren doprowadzony do stanu pierwotnego. Przywrócenie terenu do stanu używalności należy do obowiązków Wykonawcy. Ochrona przed odpadami Przyjmuje się, że podczas wiercenia otworu o projektowanej głębokościach 130,0 m i Ø 0,508 i 470 m metodą obrotową z użyciem płuczki wodnej i 1% antisolu powstały urobek będzie miał masę do około 37,0 Mg Urobek taki nie stanowi odpadu niebezpiecznego dla środowiska (kod: 01 05 04 zgodnie z katalogiem będącym załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 09. grudnia 2014r. w sprawie katalogu odpadów), wydanego na

18 mocy ustawy z dnia 14 grudnia 2012r. - o odpadach (Dz. U. z 2013 21). Urobek odpad o kodzie 01 05 04 może zostać wywieziony na składowisko, gdyż zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 16.stycznia 2015r. może być składowany na składowisku odpadów w sposób nieselektywny, lub przekazany uprawnionemu podmiotowi do utylizacji. Ochrona wód powierzchniowych Zakres projektowanych robót geologicznych nie wymaga ochrony wód powierzchniowych. Podczas pompowania oczyszczającego i pomiarowego woda będzie odprowadzana do odbiornika wskazanego przez Zamawiającego. Wg rozpoznania jakości wód podziemnych poziomu kredowego, stężenia wskaźnikowe poszczególnych parametrów fizyczno-chemicznych wód podziemnych wprowadzonych do odbiornika są znacznie mniejsze od dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006r. (Dz. U. Nr 137, poz. 984) w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego. Także zawiesina mineralna z pompowania oczyszczającego, którą będą drobne frakcje piaszczyste nie zanieczyści odbiornika, gdyż ilość powstałego osadu ocenia się na kilka-kilkanaście kilogramów, który także nie jest odpadem niebezpiecznym dla środowiska. W przypadku nagromadzenia się większej od zakładanej ilości odpadu odbiornik, do którego wprowadzano wodę powinien być oczyszczony, a odpad złożony najlepiej w dole urobkowym. Ochrona wód podziemnych Zakres projektowanych robót geologicznych nie wymaga ochrony wód podziemnych, gdyż przyjęta metoda wiercenia metoda obrotowa z użyciem płuczki wodnej nie stanowi zagrożenia dla jakości wód. Zamykanie horyzontów wodonośnych Zamykanie różnych horyzontów ma za zadanie uniemożliwienie łączenia się warstw wodonośnych o różnym składzie fizyczno chemicznym jak i przenikanie zanieczyszczeń. Z uwagi na połączone warstwy neogeńskie i kredowe projektuje się odizolowanie tych utworów od osadów czwartorzędowych poprzez wykonanie korka z materiałów ilastych np. ventronitu, w przedziale głębokości 40 50 m p.p.t. Przestrzeń nad korkiem ilastym między kolumną filtrową, a ociosem otworu może być wypełniona urobkiem wiertniczym.

19 Ochrona powietrza Zanieczyszczenie powietrza następować będzie poprzez wykorzystywanie napędu wiertni z silnika spalinowego wiertni. Ilość spalanych substancji nie przekroczy dopuszczalnych wskaźników. Wpływ eksploatacji projektowanego ujęcia na środowisko Projektowana studnia jest studnią awaryjną i eksploatowana będzie przemiennie ze studnią nr 2C. Eksploatacja projektowanej studni jak i całego ujęcia wody praktycznie nie ma wpływu na poszczególne elementy środowiska poza wywołaniem leja depresji w warstwie wodonośnej poniżej 39,0 m. Promień leja depresji zostanie określony w dokumentacji hydrogeologicznej. W bezpośrednim sąsiedztwie studni jak i ujęcia brak jest innych ujęć wód podziemnych. Ze względu na zakładany pobór wody, odniesiony do produkcji rocznej i wywoływaną depresję, w warstwie wodonośnej poniżej 40 m p.p.t., nie jest (i nie będzie) możliwe zauważenie i wiarygodne określenie oraz oszacowanie kosztów wpływu eksploatacji ujęcia na środowisko. 6. Projektowany sposób zasilania wiertni w energię elektryczną (zasilanie podstawowe i rezerwowe), ochrona bhp Projektuje się, że wiercenie otworu wykonywane będzie zestawem wiertniczym przystosowanym do wierceń obrotowych, który posiada napęd z silnika spalinowego wysokoprężnego. Do zasilania pompy podczas próbnych pompowań oraz do oświetlenia pomieszczeń mieszkalnych obsługi wiertni, należy wykorzystać energię elektryczną doprowadzoną z linii wewnętrznej Zleceniodawcy. Podłączenie energii elektrycznej do pompy głębinowej oraz barakowozu powinno być wykonane przez uprawnionego elektryka. Silnik elektryczny pompy głębinowej przed zwarciem należy zabezpieczyć bezpiecznikami topikowymi. Ochronę przed dotykiem pośrednim stanowi samoczynny wyłącznik zasilania. Wiertnica powinna być uziemiona przy pomocy sondy z linką stalową. Oporność uziomu nie może być większa niż 5. Protokoły z przeprowadzonych pomiarów skuteczności ochrony przeciwporażeniowej instalacji i urządzeń niskiego napięcia oraz uziemienia wieży wiertniczej powinny się znajdować w aktach wiertni. Dla projektowanego wiercenia nie przewiduje się instalowania zasilania rezerwowego. Ochrona przed hałasem, wibracjami i zapyleniem w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanego otworu hydrogeologicznego brak jest budynków mieszkalnych.

20 Ochrona przed hałasem - hałas wywoływany pracą zestawu wiertniczego nie będzie uciążliwy dla mieszkańców i pracowników, a ponadto nie będzie przekraczał normy dopuszczalnej. Źródłem hałasu na wiertni i najbliższym otoczeniu będzie pracujący silnik wysokoprężny wiertnicy oraz praca narzędzi wiertniczych i powstający podczas wiercenie i filtrowania otworu, jednakże hałas spowodowany tymi robotami, odniesiony do 8 godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy oraz do tygodnia pracy nie będzie przekraczać dopuszczalnej granicy, tj. 85 db. Także maksymalny poziom dźwięku wynikający z pracy silnika oraz używania sprzętu i osprzętu wiertniczego nie będzie przekraczać wartości dopuszczalnej dla tych urządzeń, tj. 115 db. Pomimo tego pracownicy zatrudnieni na wiertni powinni być wyposażeni w ochronniki słuchu i ewentualnie je zakładać (w ochronniki wyposaża firma wykonująca wiercenie), jeśli zastosowana maszyna wiertnicza będzie powodowała hałas wymagający ich stosowania. Ochrona przed wibracjami - drgania mechaniczne (wibracje) będą występować jedynie na platformie wiertnicy i będą spowodowane pracą silnika wysokoprężnego oraz głowicą wiertnicy. Wiertacz będzie stać na oddzielnym pomoście, przez co nie będzie narażony na bezpośredni wpływ wibracji. Pomocnicy wiertacza pracować będą przy otworze na ziemi, gdzie wibracje nie są przenoszone. Podczas wykonywania otworu nie przewiduje się więc konieczności zastosowania ochrony przed wibracjami. Rodzaje i sposoby łączności do tego celu należy używać sprawnego telefonu komórkowego, który zapewni łączność z kierownikiem ruchu zakładu, geologiem dozorującym i służbami: medyczną, strażą pożarną i policją. Inne - np. prace na wysokości, powinny być wykonywane z zastosowaniem środków ochrony indywidualnej takich jak: urządzenia samozaciskowe, szelki bezpieczeństwa, okulary ochronne, zgodnie z zarządzeniem Kierownika Ruchu zakładu Górniczego. 7. Charakterystyka zagrożenia pożarowego Na wiertni zagrożenie pożarowe może stanowić tylko silnik spalinowy wysokoprężny. Rura wydechowa sprawnego silnika nie powoduje przenoszenia iskier, a więc nie będzie wymagane zastosowanie dodatkowych zabezpieczeń. Materiały pędne używane do napędu silnika spalinowego oraz oleje i smary nie będą przechowywane i składowane w obrębie wiertni i z tego względu nie mogą stanowić zagrożenia pożarowego. Pracownicy wiertni powinni być przeszkoleni w zakresie zapobiegania i zwalczania pożaru oraz zapoznani ze sposobami alarmowania na wypadek pożaru i współpracy z jednostkami straży pożarnej.

21 Na wiertni obowiązywać będzie zakaz palenia tytoniu, a do tego celu kierownik ruchu i brygadzista powinni wyznaczyć bezpieczne miejsce. Każdy pracownik na swoim stanowisku zostanie zobowiązany do przestrzegania obowiązujących zasad i przepisów przeciwpożarowych, a wszelkie roboty w obrębie wiertni i magazynku narzędziowym, powinny być prowadzone w sposób zabezpieczający powstaniu pożaru. Podręcznym sprzętem przeciwpożarowym na budowie będą: w barakowozie: 1 gaśnica proszkowa 2 kg (lub śniegowa 2 kg), na wiertnicy z silnikiem spalinowym: 1 gaśnica proszkowa 2 kg (lub śniegowa 2 kg), a ponadto różnego rodzaju sprzęt; wiadra, łopaty, topory itp. 8. Opis zabezpieczenia miejsc ujawnienia przedmiotu o charakterze zabytku W przypadku natrafienia na przedmioty o charakterze archeologicznego zabytku, co możliwe jest np. podczas wykonywania wykopu pod dół urobkowy lub po rozpoczęciu wiercenia, brygadzista prowadzący roboty geologiczne zobowiązany jest do: - natychmiastowego przerwania pracy w miejscu odkrycia, - zabezpieczenia miejsca przez ogrodzenie bądź przykrycie jego oraz powiadomienia kierownika ruchu. Kierownik powiadomi telefonicznie miejscowe (powiatowe, wojewódzkie) Muzeum Archeologiczne Konserwatora Zabytków, określając jaki zabytek odkryto oraz miejsce i adres odkrycia z informacją. 9. Harmonogram projektowanych prac Inwestor przewiduje realizację projektowanych robót i badań najpóźniej do końca 2020 r. Prace prowadzone będą w jednym cyklu i obejmą: Prace terenowe - wiercenie otworu hydrogeologicznego o głębokości około 130 m - badania hydrogeologiczne (próbne pompowania) - pobór prób wody i piasków warstw wodonośnych do badań laboratoryjnych - pomiary geodezyjne Prace laboratoryjne - wykonanie analiz: fizyczno chemicznej i bakteriologicznej wody, gruntów i opisanie wyników ok. 0,5 miesiąca 1,5-2 miesięcy

22 Prace dokumentacyjne - opracowanie dokumentacji hydrogeologicznej 10. Strefa ochronna ujęcia wód podziemnych 1,5-2 miesięcy od zakończenia prac laboratoryjnych Ujęcie wody dla m. Kleczewa przy ul. Poznańskiej posiada strefę ochronną obejmującą teren ochrony bezpośredniej, i stanowiący działkę wodociągową, gdyż z uwagi na budowę geologiczna wyznaczenie terenu ochrony pośredniej nie jest wymagane. Ujmowana kredowa warstwa wodonośna w sposób naturalny chroniona jest przed przenikaniem do niej zanieczyszczeń z powierzchni terenu 30 m kompleksem glin zwałowych oraz osadami mioceńskimi. Szacuje się, że czas przenikania wód z ewentualnymi zanieczyszczeniami wynosi od 50 do 100 lat. Przyjmuje się, że w projektowanej studni wystąpi podobny profil geologiczny, stąd również nie będzie konieczne wyznaczanie terenu ochrony pośredniej, a teren ochrony bezpośredniej mieścić będzie się w terenie działki wodociągowej. 11. Wpływ zamierzonych robót geologicznych na obszary ochronne, w tym obszary Natura 2000 Lokalizację projektowanej studni nr 4 przedstawiono na mapie geośrodowiskowej Polski plansza A i plansza B załącznik 6. Projektowana studnia jak i ujęcie nie jest położone w bezpośrednim sąsiedztwie obszarów objętych ochroną o których mowa w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.). W bezpośrednim i dalszym otoczeniu brak jest również obszarów zaliczanych do Natura 2000. 12. Prace dokumentacyjne i laboratoryjne Prace dokumentacyjne Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity Dz.U. z 2015r. poz. 196) stanowi, że prace geologiczne mogą być wykonywane, dozorowane i kierowane tylko przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje. Roboty geologiczne związane z wykonywaniem projektowanego otworu wymagają więc sprawowania nadzoru hydrogeologicznego przez osoby mające stosowane uprawnienia. Po zakończeniu prac i robót geologicznych opracowana winien być dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej zawierający opis wykonanych prac i badań wraz z ustaleniem wydajności eksploatacyjnej, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23.12.2011 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno - inżynierskiej (Dz.U. Nr 291, poz. 1714) przy wykorzystaniu Metodyki określania zasobów

23 eksploatacyjnych ujęć zwykłych wód podziemnych wydanej w 2004 r [3] oraz Metodyki próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych, Poradnik metodyczny [4]. Dodatek do dokumentacji w czterech egzemplarzach zostanie przekazany w celu zatwierdzenia właściwemu organowi administracji geologicznej Marszałkowi Województwa Wielkopolskiego. Dokumentacja hydrogeologiczna powinna zawierać między innymi: wyniki prac wiertniczych, wyniki pompowań, wyniki obliczeń hydrogeologicznych, ustalenie wydajności eksploatacyjnej studni wyniki badań fizyczno chemicznych i bakteriologicznych wody. Wyniki te winny być przedstawione w opisach i na stosownych załącznikach graficznych, w tym mapowych. Do dodatku należy dołączyć jego wersję elektroniczną i książkę eksploatacji studni. Prace laboratoryjne Prace te obejmą wykonanie analizy bakteriologicznej i fizyczno chemicznej wody oraz ewentualnie analiz granulometrycznych piasków zafiltrowanego odcinka utworów wodonośnych. 13. Prace geodezyjne Po zakończeniu prac wykonany otwór należy domierzyć w terenie i nanieść na mapę sytuacyjną oraz ustalić rzędną terenu przy otworze oraz rzędną wylotu rury nadfiltrowej, stanowiącej punkt odniesienia przy pomiarach zwierciadła wody. Współrzędne geograficzne otworu zaleca się określić za pomocą urządzenia GPS. 14.Pozwolenie wodnoprawne Na wykonanie urządzenia wodnego W delegacji Ustawy z dnia 18 lipca 2001r. - Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. W-wa dnia 9 lutego 2012r. poz.145, tom 1) wymagane jest, aby przed włączeniem otworu do eksploatacji, Zamawiający (wnioskodawca) uzyskał pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzenia wodnego. Do wniosku o wydanie w/w pozwolenia wnioskodawca dołącza decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, co wynika z delegacji Ustawy z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale

24 społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008r. Nr 199, poz. 1227, art. 72, ust 1 pkt 6). Na pobór wód podziemnych Po uzyskaniu pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzenia wodnego i zatwierdzeniu dodatku do dokumentacji hydrogeologicznej przez właściwy organ administracji państwowej, Zamawiający (użytkownik) powinien wystąpić o uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód, tj. pobór wód podziemnych. W tym celu sporządza się operat wodnoprawny, którego załącznikami są: zatwierdzona dokumentacja hydrogeologiczna zawierająca ustalenie zasobów eksploatacyjnych wód podziemnych oraz dodatek do dokumentacji hydrogeologicznej. Operat wodnoprawny może być jeden i zawierać wniosek na wykonanie urządzenia wodnego oraz pobór wody. 15. Postanowienia końcowe Niniejszy projekt, z uwagi na wielkość zasobów eksploatacyjnych Q = 72,5,0 m 3 /h wymaga zatwierdzenia przez Marszałka Województwa Wielkopolskiego. Do zatwierdzenia przedkłada się dwa egzemplarze projektu. Po zatwierdzeniu projektu robót geologicznych zleceniodawca prac geologicznych jest zobowiązany zgłosić na piśmie zamiar przystąpienia do wykonywania robót geologicznych Burmistrzowi Miasta i Gminy Kleczewa, Staroście Konińskiemu oraz Marszałkowi Województwa Wielkopolskiego, co najmniej na dwa tygodnie przed zamierzonym terminem rozpoczęcia prac (Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2011 r. Nr 163 poz. 981 ). Projektowany otwór hydrogeologiczny posiada głębokości powyżej 100 m i z tego względu Wykonawca wiercenia jest zobowiązany do sporządzenia Planu Ruchu, co reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 lutego 2012r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych (Dz. U. z 4 kwietnia 2012r. poz. 372).