WIELKOŚĆ PRODUKCJI ROŚLINNEJ A NAKŁADY PRACY W GOSPODARSTWACH EKOLOGICZNYCH Dariusz Kwaśniewski Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki Uniwersytet Rolniczy w Krakowie XX Konferencja Naukowa POSTĘP NAUKOWO-TECHNICZNY I ORGANIZACYJNY W ROLNICTWIE ZAKOPANE 11-15 II 2013r.
Cel i zakres pracy Celem pracy była ocena wielkości produkcji roślinnej oraz ponoszonych nakładów pracy na tą produkcję w gospodarstwach ekologicznych. Zakresem pracy objęto badania przeprowadzane w 50 gospodarstwach ekologicznych z certyfikatem, położonych na terenie Polski południowej, w województwach: małopolskim, podkarpackim i świętokrzyskim.
Badania zostały wykonane w ramach grantu rozwojowego nr NR 12-0165-10 Innowacyjne oddziaływanie techniki i technologii oraz informatycznego wspomagania zarządzania na efektywność produkcji w gospodarstwach ekologicznych.
Użytki rolne (UR) w badanych gospodarstwach Grupa obszarowa Liczba gospodarstw Parametr GO Powierzchnia użytków [ha] TUZ Sady i plantacje Razem UR do 5 ha 12 5,01-10,00 17 10,01-20,00 12 pow. 20,00 ha 9 Ogółem 50 średnia 1,93 0,66 0,73 3,33 odch. stand. 1,40 0,64 0,92 1,01 średnia 4,22 1,97 0,71 6,90 odch. stand. 2,04 1,94 1,28 1,53 średnia 8,23 6,54 0,29 15,05 odch. stand. 5,93 5,91 0,71 3,33 średnia 9,64 22,16 31,80 odch. stand. 7,47 8,25 8,93 średnia 5,61 6,39 0,49 12,48 odch. stand. 5,24 8,99 0,96 10,86
GO TUZ Sady i plantacje wieloletnie 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2,5 11,5 21,6 9,7 19,9 26,3 43,3 69,9 36,7 58,4 62,2 54,2 53,6 30,1 I II III IV Ogółem Struktura użytków rolnych
Zasiewy w badanych gospodarstwach Grupa obszarowa do 5 ha 5,01-10,00 10,01-20,00 pow. 20,00 ha Ogółem Parametr Powierzchnia zasiewów [ha] Zboża Okopowe Pastewne Warzywa Zioła średnia 1,28 0,11 0,36 0,07 0,10 odch. stand. 0,90 0,09 0,54 0,09 0,35 średnia 2,20 0,50 1,05 0,47 odch. stand. 1,63 0,58 1,26 1,01 średnia 3,06 0,62 2,76 1,17 0,63 odch. stand. 4,07 0,85 2,36 1,74 2,17 średnia 1,41 0,26 7,95 0,02 odch. stand. 1,20 0,27 7,78 0,07 średnia 2,04 0,39 2,54 0,46 0,17 odch. stand. 2,34 0,57 4,36 1,10 1,07
Zboża Okopowe Pastewne Warzywa Zioła 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 12,2 1,4 10,3 8,3 8,9 21,7 59,9 42,3 41,5 45,6 12,8 8,4 9,0 8,8 4,2 53,2 31,9 34,2 39,3 39,0 I II III IV Ogółem Struktura zasiewów
Wielkość plonów dla grup roślin i użytków* Grupa obszarowa Parametr Plony dla grup roślin i użytków [t/ha] Zboża Okopowe Pastewne Warzywa Zioła TUZ Sady i plantacje do 5 ha 5,01-10,00 10,01-20,00 pow. 20,00 ha Ogółem średnia 3,3 14,3 15,2 19,7 3,8 9,0 12,1 odch. stand. 0,9 6,3 8,4 10,7 7,2 14,6 średnia 3,0 19,1 16,5 16,4 11,0 1,5 odch. stand. 0,8 6,2 13,0 12,3 9,3 2,7 średnia 3,2 15,6 15,2 10,8 4,8 7,5 3,3 odch. stand. 0,8 9,0 9,6 11,7 2,5 5,8 średnia 2,5 10,8 12,0 50,0 9,3 odch. stand. 0,6 5,9 3,3 4,1 średnia 3,0 15,7 14,9 17,6 4,3 9,5 4,2 odch. stand. 0,8 7,3 9,5 13,7 0,7 6,7 8,9 * - dla obiektów w których dane rośliny występują
Produkcja roślinna (globalna) dla grup roślin i użytków Produkcja roślinna [t/rok] Grupa obszarowa Parametr Zboża Okopowe Pastewne Warzywa Zioła TUZ Sady i plantacje do 5 ha 5,01-10,00 10,01-20,00 pow. 20,00 ha Ogółem średnia 4,5 2,2 8,4 2,9 4,5 6,8 8,2 odch. stand. 3,2 1,2 8,1 1,1 3,4 14,7 średnia 7,9 12,8 21,2 15,3 20,4 1,1 odch. stand. 4,7 13,8 17,6 17,9 13,3 0,8 średnia 11,5 17,5 50,8 43,1 36,0 64,1 4,7 odch. stand. 13,1 25,7 58,2 55,5 40,9 8,6 średnia 3,4 2,8 95,6 10,0 226,0 odch. stand. 2,3 1,7 74,2 154,8 średnia 7,1 9,6 42,9 18,9 20,3 73,8 5,1 odch. stand. 7,5 15,6 55,2 31,9 22,3 112,4 10,8 * - dla obiektów w których dane rośliny występują
Udział produkcji towarowej w produkcji globalnej dla grup roślin i użytków [%] (wartości średnie) Grupa obszarowa Grupa roślin i użytków Zboża Okopowe Pastewne Warzywa Zioła TUZ Sady i plantacje do 5 ha 53,3 60,8 97,5 77,1 100,0 75,0 93,8 5,01-10,01 36,5 54,2 57,3 88,6 62,5 78,3 10,01-20,01 88,5 67,1 80,0 97,1 100,0 100,0 pow. 20,00 ha 24,2 62,5 0,3 25,0 Ogółem 55,5 58,6 68,7 84,5 100,0 79,2 90,0
Udział produkcji towarowej w produkcji globalnej dla grup roślin i użytków [%] 100,0 Zboża Okopowe Pastewne Warzywa Zioła TUZ Sady i plantacje 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 I II III IV Ogółem
Nakłady pracy dla grup roślin i użytków Grupa obszarowa Parametr Nakłady pracy [rbh/ha] Zboża Okopowe Pastewne Warzywa Zioła TUZ Sady i plantacje do 5 ha 5,01-10,00 10,01-20,00 pow. 20,00 ha Ogółem średnia 41,9 287,0 58,2 1107,5 30,9 35,4 604,9 odch. stand. 23,2 388,6 127,3 2079,7 107,1 44,8 719,0 średnia 27,4 272,6 71,3 462,7 31,5 439,6 odch. stand. 23,2 355,6 119,5 1131,7 49,6 1326,9 średnia 23,6 107,1 28,9 269,6 7,7 8,1 105,8 odch. stand. 24,6 116,1 31,1 621,6 26,5 7,8 155,4 średnia 31,7 104,4 24,0 43,6 13,7 odch. stand. 20,2 81,1 11,8 130,8 6,1 średnia 30,8 206,1 49,4 495,7 9,3 23,6 320,0 odch. stand. 23,4 294,5 94,6 1273,1 53,8 37,5 866,8
Udział prac ręcznych w nakładach pracy dla grup roślin i użytków [%] (wartości średnie) 120,0 Zboża Okopowe Pastewne Warzywa Zioła TUZ Sady i plantacje 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 I II III IV Ogółem
Stwierdzenia i wnioski Średnia powierzchnia badanych gospodarstw ekologicznych wynosi 5,63 ha (średnia krajowa to obecnie 25 ha, a dla gospodarstw konwencjonalnych 10 ha). W pięciu gospodarstwach, na dziesięć badanych, zasoby ziemi są niewystarczające. Aby utrzymać założony kierunek produkcji rolnicy dzierżawią grunty orne i użytki zielone (powierzchnia dzierżawy od 0,69 do 12 ha).
Stwierdzenia i wnioski Wskaźnik mocy zainstalowanej w ciągnikach rolniczych wynosi 7,10 kw/ha UR, a wśród wykorzystywanych ciągników zdecydowanie dominowały typy C330 i C360. Park maszynowy w badanych gospodarstwach ekologicznych należy ocenić jako przestarzały (zwłaszcza ciągniki rolnicze) i wymagający modernizacji.
Dziękuję za uwagę