VIII. NIEMIECKO-POLSKA KONFERENCJA ENERGETYKA PRZYGRANICZA POLSKI I NIEMIEC DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY Niemieckie standardy w zakresie efektywności energetycznej w Piątek, 18.11.2011 r. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Budynek rektoratu Sulechów, ul. Armii Krajowej 51 Referent: Uwe Kluge
Plan prezentacji 1. Prezentacja saksońskiej agencji do spraw energii 2. Warunki ramowe polityki środowiskowej i energetycznej 3. Podstawy prawne 4. Przykłady
Prezentacja saksońskiej agencji do spraw energii SAENA GmbH Saksońska agencja do spraw energii - SAENA GmbH powstała dnia 20 czerwca 2007 r. Przedsiębiorstwo kraju związkowego Saksonii 51 procent udziałów jest w posiadaniu kraju związkowego Saksonii, a 49 procent Saksońskiego Banku Odbudowy Banku Wsparcia Przewodniczącym rady nadzorczej jest minister ds. środowiska i rolnictwa kraju związkowego Saksonii - Frank Kupfer
Plan prezentacji 1. Prezentacja saksońskiej agencji do spraw energii 2. Warunki ramowe polityki środowiskowej i energetycznej 3. Podstawy prawne 4. Przykłady
Rozwój cen ropy naftowej w latach 1998-2011 Wzrost > 250 % w ciągu 10 lat (2000-2010) Cena w dniu 14.11.2011 r. 110,80 USD/baryłkę
W UE 40% zużycia energii ogółem przypada na budynki (wyciąg z DYREKTYWY 2010/31/UE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY w sprawie charakterystyki energetycznej budynków z dnia 19 maja 2010 r.) Źródło: sueptitz.net
Europejska polityka środowiskowa, energetyczna i klimatyczna Redukcja emisji CO2 o 20% do roku 2020 o 30% w przypadku podpisania międzynarodowego porozumienia Wzrost udziału energii odnawialnych do 20% (zużycia energii pierwotnej) Redukcja zużycia energii o 20% Zmniejszenie uzależnienia od importu unikanie przerw w dostawie energii, kryzysów energetycznych oraz innego ryzyka Bezpieczeństwo dostaw energii za rozsądną cenę stworzenie wewnętrznego rynku UE
Koncepcja energetyczna Republiki Federalnej Niemiec do roku 2050 Obniżenie zapotrzebowania na energię pierwotną o 50% do roku 2050 Obniżenie zapotrzebowania na ciepło dla budynków o 20 procent do 2020 roku Rezygnacja z energii jądrowej najpóźniej do końca 2022 roku Zwiększenie udziału energii ze słońca, wiatru i innych źródeł w zakresie zużycia energii elektrycznej do minimum 35 procent do roku 2020 Rozbudowa sieci oraz stworzenie nowych technologii magazynowania Rozbudowa nowych i nowoczesnych konwencjonalnych elektrowni jako technologii pomostowych
Główne cele w zakresie polityki środowiskowej i gospodarki Aspekty środowiskowe Redukcja emisji CO 2 Ochrona zasobów Długotrwałe działania Rozważania ekonomiczne Obniżenie kosztów energii Konkurencyjność Bezpieczeństwo dostaw Bezpieczeństwo w przyszłości Zmniejszenie uzależnienia od innych nośników energii niż nośniki krajowe
Plan prezentacji 1. Prezentacja saksońskiej agencji do spraw energii 2. Warunki ramowe polityki środowiskowej i energetycznej 3. Podstawy prawne 4. Przykłady
Wytyczne prawne UE oraz prawa krajowego Nowe sformułowanie dyrektywy UE dotyczącej budynków 2010 - Od 2020 r. nowo budowane budowle w UE będą miały jak najniższe zapotrzebowanie na energię - Zasada ta będzie obowiązywała budynki urzędów już 2 lata wcześniej Nowelizacja rozporządzenia o oszczędzaniu energii (ENEV) do dnia 01.10.2009 r. - Wymogi dot. jakości powłoki budowlanej oraz maksymalnego zapotrzebowania na energię pierwotną o 30 % w porównaniu z ENEV 2007 Znowelizowana ustawa o energiach odnawialnych i en. cieplnej do 01.05.2011 r. - Obowiązek proporcjonalnego pokrywania zapotrzebowania na energię cieplną i chłód z energii odnawialnych, dotyczący budynków publicznych, nowego budownictwa oraz budynków poddawanych poważnym remontom.
Początki: Wojna Jom-Kippur Zmniejszenie produkcji ropy naftowej przez OPEC Podwyższenie ceny z 3 USD na ponad 5 USD/ baryłkę Wywołanie kryzysu energetycznego 1973 r. Kryzys energetyczny 22.07.1976 r. Ustawa o oszczędzaniu energii (EnEG) 11.08.1977 r. 1. Rozporządzenie o ochronie ciepła 24.02.1982 r. 2. Rozp. o ochr. ciepła (wprowadzenie wartości k 16.08.1994 r. 3. Rozp. o ochr. ciepła 23.02.1981 r. Rozporządzenie dot. kosztów ogrzewania 22.09.1978 r. 1. Rozporządzenie dot. instalacji grzewczych 04.05.1998 r. 5. Rozporządzenie dot. instalacji grzewczych 01.02. 2002 r. Rozporządzenie dotyczące oszczędzania energii (EnEV) (wartość k i wartość u) 04.01.2003 r. Dyrektywa 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków 08.12.2004 r. znowelizowane rozporządzenie dot. oszczędzania energii (EnEV 2004) (wymogi energetyczne nie uległy zmianie) 01.10.2007 r. znowelizowane rozporządzenie dot. oszczędzania energii (EnEV 2007) (wymogi energetyczne dot. budynków mieszkalnych nie uległy zmianie, Wprowadzono wymogi dot. budynków niemieszkalnych oraz świadectwa energetyczne 01.10.2009 r. 21.05.2008 W rządzie przedłożono projekt rozporządzenia dot. oszczędzania energii (EnEV 2009) (zaostrzenie wymogów energetycznych przeciętnie o 30 procent Wejście w życie z dniem 1 października
Warunki ramowe ENEV 2009 1. Zapotrzebowanie na energię pierwotną Miara bilansu CO2 budynku oraz rozważenie sposobu wytwarzania 2. Właściwy współczynnik przenikania ciepła Miara energetycznej jakości powłoki budynku 1. Ochrona przed ciepłem w sezonie letnim Miara jakości użytkowania w sezonie letnim H T Strombedarf Zapotrzebowanie für na Kunstlicht sztuczne oświetlenie FOSSIL STROM KOPALNE EN. EL. H V Q I Q W Q H Transport Umwandlung Gewinnung Przesył Przetwarzanie Pozyskiwanie Kühlbedar f Primärenergie Energia pierwotna Wykorzystanie Nutzung Energia końcowa
Metoda obliczania dla nowego budownictwa zgodnie z rozporządzeniem dot. oszczędzania energii (ENEV) Budynek referencyjny projektowany budynek H T ; wart. ref. H T ; wart. realna Wart. ref.-rlt wart. ref.-ogrzewanie wart. ref.-ciepła woda wart. ref.-oświetlenie fp, RLT, wart. realna fp, ogrzew., wart. realna fp, c. woda;wart. realna fp, oświetl.;wart. realna Q p,ref = Q p,max Specyfika użytkowania: Temperatura wewnątrz Wymiana powietrza Obciążenie cieplne Godziny użytkowania Zapotrzebowanie na ciepłą wodę Q p,real < Q p,max H T < ENEV Vorg. sol. Eintrag < DIN 4108
Wiersz Element konstrukcji Wartość U ENEV 2007 w W/m²K Wartość U ENEV 2009 w W/m²K Przykłady wymogów rozporządzenia dot. oszczędzania energii (ENEV) 2009 Budynki mieszkalne/ częściowy kapitalny remont załącznik 3 tabela 1 Wzrost Wymogi/ Poprawa 1 Ściana zewnętrzna 0,35 0,24 ok. 31 % 2a Okna zewnętrzne; okna sięgające do podłogi 1,7 1,3 ok. 23 % 2b Okna połaciowe 1,7 1,4 ok. 17 % 2c Przeszklenia 1,5 1,1 ok. 26 % 2d Fasady kurtynowe 1,9 1,5 ok. 21 % 3a Okna zewnętrzne; okna sięgające podłogi ze specjalnym przeszkleniem 2,0 2,0 % 3b Specjalne przeszklenia 1,6 1,6 % 3c Fasady kurtynowe i specjalne 2,3 2,3 %
Dynamika rozwoju zapotrzebowania na energię grzewczą w nowym 400 kwh/m²a 350 kwh/m²a Quelle: HEA Fachinformation Wohnungslüftung 2009 Jahresheizenergiebedarf min Jahresheizenergiebedarf max. Min. roczne zapotrzebowanie na energię grzewczą Maks. roczne zapotrzebowanie na energię grzewczą 300 kwh/m²a 250 kwh/m²a 200 kwh/m²a 150 kwh/m²a 100 kwh/m²a 50 kwh/m²a 250 kwh/m²a 350 kwh/m²a 180 kwh/m²a 250 kwh/m²a 54 kwh/m²a 100 kwh/m²a 30 kwh/m²a 70 kwh/m²a 20 kwh/m²a 50 kwh/m²a 15 kwh/m²a 35 kwh/m²a 0 kwh/m²a Stare Altbau budownictwo WSVO 77 WSVO 95 ENEV 2002/2007 ENEV 2009 ENEV 2012
3 Rozwój wartości u zewnętrznych elementów budynku Dach 2,5 2 Außenwand Ściana zewn./ gegen Außenluft powietrze z zewnątrz Okna, okna do podłogi, Fenster, Fenstertüren drewniane dwuszybowe Holzfenster 2 Scheiben 1,5 1 0,5 0 do bis 1918 1919 bis do 1949 1949 bis do 1957 1958 bis do 1968 1969 bis do 1978 1979 bis do 1983 1984 bis do 1994 do bis 1995 ENEV 2009 Passivhaus Dom pasywny Klasyfikacja Baualtersklasse budynków wg wieku
Udział wentylacji w stratach ciepła w budynkach 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Verhältnis Stosunek Transmissions-/ strat na Lüftungswärmeverlust przesyle/wentylacji w in zależności Abhängigkeit od standardu vom energetischen energetycznego Standard w odniesieniu do 110 m 2 powierzchni grzewczej oraz 135 m bezogen auf 110 m² beheizte Fläche und 2 /h znamionowego przepływu powietrza zgodnie z normą DIN 1946T6 135 m³/h Nennluftmenge gemäß DIN 1946T6? 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0% Stare budownictwo Altbau (250-350 kwh/m²a) WSVO 1977 (180-250 kwh/m²a) WSVO 1995 (54-100 kwh/m²a) EnEV 2002/2007 (30-70 kwh/m²a) EneV 2009 (20-50 kwh/m²a) EneV 2012 (15-35 kwh/m²a) 0 Transmissionswärmeverluste Straty ciepła na przesyle Lüftungswärmeverluste Straty ciepła na (ohne wentylacji WRG) (bez WRG) kummulierte Skum. koszty ciepła w ciągu 15 Wärmekosten in 15 a 0,07 lat 0,07 /kwh; /kwh; 3 % 3% Steigerung wzrostu/rok p.a.
Instalacja wentylacyjna z funkcją rekuperacji ciepła Świeże powietrze Powietrze odlotowe Powietrze odprowadzane Źródło: Instytut domu pasywnego Powietrze doprowadzane Przeciwprądowy wymiennik ciepła Rekuperacja ciepła na poziomie min. 75 % Gęstość powietrza powłoki budynku Wentylacja okienna jest sensowna tylko przy wyłączonej instalacji, ale zawsze możliwa Unikanie szkód budowlanych Konieczna konserwacja
Agenda 1. Prezentacja saksońskiej agencji do spraw energii 2. Warunki ramowe polityki środowiskowej i energetycznej 3. Podstawy prawne 4. Przykłady
Przykład domu pasywnego Definicja Instytutu domu pasywnego: Dom pasywny jest budynkiem, w którym możliwe jest zapewnienie komfortu termicznego (ISO 7730) poprzez samo dogrzanie lub dochłodzenie strumienia objętości świeżego powietrza, wymaganego do osiągnięcia wystarczającej jakości powietrza (DIN 1946) bez dodatkowego wykorzystania powietrza obiegowego." Uwaga: powietrza dodatkowego nie można podgrzać powyżej 52ºC, ponieważ może to wywołać nieprzyjemny zapach powstały wskutek wzburzonego kurzu.
Lokalizacje domów pasywnych Saksońskiego związku innowacji i praktyki Centrum sportowe Timm w Bautzen Kapitalny remont Białej Willi w Pobershau Przedszkole w Döbeln
Dom pasywny-hala sportowa Weixdorf Konstrukcja: budowla masywna Parametry energetyczne: 13 kwh/m²a Zapotrzebowanie na en. pierwotną: 78 kwh/m²a Rok budowy: 2008/09 Powierzchnia użytkowa: 1.494 m² Technologia zaopatrzenia Absorpcyjna pompa ciepła, Termiczna instalacja słoneczna, Instalacja fotowoltaiczna o 30 kwp Instalacja wentylacyjna o wydajności całkowitej 4.000 m³/h Rekuperacja ciepła na poziomie 93%
Kapitalny remont szkoły Waldschule Grimma Rok budowy 2006/2007 Współczynnik remontowy 10 Uzyskany standard zapotrzebowanie na ciepło grzewcze 13 kwh /m²a Dane techniczne Centralny system napowietrzania i odpowietrzania Przyłącze do sieci ciepłowniczej Częściowe podgrzewanie wody użytkowej energią solarną
Przedszkole w mieście Heidenau Szlifowane pustaki ceramiczne (WLG 080; 42,5 cm) mit WDVS (WLG 035; 10 cm) Izolacja z celulozy (WLG 045 36 cm) w strefie dachu Ciepło sieciowe Zapotrzebowanie na ciepło Zapotrzebowanie na energię pierwotną 14 kwh/m²a 107 kwh/m²a Gęstość powietrza 0,44 h -1 Powierzchnia grzewcza 601 m² Widok od strony ogrodu Zdjęcie: SMUL Zdjęcia - żródło: Reiter & Rentzsch, Drezno
Sezonowy wodny akumulator ciepła (np. Energetikhaus 100) Zasada domu energetycznego na przykładzie budynku niemieszkalnego 70-80 % rocznego zapotrzebowania na ciepło można pokryć w sposób ekonomiczny energią pochodzącą ze źródeł solarnych. Resztę pokrywa się energią np. z pieca na biomasę. Dla domu jednorodzinnego potrzebny jest akumulator o pojemności ok. 25 m³
Dodatkowe informacje Instrukcje: www.sab.sachsen.de efektywność energetyczna i ochrona środowiska Informacje i doradztwo: http://www.saena.de/saena_service/foerderung FAQ Zalecenia i okólniki firmy SAENA Przegląd informacji dotyczących innych programów pomocowych Porady telefoniczne: 0351/4910 3179
Dziękuję Państwu za uwagę!