SPIS TREŚCI 1. WSTĘP 2. ANALIZA ZASOBÓW MIEJSOWOŚCI 2.1 POŁOśENIE WSI 2.2 OBIEKTY I TERENY 2.3 SPOŁECZNOŚĆ 2.4 INFRASTRUKTURA 4. ANALIZA SWOT 5. WIZJA ODNOWY MIEJSCOWOŚCI 6. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI 7. OCZEKIWANE OSIĄGNIĘCIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI Wielbark luty 2010r. 2
1. WSTĘP Wieś Zabiele powstała w XVIII w. na skraju wielkiej łąki, na północny wschód od wsi Jesionowiec. Nazwę swoją zawdzięcza mazurskiej gwarze, w której Za biele oznaczało za łąkami. ZałoŜycielem i pierwszym sołtysem wsi był Jan Badora. Początkowo wieś liczyła kilka chałup. W miarę osuszania łąk osadników przybywało, gdyŝ kaŝdy gospodarz mógł wziąć tyle ziemi, ile był w stanie uŝytkować. Materiału na budowę chat i budynków inwentarskich w pobliskich lasach teŝ nie brakowało. W XIX wieku najliczniejszym rodem w Zabielach była rodzina Spriewaldów. Mieszkańcy sąsiednich miejscowości zaczęli mówić o wsi Zabiele Spriewaldorf. Pierwsza wojna światowa ominęła Zabiele. Druga wojna światowa nie była tak spokojna. W styczniu 1945r. prawie wszyscy mieszkańcy w popłochu, nocą, przy trzaskającym mrozie opuścili wieś w obawie przed nadciągającym frontem. Ci, co zostali w domach wyjechali ze wsi w latach 50-tych. Dzisiejsze Zabiele są zasiedlone przez nowych mieszkańców. Miejscowość to jedna z większych miejscowości gminy Wielbark, licząca ok. 177 mieszkańców, połoŝona jest z dala od głównych dróg i większych miejscowości w odległości ok. 10 km od miejscowości Wielbark oraz ok. 12 km od Szczytna. Celem planu odnowy miejscowości jest pobudzenie mieszkańców do wspólnego działania na rzecz swojej wsi. Plan jest dokumentem, który określa działania istotne dla miejscowości, które pomogą rozwiązać problemy, pokonać bariery i osiągnąć cele stawiane przez mieszkańców dzięki własnemu zaangaŝowaniu i pomocy władz samorządowych Gminy Wielbark. Mieszkańcy pragną Ŝyć w atrakcyjnej, ładnej i przyjaznej wsi. 2. ANALIZA ZASOBÓW MIEJSCOWOŚCI Analizę zasobów miejscowości przeprowadzono na podstawie danych statystycznych oraz informacji zgromadzonych od mieszkańców i Urzędu Gminy w Wielbarku. Zasoby miejscowości to wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi oraz otaczającego ją obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie bądź w przyszłości przy budowaniu czy realizacji publicznych i prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. Przy analizie zasobów wzięto pod uwagę następujące ich Wielbark luty 2010r. 3
kategorie: środowisko przyrodnicze, środowisko kulturowe, dziedzictwo religijne i historyczne, obiekty, tereny, infrastrukturę, gospodarkę i rolnictwo, sąsiedzi i przyjezdni, instytucje, ludzie, organizacje społeczne. 2.1. POŁOśENIE WSI Miejscowość leŝy w województwie Warmińsko - Mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Wielbark. Wieś znajduje się w odległości 10 km od miejscowości Wielbark oraz ok. 12 km od Szczytna. MłodzieŜ uczęszcza do Szkoły Podstawowej połoŝonej w miejscowości oraz do Gimnazjum w Wielbarku. Sołectwo graniczy z gminą Szczytno. Bliskość lasów oraz niewielki ruch kołowy sprzyja jakości i czystości powietrza. Rozwiązania komunikacyjne miejscowości to drogi powiatowe nr 1510N która prowadzi do drogi krajowej nr 57 Bartoszyce Pułtusk oraz nr 1663N która prowadzi w do miasta powiatowego - Szczytna. 2.2. OBIEKTY I TERENY Powierzchnia Sołectwa wynosi 359,45 ha z czego: o grunty orne 102,96 ha o o o o Lasy państwowe - 20,81 ha Skarb Państwa 34,78 ha grunty komunalne - 1,08 ha łąki, pastwiska 233,88 ha Wielbark luty 2010r. 4
2.3. SPOŁECZNOŚĆ Na dzień 31 grudnia 2009 roku liczba mieszkańców wsi wynosi 177 mieszkańców w tym kobiet 81, męŝczyzn 96. Ilość osób w wieku powyŝej 65 lat wynosi - 13 Ilość osób w wieku 20 65 lat - 109 Ilość osób w wieku 16 19 lat 8 Ilość osób w wieku do 16 lat - 47 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 do 16 lat 16-19 lat 20-65 lat pow. 65 lat ILOŚĆ MIESZKAŃCÓW ZABIEL W LATACH 2000-2009 Mieszkańcy utrzymują się z: - świadczeń socjalnych typu: renty, emerytury, zasiłki dla bezrobotnych - gospodarstw rolnych - pracy zarobkowej na terenie gminy Wielbark, gminy Szczytno i miasta Szczytno - szara strefa ROK OGÓŁEM 2000 173 2001 184 2002 185 2003 185 2004 186 2005 182 2006 180 2007 181 2008 184 2009 177 Wielbark luty 2010r. 5
2.4. INFRASTRUKTURA - komunikacja: do wsi prowadzi droga powiatowa nr 1510N która łączy się z drogą krajową nr 57 oraz droga powiatowa nr 1663N prowadząca do miasta Szczytna. Głównym środkiem komunikacji zbiorowej jest autobus szkolny oraz nieliczne kursy komunikacji PKS. Na terenie nie przebiega Ŝadna linia kolejowa. - zaopatrzenie w wodę: miejscowość posiada wodociąg z którego korzysta 100% mieszkańców. Woda płynąca z wodociągu jest bardzo dobrej jakości i spełnia surowe wymagania obecnie obowiązujących norm. - odprowadzanie ścieków: brak regulacji gospodarki ściekowej, brak oczyszczalni, brak kanalizacji burzowej. Wieś posiada szamba bezodpływowe, a ścieki wywoŝone są do oczyszczalni w Wielbarku. - elektroenergetyka: sieć elektryczna wykonana jest jako napowietrzna na słupach betonowych. W zakresie elektroenergetyki przyszłe działania na terenie gminy będą obejmować przede wszystkim modernizację i rozbudowę oświetlenia ulic, poniewaŝ obecne oświetlenie ulic wsi jest niedostateczne. - sieć gazowa: wieś nie jest objęta gazyfikacją przewodową, część mieszkańców korzysta z dostaw gazu propan butan dowoŝonego w butlach. - telekomunikacja: od roku 2000 cała wieś została objęta siecią telekomunikacyjną. - utylizacja odpadów stałych: odpady komunalne gromadzone są w kontenerach indywidualnych poszczególnych właścicieli posesji. Objęte są systematyczną zbiórką i wywoŝone na składowisko odpadów komunalnych w Linowie. - kościół: Kościół w Zabielach pod wezwaniem św. Wojciecha jest dumą mieszkańców wsi. Jego budowa rozpoczęła się 5 czerwca 1994 roku, gdy biskup J. Jezierski Wielbark luty 2010r. 6
dokonał wmurowania kamienia węgielnego poświęconego przez Jana Pawła II w 1991 roku podczas pobytu w Olsztynie. Dzięki sprawnej działalności proboszcza i mieszkańców juŝ 26 października 1997 roku odbyła się konsekracja kościoła - szkoła podstawowa: W dniu 1 września 1959r. nastąpiło uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego w nowo wybudowanej szkole, w której w pierwszym roku utworzono cztery klasy. Obecnie do szkoły uczęszcza 63 uczniów. Do dnia dzisiejszego szkoła nie posiada boisk, urządzeń sportowych oraz zaplecza. - świetlica wiejska: Zakupiony przez Gminę budynek wymaga kapitalnego remontu. 3. CHARAKTER I FUNKCJE WSI 3.1. Charakter miejscowości: W strukturze funkcjonalno przestrzennej wsi największą pozycję zajmują łąki, pastwiska. DuŜą powierzchnię zajmują lasy. Głównie są to lasy o wysokiej wartości gospodarczej, z których pozyskuje się surowiec tartaczny, kopalniaki, papierówkę, korę opał a takŝe o duŝych wartościach dla celów rekreacyjnych zbieractwa grzybów i jagód. 3.2 Funkcje wsi: funkcja mieszkaniowa rozwinęła się sukcesywnie w miarę powstawania nowych gospodarstw. funkcja rolnicza - stopniowy spadek uŝytków rolnych, powoduje, Ŝe funkcja rolnicza Zabiel zmniejsza się a mała opłacalność produkcji rolnej powoduje zmniejszenie zainteresowania powstawaniem nowych gospodarstw. funkcja rekreacyjna - połoŝenie wsi w strefie lasów, pozwala na rozwój i rozkwit miejscowości. Wielbark luty 2010r. 7
ANALIZA SWOT Poprzez analizę SWOT przeanalizowano mocne i słabe strony miejscowości oraz jej szanse i zagroŝenia stwarzane przez otoczenie. Pozwala to na określenie obecnej sytuacji w tej miejscowości oraz przyszłych kierunków jej rozwoju. MOCNE STRONY: czyste środowisko naturalne, duŝo terenów zielonych i lasów, dobrze rozwinięta sieć wodociągowa, dobrze rozwinięta sieć telekomunikacyjna, dobra współpraca z władzami gminnymi, brak uciąŝliwego przemysłu, korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo, blisko do duŝej aglomeracji i miasta powiatowego (Olsztyn 70 km, Szczytno 12 km,) długie tradycje rolnicze zorganizowana gospodarka odpadami stałymi, powołanie stowarzyszenia i wstąpienie do lokalnej grupy działania pod nazwą śurawi Gród. SŁABE STRONY: brak zagospodarowanych miejsc do czynnego uprawiania sportu słaba nawierzchnia dróg, ulic niska świadomość społeczna mieszkańców, brak moŝliwości podnoszenia kwalifikacji zawodowych, brak moŝliwości spędzania wolnego czasu przez miejscową młodzieŝ i dzieci, brak przedsiębiorczości, brak miejsc pracy, brak wykwalifikowanej kadry pracowniczej, brak sieci kanalizacyjnej, dzikie wysypiska, apatia społeczna, niski poziom Ŝycia wśród części mieszkańców, Wielbark luty 2010r. 8
budynki mieszkalne wymagające kapitalnych remontów, niedostateczne zasoby i stan infrastruktury kulturalnej, sportowo-rekreacyjnej oraz turystycznej. SZANSE: wykorzystanie moŝliwych do pozyskania środków z funduszy strukturalnych, organizowanie szkoleń, zajęć mających na celu podnoszenie świadomości gospodarczej i społecznej mieszkańców, moŝliwość rozwijania działalności gospodarczej, popieranie przez samorząd inicjatyw lokalnych, spadek bezrobocia mieszkańców dzięki inwestycjom powstałym w Wielbarku, popyt w Polsce i Europie na usługi turystyczne, oparte o zasoby przyrodnicze, moŝliwość rozwoju agroturystyki. ZAGROśENIA: uboŝenie społeczeństwa, mała aktywność gospodarcza mieszkańców, bezrobocie, rosnące patologie społeczne, ucieczka młodych i wykształconych mieszkańców, brak przepływu informacji, 5. WIZJA ODNOWY MIEJSCOWOŚCI Podstawowym celem rozwoju gospodarczego, społecznego i przestrzennego miejscowości jest wzrost standardu i jakości Ŝycia na wsi na który składają się: praca i godziwe zarobki, odpowiednie warunki mieszkaniowe, czyste i przyjazne środowisko, moŝliwość wszechstronnego rozwoju osobowości w tym warunki do wypoczynku i rekreacji, zwiększenie świadomości mieszkańców, czynny wypoczynek to mniej patologii, Wielbark luty 2010r. 9
6. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WaŜnym celem dla naszej społeczności jest zapewnienie dzieciom i młodzieŝy jak równieŝ i ich rodzicom warunków do psychofizycznego rozwoju. Kształtowanie świadomości mieszkańców tak, aby mogli wszechstronnie uczestniczyć w Ŝyciu społeczno-gospodarczym gminy i kraju. Wielbark luty 2010r. 10
7. OPIS PLANOWANYCH ZADAŃ INWESTYCYJNYCH I PRZEDSIĘWZIĘĆ AKTYWIZUJĄCYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ W OKRESIE, CO NAJMNIEJ 7 LAT OD DNIA PRZYJĘCIA PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI L.p. Nazwa projektu Cel projektu Przeznaczenie Harmonogram realizacji Realizator projektu KOMUNIKACJA 1 Odnowę nawierzchni bitumicznych Inwestycja mam na celu poprawę bezpieczeństwa komunikacyjnego oraz ruchu pieszego, skrócenie czasu przejazdu, zmniejszenie emisji spalin do powietrza, przedłuŝenie Ŝywotności aut, oszczędność kosztów przejazdu, zwiększenie dostępności do lepszej jakości dróg. 2 Budowa chodników Inwestycja mam na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu pieszego, 3 Budowa miejsc parkingowych Inwestycja mam na celu poprawę bezpieczeństwa komunikacyjnego, utworzenie miejsc parkingowych i gminy Wielbark i gminy Wielbark i gminy Wielbark 2012-2015 Powiat szczycieński Gmina Wielbark 2011-2013 Powiat szczycieński Gmina Wielbark Źródła finansowania Szacunkowy koszt projektu w tyś. zł. Powiat szczycieński 350 Gmina Wielbark Udział 10 % Powiat szczycieński 130 Gmina Wielbark Udział 10 % 2013-2018 Gmina Wielbark Gmina Wielbark 40 4 Modernizację istniejących linii NN 0,4 kv nie spełniających obecnie wymogów dotyczących ochrony przeciwporaŝeniowej i dopuszczalnych spadków napięć. 5 Na terenach zabudowanych przy modernizacji naleŝy zastępować linie napowietrzne podziemnymi Inwestycje mają na celu poprawę efektywności dostarczania energii elektrycznej, większą stabilizację napięć, zmniejszenie awaryjności dostaw, zmniejszenia spadków mocy, moŝliwość dostarczania większej mocy do odbiorców indywidualnych i podmiotów gospodarczych ELEKTROENERGETYKA Przedsiębiorcy Przedsiębiorcy 2015-2018 ENERGA Olsztyn ENERGA Olsztyn Brak danych 2013-2017 ENERGA Olsztyn ENERGA Olsztyn Brak danych 6 Rozbudowę kablowej sieci telekomunikacyjnej na terenie miejscowości TELEKOMUNIKACJA Inwestycja ma na celu rozbudowę istniejącej sieci telekomunikacyjnej na terenie miejscowości pozwalająca na zwiększenie liczby abonentów i moŝliwości dostarczania szerokopasmowego dostępu do Internetu 7 Zapewnienie dostępu do Internetu Inwestycja ma na celu poprawę dostępu szerokopasmowego do Internetu dla mieszkańców wsi 8 Rozbudowa sieci wodociągowej miejscowości Inwestycja ma na celu rozbudowę sieci wodociągowej do nowo powstałych zabudowań i osad kolonijnych INFORMATYZACJA ZAOPATRZENIE W WODĘ GOSPODARKA ODPADAMI 2015-2018 TP SA TP SA 400 2012-2016 Gmina Wielbark Gmina Wielbark 40 2013-2017 Gmina Wielbark Gmina Wielbark 400 Wielbark luty 2010r. 11
Źródła finansowania L.p. Nazwa projektu Cel projektu Przeznaczenie Harmonogram realizacji Realizator projektu Szacunkowy koszt projektu w tyś. zł. 9 WdroŜenie systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych, Inwestycja ma na celu poprawę stanu 2015-2018 Gmina Wielbark Gmina Wielbark ze szczególnym uwzględnieniem zuŝytych olejów, środowiska naturalnego poprzez selektywną i gminy środków ochrony roślin, akumulatorów i baterii zbiórkę odpadów, wdroŝenie świadomości Wielbark 50 ekologicznej wśród mieszkańców, poprawę jakości Ŝycia mieszkańców TURYSTYKA 10 Wytyczenie ścieŝek rowerowych z uwzględnieniem miejsc nawiązujących do atrakcji przyrodniczych miejscowości Inwestycja ma na celu zwiększenie oferty rekreacyjnej i wypoczynkowej dla mieszkańców, spędzania czasu wolnego, zwiększenie atrakcyjności miejscowości, poprawa jakości Ŝycia mieszkańców i gminy Wielbark Turyści 2015-2018 Gmina Wielbark Gmina Wielbark 30 11 Promocję miejscowości na rynku krajowym i zagranicznym w celu pozyskania inwestorów w zakresie turystyki 12 ODNOWA I ROZWÓJ WSI budowa zespołu boisk i urządzeń sportowych z modułowym systemowym budynkiem zaplecza boisk ORLIK 2012 Budowa boiska do piłki noŝnej, Boiska do siatkówki i koszykówki Budowa budynku zaplecza o pow. uŝyt. ok. 60 m2 Budowa m.in. ciągów komunikacyjnych, oświetlenia boisk, infrastruktury technicznej podziemnej i ogrodzenia Projekt ma na celu promowanie walorów miejscowości, przedstawienie oferty rekreacyjnej i wypoczynkowej dla turystów, informowanie o moŝliwościach spędzania czasu wolnego, i gminy Wielbark Turyści KULTURA, REKREACJA I SPORT Inwestycja ma na celu podniesienie standardu świadczonych usług sportowych i rekreacyjnych i kulturowych poprzez budowę boisk, zaplecza i zagospodarowanie przestrzeni publicznej wokół obiektów. Zwiększenie oferty rekreacyjnej i sportowej dla dzieci i młodzieŝy jak równieŝ i dorosłych mieszkańców oraz turystów spędzania czasu wolnego, zwiększenie atrakcyjności miejscowości, poprawa jakości Ŝycia mieszkańców i gminy Wielbark Turyści 2016-2018 Gmina Wielbark Gmina Wielbark 2010 Gmina Wielbark Gmina Wielbark PROW 20 1 200 Wielbark luty 2010r. 12