Język Polski KLASA 1 Wymagania zgodne z programem nauczania języka polskiego, cykl Myśli i słowa (opracowane na podstawie materiałów WSiP) SPRAWNOŚCI WYMAGANIA KONIECZNE PODSTAWOWE ROZSZERZONE DOPEŁNIAJĄCE (ocena: dopuszczający) (ocena: dostateczny) (ocena: dobry) (ocena: bardzo dobry) UCZEŃ SŁUCHANIE rozumie większość komunikatów werbalnych, słucha uważnie wypowiedzi nauczyciela i kolegów, przedstawia wstępne wrażenia po wysłuchaniu utworu, porządkuje wysłuchane informacje, odtwarza podstawową treść cudzej wypowiedzi, odbiera ogólną intencję cudzej wypowiedzi, rozumie komunikaty werbalne, słucha uważnie całości wypowiedzi nauczyciela i kolegów, opowiada o swoich wrażeniach po wysłuchaniu utworu, porządkuje i systematyzuje wysłuchane informacje, odtwarza podstawową treść cudzej wypowiedzi, odbiera intencje cudzej wypowiedzi, rozumie komunikaty werbalne o różnym stopniu organizacji, nawiązuje do cudzych wypowiedzi we własnej pracy, prezentuje wypowiedź poświęconą wysłuchanemu utworowi, selekcjonuje, wartościuje i hierarchizuje wysłuchane informacje, formułuje temat i problem wysłuchanej wypowiedzi, rozpoznaje intencje cudzych wypowiedzi, rozumie komunikaty werbalne o różnorodnym stopniu skomplikowania, wykorzystuje twórczo cudze wypowiedzi, ocenia wysłuchany utwór, wydobywa główne przesłanki myślowe z cudzej wypowiedzi, wartościuje i ocenia cudzą wypowiedź, rozpoznaje i odbiera charakter wypowiedzi i wyrażane w niej intencje, MÓWIENIE krótko wypowiada się na podany temat, przestrzega poprawności gramatycznej, prawidłowo wymawia wyrazy, przedstawia się w kilku wypowiada się na podany temat, zachowuje wewnętrzną logikę wypowiedzi, unika powtórzeń wyrazów, stara się prawidłowo je wymawiać i akcentować, przedstawia się w porządkuje treść swojej wypowiedzi, świadomie ją komponuje, stosuje urozmaicone słownictwo, stara się przestrzegać zasad tworzy rozbudowaną wypowiedź na podany temat, zachowuje logikę, spójność i kompozycję wypowiedzi, stosuje funkcjonalnie różnorodne środki językowe,
zdaniach, opowiada własnymi słowami wybrane wydarzenie z fabuły utworu epickiego, krótko przedstawia sytuację zobrazowaną w utworze lirycznym, odtwarza wybrane wydarzenie akcji dramatu, przedstawia bohatera literackiego, krótko go charakteryzuje, nazywa uczucia bohaterów literackich, nazywa wartości przedstawiane w tekście, przedstawia wstępne wrażenia po obejrzeniu filmu, obrazu, rysunku, plakatu, rzeźby, fotografii, komiksu, przedstawia rzeczowe argumenty w dyskusji na temat problemów znanych z codziennego życia, odtwarza zawartość treściową poznanych definicji, formułuje pytania dotyczące warstwy przedstawieniowej dzieła, płynnie wygłasza tekst z pamięci, korzystając z pomocy, tworzy proste sprawozdanie radiowe, na podstawie tekstów sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej, opowiada własnymi słowami fabułę krótkiego utworu epickiego, opowiada własnymi słowami sytuację liryczną zobrazowaną w wierszu, odtwarza główne wydarzenia, akcję dramatu, charakteryzuje bohatera literackiego, nazywa i krótko przedstawia uczucia bohaterów literackich, krótko wypowiada się na temat wartości przedstawianych w tekście, prezentuje swoje wrażenia po obejrzeniu filmu, obrazu, rysunku, plakatu, rzeźby, fotografii, komiksu, przedstawia rzeczowe i emocjonalne argumenty w dyskusji na temat znanych mu z doświadczenia problemów, przedstawia znaczenie terminów i pojęć, wykorzystując podane definicje, formułuje pytania związane z dosłownymi znaczeniami dzieła, płynnie recytuje tekst, przestrzega intonacji zdaniowej, tworzy proste sprawozdanie radiowe, poprawnej wymowy i akcentowania, przedstawia się w sytuacji oficjalnej i nieoficjalnej, stosuje odpowiednie słownictwo, opowiada fabułę utworu kilkuwątkowego, opowiada i dookreśla sytuację liryczną, odtwarza akcję dramatu, charakteryzuje bohatera literackiego, omawia motywy jego postępowania, wypowiada się na temat uczuć i przeżyć bohaterów literackich, omawia wartości przedstawiane w tekście, przedstawia swoją ocenę filmu, obrazu, rysunku, plakatu, rzeźby, fotografii, komiksu, przedstawia argumenty w dyskusji dotyczącej tekstu literackiego, dzieła sztuki, wyjaśnia samodzielnie znaczenie terminów i pojęć, formułuje pytania związane z przenośnymi znaczeniami dzieła, płynnie recytuje tekst, dobiera odpowiednie tempo, intonację, tworzy ciekawe sprawozdanie radiowe, na podstawie znanych bezbłędnie wymawia i akcentuje wyrazy, tworzy wypowiedź o charakterze autoprezentacji, opowiada fabułę utworu, świadomie wykorzystuje tempo mówienia, intonację, komentuje sytuację liryczną, opowiada akcję dramatu, eksponuje głosowo punkt kulminacyjny, charakteryzuje bohatera literackiego, komentuje jego postępowanie, ocenia wybory, których dokonał, określa uczucia i przeżycia bohaterów, uzasadnia swą wypowiedź odwołaniami do tekstu, prezentuje własne stanowisko wobec wartości przedstawianych w tekście, ocenia i wartościuje film, obraz, rysunek, plakat, rzeźbę, fotografię, komiks, posługuje się wszystkimi rodzajami argumentów w dyskusji na różne tematy, swobodnie posługuje się w wypowiedziach terminami i pojęciami, formułuje pytania problemowe dotyczące wszystkich składników dzieła,
formułuje kilka pytań do wywiadu o wartościach, tworzy krótkie przemówienie, podaje tytuły książek, które warto przeczytać, formułuje wypowiedź związaną z realizacją danego projektu - prezentuje swoją pracę, na podstawie tekstów formułuje pytania do wywiadu o wartościach, tworzy przemówienie, krótko wypowiada się na temat książki, którą warto przeczytać, omawia swoją pracę w ramach danego projektu, tekstów formułuje pytania do wywiadu o wartościach, tworzy przemówienie, w którym stara się stosować środki retoryczne, wypowiada się na temat książki, którą warto przeczytać, wypowiada się na temat środków zastosowanych w swojej pracy, interpretuje głosowo utwór, tworzy dynamiczne sprawozdanie radiowe, na podstawie znanych tekstów i własnych przemyśleń formułuje pytania do wywiadu o wartościach, tworzy przemówienie, w którym stosuje funkcjonalnie środki retoryczne, przedstawia wyczerpującą rekomendację książki, którą warto przeczytać, wyjaśnia, jakim celom i intencjom są podporządkowane zastosowane we własnej pracy środki, CZYTANIE. ODBIÓR TEKSTÓW LITERACKICH I INNYCH TEKSTÓW KULTURY zna treść lektur obowiązkowych, czyta płynnie tekst, wydobywa z tekstu wskazane informacje, cytuje z tekstu fragmenty o charakterze tezy, hipotezy, argumentu, wie, że Biblia jest podstawowym źródłem kultury europejskiej, rozpoznaje styl biblijny, wie, czym cechuje się mit, rozpoznaje w tekstach nawiązania do innych dzieł, wskazuje elementy świata przedstawionego i kompozycji w utworach z kanonu lektur, czyta płynnie tekst, uwzględnia znaki interpunkcyjne, samodzielnie wydobywa z tekstu najważniejsze informacje, wskazuje w tekście tezy, hipotezy, argumenty, wyjaśnia pochodzenie i znaczenie słowa Biblia, wymienia podstawowe cechy stylu biblijnego wyróżnia teksty jako omawia i interpretuje elementy świata przedstawionego i kompozycji w utworach z kanonu lektur, czyta płynnie tekst, dobiera odpowiednie tempo i intonację, wydobywa i porządkuje istotne informacje, na podstawie tekstu formułuje tezy, hipotezy, argumenty, zna podstawowe części Biblii, wskazuje i nazywa środki językowe cechujące styl biblijny, samodzielnie interpretuje elementy świata przedstawionego, potrafi dokonać analizy budowy utworu z kanonu lektur, czyta tekst, uwzględnia jego organizację rytmiczną, twórczo wykorzystuje informacje z tekstu we własnej pracy, odtwarza własnymi słowami tezy, hipotezy, argumenty z tekstu, wyjaśnia, dlaczego Biblia jest podstawowym źródłem kultury
rozpoznaje w tekstach podstawowe motywy literackie, rozróżnia teksty literatury pięknej od literatury faktu, publicystyki, literatury popularnonaukowej, naukowej, wydobywa z tekstu informacje dotyczące faktów i opinii, podaje dosłowne znaczenia wybranych elementów tekstu, odróżnia fikcję od rzeczywistości, rozróżnia elementy fanatyczne i realistyczne; rozpoznaje teksty fantasy, odróżnia rodzaje literackie, odróżnia postać autora od narratora i podmiotu lirycznego, wskazuje formy pozwalające rozpoznać nadawcę i adresata w utworze lirycznym, wydobywa z tekstu informacje pozwalające określić sytuację liryczną, kojarzy hymn, fraszkę, tren z liryką jako rodzajem literackim, rozróżnia elementy świata przedstawionego w tekstach epickich, dostrzega narratora w tekście, mity, wymienia cechy mitu, dostrzega i komentuje nawiązania do innych dzieł w utworze, dostrzega ciągłość podstawowych motywów literackich, dostrzega różnice między tekstami literatury pięknej i od literatury faktu, publicystyki oraz literatury popularnonaukowej, naukowej, odróżnia fakty od opinii, wypowiedzi obiektywne od subiektywnych, dostrzega przenośne znaczenia wybranych elementów tekstu, zestawia postacie i wydarzenia historyczne i fikcyjne, wskazuje różnice pomiędzy fikcją fanatyczną i realistyczną; rozróżnia fantastykę naukową i fantasy, rozpoznaje rodzaj literacki utworu; wymienia podstawowe cechy danego rodzaju, odróżnia postać autora od narratora i podmiotu lirycznego, nazywa i określa nadawcę i adresata wypowiedzi lirycznej, przedstawia sytuację liryczną, się mit, wskazuje różnice i podobieństwa mitów, wyjaśnia sposób nawiązania w tekście do innych dzieł, zestawia teksty, w których występuje ten sam motyw literacki, omawia różnice między tekstami literatury pięknej i od literatury faktu, publicystyki oraz literatury popularnonaukowej, naukowej, wyjaśnia różnice między relacjami a opiniami, odczytuje naddane znaczenia tekstu, określa relacje między postaciami i wydarzeniami historycznymi i fikcyjnymi, omawia na przykładach różnice między fikcją fanatyczną i realistyczną; wyjaśnia, na czym polega fantastyka naukowa i fantasy, wyjaśnia, czym cechują się utwory danego rodzaju literackiego, omawia różnice między podmiotami wypowiedzi w liryce, epice i dramacie, określa relacje między nadawcą i adresatem w utworze lirycznym, wyodrębnia obrazy poetyckie, wyjaśnia, czym jest hymn, fraszka, tren, europejskiej, się styl biblijny, łączy jego cechy z tematyką i problematyką tekstu, omawia na przykładach mit jako gatunek, wyjaśnia, jakie znaczenia wynikają z nawiązania w tekście do innych utworów, porównuje i komentuje sposób wykorzystania tego samego motywu literackiego w różnych tekstach, wyjaśnia różnice między tekstami literatury pięknej i od literatury faktu, publicystyki oraz literatury popularnonaukowej, naukowej, komentuje powiązania relacji i opinii, odczytuje i wyjaśnia przenośne znaczenia tekstu, komentuje świat przedstawiony utworu, zawierający elementy historyczne i fikcyjne, podaje przykłady dzieł opartych na różnych typach fikcji uzasadnia, dlaczego utwór należy do danego rodzaju literackiego, wyjaśnia różnice podmiotów wypowiedzi w tekstach literackich, charakteryzuje postawę nadawcy wobec świata,
kojarzy powieść i opowiadanie z epiką jako rodzajem literackim, zna przypowieść i kronikę jako gatunki, wyjaśnia potoczne znaczenie pojęć tragedia, tragiczny; wie, że tragedia to gatunek dramatu, odróżnia komedię od tragedii, wskazuje komiczne elementy utworu, odróżnia tekst główny od tekstu pobocznego, rozpoznaje styl języka, rozumie występujące w tekście archaizmy, rozpoznaje podstawowe środki stylistyczne w tekście, rozpoznaje przykłady mowy zależnej i niezależnej, wymienia elementy warstwy przedstawieniowej obrazu, plakatu; wie, na czym polega kompozycja, zna podział obrazów ze względu na podejmowany temat, zna podstawowe środki języka filmowego; wie, na czym polega film animowany, z pomocą korzysta z przypisów, indeksu, bibliografii, wymienia główne cechy gatunkowe hymnu, fraszki, trenu, omawia elementy świata przedstawionego w tekstach epickich, rozróżnia typ narracji, wymienia główne cechy powieści i opowiadania, zna cechy gatunkowe przypowieści i kroniki, rozumie pojęcie konflikt tragiczny; rozpoznaje tragedię jako jeden z gatunków dramatu, rozpoznaje komedię jako gatunek dramatu, podaje przykłady komizmu w utworze, rozpoznaje w tekście głównym dialogi i monologi, rozpoznaje i nazywa różne rodzaje stylizacji językowej (styl aorystyczny, naukowy, potoczny), rozpoznaje w tekście archaizację, rozpoznaje i nazywa podstawowe środki poetyckie, wskazuje przykłady mowy zależnej i niezależnej, komentuje warstwę przedstawieniową obrazu, plakatu; wstępnie omawia ich kompozycję, zna różne typy obrazów ze względu na temat, nazywa podstawowe środki komentuje znaczenie elementów świata przedstawionego w tekstach epickich, wyjaśnia rolę narratora w tekście, się powieść, opowiadanie, wskazuje w przypowieści i kronice cechy gatunkowe, się tragedia jako gatunek dramatu, się komedia jako gatunek dramatu, nazywa rodzaje komizmu, wskazuje brak narratora i cechy budowy jako ważne wyróżniki rodzajowe dramatu, rozpoznaje i komentuje znaczenie stylizacji językowej w utworze, określa funkcje archaizacji w tekście, określa funkcję różnych środków poetyckich, wyjaśnia, na czym polega mowa zależna i niezależna, rozpoznaje symboliczne znaczenia elementów przedstawionych na obrazie, plakacie, wymienia kilka typów obrazów ze względu na temat, wskazuje w obejrzanym fragmencie znane mu środki języka filmowego; odróżnia film animowany od charakteryzuje adresata wypowiedzi lirycznej, opisuje i komentuje obrazy poetyckie, wykorzystuje wiedzę o przynależności gatunkowej utworu lirycznego do interpretacji tekstu, porównuje realizację elementów świata przedstawionego w tekstach epickich, omawia narratora i narrację utworu, rozpoznaje różne rodzaje powieści, wyjaśnia, czym cechują się przypowieść i kronika jako gatunki, rozpoznaje i komentuje sytuację tragiczną w dramacie, rozpoznaje komizm jako kategorię estetyczną, wymienia cechy wymienia cechy budowy i języka dramatu, wyjaśnia, czemu służy zastosowana stylizacja, komentuje rolę archaizacji, formułuje znaczenia wynikające z zastosowanych środków poetyckich, wyjaśnia cel zastosowania mowy zależnej i niezależnej, wyjaśnia rolę środków języka malarskiego w
języka filmowego; odróżnia film animowany od innego rodzaju filmu, korzysta z przypisów, indeksu, bibliografii, filmu fabularnego i dokumentalnego, posługuje się informacjami zaczerpniętymi z przypisów, indeksu, bibliografii, tworzeniu znaczeń obrazu, plakatu, wylicza typy obrazów ze względu na temat, określa efekty wynikające z zastosowania we fragmencie znanych mu środków języka filmowego; wyjaśnia, co odróżnia film animowany od fabularnego i dokumentalnego, posługuje się informacjami zaczerpniętymi z przypisów, indeksu, bibliografii, PISANIE tworzy poprawne związki wyrazowe, buduje logiczne zdania, pisze zgodnie z podstawowymi normami poprawnościowymi, tworzy notatki, potrafi cytować, redaguje według podanego wzoru użytkowe formy wypowiedzi poznawane w ciągu cyklu lekcji ( m.in. streszczenie, list, notatkę, podziękowanie), redaguje według podanego wzoru ćwiczone w klasie I formy (m.in. opis postaci, przeżyć, budowli), redaguje opowiadanie, nadaje mu tytuł, redaguje według podanego wzoru tworzy poprawnie zdania rozwinięte i złożone, nie popełnia błędów zakłócających komunikację językową, utrwala treści w postaci funkcjonalnych notatek, relacjonuje cudze poglądy, redaguje samodzielnie użytkowe formy wypowiedzi poznawane w ciągu cyklu lekcji, zachowuje podstawowe cechy każdej z form wypowiedzi, redaguje samodzielnie opis postaci, przeżyć, budowli, redaguje samodzielnie opowiadanie, wprowadza dialogi, łączy logicznie zdania, pisze tekst przejrzysty kompozycyjnie, stosuje akapity, stosuje odpowiednie, techniki notowania; relacjonuje cudze poglądy, odtwarza tok cudzego wywodu, redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosuje odpowiednie słownictwo, środki językowe podkreślające intencję wypowiedzi, redaguje rozwinięty opis postaci, przeżyć, budowli, redaguje opowiadanie zawierające dialogi i opisy, redaguje charakterystykę postaci, stosuje bogate słownictwo stosuje funkcjonalnie bogate słownictwo, tworzy tekst bez błędów, przejrzysty kompozycyjnie, stosuje odpowiednie, różnorodne techniki notowania, dokonuje parafrazy cudzego tekstu, redaguje użytkowe formy wypowiedzi zgodnie z wszystkimi cechami kompozycyjnymi i językowymi danej formy, redaguje opis postaci, przeżyć, budowli, stosuje bogate słownictwo nazywające i określające cechy wyglądu, stosuje porównania, redaguje twórcze opowiadanie zakończone
charakterystykę postaci, redaguje według podanego wzoru sprawozdanie z wydarzenia fikcyjnego i rzeczywistego, przy pomocy tworzy teksty w wirtualnej rzeczywistości, dokonuje redakcji własnego tekstu, redaguje samodzielnie charakterystykę postaci, samodzielnie redaguje sprawozdanie z wydarzenia fikcyjnego i rzeczywistego, tworzy teksty w wirtualnej rzeczywistości, stosuje przypisy, nazywające cechy, uzasadnia podane cechy, redaguje poprawne sprawozdanie z wydarzenia fikcyjnego i rzeczywistego, tworzy ciekawe teksty w wirtualnej rzeczywistości, tworzy prostą bibliografię, puentą, bezbłędnie redaguje charakterystykę postaci, także porównawczą, redaguje sprawozdanie z wydarzenia fikcyjnego i rzeczywistego, zachowuje wszystkie niezbędne elementy formy, tworzy ciekawe teksty w wirtualnej rzeczywistości tworzy bibliografię, NAUKA O JĘZYKU rozpoznaje części mowy w wypowiedziach, odmienia odpowiednie części mowy, odróżnia typy danej zna podstawowe reguły ortograficzne związane z daną częścią mowy, rozpoznaje i tworzy związki wyrazowe, rozpoznaje różne typy wypowiedzeń, rozpoznaje części zdania, zna różne rodzaje danej części zdania, tworzy wykresy prostych zdań pojedynczych, wie, co to jest akt wymienia cechy określa prawidłowo formy gramatyczne rozpoznaje typy danej zna i stosuje w praktyce podstawowe reguły ortograficzne związane z daną częścią mowy, tworzy poprawne związki wyrazowe, tworzy różne typy wypowiedzeń, się dana część zdania, zna, rozpoznaje i stosuje różne rodzaje danej części zadania, tworzy wykresy zdań pojedynczych, wymienia składniki aktu wyjaśnia różnice między częściami mowy, używa danej części mowy w prawidłowych formach gramatycznych, rozpoznaje różne typy zna wszystkie reguły ortograficzne związane z daną częścią mowy, odróżnia i stosuje poprawne związki wyrazowe, wyjaśnia różnice między różnymi typami wypowiedzeń, wyjaśnia, czym wyróżnia się dana cześć zdania spośród innych części, wyjaśnia, czym cechują się różne rodzaje danej części zdania, tworzy wykresy wyjaśnia czemu służy dana część mowy w wypowiedzi, zna wyjątki i osobliwą odmianę, rozpoznaje wszystkie typy danej stosuje wszystkie reguły ortograficzne związane z daną częścią mowy, bezbłędnie określa i stosuje w praktyce związki wyrazowe, wyjaśnia, na czym polegają i z czego wynikają różnice w różnych rodzajach wypowiedzeń, wyjaśnia funkcję danej część zdania, stosuje w praktyce różne rodzaje części zdań,
komunikacji językowej, wie, że komunikat może realizować różne cele, a jego nadawca może wyrażać różne intencje, rozpoznaje odmianę mówioną i odmianę pisaną języka, rozpoznaje związki frazeologiczne, ma świadomość odmienności perswazji i manipulacji, wie, na czym polegają agresja i prowokacja językowa, wie, że użyciem języka rządzą reguły gramatyczne, zna najważniejsze rodzaje słowników komunikacji, rozpoznaje podstawowe cele komunikatu oraz przykładowe intencje nadawcy, odróżnia odmianę mówioną i odmianę pisaną języka, wyjaśnia znaczenie frazeologizmów, odróżnia perswazję od manipulacji językowej; stara się nie ulegać manipulacji językowej, rozpoznaje przejawy agresji i prowokacji językowej, stara się stosować poznane do tej pory reguły gramatyczne, wie, w jakim celu sięgać do różnych rodzajów słowników rozwiniętych zdań pojedynczych, wskazuje podstawowe związki między składnikami aktu komunikacji, rozpoznaje cele komunikatu i intencje nadawcy, wyjaśnia różnice między językiem mówionym i pisanym, rozumie i stosuje frazeologizmy, wie, czym się różnią perswazja i manipulacja językowa; nie ulega manipulacji językowej, rozpoznaje w wypowiedzi przejawy agresji i prowokacji językowej, stara się im przeciwstawiać, stosuje większość poznanych do tej pory reguł gramatycznych, zna różne rodzaje słowników, korzysta z nich bezbłędnie tworzy wykresy rozwiniętych zdań pojedynczych, omawia wszystkie relacje między poszczególnymi składnikami aktu komunikacji, formułuje i wyjaśnia cele komunikatu, rozróżnia różnorodne intencje nadawcy, ma świadomość zależności języka pisanego od stylu, podaje przykłady frazeologizmów, wyjaśnia, czym różni się perswazja od manipulacji językowej; skutecznie unika manipulacji językowej, rozpoznaje w wypowiedzi przejawy agresji i prowokacji językowej, przeciwstawia się im, przestrzega wszystkich poznanych do tej pory reguł gramatycznych, systematycznie korzysta z różnego rodzaju słowników
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego osiągnięcia w znacznym stopniu wykraczają poza wymagania dopełniające i sytuują się na poziomie ponadprogramowym. Jego praca cechuje się samodzielnością i kreatywnością. Prezentuje wysoki poziom wiedzy i erudycji interdyscyplinarnej. Świadomie i funkcjonalnie posługuje się bogatym słownictwem terminologicznym. Samodzielnie analizuje i interpretuje teksty literatury pięknej, literatury faktu. Czyta, rozumie i wykorzystuje teksty popularnonaukowe i naukowe. Potrafi analizować i interpretować dzieła malarskie z uwzględnieniem specyfiki środków języka malarskiego. Formułuje problemy, proponuje sposoby ich rozwiązania. Tworzy bezbłędne pod każdym względem wypowiedzi ustne i pisemne. Odnosi sukcesy w konkursach przedmiotowych, publikuje swoje teksty. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, którego wyniki nie osiągają poziomu wymagań koniecznych, w związku z tym nie jest w stanie wykonać zadań o niewielkim stopniu trudności. Brak wiedzy i umiejętności wyklucza osiągnięcie nawet minimalnego postępu.