Baza danych - Access 1 Baza danych Jest to zbiór danych zapisanych zgodnie z okre±lonymi reguªami. W w»szym znaczeniu obejmuje dane cyfrowe gromadzone zgodnie z zasadami przyj tymi dla danego programu komputerowego, wyspecjalizowanego do gromadzenia i przetwarzania takich danych. Program taki (cz sto pakiet programów) nazywany jest "systemem zarz dzania baz danych" (ang. database management system, DBMS). Programy do obsªugi bazy danych operuj gªównie na danych tekstowych i liczbowych, lecz wi kszo± wspóªczesnych systemów umo»- liwia przechowywanie danych cyfrowych ró»nego typu: dane o nieokre±lonej strukturze, graka, muzyka, obiekty itp.. 2 Budowa bazy danych Baza danych zªo»ona jest z ró»nych elementów. Pierwszym o którym nale»y wspomnie jest rekord (czasem inaczej nazywana krotk w modelu relacyjnym) podzielony na kilka pól (atrybutów w modelu relacyjnym), w których s przechowywane informacje poszczególnych kategorii. Na przykªad w ksi»ce adresowej ka»dy rekord to zbiór informacji na temat jednej osoby. Skªada si on z kilku pól przechowuj cych takie informacje, jak: imi, nazwisko, adres, numer telefonu itp. W ka»dym polu zapisywane s dane oddzielonej kategorii (innego typu danych). Dzi ki temu komputerowe bazy danych umo»liwiaj szybkie sortowanie rekordów wedªug poszczególnych kategorii lub wyszukiwanie informacji w obr bie tylko wybranych pól. 3 Podstawowe informacje nt. podziaªu baz danych Bazy danych mo»na podzieli wedªug struktur organizacji danych. Najcz - ±ciej wymienia si : 1. bazy proste: bazy kartotekowe hierarchiczne bazy danych 2. bazy zªo»one: bazy relacyjne bazy obiektowe bazy relacyjno-obiektowe strumieniowe bazy danych temporalne bazy danych 1
3.1 Bazy relacyjne W bazach relacyjnych wiele tablic danych mo»e wspóªpracowa ze sob (s mi dzy sob powi zane). Bazy relacyjne posiadaj wewn trzne j zyki programowania, wykorzystuj ce zwykle j zyk SQL do operowania na danych, za pomoc których tworzone s zaawansowane funkcje obsªugi danych. W modelu relacyjnym relacja (prezentowana w postaci np. tabeli) powinna posiada unikatow nazw, nagªówek i zawarto±. Nagªówek relacji to zbiór atrybutów, zawarto± natomiast jest zbiorem krotek (reprezentowanych najcz ±ciej w postaci wiersza w tabeli). W zwi zku z tym,»e nagªówek jest zbiorem atrybutów nie jest wa»na ich kolejno±. Atrybuty zazwyczaj uto»- samiane s z kolumnami tabeli. Ka»da krotka (wiersz) wyznacza zale»no± pomi dzy danymi w poszczególnych komórkach (np. osoba o danym numerze PESEL posiada podane nazwisko i imi oraz adres). Ka»da relacja (tabela) posiada tzw. klucz gªówny (ang. primary key). Klucz ten jest unikatowym identykatorem w relacji i mo»e by kombinacj kilku kolumn, cz sto jednak obejmuje jedn kolumn (jeden atrybut). Klucz ma za zadanie jednoznacznie identykowa ka»d krotk (wiersz). Innym rodzajem klucza jest tzw. klucz obcy (ang. foreign key). Jest to zbiór atrybutów jednej tabeli (relacji) wskazuj cy warto±ci klucza kandyduj cego innej tabeli. Sªu»y do wskazywania zale»no±ci pomi dzy danymi skªadowanymi w ró»nych tabelach. 4 Baza danych - Access Bazy danych 1 utworzone w formacie programu Access 2007 maj rozszerzenie pliku accdb, natomiast bazy danych utworzone w formacie wcze±niejszych wersji programu Access maj rozszerzenie pliku mdb. Program Access 2007 umo»liwia tworzenie plików we wcze±niejszych formatach (na przykªad format programu Access 2000 i format programów Access 2002-2003). Program Access pozwala wykonywa nast puj ce czynno±ci: dodawanie nowych danych, takich jak nowy element inwentarza, do bazy danych, edytowanie istniej cych danych w bazie danych, na przykªad zmienianie bie» cej lokalizacji elementu, usuwanie informacji, na przykªad po sprzedaniu elementu lub wycofaniu go ze sprzeda»y, organizowanie i przegl danie danych na ró»ne sposoby, udost pnianie danych innym osobom za pomoc raportów, wiadomo±ci e-mail, sieci intranet lub Internet. 1 Wi cej informacji: http://oce.microsoft.com/pl-pl/access-help/bazy-danychinformacje-podstawowe-ha010064450.aspx 2
5 Praca z bazami danych - ACCESS Podczas tworzenia bazy danych nale»y pami ta o nast puj cych rzeczach: baza danych to zbiór informacji na okre±lony temat - niech nazwa pola odzwierciedla jego zawarto±, nale»y dobiera wªa±ciwy format pól (liczbowy, tekstowy, itp.), nazwa pola nie powinna by dªu»sza ni» 64 znaki, mo»e zawiera dowoln kombinacj liter, cyfr, spacji i znaków specjalnych z wyj tkiem kropki ("."), wykrzyknika ("!"), znaku akcentu ("`") i nawiasu kwadratowego ("[]"), nie mo»e zaczyna si spacj, nie stara si wprowadza danych w kolejno±ci alfabetycznej - program sam zadba o porz dek, nie wprowadza kilkakrotnie tych samych informacji - unika redundancji. 3
6 Zadania Utwórz plik bazy danych - zapisz pod nazw Wpªaty.mdb. Zaprojektuj tabel która b dzie zawiera informacje o pªatnikach. Nazwij j Pªatnicy. Wprowad¹ pola: Rysunek 1: Zadanie 1 Wprowad¹ do stworzonej bazy 7 rekordów z danymi osobowymi przedstawionymi poni»ej. Rysunek 2: Zadanie 1 Utwórz tabel zawieraj c informacje o wpªatach dokonywanych przez pªatników. Nazwij j Wpªaty. Wprowad¹ pola: Utwórz relacje pomi dzy tabelami wi» c je poprzez pole ID Pªatnika. Wprowad¹ kilkana±cie rekordów np.: W tabeli Wpªaty wprowad¹ pole Gotówka, format: Tak/Nie. 1. Sortowanie rekordów. Otwórz tabel Pªatnicy. Wy±wietl rekordy wedªug kolejno±ci alfabetycznej w polu Nazwisko. Wy±wietl rekordy wedªug kolejno±ci rosn cej w polu Miejscowo±. 4
Rysunek 3: Zadanie 1 Rysunek 4: Zadanie 1 Sortuj wedªug pól Nazwisko, Imi i Kod pocztowy - malej co. 2. Filtrowanie i wyszukiwanie. W tabeli Pªatnicy wyszukaj nazwisko Wolny (lub inne z tabeli). W polu Miejsce wyszukaj Katowice. W polu Kod pocztowy wyszukaj 40-074. 3. Formularze. Korzystaj c z kreatora przygotuj formularz kolumnowy dla tabeli Pªatnicy wg wzoru poni»ej. Wykorzystaj etykiety, ClipArty i inne elementy graczne. Usu«etykiety pól tekstowych aby nie dublowa informacji. 5
Rysunek 5: Zadanie 4 Korzystaj c z kreatora przygotuj formularz tabelaryczny dla tabeli Wpªaty. W sekcji Stopka formularza umie± niezwi zane pole tekstowe i wpisz formuª zliczaj c wpªaty: =Suma([wpªata]). Format pola - Walutowy. W oknie Wªa±ciwo±ci formularza zmie«: o Paski przewijania formularza - Pionowy, o Selektory rekordów: Nie, o Przyciski nawigacyjne - Nie Rysunek 6: Zadanie 4 Formularz ten b dzie podformularzem w obiekcie formularz Pªatnicy. 4. Formularze. Korzystaj c z kreatora utwórz dla tabeli Pªatnicy zapytanie wprowadzaj c pola: Nazwisko, Imi oraz Miejscowo±. Nazwij je Pªatnicy Kwerenda1. Modykuj zapytanie wprowadzaj c pole Kod pocztowy. Dla tabeli Pªatnicy utwórz zapytanie pytaj c o: Pªatników mieszkaj cych w Katowicach. Osoby o nazwisku na liter K. Osoby o nazwisku na liter K lub M. Osoby które w imieniu maj liter d. 6
Osoby o nazwiskach na liter M lub dalsz. Osoby o nazwiskach na liter M lub dalsz, lub o imieniu Adam. Osoby o nazwiskach na liter M lub dalsz, bez litery a wewn trz wyrazu. Osoby o nazwiskach nie na liter M. Osoby o nazwiskach zªo»onych z 3 liter. Osoby o nazwiskach zªo»onych z wi cej ni» 3 liter. 5. Raporty. Korzystaj c z kreatora utwórz raport z tabeli Wpªaty pokazuj cy daty i kwoty wpªat pªatników. Wprowad¹ pola: ID Pªatnika i Data wpªaty. Pogrupuj wedªug ID Pªatnika. Zmodykuj raport wprowadzaj c pole Wpªaty, zmieniaj c rozmieszczenie pól i rodzaj czcionek. 7