UCHWAŁA NR IV/29/15 RADY POWIATU W SULĘCINIE. z dnia 27 stycznia 2015 r.

UCHWAŁA NR IV/29/15 RADY POWIATU W SULĘCINIE z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie przyjęcia Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015-2017 Na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3a, art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013, poz. 595 ze zm.), w związku z art. 180 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011, o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013, poz. 135 ze zm.) Rada Powiatu Sulęcińskiego uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015-2017, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia z mocą obowiązującą od 01 stycznia 2015r. Przewodniczący Rady Tadeusz Dąbroś Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 1

Załącznik do Uchwały Nr IV/29/15 Rady Powiatu Sulęcińskiego z dnia 27 stycznia 2015 roku POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W SULĘCINIE POWIATOWY PROGRAM ROZWOJU PIECZY ZASTĘPCZEJ na lata 2015-2017 Sulęcin, 2015r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 1 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 2

Spis treści I. Wstęp... 3 II. Zadania powiatu w zakresie pieczy zastępczej... 4 III. Diagnoza rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej oraz usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej w powiecie sulęcińskim... 7 IV. Cele programu pieczy zastępczej... 17 V. Zakładane rezultaty realizacji programu... 21 VI. Limity rodzin zastępczych zawodowych na lata 2012-2014... 22 VII. Źródła finansowania programu... 23 VIII. Monitoring i ewaluacja programu... 24 IX. Zakończenie... 25 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 2 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 3

I. Wstęp Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015-2017 został opracowany w oparciu o ustawę z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2013r. poz. 135 ze zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2012r. Zgodnie z art. 180 pkt 1 w/w ustawy, do zadań własnych powiatu należy m.in.: opracowanie i realizacja 3-letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych. Na lata 2012-2014 został opracowany Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Sulęcińskim przyjęty Uchwałą Nr XXVI/157/12 Rady Powiatu Sulęcińskiego z dnia 27 listopada 2012r. Obecnie wymaga on uaktualnienia i wyznaczenia celów i kierunków działań systemu pieczy zastępczej w Powiecie Sulęcińskim na lata 2015-2017. Organizatorem działań na rzecz systemu pieczy zastępczej w Powiecie Sulęcińskim jest Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie wyznaczone Zarządzeniem Starosty Sulęcińskiego Nr 49/2011 z dnia 30 grudnia 2011 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 3 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 4

II. Zadania powiatu w zakresie pieczy zastępczej Zadania powiatu reguluje ustawa o samorządzie powiatowym. Stosownie do tej ustawy do zadań powiatu należy wykonywanie zadań o charakterze ponadgminnym w zakresie pomocy społecznej i polityki prorodzinnej. Polskie i międzynarodowe ustawodawstwo gwarantują każdemu dziecku prawo do życia i rozwoju w swojej rodzinie. Warunkiem prawidłowego rozwoju dziecka jest jego poczucie bezpieczeństwa wynikające z troski i wsparcia rodziców, wiara w siebie, poczucie życzliwości oraz zaufanie do innych. Takie relacje rodziców z dzieckiem wytwarzają u niego silną więź emocjonalną, która umożliwia identyfikację z nimi i tym samym przekazanie wartości, wzorców niezbędnych do prawidłowego funkcjonowanie w dorosłym życiu. Gdy zabraknie rodziny, bądź nie spełnia ona należycie swych funkcji sprzyjających prawidłowemu rozwojowi dziecka, wówczas w ich miejsce pojawiają się środki zastępcze o charakterze opiekuńczo - wychowawczym. Zapewnienie opieki poza rodziną naturalną odbywa się poprzez sprawowanie pieczy zastępczej w formie rodzinnej lub instytucjonalnej. Zadania opieki i wychowania dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony dorosłych oraz wspieranie rodziny przeżywającej trudności w opiekowaniu się i wychowywaniu dzieci zostały wpisane do Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. W ustawie tej również określono zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz zasady finansowania wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Zadania powiatu w zakresie pieczy zastępczej wykonuje starosta za pośrednictwem powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz organizatora pieczy zstępczej. System pieczy zastępczej stanowi zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców. Zadania administracji publicznej w tym zakresie powinny być realizowane we współpracy ze środowiskiem lokalnym, sądami i ich organami pomocniczymi, Policją, instytucjami oświatowymi podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz organizacjami społecznymi. Do zadań powiatu w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej należy w szczególności: 1) opracowanie i realizacja 3 - letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 4 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 5

2) zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo - wychowawczych; 3) organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo - wychowawcze regionalne placówki opiekuńczo - terapeutyczne, przez wspieranie procesu usamodzielnienia; 4) tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych; 5) prowadzenie placówek opiekuńczo - wychowawczych oraz placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym; 6) organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka, rodzin pomocowych i dyrektorów placówek opiekuńczo - wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo - wychowawczej typu rodzinnego; 7) organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej w szczególności przez tworzenie warunków do powstawania: a) grup wsparcia, b) specjalistycznego poradnictwa; 8) powoływanie centrów administracyjnych do obsługi placówek opiekuńczo wychowawczych; 9) wyznaczanie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej; 10) zapewnienie przeprowadzenia przyjętemu do pieczy zastępczej dziecku niezbędnych badań lekarskich; 11) prowadzenie rejestru danych, o którym mowa w art. 46 cyt. ustawy; 12) kompletowanie we współpracy z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej dokumentacji związanej z przygotowaniem dziecka do umieszczenia w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka; 13) finansowanie: a) świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczo wychowawczych, regionalnych placówkach opiekuńczo - terapeutycznych, interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych lub rodzinach pomocowych, na jego terenie lub na terenie innego powiatu, b) pomocy przyznawanej osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo - wychowawcze lub regionalne placówki opiekuńczo - terapeutyczne, c) szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo - wychowawczej typu rodzinnego oraz szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka oraz dyrektorów placówek opiekuńczo wychowawczych typu rodzinnego; 14) sporządzanie sprawozdań rzeczowo - finansowych z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej; Zgodnie z art. 181 cyt. ustawy do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 5 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 6

1) realizacja zadań wynikających z rządowych programów wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej; 2) finansowanie pobytu w pieczy zastępczej osób, o których mowa w art. 5 ust. 3 cyt. ustawy. Plan działań w zakresie pieczy zastępczej w powiecie sulęcińskim na lata 2015-2017 przedstawia niniejszy Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej, którego głównym celem jest zapewnienie każdemu dziecku z naszego powiatu całkowicie lub częściowo pozbawionemu opieki rodziców odpowiedniego środowiska wychowawczego organizowanego w formie rodzinnej lub instytucjonalnej pieczy zastępczej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 6 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 7

III. Diagnoza rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej oraz usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej w powiecie sulęcińskim 3.1. Rodzinna piecza zastępcza Piecza zastępcza jest formą tymczasowej opieki nad dzieckiem, sprawowanej w przypadku niemożności zapewnienia jej przez rodziców biologicznych. Najczęstszą przyczyną umieszczania dzieci poza środowiskiem rodziny jest kombinacja następujących czynników: bezradność życiowa oraz obniżona wydolność wychowawcza połączona często z nadużywaniem alkoholu i stosowaniem przemocy. Szczegółową analizę powodów umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej, obrazuje poniższe zestawienie. Tabela nr 1. Przyczyny umieszczania w pieczy zastępczej w odniesieniu do dzieci przebywających w różnych formach rodzinnej pieczy zastępczej w 2014r. (stan na 30.06.2014r.) Lp. Przyczyny umieszczenia W rodzinach zastępczych spokrewnionych W rodzinach zastępczych niezawodowych W rodzinach zastępczych zawodowych 1. Sieroctwo 2 4 0 2. Półsieroctwo 1 0 2 3. Uzależnienie rodziców, w tym: 18 1 5 Od alkoholu 17 1 5 4. Przemoc w rodzinie 2 0 2 5. Bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych 24 5 14 6. Niepełnosprawność co najmniej jednego z rodziców 2 4 0 7. Długotrwała choroba co najmniej jednego z rodziców 0 0 0 8. Ubóstwo 0 1 0 9. Nieodpowiednie warunki mieszkaniowe 0 0 0 10. Pobyt za granicą co najmniej jednego z rodziców (praca 1 0 0 zarobkowa) 11. Inne 0 1 3 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 7 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 8

Ta sytuacja sprawia, że rodziny zagrożone kryzysem żyją często w trudnych warunkach przy maksymalnie obniżonych potrzebach życiowych. Konsekwencją czego jest umieszczenie dzieci w zastępczych formach opieki. Najbardziej pożądaną formą pieczy zastępczej jest forma rodzinna z uwagi na możliwość stworzenia warunków opieki i wychowania najbardziej zbliżonych do rodziny naturalnej. Piecza rodzinna sprawowana jest w formie: rodziny zastępczej (spokrewnionej, niezawodowej, zawodowej, w tym specjalistycznej i pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego), rodzinnego domu dziecka. Na terenie Powiatu Sulęcińskiego w 2014 r. zastępczą formą opieki i wychowania objętych było 106 dzieci, umieszczonych w 60 rodzinach zastępczych mieszkających na terenie Powiatu Sulęcińskiego. Liczbę rodzin zastępczych i dzieci w nich umieszczonych obrazuje tabela nr 2. Tabela 2. Rodzaje rodzin zastępczych i liczba dzieci w nich umieszczonych na przełomie lat 2012-2014 na terenie Powiatu Sulęcińskiego LICZBA RODZIN ZASTĘPCZYCH LICZBA DZIECI W RODZINACH rok 2012 2013 2014 2012 2013 2014 Rodziny spokrewnione 34 35 37 46 49 51 Rodziny niezawodowe 12 13 15 15 18 20 Rodziny zawodowe 6 7 8 26 29 35 Ogółem rodziny 52 55 60 87 96 106 Powyższa tabela przedstawia liczbę rodzin zastępczych znajdujących się na terenie Powiatu Sulęcińskiego. Liczba rodzin zastępczych od 2012r. systematycznie wzrasta od 52 rodzin do 60 w 2014r. Przeważającą liczbę rodzin stanowią rodziny zastępcze spokrewnione. Obserwuje się także wzrost liczby zawodowych rodzin zastępczych. Najwięcej rodzin zastępczych, w tym również zawodowych funkcjonuje w najbardziej licznych gminach powiatu, tj. w gminie Sulęcin oraz Torzym. Ponadto 11 dzieci pochodzących z Powiatu Sulęcińskiego przebywało w rodzinach zastępczych zamieszkałych na terenie innych powiatów. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 8 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 9

Wykres 1. Rodziny zastępcze w podziale na spokrewnione, niezawodowe i zawodowe w 2014 roku na terenie Powiatu Sulęcińskiego 8 15 36 Rodziny spokrewnione Rodziny niezawodowe Rodziny zawodowe Wykres 2. Rodziny zawodowe w latach 2012 2014 LICZBA RODZIN ZAWODOWYCH rodziny zawodowe 6 7 8 2012 2013 2014 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 9 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 10

Pełnienie funkcji rodzica zastępczego wymaga nie tylko właściwych predyspozycji, odpowiedniego przygotowania, ale także systematycznego podnoszenia umiejętności i kwalifikacji. W roku 2014 przeszkolonych zostało 22 osoby w rodzinach zastępczych. Ponadto zgodnie z wytycznymi ustawy, rodziny, które z dniem jej wejścia w życie legitymowały się stażem krótszym niż 3 lata, objęte zostały opieką koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie do końca 2014 roku zatrudniało 1 koordynatora, który pod swoją opieką miał 34 rodziny. Ustawa z dnia 25 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw przewiduje, że przepis art. 77 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej otrzymał brzmienie, zgodnie z którym koordynator rodzinnej pieczy zastępczej nie może mieć pod opieką łącznie więcej niż 15 rodzin zastępczych lub rodzinnych domów dziecka. Wskazana regulacja weszła w życie z dniem 1 stycznia 2015 r. co uzasadnia zwiększenie zatrudnienia koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej o dodatkowe 3 etaty. Zgodnie z art. 132 ustawy Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej dokonuje oceny rodziny zastępczej pod względem predyspozycji do pełnienia powierzonej im funkcji oraz jakości wykonywanej pracy. Pierwszej oceny rodziny zastępczej dokonuje się nie później niż przed upływem roku od umieszczenia pierwszego dziecka w rodzinie zastępczej. Kolejna ocena jest dokonywana po upływie roku od dokonania pierwszej oceny, a następnie nie rzadziej niż co 3 lata. W latach 2012-2014 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie dokonało łącznie 10 ocen rodzin zastępczych oraz 141 ocen dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych. Tabela 3. Ilość dokonanych ocen rodzin zastępczych w latach 2012-2014. Ilość dokonanych ocen rodzin zastępczych Rok 2012 2013 2014 Liczba ocen, w tym: 0 0 10 Ilość ocen pozytywnych 0 0 10 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 10 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 11

Tabela 4. Ilość dokonanych ocen dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych w latach 2012-2014. Ilość dokonanych ocen dzieci zastępczych Rok 2012 2013 2014 Liczba ocen, w tym: 9 63 69 Ilość ocen pozytywnych 9 63 69 Na wniosek rodziny zastępczej udziela się świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania umieszczonego w niej dziecka. Prawie wszystkie (1 rodzina nie korzysta ze świadczeń) rodziny korzystają ze świadczeń przysługujących im z tytułu funkcjonowania rodziny zastępczej. Wysokość miesięcznej pomocy pieniężnej uzależniona jest od typu rodziny zastępczej. W przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej świadczenie wypłacane jest w wysokości 660 zł, natomiast w przypadku dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka świadczenie wynosi 1 000 zł miesięcznie. Rodzina zastępcza zawodowa otrzymuje dodatkowo miesięczne wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż 2 000 zł, natomiast rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż kwota 2600zł miesięcznie. Zamieszczona poniżej tabela obrazuje jak kształtowały się wydatki na rodziny zastępcze w okresie trzech ostatnich lat. Tabela 5. Koszty utrzymania rodzin zastępczych oraz usamodzielniających się wychowanków rodzin zastępczych ponoszone przez Powiat Sulęciński w latach 2012 2014 Koszt funkcjonowania rodzin zastępczych oraz usamodzielniających się wychowanków rodzin zastępczych w zł Rok 2012 2013 2014 Łączne roczne wydatki Powiatu Sulęcińskiego przeznaczone na rodziny zastępcze oraz usamodzielniających się wychowanków rodzin 1 016 562,89 1 081 991,42 1 095 405,32 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 11 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 12

zastępczych w tym: Wydatki przeznaczone na utrzymanie i funkcjonowanie rodzin zastępczych Wydatki przeznaczone na utrzymanie dzieci pochodzących z terenu Powiatu Sulęcińskiego, a umieszczonych w rodzinach zastępczych na terenie innych powiatów 882 343,76 933 754,22 932 832,41 134 219,13 148 237,20 162 572,91 3.2. Instytucjonalna piecza zastępcza Instytucjonalną pieczę zastępczą, zgodnie z art. 93 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej tworzą: placówki opiekuńczo wychowawcze, regionalne placówki opiekuńczo wychowawcze, interwencyjne ośrodki preadopcyjne. Do zadań własnych powiatu należy prowadzenie placówek opiekuńczo-wychowawczych o charakterze rodzinnym, socjalizacyjnym, interwencyjnym lub specjalistycznoterapeutycznym, które zgodnie z w/w ustawą zapewniają opiekę i wychowanie dzieciom powyżej 10 roku życia. W strukturze jednostek organizacyjnych Powiatu znajduje się jedna placówka opiekuńczowychowawcza Dom Dziecka w Sulęcinie dla 14 dzieci, wraz z 2 miejscami interwencyjnymi. W roku 2014 w placówce przebywało 22 dzieci, w tym 5 rodzeństwa. Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w placówce w roku 2014 wyniósł 3218zł. Tabela 6. Liczba dzieci przyjętych do placówki opiekuńczo-wychowawczej Dom Dziecka w Sulęcinie w latach 2012 2014 LICZBA DZIECI PRZYJĘTYCH DO PLACÓWKI OPIEKUŃCZO WYCHOWAWCZEJ DOM DZIECKA W SULĘCINIE Rok 2012 2013 2014 Liczba dzieci 12 11 3 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 12 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 13

Z powodu braku miejsc w placówce opiekuńczo-wychowawczej na terenie naszego powiatu konieczne było umieszczanie w 2013 roku 1 dziecka w placówce w innym powiecie. Na dzień 31.12.2014 r. w placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie innych powiatów umieszczonych było 4 dzieci pochodzących z powiatu sulęcińskiego. Wykres 3. Liczba dzieci przebywających w placówkach opiekuńczowychowawczych poza powiatem w latach 2012-2014. 11 12 19 Rok 2012 Rok 2013 Rok 2014 Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej poza powiatem sulęcińskim w 2014 r. wynosił od 2.662 zł w Powiecie Niżańskim do 5.089 zł w Mieście Białystok. Z tego tytułu w 2014 r. powiat poniósł wydatki w łącznej wysokości 310.526,39zł. Poniższa tabela przedstawia jak kształtowały się wydatki na utrzymanie dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych poza powiatem na przełomie trzech ostatnich lat. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 13 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 14

Tabela 7. Koszty utrzymania dziecka w placówce opiekuńczo wychowawczej Koszt utrzymania dziecka w placówce opiekuńczo wychowawczych w zł Rok 2012 2013 2014 Łączne roczne wydatki Powiatu Sulęcińskiego na utrzymanie dzieci w placówkach opiekuńczo - wychowawczych 695 045,19 414 865,24 310 526,39 Koszt opieki rodzinnej w przeliczeniu na jednego wychowanka, jest znacznie niższy niż opieki instytucjonalnej, nie mówiąc już o niepodważalnej przewadze opieki rodzinnej, jeżeli chodzi o lepsze warunki prawidłowego rozwoju i wychowania dzieci. Z tych dwóch względów należy wspierać i rozwijać wszelkie formy rodzicielstwa zastępczego. 3.3. Usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej Osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletniości, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczoterapeutyczną, w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu przyznaje się pomoc na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie i zagospodarowanie; Jednym z największych problemów osób usamodzielnianych, opuszczających pieczę zastępczą, jest trudność w pozyskaniu we własnym zakresie mieszkania i tym samym stworzenia sobie odpowiednich warunków mieszkaniowych. Ponadto osoby te cechują się często biernością, niechęcią do zmian w swoim życiu, niejednokrotnie zbyt niską motywacją do zdobywania wykształcenia lub kwalifikacji zawodowych. Okoliczności te w istotny sposób utrudniają realizację programów usamodzielnienia. Dlatego celowe jest podejmowanie działań wspierających proces usamodzielnienia, aby mógł on przebiegać w szerszym zakresie i w bardziej efektywny sposób, umożliwiający młodym osobom rozpoczęcie samodzielnego życia. W Powiecie Sulęcińskim w 2014 r. pomoc w procesie usamodzielnienia udzielona była 6 pełnoletnim wychowankom opuszczającym placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz 4 pełnoletnim wychowankom opuszającym rodziny zastępcze. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 14 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 15

Tabela 8 przedstawia ilość usamodzielniających się pełnoletnich wychowanków opuszczających zarówno rodziny zastępcze, jak i placówki opiekuńczo-wychowawcze. Tabela 8. Liczba usamodzielniających się pełnoletnich wychowanków opuszczających zastępcze formy opieki w roku 2014 LICZBA PEŁNOLETNICH WYCHOWANKÓW OPUSZCZAJĄCYCH ZASTĘPCZE FORMY OPIEKI KORZYSTAJĄCYCH Z FORMY POMOCY PIENIĘŻNEJ Rok 2014 Zastępcze formy opieki placówki opiekuńczo wychowawcze rodziny zastępcze pomoc na kontynuowanie nauki 4 8 pomoc na usamodzielnienie 6 4 pomoc rzeczowa na zagospodarowanie 4 2 Udzielona pomoc dla wychowanków opuszczających zastępcze formy opieki, w tym wysokość oraz formę udzielanej pomocy przedstawia tabela 8. Tabela 9. Koszty poniesione przez Powiat Sulęciński na usamodzielniających się wychowanków opuszczających zastępcze formy opieki w roku 2014 KOSZTY PRZEZNACZONE NA POKRYCIE POMOCY PIENIĘŻNEJ DLA WYCHOWANKÓW USAMODZIELENIAJĄCYCH SIĘ OPUSZCZAJĄCYCH ZASTĘPCZE FORMY OPIEKI w zł 2014 Rok placówki opiekuńczo - wychowawcze rodziny zastępcze pomoc na kontynuowanie nauki 12.376,10 40.870,16 pomoc na usamodzielnienie 39.600,00 14.850,00 pomoc na zagospodarowanie 5.978,58 3.000,00 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 15 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 16

3.4. Dochody Powiatu środki finansowe poniesione przez gminy za pobyt dzieci w pieczy zastępczej Od 1.01.2012 r. gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki w wysokości: 1) 10% wydatków na opiekę i wychowania dziecka w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 2) 30% wydatków na opiekę i wychowania dziecka w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 3) 50% wydatków na opiekę i wychowania dziecka w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej; Poniższa tabela przedstawia dochody Powiatu Sulęcińskiego środki finansowe poniesione przez gminy za pobyt dzieci w pieczy zastępczej. Tabela 10. Dochody Powiatu Sulęcińskiego środki finansowe poniesione przez gminy za pobyt dzieci w pieczy zastępczej. Wyszczególnienie 2012r. 2013r. 2014r. Dzieci przebywające w rodzinach 3 419,24 28 068,45 74 148,54 zastępczych Dzieci przebywające w placówkach opiekuńczowychowawczych 10 691,97 70 402,63 129 863,21 Razem dochody 14 111,21 98 471,08 204 011,75 Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 16 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 17

IV. Cele programu pieczy zastępczej Głównym celem Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Sulęcińskim na lata 2015-2017 jest rozbudowanie i wspieranie istniejącego systemu pieczy zastępczej rodzinnej i instytucjonalnej, ze szczególnym uwzględnieniem pieczy rodzinnej oraz organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym pieczę zastępczą. Dążenie do jego osiągnięcia, odbywać się będzie poprzez realizację celów szczegółowych, w których zawarte są jasno określone działania wraz ze sposobem ich realizacji. Harmonogram działań dotyczących rozwoju pieczy zastępczej na lata 2015 2017 L.p. Cel szczegółowy Zadania do realizacji Sposoby realizacji działań Realizator 1. Rozwój i wsparcie rodzinnej pieczy zastępczej 1.1.Promowanie w środowisku lokalnym zastępczych form opieki. 1.1.1.Audycje, ulotki, artykuły w: prasie, radiu, telewizji, Internecie, a także organizowanie imprez rodzinnych, konferencji itp. 1.1.2.Indywidualne spotkania i rozmowy z osobami zainteresowanymi tworzeniem pieczy zastępczej. PCPR Sulęcin 1.2.Zwiększenie liczby rodzin zastępczych zawodowych oraz innych form rodzinnej pieczy zastępczej 1.2.1.Organizowanie szkoleń dla kandydatów na rodziców zastępczych, 1.2.2.Tworzenie rodzinnych form pieczy zastępczej (rodziny zastępcze niezawodowe, zawodowe i rodzinne domy dziecka), 1.2.3.Rozwój współpracy lokalnych instytucji działających na rzecz rodziny mającej na celu pozyskiwanie kandydatów do sprawowania zastępczych form opieki. PCPR Sulęcin Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 17 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 18

1.3.Upowszechnianie roli i znaczenia rozwoju rodzinnych zastępczych form opieki. 1.3.1 Promowanie zastępczych form opieki podczas organizowanych imprez okolicznościowych w powiecie sulęcińskim. PCPR Sulęcin 1.4 Pomoc rodzinom zastępczym w regulowaniu sytuacji prawnej umieszczonych u nich dzieci. 1.4.1. Zapewnienie pomocy prawnej, psychologicznej, 1.4.2 Współpraca z kuratorami sądowymi w zakresie uregulowania sytuacji prawnej dziecka. PCPR Sulęcin Zespół ds. pieczy zastępczej 1.5. Zgłaszanie dzieci z uregulowaną sytuacją prawną do ośrodków adopcyjnych, w celu poszukiwania dla nich rodzin przysposabiających. 1.5.1. Współpraca z ośrodkami adopcyjno opiekuńczymi, Regionalnym Ośrodkiem Polityki Społecznej. PCPR Sulęcin Zespół ds. pieczy zastępczej, rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka 2. Wsparcie rodzin zastępczych funkcjonujących na terenie powiatu 2.1. Pomoc dzieciom umieszczonym w pieczy zastępczej oraz osobom tworzącym rodzinną pieczę zastępczą w przezwyciężaniu problemów związanych z opieką nad małoletnimi przebywającymi pod ich 2.1.1.Zapewnienie rodzinom bezpłatnej pomocy psychologicznej, pedagogicznej, socjalnej i prawnej, 2.1.2. Udzielanie rodzinom świadczeń finansowych obligatoryjnych i fakultatywnych, 2.1.3. Organizowanie grupy wsparcia dla osób tworzących rodzinną pieczę zastępczą oraz rodzin pomocowych, 2.1.4. Wspieranie rodzin zastępczych oraz prowadzących PCPR Sulęcin, ośrodki pomocy społecznej, instytucje specjalistyczne Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 18 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 19

opieką. rodzinne domy dziecka przez wolontariuszy, 2.1.5. Udzielanie informacji o instytucjach świadczących pomoc na rzecz rodziny, informowanie o możliwościach poprawy życia zgodnie z potrzebami i przysługującymi rodzinom prawami, 2.1.6. Rozwój pracy zespołowej na rzecz dziecka i rodziny (koordynator rodziny, asystent rodziny, rodziny pomocowe i In.), 2.1.7. Współpraca z ośrodkami pomocy społecznej, sądem rodzinnym, organizacjami pozarządowymi w zakresie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej, w tym przezwyciężaniu problemów opiekuńczo wychowawczych, 2.1.8. Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi lokalnie na rzecz dziecka i rodziny, 2.1.9.Organizowanie szkoleń podnoszących kwalifikacje istniejących rodzin zastępczych i prowadzących rodzinne domy dziecka. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 19 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 20

3. Wspieranie procesu usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej 3.1. Objęcie wsparciem usamodzielnianych wychowanków rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej. 3.1.1.Przyznawanie pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie oraz pomocy na zagospodarowanie. 3.1.2. Umożliwienie zamieszkania usamodzielnianym wychowankom w mieszkaniach chronionych oraz pomoc w uzyskaniu mieszkania z zasobów gminy. PCPR Sulęcin 3.1.3. Pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, motywowanie do aktywnego poszukiwania pracy i pomoc w zakresie przygotowania do wejścia na rynek pracy. 3.1.4.Podnoszenie przez usamodzielnianych wychowanków kwalifikacji zawodowych oraz kompetencji społecznych przez uczestnictwo w kursach i szkoleniach. 3.1.5. Zwiększona częstotliwość indywidualnych spotkań z usamodzielnianymi wychowankami i prowadzenie z nimi pracy socjalnej 4. Podniesienie jakości świadczonych usług na terenie powiatu sulęcińskiego w zakresie pomocy dziecku i rodzinie 4.1.Uświadomienie pracownikom pomocy społecznej istotności skali problemu, 4.1.1. Organizowanie i finansowanie szkoleń, kursów; 4.1.2. Organizowanie i finansowanie spotkań, konferencji, PCPR Sulęcin Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 20 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 21

VI. Zakładane rezultaty realizacji programu 1. Zwiększenie świadomości społeczności lokalnej odnośnie wartości rodziny poprzez podejmowanie działań profilaktycznych i promujących środowisko rodzinne, 2. Postrzeganie rodzin zastępczych jako wspierających system pomocy społecznej, 3. Wzrost liczby rodzin zastępczych niezawodowych, zawodowych i rodzinnych domów dziecka, 4. Diagnoza i szkolenie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzącego rodzinny dom dziecka, 5. Wsparcie istniejących rodzin zastępczych, 6. Zmniejszenie liczby dzieci umieszczanych w instytucjonalnej pieczy zastępczej, 7. Wzrost liczby dzieci powracających do rodzin naturalnych, 8. Wzmocnienie systemu wsparcia dla rodzin zagrożonych bezradnością opiekuńczo wychowawczą oraz rodzin dysfunkcyjnych 9. Kompleksowe wsparcie osób usamodzielnianych opuszczających zastępcze formy opieki. 10. Zwiększenie jakości oferowanych usług przez kadrę wykonującą zadania na rzecz rozwoju pieczy zastępczej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 21 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 22

VII. Limit rodzin zastępczych zawodowych na lata 2015-2017 Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadza obowiązek planowania i limitowania rodzin zastępczych funkcjonujących w powiecie. Na podstawie analizy danych dotyczących funkcjonowania pieczy zastępczej, informacji gmin na temat zagrożeń w środowiskach rodzin biologicznych, wieloletniego doświadczenia w zakresie umieszczania dzieci w pieczy zastępczej, uwzględniając realne możliwości finansowe powiatu, ustala się limit rodzin zastępczych zawodowych na lata 2015 2017, jak w poniższej tabeli. Tabela 8. Limit nowych rodzin zastępczych zawodowych Rok Liczba nowych rodzin zastępczych zawodowych 2015 1 2016 1 2017 1 Założone limity mogą ulec zmianie w zależności od aktualnych potrzeb, zmieniającej się sytuacji oraz posiadanych środków finansowych. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 22 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 23

VIII. Źródła finansowania programu Źródłem finansowania zadań Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015 2017 będą środki finansowe: z budżetu powiatu sulęcińskiego, z budżetu Państwa w ramach dotacji na dofinansowanie zadań własnych, z budżetów samorządów gminnych, zobowiązanych do współfinansowania pobytu dzieci w pieczy zastępczej, z budżetów innych powiatów, zobowiązanych do zwrotu wydatków za dzieci umieszczone w pieczy zastępczej na terenie powiatu sulęcińskiego, z odpłatności rodziców biologicznych, ze środków Unii Europejskiej, głównie z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, z dotacji i środków pochodzących z innych źródeł. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 23 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 24

IX. Monitoring i ewaluacja programu Monitoring programu będzie miał na celu pomiar postępu, systematyczne kontrolowanie, czy wszystkie zaplanowane czynności przebiegają zgodnie z planem na każdym etapie realizacji projektu. Monitorowanie Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Sulęcińskim na lata 2015 2017 odbywać się będzie na podstawie sporządzanej sprawozdawczości z wykonania zadań oraz analizy zbieranych informacji nt. realizacji kierunków działań ujętych w Programie. Informacje te przedkładane będą Radzie Powiatu w corocznym sprawozdaniu z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie. Ewaluacja programu będzie przebiegała poprzez zbieranie, analizę i interpretację danych. Uzyskane dane pozwolą na ocenę wartości programu oraz pomogą w dalszym planowaniu, realizacji i rozwoju jego działań. Ewaluacja pozwoli na sprawdzenie efektywności i skuteczności przyjętych założeń oraz sposobu wydatkowania środków przeznaczonych na realizację programu. Ewaluacja będzie skupiać się na ocenie projektu w kontekście osiągnięcia celów i wypracowanych rezultatów. Monitoring i ewaluacja odbywać się będzie na bieżąco poprzez współpracę z rodzinami zastępczymi, instytucjami pomocy społecznej, szkołami, sądami i innymi organizacjami zaangażowanymi w realizację Programu oraz poprzez określenie potrzeb dotyczących wsparcia rodzin zastępczych i dzieci przebywających w pieczy zastępczej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 24 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 25

X. Zakończenie Od momentu wejścia w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, czyli od roku 2012 systematycznie wzrasta liczba dzieci umieszczanych w pieczy zastępczej. W związku z powyższym konieczne jest podejmowanie działań przez Gminy na rzecz pracy z rodziną zmierzających do utrzymania dziecka w rodzinie oraz wzrostu liczby rodzinnych form pieczy zastępczej, jako tych najbardziej przyjaznych dziecku. Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na lata 2015-2017 wyznacza nowe kierunki działania oraz zakłada kontynuację działań uznanych za potrzebne i wartościowe. Uwidocznia on również, że forma opieki zastępczej powinna respektować prawo dziecka do stabilnego środowiska wychowawczego, do utrzymania osobistych kontaktów z rodziną, w tym powrotu do rodziny naturalnej. Dziecku, które musi znaleźć się poza rodziną należy stworzyć dogodne warunki najbardziej zbliżone do rodzinnych, niezależnie na jak długo trafia do innych form opieki zastępczej. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie stworzyło powyższy program tak, aby móc skutecznie i efektywnie pomagać dziecku i rodzinie, która jest podstawową komórka społeczeństwa. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sulęcinie Strona 25 Id: D1D32EFB-A8D7-4C9E-A654-4CEB7D7EE240. Podpisany Strona 26