Testowanie nowych rozwiązań technicznych przy rekultywacji Jeziora Parnowskiego Mgr inż. Katarzyna Pikuła 04.11.2011 r. Koszalin
Teren badań Powierzchnia: 55,1 ha Objętość: 2395 tys. m 3 Głębokość max.: 9,2 m Głębokość średnia: 4,3 m Długość linii brzegowej: 4425 m
Podatność jeziora na degradację Ocena jeziora podatność na degradację wg Systemu Oceny Jakości Jezior Głębokość średnia 4,3 3 Objętość jeziora / długość linii brzegowej 0,54 4 Stratyfikacja wód 0 4 Powierzchnia dna czynnego / objętość epilimnionu 0,2 3 Wymiana wody (%) 35 2 Współczynnik Schindlera 1,6 1 Zagospodarowanie zlewni bezpośredniej 60% gruntów ornych 3 Średnia 2,86 Kategoria III jezioro bardzo podatne na degradację
W wrześniu 2010 rozpoczął się montaż aeratora firmy Polimat Eko Od czasu zainstalowania urządzenia Jezioro Parnowskie poddane jest zabiegowi rekultywacji z wykorzystaniem sztucznej cyrkulacji wody i napowietrzaniu pulwerazycyjnemu.
Napowietrzenie wody Zasada działania Pobór wody z głębokości 3 m Odprowadzenie napowietrzonej wody do głęboczka
Analizy fizykochemiczne Analizy wody temperatura zawartość tlenu rozpuszczonego nasycenie wody tlenem widoczność ph potencjał oksydo-redukcyjnego konduktancja BZT 5 zawartość azotu: amonowego N-NH 4 azotanowego (V) azotynowego (III) Kjeldahla ogólnego ortofosforanów fosforu ogólnego chlorofilu-a
Głębokość [m] Głębokość [m] 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Temperatura [ C] 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 Profile termiczne na stanowisku 1 w 2010 r. kwiecień 2010 maj 2010 czerwiec 2010 lipiec 2010 sierpień 2010 wrzesień 2010 listopad 2010 Profile termiczne na stanowisku 1 w 2011 r. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Temperatura [ C] 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 marzec 2011 kwiecień 2011 maj 2011 czerwiec 2011 lipiec 2011 sierpień 2011 wrzesień 2011 październik 2011
Głębokość [m] Głębokość [m] 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tlen [mg/l] 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 Profile tlenowe na stanowisku 1 w 2010 r. kwiecień 2010 maj 2010 czerwiec 2010 lipiec 2010 sierpień 2010 wrzesień 2010 listopad 2010 Profile tlenowe na stanowisku 1 w 2011 r. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Tlen [mg/l] 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 marzec 2011 kwiecień 2011 maj 2011 czerwiec 2011 lipiec 2011 sierpień 2011 wrzesień 2011 październik 2011
Pobór prób w marcu 2011 r.
Głębokość [m] Widoczność krążka Secchiego [m] 0 Miesiąc III IV V VI VII VIII IX X XI 0,5 1 1,5 2 2,5 3 2010 2011
Stężenie Stężenie chlorofilu-a w warstwie powierzchniowej [µg/l] 40 35 30 25 20 15 10 5 0 III IV V VI VII VIII IX X XI Miesiąc 2010 2011
Potencjał redox przy dnie [mv] 350 250 150 50-50 III IV V VI VII VIII IX X XI -150-250 2010 2011
Stężenie N-NH4 przy dnie [mg/l] 12 10 8 6 4 2 0 III IV V VI VII VIII IX X XI 2010 2011
Stężenie N-NO3 przy dnie [mg/l] 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 III IV V VI VII VIII IX X XI 2010 2011
Stężenie P-PO4 przy dnie [mg/l] 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 III IV V VI VII VIII IX X XI 2010 2011
Badania osadów dennych W celu określenia zawartości fosforu w osadach dennych zastosowano metodę frakcjonowania sekwencyjnego zaproponowaną przez Psennera. Na jej podstawie wyróżnia się następujące frakcje fosforu: NH 4 Cl P - fosfor w wodzie interstycjalnej (śródosadowej), luźno związany, zaadsorbowany na powierzchni (np. Fe i CaCO 3 ), bezpośrednio dostępny; BD P (bicarbonate/dithionite) - fosfor związany z FeOOH i Mn, połączenia wrażliwe na zmiany potencjału redox, fosfor wydzielany z osadów w warunkach beztlenowych; NaOH P - fosfor związany z tlenkami metali, głównie Al i Fe, OH wymienny, rozpuszczalny w zasadach, częściowo organiczny; HCl P - fosfor związany z węglanami i Ca, fosfor apatytowy, śladowo zhydrolizowany fosfor organiczny; fosfor rezydualny - organiczny i refrakcyjny, trudno uwalniany. SRP fosfor rozpuszczony reaktywny (soluble reactive P) NRP fosfor niereaktywny (non reactive P)
Frakcje fosforu na stanowisku 1 2010 r. war. 0-2 cm war. 2-5 cm war. 5-10 cm war. 10-15 cm war. 15-20 cm war. 0-2 cm war. 2-5 cm war. 5-10 cm war. 10-15 cm war. 15-20 cm war. 0-2 cm war. 2-5 cm war. 5-10 cm war. 10-15 cm war. 15-20 cm jesień lato wiosna 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 NH4Cl SRP NH4Cl NRP BD SRP BD NRP NaOH SRP NaOH NRP HCl SRP HCl NRP P rezydualny
Frakcje fosforu na stanowisku 1 2011 r. war. 0-2 cm war. 2-5 cm war. 5-10 cm war. 10-15 cm war. 15-20 cm lato war. 0-2 cm war. 2-5 cm war. 5-10 cm war. 10-15 cm war. 15-20 cm wiosna 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 NH4Cl SRP NH4Cl NRP BD SRP BD NRP NaOH SRP NaOH NRP HCl SRP HCl NRP P rezydualny
Frakcje fosforu lato 2011 r. st. 1 war. 0-2 cm st. 1 war. 2-5 cm st. 1 war. 5-10 cm st. 1 war. 10-15 cm st. 1 war. 15-20 cm st. 2 war. 0-2 cm st. 2 war. 2-5 cm st. 2 war. 5-10 cm st. 2 war. 10-15 cm st. 2 war. 15-20 cm st. 3 war. 0-2 cm st. 3 war. 2-5 cm st. 3 war. 5-10 cm st. 3 war. 10-15 cm st. 3 war. 15-20 cm 1 2 3 0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0 18,0 20,0 NH4Cl SRP NH4Cl NRP BD SRP BD NRP NaOH SRP NaOH NRP HCl SRP HCl NRP P rezydualny
Stan ekologiczny Jeziora Parnowskiego w 2010 r. Wskaźnik Jedn. IV V VI VII VIII IX Średnia Ocena Wskaźniki biologiczne Chlorofil-a (warstwa powierzchniowa) Przeźroczystość widzialność krążka Secchiego Tlen rozpuszczony nad dnem w okresie letnim Średnie nasycenie hypolimnionu tlenem w okresie letnim μg/l 6 6 2 29 19 38 16,7 V II Wskaźniki fizyko-chemiczne m 1,3 1,0 0,9 0,8 0,8 0,8 0,9 >II >II mg O 2 /l - - 0,04 0,76 1,80 0,49 0,77 >II % - - 0,04 0,76 1,80-0,87 >II - Przewodność w 20 C μs/cm 316 326 - - - - 321 I-II mg Azot ogólny (w.p.) 2,27 1,65 1,61 2,58 1,74 1,06 1,82 >II >II N/l Fosfor ogólny (w.p.) mg P/l 0,85 0,47 0,16 0,38 0,40 0,39 0,44 >II >II Ocena Stan zły / umiarkowany
Stan ekologiczny Jeziora Parnowskiego w 2011 r. Wskaźnik Jedn. III IV V VI VII VIII Średnia Ocena Wskaźniki biologiczne Wskaźnik Jedn. 08.03. 05.04. 08.05. 06.06. 12.07. 08.08.10 17.09.10 Średnia Ocena Chlorofil-a (warstwa μg/l Wskaźniki 12 3 biologiczne 8 2 5 39 11,5 IV II Chlorofil-a powierzchniowa) (warstwa μg/l powierzchniowa) Wskaźniki fizyko-chemiczne Wskaźniki fizyko-chemiczne Przeźroczystość Przeźroczystość widzialność widzialność krążka m 2,2 2,2 1,4 1,2 1,2 1,0 1,5 >II I krążka Secchiego Tlen rozpuszczony nad dnem mg Tlen rozpuszczony nad mg w okresie letnim 2 /l - - - - 0,21 0,64 0,93 > II dnem w okresie letnim O 2 /l Średnie nasycenie Średnie hypolimnionu nasycenie % tlenem hypolimnionu w okresie letnim % - - - 0,09 0,21-0,15 >II - tlenem Przewodność w okresie w 20 C letnim μs/cm Przewodność Azot ogólny (w.p.) w 20 C mg μs/cm N/l 316 284 288 292 - - 295 I-II Fosfor ogólny (w.p.) mg mg P/l Azot ogólny (w.p.) Ocena N/l 0,28 0,17 0,85 5,65 1,04 3,20 1,87 >II Stan umiarkowany >II Fosfor ogólny (w.p.) mg P/l 1,05 1,32 0,46 0,67 0,63 0,03 0,69 >II >II Ocena Stan niezadowalający / umiarkowany
Podsumowanie: zaobserwowano pozytywne zmiany m.in. wzrost przejrzystości (może mieć wpływ na zwiększenie udziału makrofitów) w warstwie naddenej na głęboczku zaobserwowano spadek zawartości fosforu ogólnego w osadach dennych oraz jego wzrost w toni wodnej w osadach dennych głównie przeważa frakcja NaOH NRP związana z obecnością i funkcjonowaniem mikroorganizmów znajdujących się w osadach stan ekologiczny jeziora w odniesieniu do roku ubiegłego jest niezmienny zaobserwowano przebudowę struktur troficznych w jeziorze i zanik masowych zakwitów sinicowych
Dziękuję za uwagę