Czy dziecko ma problemy z III migdałkiem? W wieku dziecięcym naturalnym zjawiskiem jest rozwój migdałka, znajduje się on na tylnej ścianie nosogardła. Między 2 a 5 rokiem życia ulega fizjologicznemu powiększeniu, a w wieku szkolnym stopniowo zanika. Jednak u pewnej grupy dzieci migdałki podniebienne i migdałek gardłowy mogą powiększyć się do znacznych rozmiarów. Najczęstszą przyczyną przerostu migdałka gardłowego są nawracające oraz przewlekłe stany zapalne górnych dróg oddechowych. Przerost migdałka gardłowego prowadzi do wielu niekorzystnych zmian. Powiększając się stale lub okresowo upośledza drożność nosa, co objawia się zaburzeniami w oddychaniu (dziecko oddycha przez usta, chodzi z otwartą buzią, przybierając gapowaty wyraz twarzy) oraz chrapaniem podczas snu. Oddychanie przez usta powoduje, że dziecko wdycha suche i zimne powietrze (w jamie nosa powietrze jest nawilżane i ogrzewane), przez co łatwiej dochodzi do infekcji w obrębie górnych dróg oddechowych. Dziecko oddychając przez usta ma słabiej rozwiniętą klatkę piersiową, a niedostateczna ilość tlenu niekorzystnie wpływa na jego centralny system nerwowy, (niedotlenienie mózgu) może być nadpobudliwe. Dzieci skarżą się na zaburzenia snu, mają kłopoty z zasypianiem, a noc jest niespokojna, pełna przebudzeń, chrapią w nocy. Senność dzienna jest przyczyną trudności z koncentracją i nauką. Zaburzenia oddychania wywołane przerostem migdałka trzeciego, mogą być przyczyną wad zgryzu, a także nieprawidłowości w uzębieniu. W przypadku ciągłego otwarcia ust (jak u osób oddychających przez usta) żuchwa obniża się i cofa, a na górny łuk zębowy działają tylko policzki i powodują jego zwężenie, co z kolei powoduje wysklepienie się podniebienia do góry. Oczywiście zwężenie górnego łuku zębowego sprawia, że zęby górne i dolne przestają do siebie pasować co oznacza powstanie wady zgryzu (najczęściej powstają zgryzy krzyżowe). Dodatkowo górne siekacze (jedynki i dwójki), na które nie działa z odpowiednią siłą mięsień wargi, wychylają się. Powiększony migdałek gardłowy uciska na ujścia trąbek słuchowych. Ich zamknięcie powoduje blokadę naturalnej drogi wentylacji jam bębenkowych oraz ewakuacji powstającej tam wydzieliny. Zaburzenia te objawiają się nawracającymi wysiękowymi zapaleniami uszu, przewlekłym zaleganiem płynu w jamach bębenkowych oraz wynikającym z tego niedosłuchem przewodzeniowym. Długotrwale zalegający w uchu środkowym płyn gęstnieje, prowadząc do pogłębiania się upośledzenia słuchu. Jakie są wskazania do usunięcia migdałka gardłowego? W patologicznym przeroście mogą zaistnieć wskazania do operacyjnego częściowego lub całkowitego usunięcia migdałków jako jedynego skutecznego sposobu leczenia. Wskazaniami do usunięcia migdałka gardłowego są: przerost migdałka upośledzający oddychanie przez nos (szczególnie w przypadkach snu z bezdechem); przerost migdałka upośledzający drożność trąbek słuchowych (z wysiękowym zapaleniem uszu); przerost migdałka upośledzający drożność ujść zatok obocznych nosa. W takim przypadku konieczne jest operacyjne usunięcie migdałka.
MIGDAŁEK GARDŁOWY A WADY WYMOWY Przy zwężonej górnej części jamy gardłowej z powodu zbyt dużych migdałków, zwłaszcza migdałka gardłowego występują zaburzenia mowy. Zaburzenia mowy polegają na zmianie jej dźwięczności. Mowa dzieci jest bezdźwięczna, nosowa. Dziecko przekształca głoski nosowe w ustne np.[ę] [e], [m] [b], [n] [d]. Powstałe wady zgryzu powodują złą artykulację głosek zębowych [s],[z],[c],[dz] najczęściej ich realizację międzyzębową. A wysokie wysklepienie podniebienia wadliwą artykulację głosek dziąsłowych [sz], [ż], [cz], [dż], [r], [l]. Kłopoty ze słuchem mogą częściowo lub całkowicie zaburzyć proces mowy lub spowodować szereg innych zmian w wymowie. Przerost migdałków podniebiennych prowadzi do zaburzeń fonacji, powoduje upośledzenie ruchomości podniebienia miękkiego, mowa jest mniej dźwięczna, niewyraźna. ZESTAW CWICZEŃ UŁATWIAJĄCYCH ODDYCHANIE I MÓWIENIE PRZED I PO USUNIĘCIU TRZECIEGO MIGDAŁKA Usunięcie III migdałka likwiduje przyczynę choroby, ale nie usuwa jej skutków. Wieloletni nawyk sprawia, że dziecko w dalszym ciągu: ma otwartą buzię oddycha ustami wysuwa język między zęby mówi wadliwie, niezrozumiale, nieestetycznie wymowa ma zabarwienie nosowe I. Ćwiczenia oddechowe przy mocno zaciśniętych zębach trzonowych i zamkniętych ustach mające na celu zlikwidowanie nosowania i nauczenie oddychania nosem 1. Równomierny wdech i wydech nosem zaczynamy od 3 wdechów i robimy przerwę (5 razy), potem zwiększamy do 4 (5, 6, 8, 10) oddechów (5 razy) Pomocne: Przytrzymywanie ustami paska papieru, plastikowego krążka, płytki itp. 2. Wydłużamy fazę wydechową wdech i wydech nosem w czasie wydechu mruczymy długo, mówimy spółgłoskę [m] (Uwaga! Nie dodawać samogłoski [y]). Pomocne: Mierzenie czasu mruczenia i zapisywanie wyników w tabeli patrz Załącznik 1
II. Ćwiczenia warg mające na celu wzmocnienie mięśni warg, nauczenie zamykania ust i zaciskania zębów trzonowych w czasie spoczynku, zlikwidowanie nawyku otwartej buzi. 1. Bardzo mocno zaciskamy zęby trzonowe i usta, potem zwalniamy napięcie warg, powracamy do stanu spoczynku (Uwaga! Nie otwieramy ust) 5 razy. 2. Nakładamy wargę górną na dolną i powracamy do stanu spoczynku 5 razy. 3. Nakładamy wargę dolną na górną i powracamy do stanu spoczynku 5 razy. 4. Ćwiczenie 2 i 3 na zmianę 5 razy. 5. Ćwiczenia z płytką przedsionkową /wsuwamy ją pod wargi, wargi obejmują ją zęby zaciśnięte /lekko pociągamy za kółko tak, aby nie wypadła 5 razy. 6. Dmuchamy przez słomkę usta obejmują słomkę, potem wciągamy powietrze przez słomkę przysysanie papierków, kulek z bibułki 5 razy. 7. Całuski wysuwamy ściągnięte wargi i cmokamy 5 razy + wierszyk: Przywitanie całuski Mamo, mamo Co, co, co? Jadą goście! No to co? Dzień dobry, dzień dobry! Cmok, cmok, cmok. III. Ćwiczenia języka mające na celu pionizowanie języka przez cofnięcie go od zębów 1. Kląskamy językiem /uśmiech 5 razy /ryjek 5 razy /uśmiech i ryjek na zmianę 5 razy 2. Przesuwamy czubkiem języka od wałka dziąsłowego za górnymi zębami po szwie podniebnym w głąb jamy ustnej i opuszczamy język 5 razy. 3. Rozcieramy językiem pokarm po podniebieniu cukierki krówki, gotowane ziemniaki, miód, masło orzechowe, marmolada, kasza manna itp. 4. Przytrzymujemy językiem przy podniebieniu tik taka, witaminę C, kostkę czekolady, wafelek widać naciągnięte wędzidełko pod językiem 5 razy. 5. Płuczemy gardło 5 razy. Proponowane ćwiczenia zaczerpnięte z.,,uczymy się poprawnej wymowy Ewy Sachajskiej WSiP, Warszawa 1981.
Załącznik 1 DATA TABELA REKORDÓW CZAS MRUCZENIA I II III NAJDŁUŻEJ