Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Petycji 3.8.2016 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja nr 1160/2009, którą złożył Werner Sandig (Niemcy), w sprawie budowy dwóch elektrowni wiatrowych w przygranicznym czeskim regionie Uścia nad Łabą i ich szkodliwych skutków dla środowiska pobliskich niemieckich rezerwatów przyrody Petycja nr 1246/2010, którą złożył Thomas Kirsten (Niemcy), w imieniu rady miasta Altenberg w południowo-wschodnich Niemczech, w sprawie naruszania prawodawstwa środowiskowego UE w związku z budową parku wiatrowego w pobliskim czeskim regionie przygranicznym Petycja nr 1501/2010, którą złożył Frank Legler (Niemcy), w imieniu Erzgebirgezweigverein Geising, z około 350 podpisami, w sprawie naruszania prawodawstwa środowiskowego UE w związku z budową farmy wiatrowej w pobliskim czeskim regionie przygranicznym 1. Streszczenie petycji nr 1160/2009 Składający petycję jest burmistrzem miejscowości Rechenberg-Bienenmühle i sprzeciwia się planowanej budowie dwóch elektrowni wiatrowych w przygranicznym czeskim regionie Uścia nad Łabą. Chodzi o 45 wiatraków o wysokości 150 metrów zlokalizowanych w bardzo bliskiej odległości (35 70 metrów) od terytorium Niemiec i pobliskiego rezerwatu przyrody Erzgebirge/Vogtland oraz obszaru siedlisk Oberes Freiberger Muldental i Waldgebiete bei Holzhau, uznanego za obszar specjalnej ochrony zgodnie z dyrektywą 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa. Ze względu na aspekty wizualne i hałas przedsięwzięcie będzie mieć także negatywne skutki dla krajobrazu, a w konsekwencji dla turystyki, stanowiącej ważne źródło dochodów miejscowej ludności. Składający petycję zwraca się zatem do Parlamentu Europejskiego o interwencję u właściwych władz czeskich w celu zapewnienia zatrzymania realizacji przedsięwzięcia i przestrzegania odnośnego CM\1102122.doc PE441.094v06-00 Zjednoczona w różnorodności
prawodawstwa unijnego. Streszczenie petycji nr 1246/2010 Składający petycję, który jest burmistrzem miasta Altenberg w południowo-wschodnich Niemczech, protestuje przeciwko planom budowy parku wiatrowego (25 wiatraków) w pobliskim czeskim regionie przygranicznym i podkreśla, że przedsięwzięcie to będzie miało szczególnie negatywny wpływ na chronione obszary Natura 2000 w Rudawach, a przede wszystkim na cietrzewia (Lyrurus tetrix i Tetrao tetrix), który podlega ochronie na mocy dyrektywy Rady 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa. Zaznacza on, że nie jest to pierwszy przypadek, w którym władze czeskie nie wdrażają prawodawstwa UE, i wspomina w związku z tym instalację paneli słonecznych oraz dwa wiatraki w pobliskich czeskich rejonach Moldava i Krupka. Składający petycję zwraca też uwagę na związane z tym przedsięwzięciem zagrożenie hałasem, który jest niebezpieczny dla zdrowia, a także na problemy, jakie stworzy ono dla miejscowej turystyki. Dlatego składający petycję wzywa Parlament Europejski do podjęcia działań w celu zapewnienia wstrzymania realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia, a także przestrzegania prawodawstwa unijnego w dziedzinie ochrony środowiska. Streszczenie petycji nr 1501/2010 Składający petycję, który jest przewodniczącym wymienionego wyżej stowarzyszenia, protestuje przeciwko planowanej budowie farmy wiatrowej w pobliskim czeskim regionie przygranicznym Fojtovice/Habartice i podkreśla, że przedsięwzięcie to będzie miało wyjątkowo negatywny wpływ na obszary chronione Natura 2000 w Rudawach, a przede wszystkim na liczne chronione gatunki ptaków. Składający petycję zwraca też uwagę na szkodliwy dla zdrowia wpływ hałasu, jaki wiąże się z tym przedsięwzięciem, a także na problemy, jakie spowoduje ono dla turystyki na tym obszarze. Dlatego składający petycję wzywa Parlament Europejski do podjęcia działań w celu zapewnienia wstrzymania realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia, a także przestrzegania prawodawstwa środowiskowego UE. 2. Dopuszczalność Petycja nr 1160/2009 została uznana za dopuszczalną dnia 27 listopada 2009 r. Petycja nr 1246/2010 została uznana za dopuszczalną dnia 19 stycznia 2011 r. Petycja nr 1501/2010 została uznana za dopuszczalną dnia 18 marca 2011 r. Zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji (art. 216 ust. 6 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 22 kwietnia 2010 r. Składający petycję wyraża sprzeciw w związku z planowaną budową dwóch elektrowni wiatrowych o 45 turbinach wiatrowych na granicy czesko-niemieckiej, a konkretnie jednej z nich Pastviny u Moldavy na terenie Rudaw w Republice Czeskiej, na granicy z obszarem specjalnej ochrony Waldgebiete bei Holzhau (Niemcy). Składający petycję opisuje chronione ptaki, nietoperze i inne ważne gatunki występujące w Naturpark Erzgebirge po niemieckiej stronie granicy. Podkreśla on też możliwe negatywne skutki dla tego atrakcyjnego obszaru i przemysłu turystycznego. W ramach projektu budowy elektrowni wiatrowej Pastviny u Moldavy przewiduje się budowę 20 turbin wiatrowych o mocy 3 MW PE441.094v06-00 2/2 CM\1102122.doc
każda (w sumie 60 MW). Prace budowlane będą obejmować: przebudowę 2000 m istniejącej drogi lokalnej, budowę kolejnych 6900 m drogi lokalnej oszerokości 4,5 m i położenie 10 000 m kabli. Przedsięwzięcie tej kategorii wymienione w załączniku 2 do dyrektywy OOŚ (85/337/EWG) 1 podlega procedurze ustalania zakresu oceny, w wyniku której podejmowana jest decyzja, czy będzie ono przedmiotem systematycznej oceny oddziaływania na środowisko. Składający petycję obawia się możliwych negatywnych skutków wizualnych przedsięwzięcia, które mogą spowodować poważne straty wprzemyśle turystycznym, od którego zależy przedmiotowy obszar. Składający petycję zwraca się do Parlamentu o zapewnienie przeprowadzenia procesu oceny zgodnie z dorobkiem prawnym w dziedzinie środowiska. Składający petycję wyjaśnia, że przedsięwzięcia są zlokalizowane na obszarze pierwotnie zamieszkałym przez skupionych w czterech wioskach Niemców, którzy zostali wywłaszczeni w 1945 r. Później obszar ten przekształcono w teren uprawny. Wraz z budową elektrowni wiatrowych chroniony obszar utraci swą wartość. Składający petycję nie widzi powodu, dla którego elektrownie wiatrowe mają być zlokalizowane na tym konkretnym obszarze, ponieważ w Republice Czeskiej jest dużo innych odpowiednich miejsc. Powstał ruch protestacyjny Gegenwind, mający na celu reprezentowanie interesów 1840 mieszkańców objętych oddziaływaniem elektrowni (30 lipca 2009 r.), zebrano już 3500 podpisów i przesłano skargę do czeskiego Ministerstwa Środowiska w Pradze. Ruch ten zainicjował też kampanię medialną, aby informować o swoim stanowisku. Zamierza on doprowadzić do ostatecznego odrzucenia przedsięwzięcia budowy elektrowni wiatrowej. W odniesieniu do elektrowni wiatrowej Pastviny u Moldavy ustalono, że procedura OOŚ została zainicjowana wraz z wydaniem w dniu 22 grudnia 2009 r. komunikatu o przedsięwzięciu przez administrację regionu Uście nad Łabą. Na podstawie wniosku strony niemieckiej uwzględniono ocenę oddziaływania transgranicznego. To dlatego administracja regionalna przekazała dokumentację bezpośrednio do Ministerstwa Środowiska Republiki Czeskiej w styczniu 2009 r. Uznano też, że przedmiotowe przedsięwzięcie może mieć negatywny wpływ na obszary Natura 2000, i złożono wniosek o przeprowadzenie odpowiedniej oceny. Jednak w ramach OOŚ należy uwzględnić ogólne korzyści związane z energią odnawialną, która zastępuje energię ze źródeł kopalnych, główną przyczynę zanieczyszczenia powietrza i zmiany klimatu. Postęp oceny można śledzić na następującej stronie internetowej: http://tomcat.cenia.cz/eia/detail.jsp?view=eia_cr&id=ulk524 Zgodnie z ogólną zasadą prawodawstwa UE państwa członkowskie są odpowiedzialne za wdrażanie prawa wspólnotowego, w tym przypadku dyrektywy OOŚ 85/337/EWG, konwencji z Espoo i dyrektywy siedliskowej 92/43/EWG 2, a w szczególności odpowiedniej oceny zapisanej w art. 6 ust. 3 tej dyrektywy. Komisja ma możliwość przeprowadzenia dochodzenia oraz zainicjowania postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego tylko w tych przypadkach, w których naruszane jest prawodawstwo unijne. W ramach procesu oceny oddziaływania na środowisko uwzględniono wniosek władz 1 Dz.U. L 175 z 5.7.1985, s. 40 48. 2 Dz.U. L 206 z 22.7.1992. CM\1102122.doc 3/3 PE441.094v06-00
niemieckich o rozpatrzenie możliwego transgranicznego oddziaływania przedsięwzięcia. Wzięto też pod uwagę potencjalny znaczące oddziaływanie na obszary Natura 2000. Wydaje się, że właściwe postępowanie prawne jest w toku, a jego wyniki nie są jeszcze dostępne. Należy zachęcić składającego petycję, by w celu uzyskania dalszych szczegółów skontaktował się z czeskim organem odpowiedzialnym za tę ocenę: Jaroslava Honová, dyrektor Departamentu OOŚ, Ministerstwo Środowiska Republiki Czeskiej, 100 10 Praga 10, Republika Czeska. 4. Dodatkowa odpowiedź Komisji (REV.) otrzymana dnia 27 marca 2013 r. Od czasu otrzymania petycji w 2009 r. Komisja bardzo uważnie śledziła rozwój przedsięwzięcia. Przedsięwzięcie jest nadal na etapie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ). Zgodnie z czeskimi przepisami ocena obejmuje też odpowiednią ocenę zgodnie z wymogami dyrektywy siedliskowej. Organem odpowiedzialnym za OOŚ jest czeskie ministerstwo środowiska. Opis wszystkich podjętych działań oraz odpowiednie dokumenty są dostępne w internecie za pośrednictwem czeskiego systemu informacji na temat OOŚ 1. Władze niemieckie zostały poinformowane o przedsięwzięciu w lipcu 2010 r. Przedsięwzięcie to jest sklasyfikowane pod względem prawnym jako objęte załącznikiem 2 do dyrektywy OOŚ 85/337/EWG. W związku z tym zostało poddane procedurze kontrolnej, ukończonej w 2010 r., w której określono zakres OOŚ, w tym odpowiednią ocenę skutków wywieranych na obszary Natura 2000. Dokumentację OOŚ, obejmującą badanie OOŚ i odpowiednią ocenę, opublikowano w 2012 r., umożliwiając zgłaszanie uwag przez społeczeństwo. W dniu 19 grudnia 2012 r. opublikowano ekspercki przegląd OOŚ, a społeczeństwo poproszono o ponowne zgłaszanie uwag do dnia 4 lutego 2013 r. W grudniu 2012 r. czeskie Ministerstwo Środowiska przesłało tłumaczenia na język niemiecki następującym niemieckim organom: - Sächsisches Staatministerium für Umwelt und Landwirtschaft, Drezno; - Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit, Berlin; - Landratsamt Mittelsachsen, Abteilung 23 Umwelt, Forst und Landwirtschaft, Freiberg; - Landratsamt Sächsische Schweiz-Osterzgebirge, Pirna. Odpowiednia ocena dotyczyła 14 obszarów Natura 2000 w Republice Czeskiej i Niemczech. W jej wyniku stwierdzono, że z uwagi na szereg środków zapobiegających i łagodzących przedsięwzięcie nie zagrozi integralności tych obszarów Natura 2000. W dniu 6 lutego 2013 r. w ośrodku kultury w mieście Dubí (Republika Czeska) zorganizowano publiczne konsultacje dotyczące przedsięwzięcia. W spotkaniu wzięło udział ok. 70 uczestników, w tym ok. 15 z Niemiec. Uczestnicy z Niemiec zgłosili zastrzeżenia do przedsięwzięcia, głównie w związku z nadmiernym hałasem powodowanym przez przedsięwzięcie oraz jego negatywnym wpływem na lokalną turystykę. Następnym etapem powinno być wydanie w marcu 2013 r. przez czeskie Ministerstwo Środowiska stanowiska w sprawie OOŚ, w którym należy odzwierciedlić sporządzoną dokumentację i zgłoszone uwagi. W oparciu o zakończone oceny kontynuowana będzie procedura zatwierdzania przedsięwzięcia, prowadząca do ewentualnego wydania zgody na jego realizację. W odpowiedzi na dodatkowe kwestie przywołane przez posła do Parlamentu Europejskiego 1 http://portal.cenia.cz/eiasea/detail/eia_mzp306 PE441.094v06-00 4/4 CM\1102122.doc
Petera Jahra na posiedzeniach Komisji Petycji w dniach 20 lutego i 20 marca 2013 r. Komisja ma następujące uwagi: - Mające zastosowanie prawodawstwo nie przewiduje, aby Komisja odgrywała rolę mediatora. - Komisja nie analizuje procedur OOŚ w toku, chyba że prowadzi dochodzenie w sprawie ewentualnego naruszenia prawodawstwa UE lub w kontekście wydania opinii na mocy art. 6 ust. 4 dyrektywy siedliskowej. Komisja nie otrzymała żadnych skarg dotyczących tego przedsięwzięcia. - Nie może być mowy o naruszeniu dyrektywy siedliskowej lub dyrektywy OOŚ, jeżeli przedsięwzięcie nie zostało zatwierdzone. - Jeżeli w następstwie zatwierdzenia przedsięwzięcia dana grupa działania lub władze krajowe stwierdzą konkretne naruszenie prawa UE, mogą wnieść skargę do Komisji. Na podstawie wszystkich dostępnych informacji Komisja nie może stwierdzić naruszenia prawodawstwa UE. 5. Dodatkowa odpowiedź Komisji (II) otrzymana dnia 30 października 2013 r. Składający petycje informują o elektrowniach wiatrowych i innych przedsięwzięciach (elektrowniach słonecznych) realizowanych po czeskiej stronie obszaru granicznego między Republiką Czeską a Niemcami na terenie Rudaw (niem. Erzgebirge/czes. Krušné hory). Przedsięwzięcia te dotyczą obszaru należącego do sieci Natura 2000 (OSO CZ0421005 Východní Krušné Hory). Składający petycje zwracają uwagę na kwestię zgodności tych przedsięwzięć z przepisami UE dotyczącymi ochrony środowiska, zwłaszcza odnośnie do oceny oddziaływania na środowisko (dyrektywa OOŚ 2011/92/UE) i ochrony przyrody (dyrektywa ptasia 2009/147/WE i dyrektywa siedliskowa 92/43/EWG). Petycje dotyczą następujących przedsięwzięć: elektrowni wiatrowej VTE Moldava składającej się z 18 turbin wiatrowych (każda o mocy 3MW), która ma powstać na zachód od Moldavy w bliskiej odległości od granicy; elektrowni wiatrowej VTE Habartice u Krupky w rejonie katastralnym Habartice u Krupky lokalizacja Fojtovická stráň składającej się z 2 turbin wiatrowych (2 x 2 MW), położonej na północ od rejonu Krupka i na wschód od rejonu Fojtovice; elektrowni słonecznych w pobliżu Moldavy. Komisja nie posiada informacji na temat żadnych innych przedsięwzięć, które byłyby istotne w przypadku tych petycji. Projekt budowy elektrowni wiatrowej VTE Moldava jest nadal w trakcie procedury mającej na celu wydanie zezwolenia na inwestycję (pozwolenia na budowę). Zintegrowaną OOŚ obejmującą odpowiednią ocenę skutków wywieranych przez to przedsięwzięcie na obszar Natura 2000 oraz ocenę oddziaływania transgranicznego zakończono w dniu 19 kwietnia 2013 r. oświadczeniem czeskiego Ministerstwa Środowiska. W oświadczeniu tym stwierdzono jedynie, że przedsięwzięcie wywiera niewielkie skutki na obszar Natura 2000. CM\1102122.doc 5/5 PE441.094v06-00
Wszelkie odpowiednie dokumenty są dostępne na stronie internetowej Czeskiej Agencji Informacji o Środowisku (CENIA), zarówno w języku czeskim, jak i niemieckim. 1 Procedurę przyznawania odstępstwa od czeskiej ustawy o ochronie środowiska (która w szerszym sensie jest równoważna z przepisami art. 12 dyrektywy siedliskowej dotyczącymi ochrony gatunków, lecz uwzględnia również krajowe gatunki chronione) zakończono w dniu 26 sierpnia 2013 r. Komisja otrzymała i zarejestrowała dwie skargi dotyczące tego przedsięwzięcia. W związku z analizą tych skarg Komisja dąży do uzyskania od władz czeskich w drodze procedury EU Pilot wyjaśnień odnośnie do kilku kwestii związanych z przestrzeganiem dyrektyw OOŚ i siedliskowej. Przedsięwzięcie dotyczące elektrowni wiatrowej VTE w rejonie katastralnym Habartice u Krupky lokalizacja Fojtovická stráň podlegało procedurze kontrolnej zakończonej w dniu 1 marca 2006 r. W procedurze tej nie potwierdzono żadnych znaczących negatywnych skutków wywieranych na obszar Natura 2000 ani oddziaływania transgranicznego. Odpowiednie dokumenty są dostępne na stronie internetowej jedynie w języku czeskim. 2 Komisja nie dysponuje dowodami potwierdzającymi, że to przedsięwzięcie, a także inne przedsięwzięcia na mniejszą skalę, takie jak elektrownie słoneczne w rejonie Krupka, wywierałyby znaczące negatywne skutki na obszary należące do sieci Natura 2000. Kwestia dotycząca łącznych skutków wszystkich omawianych przedsięwzięć została jednak również skierowana do wyjaśnienia przez władze czeskie w ramach wspomnianej wyżej procedury EU Pilot. Wnioski Komisja prowadzi obecnie dochodzenie w sprawie zgodności przedsięwzięcia dotyczącego elektrowni wiatrowej VTE Moldava z dyrektywami OOŚ, siedliskową i ptasią, i w tym celu w dniu 19 września 2013 r. zwróciła się w ramach procedury EU Pilot do władz czeskich o wyjaśnienia. Wśród poruszonych kwestii uwzględniono również ocenę łącznych skutków wywieranych przez tę elektrownię wiatrową wraz z innymi przedsięwzięciami, o których mowa w petycjach. 6. Dodatkowa odpowiedź Komisji (III) otrzymana dnia 30 marca 2016 r. Oczekuje się, że procedura zatwierdzania projektu elektrowni wiatrowej VTE Moldava zostanie zakończona w 2016 r. Obecnie procedura mająca na celu wydanie zezwolenia na inwestycję (pozwolenia na budowę) jest przerwana. Postępowanie odwoławcze dotyczące udzielenia odstępstwa od czeskiej ustawy o ochronie środowiska (która w szerszym sensie jest równoważna z przepisami art. 12 dyrektywy siedliskowej 3 ) przerwano do dnia 31 marca 2016 r. 1 http://portal.cenia.cz/eiasea/detail/eia_mzp306 2 http://portal.cenia.cz/eiasea/detail/eia_ulk187 3 Dyrektywa Rady 92/43/WE z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, Dz.U. L 206 z 22.7.1992. PE441.094v06-00 6/6 CM\1102122.doc
W tym czasie sądy czeskie mają rozpatrzyć skargi apelacyjne dotyczące odwołania planu przestrzennego. Władze czeskie poinformowały Komisję, że w postępowaniu odwoławczym dotyczącym udzielenia odstępstwa od czeskiej ustawy o ochronie środowiska zostaną rozpatrzone kwestie poruszone w drodze procedury EU Pilot. Dotyczy to głównie występowania gatunków docelowych (cietrzewia Tetrao tetrix) na obszarze, na którym ma stanąć elektrownia, co było głównym zastrzeżeniem zgłoszonym przez składającego petycję. Komisja pozostaje w kontakcie z władzami czeskimi, aby monitorować sytuację i zapewnić zakończenie procedury zatwierdzania projektu elektrowni wiatrowej VTE Moldava zgodnie z ustawodawstwem UE dotyczącym przyrody. 7. Dodatkowa odpowiedź Komisji (IV) otrzymana dnia 3 sierpnia 2016 r. Petycje nr 1160/2009, 1246/2010 i 1501/2010 Z informacji dostępnych Komisji wynika, że procedura zatwierdzania projektu elektrowni wiatrowej VTE Moldava mająca na celu uzyskanie zezwolenia na inwestycję (pozwolenia na budowę) nadal postępuje. Deweloper ponownie złożył wniosek o odstępstwo od czeskiej ustawy o ochronie środowiska. Szczegółowo rozwinął punkty, które zostały poruszone w decyzji czeskiego ministerstwa środowiska, dotyczącej odwołania poprzedniego odstępstwa wydanego w dniu 22 sierpnia 2013 r. przez urząd regionalny w Uście nad Łabą. Obecnie oczekiwana jest decyzja urzędu regionalnego w Uście nad Łabą, która będzie mogła zostać zaskarżona przez zainteresowane strony zgodnie z krajowymi wymogami procedury. Komisja nie uczestniczy bezpośrednio w krajowej procedurze zatwierdzania, ponieważ nie jest do tego uprawniona. Monitoruje jednak przebieg sprawy za pośrednictwem systemu EU Pilot i pozostaje w kontakcie z władzami czeskimi oraz składającymi petycję, aby zapewnić zakończenie procedury zatwierdzania zgodnie z ustawodawstwem unijnym, w tym z dyrektywą OOŚ i dyrektywą o ochronie przyrody. CM\1102122.doc 7/7 PE441.094v06-00
PE441.094v06-00 8/8 CM\1102122.doc