RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2013 ROKU

RYNEK PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2013 ROKU Toruń, marzec 2014 r.

SPIS TREŚCI WSTĘP... 1 NAJWAŻNIEJSZE CECHY RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO- POMORSKIM W 2013 ROKU... 2 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM... 5 1.1. Obsługa instytucjonalna i uwarunkowania prawne... 5 1.2. Sytuacja na rynku pracy w 2013 roku... 9 1.3. Fundusz Pracy... 16 1.3.1. Środki Funduszu Pracy przyznane według algorytmu... 16 1.3.2. Dodatkowe środki Funduszu Pracy przyznane z rezerwy Ministra Pracy i Polityki Społecznej... 17 1.3.3. Wydatki z Funduszu Pracy... 20 2. PROBLEMATYKA WSPÓŁTWORZENIA I REALIZACJI POLITYKI RYNKU PRACY... 22 2.1. Sejmik i Zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego... 22 2.2. Regionalny Plan Działań na Rzecz Zatrudnienia... 23 2.3. Wojewódzka Rada Zatrudnienia... 24 2.4.. Program Operacyjny Kapitał Ludzki... 25 2.4.1. Poprawa dostępu do zatrudnienia oraz wspierania aktywności zawodowej w regionie (Działanie 6.1)... 26 2.4.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia (Działanie 6.2)... 32 2.4.3. Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na terenach wiejskich (Działanie 6.3)... 33 2.4.4. Podsumowanie i ocena realizacji Priorytetu VI PO KL 33 3. INNE DZIAŁANIA NA RZECZ RYNKU PRACY REALIZOWANE PRZEZ WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W TORUNIU... 36 3.1. Działalność informacyjno promocyjna... 36 3.2. Badania i analizy rynku pracy... 40 3.2.1. Wyniki badań w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą... 40 3.3. Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej... 44 3.4. Zagraniczne i krajowe pośrednictwo pracy... 46 3.4.1. Zatrudnienie obywateli polskich za granicą... 46 3.4.2. EURES Europejskie Służby Zatrudnienia... 47 3.4.3. Krajowe pośrednictwo pracy działania ponadpowiatowe... 48 3.4.4. Agencje zatrudnienia... 49 3.4.5. Wykonywanie pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę... 50 3.4.6. Podsumowanie i ocena zadań związanych z pośrednictwem pracy... 51 3.5. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego... 51 3.6. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych... 53 4. AKTYWIZACJA BEZROBOTNYCH W POWIATOWYCH URZĘDACH PRACY... 54 4.1. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej... 54 4.1.1. Wolne miejsca zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej... 60

4.1.2. Wolne miejsca aktywizacji zawodowej... 63 4.2. Podjęcia pracy... 65 4.3. Szkolenie bezrobotnych... 70 4.4. Staż... 72 4.5. Przygotowanie zawodowe dorosłych... 73 4.6. Prace społecznie użyteczne... 74 4.7. Realizacja indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisanie kontraktu socjalnego... 76 4.8. Bezrobotni objęci Indywidualnym Planem Działania... 77 4.9. Poradnictwo zawodowe, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy... 78 5. STRUKTURA I BILANS BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM... 84 5.1. Bezrobotne kobiety... 84 5.2. Bezrobocie na wsi... 92 5.3. Osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki... 100 5.4. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn zakładu pracy... 104 5.5. Bezrobotni z prawem do zasiłku... 106 5.6. Bezrobotni w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 108 5.6.1. Bezrobotni do 25 roku życia... 112 5.6.2. Bezrobotni powyżej 50 roku życia... 118 5.6.3. Długotrwale bezrobotni... 126 5.6.4. Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych... 133 5.6.5. Bezrobotni bez doświadczenia zawodowego... 136 5.6.6. Bezrobotni bez wykształcenia średniego... 138 5.6.7. Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka... 141 5.6.8. Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia... 144 5.6.9. Bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia... 147 5.6.10. Bezrobotni niepełnosprawni... 149 5.6.11. Bezrobotni po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego... 155 5.7. Bezrobotni według wieku i wykształcenia... 155 5.8. Bezrobotni według stażu pracy i czasu pozostawania bez pracy... 157 5.9. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy... 159 5.10. Bezrobotni według zawodów i specjalności... 160 6. POSZUKUJĄCY PRACY... 152 TABELE... 165 ANEKS Wskaźniki aktywizacji wybranych grup bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2012 2013... 261

SPIS TABEL 1. Stan i struktura bezrobocia... 165 2. Bezrobotni zarejestrowani w powiatach województwa kujawsko-pomorskiego według płci... 166 3. Bezrobotni zarejestrowani oraz stopa bezrobocia... 167 4. Bezrobotni zarejestrowani napływ i wyrejestrowani odpływ w 2013 roku... 168 5. Bilans bezrobotnych w kolejnych miesiącach 2013 roku... 169 6. Bilans bezrobotnych ogółem w 2013 r. według powiatów... 170 7. Bilans bezrobotnych kobiet w 2013 r. według powiatów... 172 8. Bezrobotni posiadający prawo do zasiłku... 174 9. Bezrobotni zwolnieni z przyczyn zakładu pracy i zapowiedzi zwolnień oraz zwolnienia monitorowane w 2013 roku... 175 10. Zgłoszenia zwolnień z przyczyn dotyczących zakładu pracy według sekcji PKD 2007 w latach 2012 2013 roku... 176 11. Bezrobotni zamieszkali na wsi... 177 12. Bezrobotni zamieszkali na wsi według płci... 178 13. Bilans bezrobotnych zamieszkałych na wsi w 2013 r. według powiatów... 179 14. Bezrobotni oraz poszukujący pracy zamieszkali na wsi według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 181 15. Bezrobotni zamieszkali na wsi będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 182 16. Bezrobotne kobiety zamieszkałe na wsi będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 183 17. Wybrane kategorie bezrobotnych... 184 18. Osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy... 185 19. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy według powiatów... 186 20. Dynamika zmian wśród osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy w 2013 roku według powiatów... 187 21. Bezrobotni do 25 roku życia według powiatów... 188 22. Bilans bezrobotnych do 25 roku życia w 2013 r. według powiatów... 189 23. Osoby w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki w 2013 roku wg powiatów. 191 24. Bezrobotni, którzy ukończyli szkołę wyższą, do 27 roku życia w 2013 roku według powiatów... 192 25. Bezrobotni powyżej 50 roku życia według powiatów... 193 26. Bilans bezrobotnych powyżej 50 roku życia w 2013 r. według powiatów... 194 27. Długotrwale bezrobotni według powiatów... 196 28. Bilans długotrwale bezrobotnych w 2013 r. według powiatów... 197 29. Bezrobotni bez kwalifikacji zawodowych według powiatów... 199 30. Dynamika zmian wśród bezrobotnych bez kwalifikacji zawodowych w 2013 roku według powiatów... 200 31. Bezrobotni bez doświadczenia zawodowego według powiatów... 201 32. Dynamika zmian wśród bezrobotnych bez doświadczenia zawodowego w 2013 roku według powiatów... 202 33. Bezrobotni bez wykształcenia średniego według powiatów... 203 34. Dynamika zmian wśród bezrobotnych bez wykształcenia średniego w 2013 roku według powiatów... 204

35. Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka według powiatów... 205 36. Dynamika zmian wśród bezrobotnych kobiet, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka w 2013 roku według powiatów... 206 37. Bezrobotni samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia... 207 38. Dynamika zmian wśród bezrobotnych samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia w 2013 roku według powiatów... 208 39. Bezrobotni, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia... 209 40. Dynamika zmian wśród bezrobotnych, którzy po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia w 2013 roku według powiatów... 210 41. Bezrobotni niepełnosprawni według powiatów... 211 42. Niepełnosprawni bezrobotni i poszukujący pracy w 2013 roku według powiatów... 212 43. Bezrobotni po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego... 213 44. Dynamika zmian wśród bezrobotnych po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego w 2013 roku według powiatów... 214 45. Bezrobotni cudzoziemcy w 2013 roku według powiatów... 215 46. Dynamika zmian wśród bezrobotnych cudzoziemców w 2013 roku według powiatów.. 216 47. Osoby, które nabyły uprawnienia do dodatku aktywizacyjnego w wyniku podjęcia zatrudnienia w 2013 roku... 217 48. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej zgłoszone w 2013 roku według powiatów... 218 49. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej najczęściej zgłaszane do PUP w 2013 roku... 219 50. Szkolenie bezrobotnych, poszukujących pracy oraz pracowników w wieku 45 lat i powyżej w 2013 roku... 220 51. Szkolenia bezrobotnych według powiatów w 2013 roku... 221 52. Obszary zawodowe szkoleń w 2013 roku... 222 53. Staże bezrobotnych według powiatów w 2013 roku... 223 54. Obszary zawodowe, w których bezrobotni odbyli program stażu w 2013 roku... 224 55. Przygotowanie zawodowe dorosłych według powiatów w 2013 roku... 225 56. Obszary zawodowe, w których bezrobotni odbyli program przygotowania zawodowego w 2013 roku... 226 57. Prace społecznie użyteczne według powiatów w 2013 roku... 227 58. Bezrobotni, którzy rozpoczęli realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisali kontrakt socjalny według powiatów w 2013 roku... 228 59. Usługi poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w 2013 roku... 229 60. Osoby (z wyjątkiem młodzieży uczącej się do ukończenia 18 lat) korzystające z usług poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej w 2013 roku według powiatów... 230 61. Organizatorzy i uczestnicy szkoleń oraz zajęć aktywizacyjnych w zakresie aktywnego poszukiwania pracy (kluby pracy) w 2013 roku według powiatów... 231 62. Uczestnictwo w działaniach realizowanych w ramach projektów współfinansowanych z EFS w 2013 roku... 232 63. Bezrobotni objęci Indywidualnym Planem Działania w 2013 roku... 233 64. Bezrobotni według wieku... 234 65. Bezrobotni w powiatach według wieku... 235 66. Bezrobotni według poziomu wykształcenia... 236 67. Bezrobotni w powiatach według poziomu wykształcenia... 237

68. Bezrobotni według stażu pracy... 238 69. Bezrobotni w powiatach według stażu pracy... 239 70. Bezrobotni według czasu pozostawania bez pracy... 240 71. Bezrobotni w powiatach według czasu pozostawania bez pracy... 241 72. Bezrobotni oraz poszukujący pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 242 73. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 243 74. Bezrobotne kobiety będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy według czasu pozostawania bez pracy, wieku, poziomu wykształcenia i stażu pracy... 244 75. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy... 245 76. Bezrobotni w powiatach wg Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007)... 246 77. Bezrobotni województwa kujawsko-pomorskiego według wielkich grup zawodów... 248 78. Zawody najczęściej spotykane wśród bezrobotnych... 249 79. Poszukujący pracy w województwie kujawsko-pomorskim według powiatów... 250 80. Napływ i odpływ poszukujących pracy w 2013 roku... 251 81. Poszukujący pracy objęci Indywidualnym Planem Działania w 2013 roku... 252 82. Zarejestrowani poszukujący pracy w powiatach według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007)... 253 83. Środki Funduszu Pracy na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej (w tys. zł)... 255 84. Struktura wydatków Funduszu Pracy ogółem w 2013 roku według powiatowych urzędów pracy (w tys. zł)... 256 85. Struktura wydatków Funduszu Pracy na programy na rzecz promocji zatrudnienia w 2013 roku według powiatowych urzędów pracy (w tys. zł)... 258

1 WSTĘP Opracowanie pt. Rynek pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2013 roku charakteryzuje najważniejsze cechy wojewódzkiego rynku pracy oraz przedstawia dynamikę zmian dokonujących się w tej dziedzinie. Analiza zawiera także informacje o realizacji programów samorządu województwa zmierzających do poprawy sytuacji na lokalnych rynkach pracy. W zakresie informacji o strukturze i aktywizacji bezrobotnych wykorzystano dane ze sprawozdawczości sporządzanej przez powiatowe urzędy pracy w ramach realizacji Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2013. Wykorzystano również informacje przygotowane przez odpowiednie wydziały WUP. Opracowanie zawiera część opisową oraz zestawienie danych w ujęciu tabelarycznym. Źródłem wszystkich tabel i wykresów w części tabelarycznej są: MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy (wraz z załącznikami), MPiPS-02 Sprawozdanie o przychodach i wydatkach Funduszu Pracy oraz zestawienia własne Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. Tablice i wykresy zostały przygotowane metodą komputerowych zestawień i agregacji danych. Ze względu na elektroniczną technikę zaokrągleń, dane mogą nie sumować się do 100%. Analiza przygotowana została w Wydziale Badań i Analiz Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Toruniu. ADMITTANCE The publication Labour Market in Kujawsko-Pomorskie Voivodship in 2013 characterises major factors of regional labour market and shows a dynamic of changes achieving in this field. The analysis contains also information about realisation programmes of voivodship self government tending to improve a situation on the local labour markets. In range of information about structure and activation unemployed were used data from Powiat Labour Offices reports done within realisation decree of the Council of Ministers concern statistic research of public statistics on year 2013. Also information prepared by relevant departments of Voivodship Labour Office (WUP) was used. The publication contains written parts and combination of data in tables. The source of all tables and graphs in tables are: MPiPS-01 Report of labour market (with appendix), MPiPS-02 Report of incomes and expenditures from Labour Fund and Voivodship s Labour Office in Toruń own data. Tables and diagrams were made by computer s combinations and adding of data. With regard for adaptation computer calculation data can t be added to 100 per cent. The analysis was prepared by Department of Research and Analyses of Voivodship Labour Office in Toruń. Przy publikacji danych WUP prosimy o podanie źródła When publishing the WUP data please indicate the source

2 NAJWAŻNIEJSZE CECHY RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W 2013 ROKU 1. W 2013 roku w województwie kujawsko-pomorskim odnotowano w skali roku: dalszy wzrost (o 1,7%) liczby podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w systemie REGON (wobec wzrostu o 2,0% w roku 2012) i równocześnie spadek o 1,6% przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw (w poprzednim roku wystąpił w tym zakresie również spadek o 1,0%). 2. W końcu 2013 roku w regionie zarejestrowanych pozostawało 150 145 bezrobotnych. W porównaniu z końcem roku poprzedniego liczba bezrobotnych wzrosła o 1306 osób (0,9%). W tym samym czasie w Polsce liczba bezrobotnych zwiększyła się o 1,0%. Wzrost liczby bezrobotnych odnotowano w 17 powiatach: od 0,7% w powiecie nakielskim do 11,2% w powiecie radziejowskim. Spadek odnotowano w 6 powiatach: od 0,5% w powiecie inowrocławskim do 10,2% w Grudziądzu. 3. Wskaźnik stopy bezrobocia rejestrowanego (charakteryzujący udział bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo), w województwie kujawskopomorskim wyniósł w końcu 2013 roku 18,1% i był taki sam, jak w końcu poprzedniego roku (w tym samym czasie w Polsce wskaźnik stopy bezrobocia również się nie zmienił i w końcu grudnia 13 wyniósł 13,4%). Utrzymuje się duże zróżnicowanie w poziomie bezrobocia między powiatami: najniższy poziom stopy bezrobocia wystąpił w Bydgoszczy (8,8%) i Toruniu (10,2%), najwyższy w powiecie lipnowskim (29,1%) oraz włocławskim (28,0%). 4. Najważniejsze cechy regionalnego rynku pracy w 2013 roku, w odniesieniu do roku poprzedniego to: wzrost liczby nowych rejestracji bezrobotnych (o 5,5%) przy równoczesnym wzroście liczby bezrobotnych wyłączonych z ewidencji (o 10,5%); w 2013 roku w urzędach pracy zarejestrowało się 188 458 bezrobotnych, natomiast z rejestrów wyłączono 187 152 osoby; utrzymująca się podobnie jak w całym kraju struktura bezrobotnych pod względem cech społeczno-demograficznych: wśród bezrobotnych 93,5% (140 448 osób) stanowiły osoby posiadające status będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy (przed rokiem 92,5%); wzrost liczby bezrobotnych podejmujących zatrudnienie (o 18,0%, wobec spadku o 3,4% w roku 2012); wzrost ten dotyczył zarówno zatrudnienia niesubsydiowanego (o 18,5%), jak i zatrudnienia subsydiowanego (o 15,4%). W 2013 roku pracę podjęło łącznie 88 635 bezrobotnych; wzrost (o 16,8%) liczby wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej wpływających do PUP powiatowe urzędy pracy pozyskały 62 641 takich miejsc, wzrost dotyczył zarówno ofert na zatrudnienie niesubsydiowane (o 23,8%), jak i propozycji zatrudnienia subsydiowanego (o 4,7%) oraz wolnych miejsc aktywizacji zawodowej (o 12,8%);

3 spadek liczby osób przewidzianych do zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników: w 2013 roku pracodawcy 59 razy zgłaszali zamiar dokonania zwolnień z przyczyn dotyczących zakładu pracy, które miały objąć łącznie 1819 pracowników (o 46,6% mniej niż w roku poprzednim), jednakże liczba bezrobotnych zwolnionych z przyczyn zakładu pracy zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy wyniosła w końcu 2013 roku 6578 osób i była o 32,7% wyższa niż przed rokiem; udział tych osób w liczbie bezrobotnych ogółem wyniósł 4,4% (przed rokiem 3,3%); wzrost (o 22,3%) liczby klientów zainteresowanych korzystaniem z pomocy Centrów Informacji i Planowania Kariery Zawodowej; spadek (o 5,3%) liczby osób, które powróciły z zagranicy i zwróciły się do WUP z wnioskiem o zasiłek dla bezrobotnych; wzrost (o 28,3%) liczby rejestrowanych oświadczeń pracodawców o zamiarze powierzenia wykonywania pracy przez cudzoziemców bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę; spadek liczby wniosków dotyczących wypłat świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych: wnioski indywidualne oraz wykazy zbiorcze i uzupełniające obejmowały 1507 osób na kwotę wnioskowaną ok. 8242 tys. zł. 5. W 2013 roku na aktywizację zawodową bezrobotnych województwo kujawskopomorskie otrzymało z Funduszu Pracy środki w wysokości 248 871,6 tys. zł (o 27,9% więcej niż w roku 2012). Przyczyniło się to do wzrostu liczby bezrobotnych, którzy podjęli zatrudnienie subsydiowane oraz rozpoczęli uczestnictwo w innych formach aktywizacji (łącznie było to 42 838 osób, o 15,2% więcej niż w roku poprzednim). 6. Wydatki ogółem Funduszu Pracy w województwie kujawsko-pomorskim w roku 2013 wzrosły w odniesieniu do roku poprzedniego o 15,7% i wyniosły 555 192,9 tys. zł. Wzrost dotyczył wszystkich głównych rodzajów wydatków, ale najbardziej zwiększyła się kwota przeznaczona na programy na rzecz promocji zatrudnienia o 28,2%, natomiast kwota wydatków na zasiłki dla bezrobotnych (łącznie ze składkami) wzrosła o 6,7% 7. W 2013 roku w ramach Priorytetu VI PO KL w województwie kujawskopomorskim podpisano umowy na łączną kwotę 135 297 632,70 zł, co stanowi 97,94% założeń przyjętych w Planie działania na 2013 r. Udział w projektach rozpoczęło 19 779 osób, a zakończyło 17 027 osób. 8. W 2013 roku Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu realizował w partnerstwie z Powiatowymi Urzędami Pracy dwa własne projekty systemowe w ramach Priorytetu VI PO KL: Rynek Pracy pod Lupą trzyletni projekt (okres realizacji: styczeń 2011 grudzień 2013) mający na celu pozyskanie i upowszechnienie wiedzy na temat zapotrzebowania na pracowników o określonych zawodach i umiejętnościach oraz wiedzy o rynku szkoleniowym w regionie, poprzez prowadzenie

4 monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych oraz realizację badań pracodawców i rynku szkoleniowego; Przedsiębiorczość szansą na rozwój regionu kujawsko-pomorskiego projekt adresowany do 2500 bezrobotnych, chcących otworzyć własną firmę, w ramach którego zaplanowano wypłatę dotacji na podjęcie działalności gospodarczej oraz wsparcie dodatkowe w postaci szkoleń z zakresu ABC przedsiębiorczości (okres realizacji: czerwiec 2012 r. grudzień 2014 r.). Do końca 2013 r. w projekcie udział wzięło 2716 osób. 9. Utrzymywane i rozwijane były kontakty z instytucjami działającymi w sferze edukacji i rynku pracy (starostwa powiatowe, szkoły ponadgimnazjalne, instytucje szkolące w systemie pozaszkolnym, biura karier). 10. Mając na celu racjonalizację decyzji zawodowych osób bezrobotnych oraz innych potencjalnych uczestników rynku pracy (uczniowie i ich rodzice), przygotowano nowe wersje oraz aktualizowano opisy sytuacji na rynku pracy dla 289 zawodów. 11. Wojewódzka Rada Zatrudnienia w Toruniu (na podstawie informacji przygotowanych przez WUP) wydała 161 opinii nt. planowanych kierunków kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych regionu.

5 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FUNKCJONOWANIA RYNKU PRACY W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM 1.1. OBSŁUGA INSTYTUCJONALNA I UWARUNKOWANIA PRAWNE Instytucjonalną obsługą rynku pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2013 roku zajmowały się: Wojewódzki Urząd Pracy oraz 20 Powiatowych Urzędów Pracy. Wojewódzki Urząd Pracy wykonuje zadania samorządu województwa w zakresie realizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zadania samorządów powiatowych w tym zakresie realizują Powiatowe Urzędy Pracy. Trzy z nich: w Bydgoszczy, Grudziądzu i Włocławku obejmują swym działaniem po dwa powiaty tzw. grodzki i ziemski. W Toruniu funkcjonują dwa PUP: osobno dla miasta Torunia i osobno dla powiatu toruńskiego. Według stanu w końcu 2013 r. w Powiatowych Urzędach Pracy województwa kujawsko-pomorskiego było zatrudnionych 1221 pracowników, w tym 994 kobiety (w 2012 r. 1214 pracowników, w tym 978 kobiet): * PUP w Aleksandrowie Kuj. 38 pracowników, w tym 29 kobiet, PUP w Brodnicy 50 pracowników, w tym 43 kobiety, PUP w Bydgoszczy 144 pracowników, w tym 107 kobiet, PUP w Chełmnie 32 pracowników, w tym 23 kobiety, PUP dla Powiatu Toruńskiego 67 pracowników, w tym 60 kobiet, PUP w Golubiu Dobrzyniu 30 pracowników, w tym 27 kobiet, PUP w Grudziądzu 127 pracowników, w tym 101 kobiet, PUP w Inowrocławiu 97 pracowników, w tym 83 kobiety, PUP w Lipnie 48 pracowników, w tym 39 kobiet, PUP w Mogilnie 42 pracowników, w tym 33 kobiety, PUP w Nakle nad Notecią 60 pracowników, w tym 53 kobiety, PUP w Radziejowie 35 pracowników, w tym 30 kobiet, PUP w Rypinie 37 pracowników, w tym 32 kobiety, PUP w Sępólnie Kr ajeńskim PUP w Świeciu nad Wisłą 44 pracowników, w tym 31 kobiet, 56 pracowników, w tym 48 kobiet, PUP dla Miasta Torunia 83 pracowników, w tym 71 kobiet, PUP w Tucholi 36 pracowników, w tym 29 kobiet, PUP w Wąbrzeźnie 34 pracowników, w tym 27 kobiet, PUP we Włocławku 108 pracowników, w tym 83 kobiety, PUP w Żninie 53 pracowników, w tym 45 kobiet. Według stanu w dniu 31 grudnia 2013 r. w Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Toruniu pracowało 190 osób, w tym 146 kobiet (w analogicznym okresie roku poprzedniego 187 osób, w tym 144 kobiety): w Toruniu 165 osób, w Oddziale Zamiejscowym w Bydgoszczy 14 osób, w Oddziale Zamiejscowym we Włocławku 11 osób. * Źródłem informacji o strukturze zatrudnienia w urzędach pracy jest Sprawozdanie MPiPS-06 o instytucjonalnej obsłudze rynku pracy.

6 1. Pracownicy kluczowi w urzędach pracy w województwie kujawsko-pomorskim w 2012 i 2013 roku. Stan w końcu roku. 2013 rok 2012 rok Pracownicy zmiana osoby w % Pośrednicy pracy - razem 245 255 10 4,1 z liczby pośredników pracy realizujący w PUP zadania EURES 19 20 1 5,3 2. Doradcy zawodowi - razem 138 143 5 3,6 3. Specjalisci ds. programów - razem 88 95 7 8,0 4. Specjaliści ds. rozwoju zawodowego - razem 61 59-2 -3,3 5. Doradcy Eures w WUP 4 5 1 25,0 6. Liderzy klubów pracy - razem 38 38 0 0,0 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-06 o instytucjonalnej obsłudze rynku pracy W 2013 r. w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674 z późn. zm.) dokonano następujących zmian: I. Z dniem 1 stycznia 2013 r. weszły w życie cztery zmiany ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy: ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 637) dokonała zmiany art. 2 definicji bezrobotnego w zakresie wieku emerytalnego zmiana związana z nowelizacją przepisów emerytalnych zamiast wskazania konkretnego wieku odesłanie do przepisów szczególnych; ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz. U. poz. 1456) do art. 108 dodano ust. 1e i utrzymano w 2013 r. finansowanie staży podyplomowych oraz szkoleń specjalizacyjnych lekarzy i lekarzy dentystów, o których mowa w przepisach o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz staży podyplomowych oraz specjalizacji pielęgniarek i położnych, o których mowa w przepisach o zawodach pielęgniarki i położnej; ustawa z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (Dz. U. poz. 1529) zmiana ust.7 w art. 90 w zakresie delegacji ustawowej dla Prezesa GUS; ustawa z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1548) zmiana w definicji bezrobotnego i składek Funduszu Pracy związana ze zmianą przepisów o świadczeniach rodzinnych. II. W dniu 13 czerwca 2013 r. w Dzienniku Ustaw pod poz. 674 opublikowany został jednolity tekst ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. III. Ustawa z dnia 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw opublikowana 13 czerwca 2013 r. pod poz. 675 w art. 15 zmian dokonano w następujących przepisach: 1) w art. 33 zmianie uległ ust. 4d, który otrzymał brzmienie: 4d. Starosta nie może pozbawić statusu bezrobotnego kobiety w ciąży z powodu niezdolności do pracy związanej z ciążą trwającej przez

7 nieprzerwany okres 90 dni, o którym mowa w ust. 4 pkt 9, z wyłączeniem przypadku złożenia wniosku o pozbawienie tego statusu przez samą bezrobotną., Zmianie uległa kwestia utraty statusu bezrobotnego kobiety w okresie połogu. Ta kwestia objęta została odrębnie regulacją w ust. 4g art. 33 ustawy, która obejmuje okresy 20 tygodni + 6 tygodni + 26 tygodni. 2) w art. 33 dodano ust. 4g: 4g. Starosta nie może pozbawić statusu bezrobotnego: 1) kobiety po urodzeniu dziecka, 2) bezrobotnego po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej z uwagi na brak zdolności i gotowości do podjęcia zatrudnienia spowodowany opieką nad tym dzieckiem przez okres, przez który przysługiwałby im, zgodnie z odrębnymi przepisami, zasiłek macierzyński w okresie urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego, z wyłączeniem przypadku złożenia wniosku o pozbawienie tego statusu przez samego bezrobotnego. 3) zmianie uległ art. 104a, który otrzymał brzmienie: Art. 104a. Pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne nie opłacają składek na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego. Rozszerzono zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy na sytuację po powrocie pracownika z dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego. IV. W dniu 23 lipca 2013 r. w Dzienniku Ustaw pod poz. 829 opublikowana została ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów. Ustawa dokonuje zmian w przepisach dotyczących agencji zatrudnienia, uchyla przesłanki ustawowe pozwalające na ubieganie się o przyznanie stanowiska pośrednika pracy, likwiduje procedurę uzyskiwania licencji zawodowych od wojewody i przewiduje delegację dla Ministra Pracy i Polityki Społecznej do określenia wymagań koniecznych do zajmowania stanowisk w ramach urzędu pracy. Również w zakresie warunków przyznawania i wypłacania dodatków z Funduszu Pracy nowelizacja wprowadza nową delegację dla Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Minister w rozporządzeniu wskaże przesłanki osiągania zwiększonej efektywności pracy, przy zachowaniu zasady powszechności prawa do dodatku dla wszystkich kluczowych

8 pracowników z zachowaniem jednakże jego fakultatywnego charakteru. Ustawa weszła w życie z dniem 23 sierpnia 2013 r. V. W dniu 6 listopada 2013 r. w Dzienniku Ustaw pod poz. 1291 opublikowana została ustawa z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy, która dokonała następujących zmian w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy: 1) po art. 106b dodaje się art. 106c w brzmieniu: Art. 106c. Środki Funduszu Pracy mogą być przeznaczane na finansowanie części działań publicznych służb zatrudnienia, wynikających z zadań określonych w innych ustawach. ; 2) w art. 108 w ust. 1: a) uchyla się pkt 56 (kosztów szkoleń, studiów podyplomowych, stypendiów i składek na ubezpieczenia społeczne oraz świadczeń, o których mowa w przepisach o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców), b) po pkt 56 dodaje się pkt 57 i 58 w brzmieniu: 57) kosztów szkoleń pracowników, objętych przepisami o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy; 58) kosztów związanych z realizacją zadań samorządu powiatu określonych w przepisach, o których mowa w pkt 57.. Ustawa weszła w życie 21 listopada 2013 r. VI. Opublikowana w dniu 27 grudnia 2013 r. ustawa z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej, zmieniła z dniem 1 stycznia 2014 r. także ustawę o promocji zatrudnienia w zakresie finansowania staży podyplomowych lekarzy i pielęgniarek. VII. W dniu 13 września 2013 r. w Dzienniku Ustaw pod poz. 1074 opublikowano rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 września 2013 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2014 r. Zgodnie z 1, od dnia 1 stycznia 2014 r., minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1680 zł. VIII. W dniu 7 października 2013 r. w Monitorze Polskim pod poz. 797 opublikowane zostało obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 26 września 2013 r. w sprawie przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz na obszarze powiatów.

9 1.2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY W 2013 ROKU Jak podaje Urząd Statystyczny w Bydgoszczy * w roku 2013 odnotowano w województwie kujawsko-pomorskim spadek przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw: ukształtowało się ono na poziomie 240,8 tys. osób i było niższe niż w roku poprzednim o 1,6% (w skali kraju odnotowano w tym zakresie spadek o 1,0% ** ). W województwie kujawsko-pomorskim w grudniu 2013 r. spadek przeciętnego zatrudnienia w skali roku odnotowano m. in. w budownictwie (o 4,9%) oraz zakwaterowaniu i gastronomii (o 4,5%). Przeciętne zatrudnienie najbardziej zwiększyło się w sekcjach: administrowanie i działalność wspierająca (o 21,6%) oraz dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami; rekultywacja (o 6,1%). Według prowadzonych przez GUS badań aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) w regionie kujawsko-pomorskim *** współczynnik aktywności zawodowej, charakteryzujący udział ludności aktywnej zawodowo (pracującej i bezrobotnej) w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej, ogółem wyniósł w IV kwartale 2013 roku 54,9% (o 1,2 pkt. proc. mniej niż w Polsce). W odniesieniu do IV kwartału roku poprzedniego odnotowano w tym względzie w regionie spadek o 1,2 pkt. proc. (w Polsce w tym zakresie wystąpił wzrost 0,1 pkt. proc.). Liczony w ramach BAEL wskaźnik zatrudnienia (czyli procentowy udział pracujących w ogólnej liczbie ludności danej kategorii) w województwie kujawskopomorskim w IV kwartale 2013 r. w liczbie ludności w wieku 15 lat i więcej wyniósł 48,2% (o 2,4 pkt. proc. mniej niż w Polsce). W skali roku wskaźnik ten zmniejszył się w regionie o 1,5 pkt. proc. (w Polsce odnotowano w tym zakresie wzrost o 0,2 pkt. proc.). Obliczana według metodologii BAEL stopa bezrobocia w IV kwartale 2013 r. w naszym regionie wyniosła 12,2% (w kraju 9,8%). W odniesieniu do IV kwartału roku poprzedniego wysokość tego wskaźnika wzrosła o 0,38 pkt. proc. (w Polsce odnotowano w tym zakresie spadek o 0,3 pkt. proc.). W rejestrze REGON w województwie kujawsko-pomorskim w końcu 2013 roku zarejestrowane pozostawały 191 252 podmioty gospodarki narodowej **** (bez osób prowadzących gospodarstwa indywidualne w rolnictwie). W ciągu roku ich liczba wzrosła o 1,7% (w roku poprzednim wzrost wyniósł 2,0%). W sektorze publicznym działało 5900 podmiotów (o 0,6% mniej niż przed rokiem), a w sektorze prywatnym 185 532 podmioty (o 1,8% więcej). Firmy będące własnością osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą łącznie 143 173 stanowiły 74,9% zawartości rejestru REGON (w odniesieni do końca 2012 roku liczba tych osób wzrosła o 1,3%, ale ich udział zmniejszył się o 0,3 pkt. proc.). W 2013 roku utworzono 18 452 nowe podmioty gospodarcze, zlikwidowano 15 023 podmioty, a 18 282 podmioty zawiesiły działalność. * Źródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/bydgosz/assets_komunikat_1213.pdf ** Źródło: http://www.stat.gov.pl/gus/5840_1786_plk_html.htm *** Źródło: Kwartalna informacja o rynku pracy GUS, Warszawa, 2014.02.28 **** Źródło: Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON w województwie kujawsko-pomorskim. Stan na koniec 2013 r. Opracowanie sygnalne, Urząd Statystyczny w Bydgoszczy, luty 2014 r.

10 Ze względu na rodzaj prowadzonej działalności (PKD) najliczniejsze sekcje to: Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych włączając motocykle (27,0% wszystkich podmiotów zarejestrowanych w systemie REGON należy do tej sekcji), Budownictwo (11,7%) oraz Przetwórstwo przemysłowe (9,1%). W odniesieniu do końca poprzedniego roku, spadek liczby zarejestrowanych podmiotów odnotowano jedynie w sekcjach: Rolnictwo, leśnictwo łowiectwo i rybactwo oraz Transport i gospodarka materiałowa (po 1,0%). Spośród pozostałych sekcji największy wzrost odnotowano wśród podmiotów prowadzących działalność w sekcji Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych (o 14,0%), Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca (o 10,0%) oraz Górnictwo i wydobywanie (o 8,3%). Według stanu w dniu 31 grudnia 2013 roku w województwie kujawskopomorskim zarejestrowanych pozostawało 150 145 bezrobotnych. W porównaniu z końcem roku poprzedniego liczba bezrobotnych wzrosła o 1306 osób (0,9%). W tym samym czasie w Polsce liczba bezrobotnych wzrosła o 1,0% *. Rok 2013 był piątym z kolei, w którym odnotowano wzrost liczby bezrobotnych, jednakże był on znacznie mniejszy niż w roku poprzednim. Bezrobotni w województwie kujawsko-pomorskim Stan w końcu roku Liczba bezrobotnych Rok zmiana do poprzedniego roku osoby w % 2006 160 061-27 960-14,9 2007 123 243-36 818-23,0 2008 110 256-12 987-10,5 2009 134 127 23 871 21,7 2010 139 401 5 274 3,9 2011 139 622 221 0,2 2012 148 839 9 217 6,6 2013 150 145 1 306 0,9 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy Wzrost liczby bezrobotnych wystąpił w styczniu, lutym oraz we wrześniu, listopadzie i grudniu. W pozostałych miesiącach poziom bezrobocia w województwie kujawsko-pomorskim zmniejszał się. * Źródło: http://www.psz.praca.gov.pl zakładka Statystyki rynku pracy

11 Bezrobotni i stopa bezrobocia w województwie kujawsko-pomorskim w 2013 roku. Stan w końcu miesiąca Liczba bezrobotnych Stopa bezrobocia zmiana do poprzedniego zmiana do Miesiąc miesiąca poprzedniego m-ca w w % osoby w % pkt. proc. styczeń 159 029 10 190 6,8 19,0 0,9 luty 161 644 2 615 1,6 19,3 0,3 marzec 159 083-2 561-1,6 19,0-0,3 kwiecień 154 972-4 111-2,6 18,6-0,4 maj 150 552-4 420-2,9 18,2-0,4 czerwiec 145 781-4 771-3,2 17,7-0,5 lipiec 143 816-1 965-1,3 17,5-0,2 sierpień 142 694-1 122-0,8 17,4-0,1 wrzesień 143 523 829 0,6 17,5 0,1 październik 143 088-435 -0,3 17,4-0,1 listopad 146 659 3 571 2,5 17,8 0,4 grudzień 150 145 3 486 2,4 18,1 0,3 Źródło: Sprawozdanie MPiPS-01 o rynku pracy oraz dane ze strony GUS (BDL) W 2013 roku wzrost liczby bezrobotnych odnotowano w 17 powiatach: od 0,7% w powiecie nakielskim do 11,2% w powiecie radziejowskim. Spadek odnotowano w 6 powiatach: od 0,5% w powiecie inowrocławskim do 10,2% w Grudziądzu. W wartościach bezwzględnych największy wzrost liczby bezrobotnych wystąpił w Toruniu (625 osób), natomiast największy spadek w Grudziądzu (857 osób). 15,0 ZMIANA LICZBY BEZROBOTNYCH W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM W GRUDNIU 2013 R. W ODNIESIENIU DO GRUDNIA 2012 R. WEDŁUG POWIATÓW (w %) 11,2 10,0 5,0 0,0 1,0 0,9 8,6 7,1 5,7 5,5 5,4 4,8 4,3 4,1 3,2 2,7 2,4 2,3 2,3 1,6 1,5 0,7-0,5-5,0-3,1-4,7-4,8-10,0-7,2-10,2-15,0 Polska województwo kujawsko-pomorskie Radziejów Mogilno Toruń powiat grodzki Brodnica Golub-Dobrzyń Toruń powiat ziemski Tuchola Rypin Bydgoszcz powiat ziemski Chełmno Aleksandrów Kujawski Lipno Sępólno Krajeńskie Bydgoszcz powiat grodzki Żnin Wąbrzeźno Nakło nad Notecią Inowrocław Włocławek powiat ziemski Grudziądz powiat ziemski Świecie Włocławek powiat grodzki Grudziądz powiat grodzki Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS i MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy Stopa bezrobocia rejestrowanego, charakteryzująca udział bezrobotnych w liczbie ludności aktywnej zawodowo, w województwie kujawsko-pomorskim

12 wyniosła w końcu 2013 roku 18,1% i była taka sama jak w końcu poprzedniego roku * (w tym samym czasie w Polsce wskaźnik stopy bezrobocia również nie zmienił się i w końcu grudnia 13 wyniósł 13,4%). Podregiony i powiaty Bezrobotni oraz stopa bezrobocia według podregionów i powiatów Stan w końcu okresu Bezrobotni Stopa bezrobocia 2012 rok 2013 rok osoby Polska 2 136 815 2 157 883 21 068 1,0 13,4 13,4 0,0 Województwo razem 148 839 150 145 1 306 0,9 18,1 18,1 0,0 Podregion bydgosko-toruński 34 938 36 471 1 533 4,4 10,7 11,1 0,4 Bydgoski 5 243 5 460 217 4,1 13,4 13,9 0,5 Toruński 6 970 7 345 375 5,4 20,4 21,2 0,8 m. Bydgoszcz 13 917 14 233 316 2,3 8,6 8,8 0,2 m. Toruń 8 808 9 433 625 7,1 9,6 10,2 0,6 Podregion grudziądzki 42 619 42 187-432 -1,0 21,5 21,2-0,3 Brodnicki 4 562 4 822 260 5,7 15,1 15,8 0,7 Chełmiński 4 454 4 595 141 3,2 24,6 25,2 0,6 Golubsko-Dobrzyński 4 050 4 274 224 5,5 23,4 24,3 0,9 Grudziądzki 4 064 3 872-192 -4,7 28,1 27,1-1,0 Sępoleński 3 515 3 597 82 2,3 24,7 25,1 0,4 Świecki 6 667 6 350-317 -4,8 18,8 18,1-0,7 Tucholski 3 807 3 988 181 4,8 21,1 21,8 0,7 Wąbrzeski 3 120 3 166 46 1,5 22,6 22,8 0,2 m. Grudziądz 8 380 7 523-857 -10,2 22,6 20,7-1,9 Podregion włocławski 71 282 71 487 205 0,3 23,8 23,8 0,0 Aleksandrowski 4 914 5 049 135 2,7 23,6 24,1 0,5 Inowrocławski 15 269 15 198-71 -0,5 23,7 23,5-0,2 Lipnowski 7 146 7 315 169 2,4 28,7 29,1 0,4 Mogileński 3 709 4 028 319 8,6 21,2 22,6 1,4 Nakielski 6 655 6 703 48 0,7 23,5 23,6 0,1 Radziejowski 3 875 4 309 434 11,2 24,3 26,3 2,0 Rypiński 3 494 3 645 151 4,3 20,5 21,1 0,6 Włocławski 9 480 9 190-290 -3,1 28,7 28,0-0,7 Żniński 5 813 5 907 94 1,6 22,7 22,9 0,2 m. Włocławek 10 927 10 143-784 -7,2 21,3 20,0-1,3 * dane zostały zmienione w stosunku do wcześniej opublikowanych wzrost/ spadek Źródło: Sprawozdania MPiPS-01 o rynku pracy oraz dane GUS www.stat.gov.pl i MPiPS www.psz.stat.gov.pl % grudzień 2012* grudzień 2013 wzrost/ spadek (w pkt. proc.) W 2013 roku zwiększyła się zarówno liczba bezrobotnych kobiet (o 0,6% czyli 503 osoby), jak i mężczyzn (o 1,2% czyli 803 osoby). Znaczny względny wzrost (32,7%, czyli 1621 osób) wystąpił w kategorii osób zwolnionych z przyczyn * dane zostały zmienione w stosunku do wcześniej publikowanych

13 dotyczących zakładu pracy. O 0,6% (47 osób) wzrosła liczba osób będących w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki, ale w kategorii osób, które ukończyły szkołę wyższą do 27 roku życia wystąpił spadek o 9,1% (140 osób). Wśród bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy największy względny wzrost odnotowano w populacji osób, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia (o 14,2%, czyli 405 osób), najmniejszy zaś wśród osób niepełnosprawnych (o 0,4%, czyli 27 osób). O 24,2% wzrosła również liczba osób powracających do rejestracji po zakończeniu kontraktu socjalnego, ale wzrost ten wyniósł 22 osoby. Największy bezwzględny wzrost odnotowano wśród długotrwale bezrobotnych (o 5455 osób), osób powyżej 50 roku życia (3188 osób) oraz osób bez kwalifikacji zawodowych (2558 osób). Spadek liczby bezrobotnych dotyczył jedynie osób do 25 roku życia (o 4,8%, czyli 1480 osób). Liczba osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy ogółem wzrosła w 2013 roku o 2,0% (2746 osób). W dalszym ciągu niekorzystnie przedstawia się struktura bezrobotnych pod względem cech społeczno-demograficznych: udział osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy wzrósł w ciągu roku o 1,0 pkt proc. i wyniósł 93,5%. Najbardziej wzrósł udział osób długotrwale bezrobotnych, które w końcu 2013 r. stanowiły 57,2% ogółu bezrobotnych (o 3,2 pkt. proc. więcej niż w końcu 2012 r.). Osoby bez wykształcenia średniego to 63,0% ogółu bezrobotnych (o 0,1 pkt. proc. mniej niż przed rokiem, bez kwalifikacji zawodowych 34,0% (o 0,4 pkt. proc. więcej), a bez doświadczenia zawodowego 22,0% (o 0,2 pkt. proc. więcej). Osoby powyżej 50 roku życia to 22,6% ogółu bezrobotnych (wzrost o 1,0 pkt. proc.), natomiast osoby do 25 roku życia 19,4% (spadek o 1,2 pkt. proc.). Udział kobiet to 53,9% w ogóle bezrobotnych (o 0,2 pkt. proc. mniej), natomiast mieszkańców wsi 45,7% (wzrost o 0,7 pkt. proc.), Osoby zwolnione z przyczyn zakładu pracy stanowiły 4,4% ogółu bezrobotnych (o 1,1 pkt. proc. więcej niż przed rokiem). Prawo do zasiłku posiadało 15,4% ogółu bezrobotnych (przed rokiem 18,8%). W 2013 roku w powiatowych urzędach pracy w województwie kujawskopomorskim zarejestrowało się 188 458 nowych bezrobotnych (o 5,5% więcej niż w roku poprzednim). W porównaniu z rokiem 2012 o 2,1% wzrosła liczba osób rejestrujących się po raz pierwszy, natomiast o 6,3% liczba osób, które do rejestrów PUP powróciły po raz kolejny. Wskaźnik napływu do bezrobocia (liczony jako stosunek liczby nowozarejestrowanych bezrobotnych do liczby bezrobotnych według stanu w końcu poprzedniego okresu sprawozdawczego) wyniósł w 2013 roku 126,6% (w roku 2012 było to 127,9%). Najwyższą wartość wskaźnik ten osiągnął w powiecie sępoleńskim (157,1%), najniższą zaś we Włocławku (97,8%) i powiecie włocławskim (97,6%). W 2013 roku z rejestrów wyłączono 187 152 bezrobotnych (o 10,5% więcej niż w roku poprzednim). Wskaźnik odpływu z bezrobocia (liczony jako stosunek liczby bezrobotnych wyrejestrowanych do liczby bezrobotnych według stanu w końcu poprzedniego okresu sprawozdawczego) wyniósł w 2013 roku 125,7% (wobec 121,3% w roku 2012). Najwyższą wartość tego wskaźnika odnotowano w powiecie sępoleńskim (154,8%), najniższą w powiecie włocławskim (100,7%).

14 Najważniejszą przyczyną wyłączeń (88 635 osób, czyli 47,4%) było podjęcie pracy (w roku poprzednim było to odpowiednio: 75 085 osób i 44,3%), przede wszystkim niesubsydiowanej (84,7% wszystkich podjęć pracy; w roku poprzednim 84,4%). Wśród bezrobotnych podejmujących pracę w 2013 roku przewagę mieli mężczyźni, którzy stanowili 51,6% tej populacji (w roku poprzednim było to 51,7%). Wskaźnik płynności rynku pracy (wyrażający stosunek liczby bezrobotnych, którzy podjęli pracę do liczby bezrobotnych nowozarejestrowanych) wyniósł w 2013 roku 47,0% (w roku poprzednim 42,0%). Najlepiej pod tym względem kształtowała się sytuacja w powiecie inowrocławskim (54,8%), najgorzej w powiecie bydgoskim (39,9%). Zatrudnienie niesubsydiowane podjęło w 2013 roku 75 092 bezrobotnych (o 18,5% więcej niż w roku poprzednim). Z zatrudnienia subsydiowanego skorzystało 13 543 bezrobotnych (o 15,4% więcej): przede wszystkim były to roboty publiczne (4762 osoby, o 11,9% więcej niż w roku poprzednim) oraz podjęcie pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego (3138 osób, o 5,2% więcej). Prace interwencyjne podjęło 2282 bezrobotnych (o 4,1% więcej niż w roku poprzednim), natomiast działalność gospodarczą rozpoczęło 1645 bezrobotnych (o 1,8% mniej niż w roku 2012). Inne zatrudnienie subsydiowane (do którego zalicza się przede wszystkim podjęcie działalności gospodarczej dzięki dotacjom z działania 6.2 PO KL w ramach projektu systemowego Przedsiębiorczość szansą na rozwój regionu kujawsko-pomorskiego, a także m. in. podjęcia pracy przez niepełnosprawnych finansowane przez PFRON) podjęło 1716 bezrobotnych (o 172,8% więcej. Szkolenia w 2013 roku rozpoczęło 8681 bezrobotnych (o 12,2% więcej niż w roku 2012), staże 15 997 osób (o 16,9% więcej), prace społecznie użyteczne 4604 osoby (o 14,9% więcej). Przygotowanie zawodowe dorosłych rozpoczęło w 2013 roku 13 bezrobotnych (o 5 osób mniej niż w roku poprzednim). Łącznie w 2013 roku z różnych form aktywizacji zawodowej (zatrudnienie subsydiowane, szkolenia, staże, przygotowanie zawodowe dorosłych, prace społecznie użyteczne) skorzystało 42 838 bezrobotnych (o 15,2% więcej niż w roku poprzednim). Było to możliwe dzięki zwiększeniu środków Funduszu Pracy przyznanych dla województwa na finansowanie programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej oraz innych fakultatywnych zadań realizowanych przez powiaty. W 2013 roku 224 bezrobotnych rozpoczęło realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub podpisało kontrakt socjalny (w 2012 roku były to 184 osoby).

15 L.p. Bilans bezrobotnych w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2012-2013 Wyszczególnienie 2012 rok 2013 rok zmiana w osobach w % 1. Bezrobotni według stanu w końcu roku poprzedniego 139 622 148 839 9 217 6,6 2. Bezrobotni zarejestrowani w okresie: 178 604 188 458 9 854 5,5 po raz pierwszy 31 741 32 414 673 2,1 po raz kolejny (od 1990 r.) 146 863 156 044 9 181 6,3 po pracach interwencyjnych 492 603 111 22,6 po robotach publicznych 2 596 3 191 595 22,9 po stażu 9 611 16 212 6 601 68,7 po odbyciu przygotowania zawodowego dorosłych 6 12 6 100,0 po szkoleniu 7 300 8 210 910 12,5 po pracach społecznie użytecznych 3 036 3 676 640 21,1 po zakończeniu indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego lub kontraktu socjalnego 80 106 26 32,5 3. Osoby wyłączone z ewidencji bezrobotnych w okresie z powodu: 169 387 187 152 17 765 10,5 3a. podjęcia pracy 75 085 88 635 13 550 18,0 1) niesubsydiowanej 63 347 75 092 11 745 18,5 w tym pracy sezonowej 3 123 3 725 602 19,3 2) subsydiowanej 11 738 13 543 1 805 15,4 - prac interwencyjnych 2 192 2 282 90 4,1 - robót publicznych 4 257 4 762 505 11,9 - podjęcia działalności gospodarczej 1 676 1 645-31 -1,8 - podjęcia pracy w ramach refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnego 2 984 3 138 154 5,2 - inne 629 1 716 1 087 172,8 3b. rozpoczęcia szkolenia 7 736 8 681 945 12,2 3c. rozpoczęcia stażu 13 684 15 997 2 313 16,9 3d. rozpoczęcia przygotowania zawodowego dorosłych 18 13-5 -27,8 3e. rozpoczęcia pracy społecznie użytecznej 4 008 4 604 596 14,9 rozpoczęcia realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego 3f. lub podpisania kontraktu socjalnego odmowy bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej 3g. pracy lub innej formy pomocy 184 224 40 21,7 4 234 4 359 125 3,0 3h. niepotwierdzenia gotowości do pracy 46 531 46 039-492 -1,1 3i. dobrowolnej rezygnacji ze statusu bezrobotnego 7 709 7 310-399 -5,2 3j. podjęcia nauki 564 592 28 5,0 3k. ukończenia 60/65 lat 626 629 3 0,5 3l. nabycia praw emerytalnych lub rentowych 1 336 1 820 484 36,2 3m. nabycia praw do świadczenia przedemerytalnego 1 579 1 963 384 24,3 3n. innych 6 093 6 286 193 3,2 4. Bezrobotni według stanu w końcu okresu 148 839 150 145 1 306 0,9 - w tym zarejestrowani po raz pierwszy 23 855 23 532-323 -1,4 Źródło: MPiPS-01 Sprawozdanie o rynku pracy osoby

16 W omawianym okresie dla 48 452 bezrobotnych i 262 poszukujących pracy przygotowano Indywidualne Plany Działania (IPD), które mają na celu doprowadzenie do podjęcia przez nich odpowiedniej pracy (w roku 2012 było to odpowiednio: 46 011 bezrobotnych i 282 poszukujących pracy). W 2013 roku w ramach Priorytetu VI PO KL w województwie kujawskopomorskim podpisano umowy na łączną kwotę 135 297 632,70 zł, co stanowi 97,9% założeń przyjętych w Planie działania na 2013 r. Udział w projektach rozpoczęło 19 779 osób, a zakończyło 17 027 osób W roku 2013 odnotowano niewielki spadek liczby osób, które powróciły z zagranicy i zwróciły się do WUP w Toruniu z wnioskiem o zasiłek dla bezrobotnych: takich osób było ogółem 1285, o 72 osoby mniej niż w roku poprzednim. Wzrosła natomiast (do 1532 osób) liczba osób składających wnioski o wydanie dokumentu E 301/dokument PD U1 w celu zaliczenia okresów ubezpieczenia/zatrudnienia o 132 osoby. W 2013 roku do powiatowych urzędów pracy w województwie kujawskopomorskim pracodawcy zgłosili 62 641 wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej. Było to o 16,8% propozycji więcej niż w roku poprzednim. Liczba propozycji na formy subsydiowane (zatrudnienie subsydiowane oraz miejsca aktywizacji razem) wzrosła o 10,1%, natomiast na zatrudnienie niesubsydiowane o 23,8%. W tym samym czasie w Polsce liczba wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej wzrosła ogółem o 11,1%, liczba propozycji na formy subsydiowane zwiększyła się o 7,3%, natomiast liczba ofert na zatrudnienie niesubsydiowane wzrosła o 13,7% *. W 2013 roku w województwie kujawsko-pomorskim pracodawcy 59 razy zgłaszali zamiar dokonania zwolnień z przyczyn dotyczących zakładów pracy. Łącznie dotyczyło to 1819 pracowników (w roku 2012 było to odpowiednio: 77 zgłoszeń dotyczących 3408 osób). Liczba bezrobotnych zwolnionych z przyczyn zakładów pracy w końcu 2013 roku wzrosła w odniesieniu do roku poprzedniego o 32,7% i wyniosła 6578 osób, co stanowiło 4,4% ogółu bezrobotnych. W 2013 roku do WUP w Toruniu wpłynęło 266 wniosków indywidualnych oraz 46 wykazów zbiorczych i uzupełniających (łącznie od 105 pracodawców) dotyczących wypłaty świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (w roku poprzednim było to odpowiednio: 162 wnioski indywidualne, 51 wykazów zbiorczych i 87 pracodawców). Wnioski indywidualne oraz wykazy zbiorcze i uzupełniające obejmowały 1507 osób na kwotę wnioskowaną ok. 8242 tys. zł (wobec 1904 osób i ok. 10 151 tys. zł w 2012 r.). 1.3. FUNDUSZ PRACY 1.3.1. ŚRODKI FUNDUSZU PRACY PRZYZNANE WEDŁUG ALGORYTMU Minister Pracy i Polityki Społecznej przyznał w listopadzie 2012 roku na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej w województwie kujawsko-pomorskim * Źródło: http://www.psz.praca.gov.pl zakładka Statystyki rynku pracy