Bezpieczny gabinet (cz. 1) Czego nie widać gołym okiem... Aby spełniać rosnące wymagania klientów, musisz być na bieżąco oferować skuteczne i zarazem bezpieczne dla zdrowia zabiegi. Bakterie, wirusy, grzyby to niewidoczni gołym okiem wrogowie zagrażają nie tylko zdrowiu klientów, ale także każdej osoby pracującej w salonie. Co powinnaś wiedzieć na temat patogennych mikroorganizmów, higieny, dezynfekcji i sterylizacji, aby zagwarantować pełne bezpieczeństwo i spełniać najwyższe standardy? Niniejszy cykl artykułów pomoże Ci zdobyć konieczną wiedzę. Fot.: istock /Zametalov 58 BEAUTY FORUM 3/2015
TANDEM DOSKONAŁY dossier wsalonach kosmetycznych, gabinetach odnowy biologicznej i spa wykonywane są różne zabiegi, mające upiększać, zatrzymywać efekty upływającego czasu, odprężać. Oferta jest coraz szersza, a dla lepszego rezultatu coraz częściej następuje ingerencja w głębsze partie skóry. Szczególnie w przypadku naruszenia ciągłości tkanek powinno się zwracać uwagę na zapobieganie zakażeniom, ale także kontakt ze skórą czy błonami śluzowymi stwarza ryzyko przeniesienia drobnoustrojów. Dlatego tak ważne jest precyzyjne przestrzeganie higieny dotyczy to zarówno otoczenia, jak również osób wykonujących zabiegi. WAŻNE: Każdy klient jest potencjalnym źródłem mikroorganizmów patogennych. ZAUFAJ PROFESJONALISTOM STOSUJ TYLKO MEDYCZNE PREPARATY DEZYNFEKCYJNE Drogi zakażeń Drobnoustroje przenoszone są w różnoraki sposób. Drogą krwiopochodną (z naruszeniem ciągłości tkanek) np. wirusy HIV czy wirusy zapalenia wątroby HBV i HCV. Drogą kropelkową i drogą powietrzną przenoszone są drobnoustroje kolonizujące układ oddechowy człowieka, np. prątki gruźlicy TBC, wirus grypy ludzkiej i różne jego mutacje. Drobnoustroje przekazywane są na niewielką odległość, do 2 metrów, w stosunkowo dużych kroplach wydzieliny z jamy ustnej lub dróg oddechowych i nie pozostają dłużej w powietrzu. Natomiast drogą powietrzną przenoszone są drobnoustroje o małych cząsteczkach. Mogą pozostawać Medilab Sp. z o. o., ul. Niedźwiedzia 60, 15 531 Białystok, tel.(85) 747 93 53, fax: (85) 747 93 28, e mail: handlowy@medilab.pl, www.medilab.pl
WARTO WIEDZIEĆ Szczególnie niebezpieczną bakterią, mogącą pojawiać się w salonach kosmetycznych, jest Staphylococcus aureus (gronkowiec złocisty), wymienić też należy: Staphylococcus epidermidis, Enterecoccus faecium, Streptococcus pyogenes, Streptococcus pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa (pałeczka ropy błękitnej), Escherichia coli (pałeczka okrężnicy). w powietrzu, być zawieszone w postaci aerozolu lub pyłu. Utrzymują się wtedy dłuższy czas. Mogą też być przenoszone na większe odległości przez urządzenia techniczne, takie jak wentylacja, klimatyzacja czy wentylatory. Przenoszenie czynników zakaźnych poprzez przyjmowany pokarm, wodę odbywa się drogą pokarmową. Zalicza się do nich np. wirusa zapalenia wątroby typu A (HAV). Na nieumytych rękach możemy też przenieść niektóre czynniki zakaźne przeniesione drogą fekalno-oralną, następnie dostające się do organizmu drogą pokarmową. Drogą kontaktową przenoszone są zakażenia poprzez bezpośrednią styczność człowieka z zanieczyszczonymi mikroorganizmami, rękoma Wirusy nazwę zawdzięczają łacińskiemu słowu virus, oznaczającemu truciznę lub jad lub przedmiotami. Drogą kontaktową, przez skórę lub błony śluzowe, przenoszone są m.in. wirus opryszczki i bakterie. WAŻNE: Nośnikami zarazków są ręce, sprzęt kosmetyczny i narzędzia, powierzchnie, powietrze. W momencie zakażenia dochodzi do interakcji między drobnoustrojami a organizmem żywiciela. W zależności od wrót zakażenia (skóra, błony śluzowe), a także rodzaju mikroorganizmu, znajduje on sobie tkankę, narząd, gdzie będzie mieć odpowiednie warunki do namnażania. W początkowym stadium nie muszą być widoczne objawy choroby, ale osoba zakażona będzie mogła zakażać innych. Na przykład wirus odry wydalany jest ze śluzówek nosogardzieli od 1 do 3 dni przed pojawieniem się gorączki i kaszlu i 5 dni przed pojawieniem się wysypki. Wirus opryszczki jest zakaźny na kilka dni przed pojawieniem się charakterystycznych nadżerek. Zakażenie wirusami np. HIV, HCV całymi latami może przebiegać bezobjawowo. Zakażeni sami nie mając objawów choroby są nosicielami i mogą być potencjalnym źródłem zakażenia. Wirusy Wirusy nazwę zawdzięczają łacińskiemu słowu virus, oznaczającemu truciznę lub jad. Nie mają struktury komórkowej, a ich replikacja zachodzi wewnątrz żywych komórek. Charakteryzują się opornością na antybiotyki. Wirusy mogą szerzyć się w populacji różnymi drogami: przez krew (np. uszkodzona skóra), drogą oddechową i pokarmową (nieuszkodzone błony śluzowe układu oddechowego, pokarmowego). Mogą też być przenoszone przez niektóre gatunki komarów czy kleszcze. Większość zakażeń wirusowych przebiega bezobjawowo, inne dość łagodnie. Tylko niektóre prowadzą do ciężkiej choroby, a nawet zgonu. Zachodzi zatem pytanie, czy faktycznie musimy się ich obawiać? Odpowiedź brzmi: tak. Po wniknięciu wirusa do organizmu czas, w którym pojawią się Fot.: istock /Eraxion, LeventKonuk 60 BEAUTY FORUM 3/2015
TANDEM DOSKONAŁY dossier Zakażenie wirusem opryszczki (HSV) charakteryzuje się przebiegiem bezobjawowym do czasu, dopóki stan układu odpornościowego gospodarza jest zadowalający wyraźne objawy choroby, może być różny. W przypadku chorób wirusowych górnych dróg oddechowych choroba ujawnia się po kilku dniach. Bardzo długi okres wylęgania, bo nawet kilka tygodni lub miesięcy, cechuje wirusowe zapalenie wątroby HBV. W przypadku HCV sytuacja jest jeszcze groźniejsza, gdyż objawy mogą być mylone z innymi schorzeniami. Te bardziej charakterystyczne w postaci nowotworu czy marskości wątroby mogą być wykryte w późnym stadium choroby, niejednokrotnie nie dając już szans na wyleczenie. W przypadku nieleczonego zakażenia HIV objawy AIDS pojawiają się zwykle po 5 10 latach od infekcji. Zakażenie wirusem opryszczki (HSV) charakteryzuje się przebiegiem bezobjawowym do czasu, dopóki stan układu odpornościowego gospodarza jest zadowalający. W sytuacji spadku odporności organizmu może dojść do reaktywacji wirusa i wywołania choroby. Jest to doskonały przykład nosicielstwa. Podobnymi cechami charakteryzują się też i inne wirusy: HIV, HBV, HCV. Bakterie i przetrwalniki (spory) W otaczającym nas świecie, na całej kuli ziemskiej na każdym kroku spotykamy się z bakteriami. Można pokusić się o stwierdzenie, że to my ludzie jesteśmy gośćmi na Ziemi, zaś mikroorganizmy są gospodarzami. Organizm ludzki mający kontakt ze światem zewnętrznym pokryty jest niezwykle bogatą i różnorodną pod względem gatunków i liczby komórek ilością drobnoustrojów. Całość ta tworzy mikrobiom człowieka. Jak wiadomo, wiele gatunków bakterii niezbędnych jest do prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego. Nazywane są florą fizjologiczną czy stałą. Nie wywołują
zakażeń, aczkolwiek w niektórych sytuacjach, takich jak choroba, osłabiony układ immunologiczny czy też przedostanie się do jałowych tkanek, mogą spowodować wystąpienie choroby. Mikrobiota fizjologiczna działa antagonistycznie w stosunku do drobnoustrojów patogennych. Drugi rodzaj flory występującej w otoczeniu człowieka to flora przejściowa (patogenna). Charakteryzuje się stosunkowo krótkim czasem bytowania na skórze, ale bardzo dużą zjadliwością i doprowadza do powstania zakażenia. Przy braku środków ostrożności, takich jak pełne zachowanie higieny, patogen dostaje się do innych części organizmu, narządów i tkanek. Niektóre bakterie w warunkach niesprzyjających ich życiu i rozmnażaniu tworzą spory (przetrwalniki). Taka forma pozwala im na przetrwanie do chwili, kiedy odpowiednia wilgotność i ilość pożywienia pozwolą na zaatakowanie podatnego organizmu. Zaliczamy do nich bakterie należące do rodzaju Clostridium, Bacillus. Grzyby Grzyby znaleźć możemy w środowisku zewnętrznym: woda, gleba, powietrze (kurz). Bytują również w organizmie ludzkim na błonach śluzowych jamy ustnej, pochwy, na skórze czy też w przewodzie pokarmowym. Zarówno jedno, jak i drugie (zewnętrzne i wewnętrzne) miejsce bytowania może być źródłem zakażenia. Candida albicans ma największe znaczenie w zakażeniach. Najnowsze doniesienia czynią ją odpowiedzialną za powstawanie niektórych nowotworów. Na skórze ludzkiej możemy też spotkać rodzaj Malassezia, Alternaria, Cladosporium, Trichophyton, Epidermophyton, Microsporum. Również grzyby z rodzaju Aspergillus, Scopulariopsis są patogenne. Cechą charakterystyczną grzybów jest wydzielanie mykotoksyn (np. aflatoksyna) działających toksycznie na organizm człowieka i zwierząt. Bywają też przyczyną alergii, mogą tak działać zarówno formy dorosłe, jak również: zarodniki, spory, strzępki grzybni czy produkty metabolizmu grzybów. Literatura: 1. P. Hecko: Mikrobiologia lekarska, PZWL, Warszawa 2014 2. E. Szewczyk: Diagnostyka bakteriologiczna, PWN, Warszawa 2007 3. J. Bzdęga: Leksykon epidemiologiczny, Alfa-medica press, 2008 4. M. Staniszewska, M. Bondaryk, M. Kowalska, U. Magda, M. Łuka, Z. Ochal, W. Kurzątkowski: Patogeneza i leczenie zakażeń Candida spp, Postępy Mikrobiologii, 2014, 53, 3, 229 240 5. A. Jabłońska-Trypuć: Powierzchnie nieożywione źródłem zakażeń w gabinecie kosmetycznym i fryzjerskim. Przeżywalność wybranych szczepów bakteryjnych, wirusowych i gatunków grzybów na powierzchniach nieożywionych, Nowoczesne technologie i zabiegi w kosmetologii Monografia pokonferencyjna, Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza im. Wincentego Pola w Lublinie, Lublin 2014 Beata Zalewska Konsultant naukowy MEDILAB, firmy specjalizującej się od 25 lat w zaopatrywaniu polskich podmiotów leczniczych w środki dezynfekcyjne i produkty sterylizacyjne. www.medilab.pl Fot.: istock /furtaev 62 BEAUTY FORUM 3/2015