CO NOWEGO? Newsletter sierpień 2017

CO NOWEGO? Newsletter sierpień 2017

Dematerializacja akcji sposobem na identyfikację akcjonariuszy Identyfikacja wszystkich akcjonariuszy spółek akcyjnych i komandytowo-akcyjnych lada dzień. Trwają właśnie konsultacje nad projektem ustawy nowelizującej przepisy Kodeksu spółek handlowych obejmujące swym zakresem ww. zagadnienie. Zdaniem Ministra Rozwoju i Finansów obecna anonimowość może sprzyjać nadużyciom w zakresie obrotu akcjami oraz praniu brudnych pieniędzy. Projekt przewiduje:. 1) dematerializację akcji i innych tytułów uczestnictwa w dochodach lub podziale majątku Zniesiona zostanie forma dokumentu akcji, a wszystkie akcje w spółkach akcyjnych i komandytowo-akcyjnych będą podlegały dematerializacji. Moc obowiązująca dokumentu akcji wygaśnie z mocy prawa z dniem wejścia w życie ustawy. Spółka będzie zobowiązana wezwać akcjonariuszy pięciokrotnie do złożenia dokumentu akcji w Spółce lub podmiocie prowadzącym rejestr akcjonariuszy. Wezwanie nastąpi w sposób właściwy dla zwoływania walnego zgromadzania. Informacje o wezwaniu Spółka zamieści na swojej stronie internetowej w miejscu wydzielonym na komunikację z akcjonariuszami. Dotyczyć będzie to odpowiednio także świadectw użytkowych, świadectw założycielskich, warrantów subskrypcyjnych i innych tytułów uczestnictwa w dochodach lub podziale majątku spółki. 2) wprowadzenie rejestru akcjonariuszy w spółkach niepublicznych Wprowadzony zostanie elektroniczny rejestr wszystkich akcjonariuszy Spółki, w którym zostaną ujawnione takie dane jak m.in.: - wartość nominalna, seria i numer, rodzaj danej akcji i uprawnienia szczególne z akcji; - ograniczenia co do rozporządzania akcją; - nazwisko i imię albo firma (nazwa) akcjonariusza; - miejsce zamieszkania albo siedziba, adres albo adres do doręczeń akcjonariusza; - adres poczty elektronicznej, jeżeli akcjonariusz wyraził zgodę na taki sposób komunikacji w stosunkach ze Spółką lub podmiotem prowadzącym rejestr. Rejestr będzie prowadzony przez podmiot wybrany przez WZA spośród m.in. domów maklerskich lub Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Wpisy będą dokonywane na żądanie Spółki lub innej osoby mającej interes prawny po przedłożeniu dokumentów uzasadniających dokonanie wpisu. Tym samym konieczne może się okazać ujawnienie umów sprzedaży akcji. Kontrowersyjne ujawnianie danych Dostęp do danych ujawnionych w rejestrze będzie posiadać Spółka oraz każdy z akcjonariuszy. Spotkało się to ze znaczną krytyką, bowiem oznacza to, że już zakup 1 akcji umożliwi zapoznanie się z istotnymi informacjami, takimi jak adres zamieszkania wszystkich pozostałych akcjonariuszy w spółce, co będzie pewnie szczególnie newralgiczne w przypadku osób fizycznych. Projekt ustawy przewiduje zasadę jednego rejestru, dlatego też spółka niepubliczna, która zdecyduje się na zarejestrowanie akcji w depozycie papierów wartościowych (w którym rejestruje się akcje spółki publicznej), nie będzie objęta przepisami o rejestrze akcjonariuszy. Podsumowując, dematerializacja akcji dotyczyć będzie wszystkich akcji spółek niepublicznych oraz tej części akcji spółek publicznych, które ze względu na niewprowadzanie do obrotu giełdowego nie musiały być dotychczas dematerializowane. Natomiast w nowo wprowadzanym rejestrze akcjonariuszy nie będą ujawniane dane akcjonariuszy spółek publicznych oraz tych niepublicznych, które zdecydowały się zarejestrować je w depozycie papierów wartościowych. Planowane wejście w życie ustawy nastąpi 1 lipca 2018 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących rejestru akcjonariuszy, które wejdą z dniem następującym po dniu ogłoszenia ustawy. Martyna Kokosińska consultant, legal department tel. 71 75 00 772 martyna.kokosinska@olesinski.com

Kończy się czas na sporządzenie pierwszego audytu energetycznego przedsiębiorstwa Ustawa o efektywności energetycznej z 20 maja 2016 r. nakłada na niektórych przedsiębiorców obowiązek cyklicznego (co 4 lata) sporządzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa. Pierwszy taki audyt powinien zostać jednak przeprowadzony w okresie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ww. ustawy, a więc do 1 października 2017 r. Niedopełnienie ustawowego obowiązku może wiązać się z nałożeniem dotkliwych kar finansowych, sięgających nawet 5% rocznego przychodu. Kto musi mieć oczy szeroko otwarte, a kto może spać spokojnie? Mikro-, mały i średni przedsiębiorcy są zwolnieni z obowiązku sporządzenia pierwszego audytu a zatem ustawa nakłada ten obowiązek wyłącznie na dużych przedsiębiorców, tj. takich, którzy w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych: 1) zatrudniali ponad 250 pracowników; oraz 2) osiągnęli roczny obrót ne o przekraczający 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat przekroczyły 43 miliony euro. W określonych przypadkach nawet i duży przedsiębiorca może uniknąć obowiązku sporządzenia pierwszego audytu. Jest to możliwe, jeśli posiada: l 1) system zarządzania energią określony w Polskiej Normie; lub 2) system zarządzania środowiskowego, o którym mowa w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1221/2009 - i o ile w ramach ww. systemów przeprowadzono został audyt energetyczny przedsiębiorstwa. Szereg wątpliwości wiąże się z klasyfikowaniem wielkości przedsiębiorstw naszym zdaniem wielu przedsiębiorców może jednak odetchnąć z ulgą, gdyż przy obliczaniu ilości zatrudnionych pracowników oraz wartości rocznego obrotu, nie uwzględnia się podmiotów powiązanych kapitałowo / osobowo. Obecne stanowisko Urzędu Regulacji Energetyki wyklucza bowiem stosowanie tego kryterium dla oceny konieczności sporządzenia audytu. Dla opornych wysokie kary Informacja o przeprowadzonym audycie powinna zostać zgłoszona Prezesowi URE w ciągu 30 dni od daty jego sporządzenia. O ile ustawa nie przewiduje sankcji za nieterminowe zgłoszenie ww. informacji, tak samo niedokonanie audytu może być bardzo kosztowne dla niesumiennego przedsiębiorcy. Kara finansowa, jaką może wymierzyć Prezes URE za niedopełnienie ustawowego obowiązku i niedokonanie pierwszego audytu (oraz każdego kolejnego), wynosi do 5% rocznego przychodu za poprzedni rok podatkowy. Prosta kalkulacja wystarczy, by stwierdzić, że kary z łatwością mogą pójść w miliony złotych. Choć powyższe nie brzmi zachęcająco, tak trzeba mieć na uwadze, że kara nie jest wymierzana według widzimisię Prezesa URE musi on wziąć pod uwagę zakres i powtarzalność naruszeń oraz możliwości finansowe ukaranego podmiotu. Co więcej, możliwe jest również nawet odstąpienie od wymierzania kary o ile zakres naruszeń jest znikomy, a przedsiębiorca zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek, zanim Prezes URE powziął o tym wiadomość. Dla wszystkich przedsiębiorców, którzy do tej pory nie sporządzili audytu efektywności energetycznej, rada jest jednak jedna lepiej nie zwlekać ze spełnieniem ustawowego obowiązku i niezwłocznie sporządzić taki audyt, niż liczyć na późniejszą przychylność Prezesa URE. Tomasz Wróblewski Manager, adwokat tel. 71 75 00 765 tomasz.wroblewski@olesinski.com Jacek Karp Prawnik tel. 71 75 00 814 jacek.karp@olesinski.com

Podatkowa rewolucja w programach motywacyjnych 12 lipca 2017 r. ukazał się projekt nowelizacji ustaw o podatkach dochodowych. Wśród proponowanych zmian, obejmujących m.in. przepisy o niedostatecznej kapitalizacji czy podatkowych grupach kapitałowych, znalazły się również znaczące zmiany w PIT odnoszące się do programów motywacyjnych w spółkach akcyjnych. Program motywacyjny oparty o akcje Nowelizacja w art. 24 ust. 11b ustawy o PIT wprowadza definicję programu motywacyjnego jako programu utworzonego na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy, w oparciu o który osoby uprawnione do otrzymania świadczeń bezpośrednio lub w wyniku realizacji praw z: - pochodnych instrumentów finansowych; - papierów wartościowych; - lub innych praw majątkowych nabywają prawo do faktycznego objęcia lub nabycia akcji spółki. Uprawnienie nabycia akcji może zostać nadane uczestnikom programu także bezpośrednio na mocy uchwały WZA spółki-matki, co pozostawało dotąd przedmiotem sporów. Spełnienie powyższych warunków uprawniać będzie do odroczenia podatku PIT do momentu zbycia akcji oraz objęcia go stawką 19%. Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że, zgodnie z planowaną nowelizacją, będzie to możliwe tylko: - w odniesieniu do akcji spółek, których siedziba znajduje się na terytorium państw członkowskich UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG); - o ile spółkę oraz osobę nabywającą akcje (podatnika) łączy stosunek pracy lub stosunek cywilnoprawny. Niespełnienie którejś z wymienionych przesłanek (np. nabycie akcji spółki amerykańskiej) uniemożliwi zastosowanie preferencyjnych zasad opodatkowania. Program motywacyjny oparty o świadczenia inne niż akcje Zgodnie z projektem ustawy, definicja programu motywacyjnego nie obejmuje programów, które oferują uczestnikom otrzymanie świadczeń innych niż akcje (np. rozliczenie pieniężne) uzyskiwanych z realizacji praw pochodnych lub pochodnych instrumentów finansowych. W tym przypadku nie obowiązuje więc preferencyjne opodatkowanie, co potwierdza dodany nowelizacją art. 10 ust. 4 ustawy o PIT. Stanowi on, że przychody uzyskane z takich praw lub instrumentów zostaną wyłączone ze źródeł z kapitałów pieniężnych, a zaliczone będą do przychodów ze stosunku pracy lub działalności prowadzonej osobiście. Konsekwencją powyższego będzie opodatkowanie realizacji praw pochodnych lub pochodnych instrumentów finansowych według skali podatkowej (stawka 18% lub 32%), a nie jak dotychczas 19%. Ostrzeżenie szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) Powyższe założenia zostały też wyrażone w komunikacie szefa KAS z 1 sierpnia 2017 r. jeszcze na gruncie obowiązujących przepisów. Szef KAS poinformował o zauważalnej liczbie wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej, przedstawiających programy motywacyjne oparte o rozliczenie pieniężne z realizacji instrumentu finansowego (pochodnego), uzależnionej od osiągnięcia przez spółkę określonych wartości wskaźników finansowych. Wnioskodawcy stoją na stanowisku, że skoro przychód przysługuje im na podstawie odrębnej umowy cywilnoprawnej, najczęściej niezależnej od stosunku pracy, przychód z realizacji praw z takich instrumentów powinien być zaliczony do źródeł z kapitałów pieniężnych i opodatkowany stawką 19%. Wbrew interpretacjom wydawanym dotychczas przez organy, szef KAS wyraził w swoim ostrzeżeniu stanowisko, zgodnie z którym rozliczenie pieniężne instrumentów finansowych oferowanych pracownikom jest w istocie wypłatą wynagrodzenia dla uczestników programu - a skoro tak, to powinien być opodatkowany stawką 18% lub 32%. Mechanizm kwalifikacji świadczenia pieniężnego wypłacanego managerom został uznany przez szefa KAS za sztuczny, a jego zastosowanie może skutkować zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Organ wskazuje też, że w przypadku przedstawienia takiego schematu we wniosku o interpretację podatkową, opinia szefa KAS będzie stanowiła dla organu interpretacyjnego podstawę do odmowy wydania interpretacji indywidualnej. Przyjęcie takiego stanowiska wydaje się przedwczesne być może będzie miało ono rację bytu na podstawie znowelizowanych przepisów. Obecnie natomiast wprowadza zbyt daleko idące zmiany w interpretacji istniejących przepisów, które w rzeczywistości nie stoją na przeszkodzie wprowadzenia opisanych wyżej mechanizmów. Wygląda to więc tak, jakby szef KAS chciał uszczelnić klauzulą antyabuzywną luki w przepisach, które - jak sam jednocześnie stwierdza - wymagają gruntownych merytorycznych zmian. Projekt ustawy jest obecnie na etapie opiniowania. Nowe brzmienie przepisów ma obowiązywać od 1 stycznia 2018 r. Maja Kapiczowska Prawnik tel. 71 75 00 769 maja.kapiczowska@olesinski.com Paulina Miałkowska Prawnik tel. 22 12 35 240 paulina.mialkowska@olesinski.com

Zwolnienie z odpowiedzialności za ruch przedsiębiorstwa nie wymaga ustalenia sprawcy Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 26 lipca 2017 r. Orzekł w niej, że prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiony w ruch za pomocą sił przyrody nie ponosi odpowiedzialności za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną przez ruch tego przedsiębiorstwa lub zakładu, w sytuacji gdy szkoda nastąpiła z wyłącznej winy osoby trzeciej, za którą nie ponosi on odpowiedzialności, mimo że nie została ona zidentyfikowana. Czego dotyczyła sprawa? PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zostały pozwane przez ubezpieczyciela o zwrot odszkodowania wypłaconego spółce Przewozy Regionalne sp. z o.o. za uszkodzenie szynobusu. Do uszkodzenia pojazdu doszło wskutek najechania na wystający element szyny, który został odkręcony przez nieznanych sprawców. Dochodzenie w sprawie kradzieży zostało umorzone, ponieważ Policji nie udało się zidentyfikować tożsamości osób, które popełniły przestępstwo. Jako podstawę odpowiedzialności PKP, ubezpieczyciel wskazał art. 435 k.c., czyli tzw. odpowiedzialność za ruch przedsiębiorstwa, opartą na zasadzie ryzyka. PKP broniło się twierdząc, że szkoda powstała z winy nieznanych sprawców, za których nie może ponosić odpowiedzialności. Dotychczasowe wątpliwości Rozpatrujący sprawę Sąd Okręgowy zwrócił się do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego podnosząc, że zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie od dawna toczy się spór co do tego, czy ustalenie sprawcy jest konieczne dla uwolnienia się od odpowiedzialności z art. 435 k.c. Innymi słowy, czy brak wykrycia sprawcy zdarzenia, które wywołało szkodę, uniemożliwia przedsiębiorstwu zwolnienie się od odpowiedzialności, ponieważ nie można ustalić czy ponosi za taką osobę odpowiedzialność czy nie. Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że ustawodawcy chodziło o to, aby przedsiębiorca ponosił odpowiedzialność za swoich pracowników, przedstawicieli, podwykonawców i producentów wykorzystywanych urządzeń czy dostawców surowców. W domyśle miał więc odpowiadać tylko za te osoby, które są możliwe do zidentyfikowania. Ponadto, skład orzekający Sądu Okręgowego podkreślił, że odpowiedzialność na zasadzie ryzyka jest bardzo surowa, stąd też przesłanki zwolnienia się z odpowiedzialności nie powinny być tak rygorystycznie wykładane. Stanowisko Sądu Najwyższego Zapatrywanie Sądu Okręgowego podzielił Sąd Najwyższy, uznając, że przedsiębiorstwo nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli szkoda nastąpiła z wyłącznej winy osoby trzeciej, choćby osoba ta nie została zidentyfikowana. Rozstrzygnięcie to z pewnością przyczyni się do ujednolicenia orzecznictwa w kwes i odpowiedzialności z art. 435 k.c. Michał Wach Sernior consultant, radca prawny tel. 71 750 07 70 michal.wach@olesinski.com

SN - zadośćuczynienie za mobbing jeszcze wyższe 8 sierpnia 2017 r. Sąd Najwyższy wydał orzeczenie, w którym stwierdził, że zadośćuczynienie z tytułu mobbingu powinno być ustalane w takiej wysokości, aby pracodawca w przyszłości wywiązywał się z obowiązku przeciwdziałania mobbingowi i nie tolerował niedopuszczalnych zachowań w zakładzie pracy. Zgodnie z przepisami, pracownik, który w skutek mobbingu doznał rozstroju zdrowia ma prawo dochodzić od pracodawcy zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie to ma stanowić rekompensatę za doznaną szkodę niematerialną (krzywdę), a więc wszelkie cierpienia fizyczne i psychiczne pracownika. Prewencyjno - wychowawcza funkcja zadośćuczynienia W przedmiotowej sprawie, sądy obydwu instancji zgodnie stwierdziły, że zadośćuczynienie należne pracownikowi powinno wynosić 10 tys. zł. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego, który zasądził na rzecz pracownika zadośćuczynienie w kwocie 20 tys. zł uznając przy tym, że ma ono nie tylko rekompensować pracownikowi doznaną krzywdę, ale także pełnić funkcję prewencyjno wychowawczą wobec pracodawcy. Precedensowe orzeczenie SN Orzeczenie ma charakter precedensowy ponieważ po raz pierwszy na gruncie prawa pracy sąd uznał, że przy ustalaniu wymiaru zadośćuczynienia należy brać pod uwagę również inne czynniki, a nie jak dotychczas jedynie rozmiar krzywdy poszkodowanego. W praktyce oznacza to, że jeśli pracodawca nie wywiązuje się z obowiązku przeciwdziałania mobbingowi, powinien liczyć się z potencjalnie wyższą kwotą zadośćuczynienia w przypadku ewentualnego procesu niż gdyby swoje obowiązki wypełniał należycie. Sąd Najwyższy sporządza obecnie uzasadnienie pisemne wyroku, w którym przedstawi argumenty przemawiające za takim podejściem do funkcji zadośćuczynienia po jego analizie możliwy będzie szerszy komentarz do stanowiska SN. Joanna Dybciak Consultant, prawnik tel. 71 750 07 38 joanna.dybciak@olesinski.com Natalia Komarzańska Senior consultant, aplikant adwokacki tel. 71 750 07 23 natalia.komarzanska@olesinski.com

Jeśli są Państwo zainteresowani uzyskaniem szerszych informacji, prosimy o kontakt z doradcami O&W, z których porad zazwyczaj Państwo korzystają lub kontakt z wyżej wskazanymi autorami tekstów. Olesiński i Wspólnicy Sp.k., ul. Powstańców Śląskich 2-4, 53-333 Wrocław Tel. +48 (71) 75 00 700 Fax: +48 (71) 75 00 789 www.olesinski.com olesinski@olesinski.com Niniejszy Newsle er nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Olesiński & Wspólnicy nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii naszych ekspertów