Ogólnopolska konferencja pn. Natura 2000 naszą szansą Obszary Natura 2000 w programach ochrony środowiska województw, powiatów i gmin Janina Kawałczewska - RCEE w Płocku Konferencja realizowana jest w ramach projektu pn. Natura 2000 naszą szansą dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie
1. Sieć obszarów Natura 2000 podstawy prawne tworzenia i funkcjonowania sieci Natura 2000: Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, zastąpiona Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, zwana dyrektywą ptasią (DP), Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zmieniona Dyrektywą Rady 97/62/EWG z dnia 27 października 1997r. Zwana dyrektywą siedliskową (DS.),
ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (OOP), przepisy wykonawcze: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000, rozp. Min. z dnia 17 lutego 2010 r w sprawie sporządzenia projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000, rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2010r. w sprawie sporządzenia projektu planu ochronny dla obszaru Natura 2000, rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000, ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (POŚ), ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (OOS),
kryteria i procedura wyznaczania obszarów Natura 2000: Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) PLB wyznaczane zgodnie z założeniami Dyrektywy Ptasiej i kryteriami ornitologicznymi, w celu ochrony miejsc istotnych dla licznego występowania gatunków ptaków lęgowych, migrujących, zimujących z załącznika I Dyrektywy Ptasiej zagrożonych globalnie lub w EU, dużej koncentracji innych gatunków ptaków niewymienionych w zał. I DP (migrujących, w tym wodno błotnych), np. koncentracja powyżej 1% europejskiej populacji gatunków z zał. I Dyrektywy Ptasiej, krajowe główne lub regionalne lęgowiska ptaków (populacja krajowa wynosi powyżej 10% populacji UE), duże koncentracje ptaków wodno błotnych (skupienia regularne powyżej 20 tys. osobników), kluczowe tereny na szlakach migracji (np. powyżej 5 tys. bocianów białych, 3 tys. ptaków drapieżnych, żurawi itp.), procedura wyznaczania OSO: Polska (kraj członkowski) wyznacza OSO zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska, Polska przesyła do Komisji Europejskiej listę wyznaczonych OSO wraz z bazą danych dla OSO.
Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) PLH wyznaczane zgodnie z wymogami Dyrektywy Siedliskowej (kryteria z zał. III Dyrektywy Siedliskowej wyznaczają obszary, w których występują siedliska przyrodnicze wymienione w zał. I DS. lub w których znajdują się siedliska gatunków roślin i zwierząt z zał. II Dyrektywy Siedliskowej). Ochrony wymaga około 200 najcenniejszych i zagrożonych w Europie siedlisk przyrodniczych i ponad 1000 zagrożonych gatunków (siedliska i gatunki priorytetowe szczególna odpowiedzialność Wspólnoty), kryteria, to: stopień reprezentatywności siedliska w danym obszarze, stan zachowania struktury i funkcji siedliska, znaczenie obszaru dla zachowania siedliska w skali kraju, wielkość i zagęszczenie populacji gatunku w danym obszarze i jego znaczenie dla krajowej populacji gatunku, stopień jego izolacji, ogólna ocena wartości obszaru dla ochrony danego gatunku,
9 regionów biogeograficznych w Europie, teren Polski wchodzi w skład dwóch regionów: alpejskiego i kontynentalnego i jest częścią morskiego obszaru Bałtyku, procedura wyznaczania SOO: Polska wyznacza i przesyła Komisji Europejskiej listę i bazę danych proponowanych obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (POZW), Komisja Europejska ocenia propozycję, zatwierdza ją w drodze decyzji Komisji Europejskiej, uzyskują one status obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty, przykłady: decyzje Komisji Europejskiej z 18 listopada 2011r. w sprawie przyjęcia na mocy Dyrektywy Rady 92/43/EWG piątego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty obszarów składających się na: kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowany C/2011/8278) i na alpejski region biogeograficzny (C/2011/8202), Polska zatwierdza je w trybie rozporządzenia Ministra Środowiska. Stają się SOO.
obszary OSO i SOO wyznaczane są na podstawie innych przesłanek naukowych (mogą się częściowo lub całkowicie pokrywać). Jeśli obszar pokrywa się w całości oznaczony jest PLC. Ostoja Augustowska PLH 20 0005 i Puszcza Augustowska PLB 20 0002. Obszar Bieszczady PLC 18 0001 (dla sielsk przyrodniczych z regionu alpejskiego, gatunków roślin i zwierząt z zał. II Dyrektywy Siedliskowej oraz dla ptaków z zał. I Dyrektywy Ptasie) Baza informacji na temat obszarów Natura 2000, to: mapy określające przebieg granic obszaru, Standardowy Formularz Danych (SDF), podają one: nazwę, kod obszaru, jego powierzchnię, współrzędne geograficzne, przedmiot ochrony (siedliska i gatunki) wraz z oceną ich znaczenia, opis ogólny i charakterystykę przyrodniczą, stwierdzone i potencjalne zagrożonia, status ochrony i powiązania z innymi obszarami, rodzaje działalności człowieka, innych czynników wpływających na obszar,
Zarządzanie środowiskiem w Polsce
2. Sieć obszarów Natura 2000 a samorządy: stan obszarów Natura 2000 w Polsce (na dzień 1 maja 2012r.): 19,8% powierzchni kraju i 68% gmin: o 145 obszarów OSO - pow. Ogółem 4,8 mln ha, 15,9% pow. Lądowej, o 825 obszarów SOO (OZW) pow. Ogółem 3,8 mln ha, 11% pow. Kraju, trwają konsultacje społeczne nad wyznaczeniem nowych obszarów, wskazanych przez Komisję Europejską za niezbędne do włączenia do sieci, kompetencje związane z tworzeniem i zarządzaniem obszarami Natura 2000: Minister Środowiska (MS): wydaje rozporządzenia do ustawy OOP dot. funkcjonowania sieci Natura 2000, przekazuje Komisji Europejskiej listę OSO i SOO, ustanawia plany ochrony dla obszarów Natura 2000, Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska (GDOŚ): opracowuje projekt listy obszarów Natura 2000 i prowadzi konsultacje z radami gmin w sprawie zasięgnięcia opinii dla projektowanych obszarów (przed przekazaniem listy do MS), nadzoruje funkcjonowanie obszarów Natura 2000, prowadząc ewidencję danych niezbędnych do podejmowania działań w zakresie ich ochrony, wydaje wytyczne i przygotowuje raporty w zakresie oceny realizacji ochrony obszarów,
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (RDOŚ): sprawuje nadzór na obszarami Natura 2000, opracowuje projekt planu zadań ochronnych, planu ochrony obszaru Natura 2000, bierze udział w procedurze ocen oddziaływania na środowisko i obszary Natura 2000, Sporządza i przekazuje do GDOŚ ocenę realizacji ochrony obszarów, zawierające informacje dotyczące podejmowanych działań ochronnych oraz wpływu ich na stan ochrony siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt dla których ochrony zostały wyznaczone obszary oraz wyniki monitorowania i nadzoru tych działań (ocena co 6 lat dla OZW i SOO co 3 lata dla OSO), odpowiada za utrzymanie siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt, monitorowania ich stanu, ewentualną kompensację przyrodniczą utworzonych siedlisk), Główny Inspektor Ochrony Środowiska (GIOŚ): realizuje monitoring typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania wspólnoty, a szczególnie o znaczeniu priorytetowym dla Wspólnoty, ocenia skuteczność stosowanych metod ochrony przyrody.
Rola samorządów we wspomaganiu ochrony obszarów Natura 2000: polityka przestrzenna (plan zagospodarowania przestrzennego województwa, gminy), studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, dokumenty strategiczne dla rozwoju województwa, powiatu, gminy (strategie rozwoju, programy ochrony środowiska, plan urządzania lasu), decyzje administracyjne, których ustalenie mogą mieć wpływ na obszary Natura 2000: ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzje środowiskowe, procedury ocen oddziaływania na środowisko, zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów, pozwolenia na budowę, zgłoszenia budowy lub robót budowlanych, pozwolenia wodno-prawne na szczególne korzystanie z wód, budowę urządzeń wodnych, zmiana lasu na użytek rolny, zmiana gruntu leśnego na cele nierolnicze i nieleśne, wydawanie decyzji dot. przywrócenia stanu wody na gruncie do stanu poprzedniego,
inne: prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa, służących polepszeniu zdolności produkcyjnej gleby i ułatwienia jej uprawy, nadzorowanie, planowanie, wykorzystanie, utrzymanie urządzeń melioracji wodnych podstawowych i szczegółowych, prowadzenie ewidencji kąpielisk, realizacja zadań KPOŚK, nadzór nad działalnością spółek wodnych, dofinansowania pronaturowych działań sektora rybackiego wspierających zrównoważony rozwój regionu (środki Europejskiego Funduszu Rybackiego w ramach Programu Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007 2013 o oś priorytetowa 2 akwakultura, rybołówstwo śródlądowe, przetwórstwo i obrót produktami rybołówstwa i akwakultury), o oś priorytetowa 4 zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa.
- gospodarka rolna wsparcie prośrodowiskowego gospodarowania w rolnictwie: płatności bezpośrednie siedliskowej), (respektowanie dyrektyw ptasiej i przejściowe subwencje, rekompensujące nakłady rolników ponoszone w celu spełnienia przepisów unijnych m.in. środowiskowych, kompensacje dla rolników, pomagające dostosowanie metod gospodarowania na obszarach Natura 2000 do zakresu przekraczającego zasady dobrej praktyki rolniczej, realizacja programów rolno środowiskowych, rekompensata za dostosowanie działalności gospodarczej, rolnej, leśnej, rybackiej na obszarach Natura 2000 do wymogów ochrony tych obszarów, - gospodarka leśna: współdziałanie w procesie tworzenia planów ochrony lub planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000, komunikacja i informacja dla społeczeństwa o obszarach Natura 2000, współpraca w realizacji ustalonych zadań ochronnych dla obszarów, aktywizowanie działań mieszkańców sprzyjających zachowaniu różnorodności biologicznej, rozwojowi zrównoważonemu gmin.
3. Obszary natura 2000 w programach ochrony środowiska planowanie w samorządach podstawy prawne: art. 17 POŚ ustala: iż organ wykonawczy województwa, powiatu, gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporządza odpowiednio wojewódzki, powiatowy lub gminny program ochrony środowiska na 4 lata, z perspektywą na kolejne 4 lata, a z realizacji programów co 2 lata sporządza raporty i przedstawia je sejmikowi województwa czy odpowiednio radzie gminy lub powiatu, projekty programów podlegają zaopiniowaniu odpowiednio przez ministra ds. środowiska, zarząd województwa lub zarząd powiatu a uchwalane są odpowiednio przez sejmik województwa, rady powiatu czy gminy, organy sporządzające programy zapewniają możliwość udziału społeczeństwa na zasadach określonych w ustawie o ocenach oddziaływania na środowisko,
dla projektu programów wykonuje się strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko na podstawie ustawy o ocenach oddziaływania na środowisko (zw. prognozą oddziaływania na środowisko dla projektów w/w programów; zakres prognozy wynika z uzgodnień RDOŚ, Państwowym Wojewódzkim Inspektoratem Sanitarnym oraz ustawy o OOS), ważne jest uwzględnienie w programach istniejącej sieci obszaru Natura 2000 i wymogów dotyczących skutków realizacji ustaleń programów dla obszarów Natura 2000 a także uwzględnienia w nich celów wynikających z polityki Wspólnoty oraz Polityki ekologicznej państwa, cele i kierunki działań w zakresie ochrony przyrody i różnorodności biologicznej we Wspólnotowym Programie Działań na Rzecz Środowiska dotyczą: zwiększenia ochrony obszarów o znaczeniu wspólnotowym i włączeniu cennych obszarów do europejskiej sieci natura 2000,
cele i kierunki działań wynikające z Polityki ekologicznej państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 dotyczącą: uwzględnienia zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych, aspektu ekologicznego w planowaniu przestrzennym, - aktywizacji społeczeństwa do działań na rzecz ochrony środowiska, w priorytecie ochrona zasobów naturalnych : - ochrona przyrody, zachowanie bogatej różnorodności biologicznej kraju, - ochrony i zrównoważonego rozwoju lasów z zachowaniem różnorodności biologicznej, - podnoszenia świadomości ekologicznej społeczeństwa, - przeciwdziałania degradacji terenów rolnych, łąkowych i wodno błotnych.
4. Dla potrzeb projektu i konferencji przeanalizowano ustalenia programów ochrony środowiska dla: województwa mazowieckiego na lata 2011 2014 z uwzględnieniem perspektywy do 2018r., powiatu płockiego na lata 2011 2014 z perspektywą do 2019r., gminy Słupno na lata 2012 2016 z perspektywą do roku 2019. Wymienione samorządy gospodarują na terenach, gdzie funkcjonują obszary Natura 2000.
5. Program ochrony środowiska województwa mazowieckiego odnosi się do: Strategii rozwoju Województwa mazowieckiego do roku 2020, kompleksowo określającej cele i kierunki rozwoju Mazowsza i stanowi uszczegółowienie kwestii środowiskowych w/w Strategii: Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Mazowieckiego wyznaczającego cele i kierunki rozwoju województwa w układzie przestrzennym, w tym ważnego kierunku wojewódzkiej polityki przestrzennej tj. poprawy warunków funkcjonowania środowiska przyrodniczego (w tym w odniesieniu do ochrony walorów przyrodniczych i poprawy standardów środowiska), ustaleń raportu z realizacji Programu ochrony środowiska Województwa Mazowieckiego za lata 2008-2009 (czwartego raportu, uwzględniającego stan zaawansowania prac środowiskowych, pozytywne i negatywne tendencje w poszczególnych komponentach środowiska).
uwzględnia: stan aktualny środowiska w województwie, w tym m.in.: ochronę przyrody z uwzględnieniem obszarów Natura 2000. Obszary Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 na terenie województwa mazowieckiego. Stan na listopad 2011 r. Źródło: Program ochrony środowiska woj. mazowieckiego 16 obszarów OSO o ogólnej pow. 661229,91 ha, w tym w woj. mazowieckim 426889,08 ha. 60 obszarów SOO, zaakceptowanych przez Komisję Europejską decyzją z 2011r., o ogólnej pow. 245669,81 ha, w tym w województwie mazowieckim 193094,30 ha.
wskazuje na problemy dotyczące obszarów Natura 2000 tj.: brak pełnej waloryzacji przyrodniczej w aspekcie gatunków chronionych i zagrożonych wyginięciem oraz gatunków i siedlisk obszarów Natura 2000, brak podstawowych dokumentów określających zasady ochrony i dopuszczalne formy zagospodarowania przestrzennego dla obszarów Natura 2000, kolizje wymogów sieci Natura 2000 z zamierzeniami koniecznymi dla rozwoju społeczno gospodarczego województwa, określa kierunki działań, w tym m.in.: ochronę, rozwój i uporządkowanie systemu obszarów chronionych, w tym: budowanie i aktualizację baz danych z zakresu ochrony przyrody, opracowanie i ustalenia planów ochrony i zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000, ochronę gatunkową: czynną ochronę wybranych gatunków chronionych, w tym gatunków zagrożonych, przywracanie właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i ostoi gatunków na obszarach chronionych.
kształtowanie polityki zagospodarowania przestrzennego województwa uwzględniającego walory przyrodnicze: egzekwowanie wymogów ochrony przyrody w dokumentach planistycznych, planowanie inwestycji z zachowaniem wartości przyrodniczych, kształtowanie i promocja postaw prośrodowiskowych: działania edukacji przyrodniczo leśnej, postawy w społeczeństwie odpowiedzialności za środowisko przyrodnicze, rozwój bioróżnorodności w lasach: ochronę i utrzymanie cennych, naturalnych siedlisk bagiennych i podmokłych, zwiększenie różnorodności gatunkowej biocenoz lesnych.
uwzględnia także inne kierunki działań mogących poprawić stan ochrony obszarów Natura 2000, ustala Strategię działania, uwzględniającą: obszary priorytetowe, w tym: o ochronę przyrody, o edukację ekologiczną społeczeństwa, cele środowiskowe do 2018, w tym: o w ochronie przyrody: ochronę walorów przyrodniczych i ochronę lasów, z uwzględnieniem różnorodności biologicznej, w edukacji ekologicznej: o wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców, o udział społeczeństwa w postępowaniach na rzecz ochrony środowiska., monitoring realizacji programu.
6. Program ochrony środowiska w powiecie płockim na lata 2011 2015, z perspektywą do 2019 roku odnosi się do: Strategii rozwoju powiatu płockiego do 2015r., której celem jest lepsza jakość życia mieszkańców poprzez wielostronny, bezpieczny i społecznie akceptowany rozwój. Jednym z celów strategicznych Strategii jest Poprawa stanu środowiska przyrodniczego i ochrona jego zasobów, a celem operacyjnym ochrona przyrody i krajobrazu, ustaleń raportów z realizacji Programu ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami w powiecie płockim do 2010r., uwzględnia stan środowiska w powiecie, w tym m.in.:
przyrodę i krajobraz z uwzględnieniem 5 obszarów Natura 2000 (Dolina Środkowej Wisły PLB 14 0004 o obszarze 4576,4ha w powiecie płockim, 4 obszary SOO o powierzchni 97,62 ha w powiecie płockim Sikórz PLH 14 0012, Uroczyska Łąckie PLH 14 0021, Kampinoska Dolina Wisły PLH 0029, Dolina Skrwy lewej PLH 14 0051.
niski stan lesistości (17,45 % powierzchni powiatu): wskazuje na problemy dotyczące: braku podstawowych dokumentów określających zasady ochrony i dopuszczalne formy zagospodarowania przestrzennego dla obszarów Natura 2000, niski stopień lesistości, duże zainteresowanie właścicieli lasów, odlesianiem, zmniejszenie się powierzchni zadrzewień śródpolnych, przydrożnych, silną autropopresje na tereny cenny przyrodniczo, w tym obszary Natura 2000, powodującą niszczenie siedlisk, gatunków roślin i zwierząt, małe kompetencje powiatu w zakresie ochrony przyrody, niezadawalającą jakość wód Wisły, stanowiącą obszary Natura 2000, zagrożenie powodziowe dla terenów nadwiślańskich.
niski stopień świadomości ekologicznej społeczeństwa: program uwzględnia cele i działania wynikające z polityki ekologicznej UE, Polski i programu ochrony środowiska województwa mazowieckiego w zakresie kompetencji przewidzianych dla powiatu. Pomimo ograniczonej instytucjonalnie roli samorządu powiatowego w realizacji celów i działań, ze względu na centralne położenie Powiatu, wykorzystywanie licznych powiązań: ekologicznych, społecznych i gospodarczych, program uwzględnia działania wykraczające poza jego kompetencje: szczególną uwagę wśród czterech celów głównych Programu zwraca się na ochronę zasobów naturalnych, a zwłaszcza środowisko przyrodnicze oraz podniesienie stanu świadomości ekologicznej społeczeństwa, ustalony program działań zawiera cele: główne, szczegółowe i konkretne działania, a wśród nich: o na uwagę zasługują planowane działania mające za zadanie poprawić stan obszarów Natura 2000 (dotyczy to zwłaszcza gospodarki odpadami, ochrony powietrza np. egzekwowanie zakazu wypalania łąk, ściernisk, rowów, realizacji inwestycji służących oczyszczaniu ścieków).
unieszkodliwianiu i odzysku odpadów, modernizacji, przebudowy i budowy urządzeń melioracji wodnych, przedsięwzięć służących bezpieczeństwu ekologicznemu mieszkańców: działania służące ochronie przyrody (wspomaganie działań na rzecz zatwierdzania obszarów Natura 2000, ochrona różnorodności biologicznej, gatunkowej zwierząt i roślin zagrożonych wyginięciem, działania na rzecz zwiększenia lesistości, powierzchni zadrzewionych, uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wymogów dotyczących obszarów Natura 2000, działania związane z rozwojem energetyki odnawialnej, w tym także możliwymi w pobliżu obszarów Natura 2000, działania na rzecz zwiększenia efektywności edukacji ekologicznej społeczeństwa, w tym dorosłych, zwiększenie udziału społeczeństwa w sprawach ochrony środowiska, dostępu do informacji o środowisku, wzrost aktywności społecznej w działaniach na rzecz ochrony środowiska, w tym obszarów Natura 2000.
W Prognozie oddziaływania na środowisko projektu Programu analizowano wpływ planowanych działań na obszary Natura 2000. Większość planowanych działań ma pozytywne oddziaływanie na obszary, w niektórych przypadkach stwierdzono brak oddziaływania na obszary Natura 2000 na etapie programu, a w niektórych możliwość negatywnego odziaływania na obszary Natura 2000 (np. roboty regulacyjne Wisły, umocnienie wałów przeciwpowodziowych Wisły, Słupianki, budowa elektrowni wiatrowych, wodnych), Zaproponowano zwrócenie szczególnej uwagi i wykonanie pełnej procedury ocen oddziaływania na środowisko dla tych przypadków, w celu analizy konieczności ich realizacji, kompensacji przyrodniczej wprowadzonej już na etapie planowania przestrzennego i decyzji środowiskowych.
7. Program ochrony środowiska dla gminy Słupno na lata 2012 2016 z perspektywą do roku 2019, jest spójny z: Strategią rozwoju gminy Słupno do 2020r., Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Gminy Słupno i innymi dokumentami strategicznymi, wynikającymi z tych dokumentów działań służących ochronie środowiska, określa działania środowiskowe niezbędne do poprawy jakości życia i stanu środowiska na terenie gminy, uwzględnia stan środowiska w gminie, w tym m.in.: infrastrukturę komunalną (SUW, sieci wodociągowe i kanalizacyjne, oczyszczalnie ścieków, sieci gazowe), złą jakość wód Wisły, Słupianki, Rosicy, gospodarkę odpadami realizowaną przez Związek Gmin Regionu Płockiego,
istniejące obszary cenne przyrodniczo, w tym dwa obszary Natura 2000: o Dolina Środkowej Wisły PLB 14 0004, zajmująca w gminie powierzchnię 1212,44 ha (wsie Rydzyno, Liszyno, Bielino, Wykowo są w granicach obszaru po wałach przeciwpowodziowych), o Kampinoska Dolina Wisły PLH 14 0029,
niską lesistość (13,7% powierzchni gminy stanowią lasy), a wielu ich właścicieli zamierza przeznaczyć je pod zabudowę mieszkaniową, brak chętnych do zalesień, bogactwo fauny i flory, dwa rezerwaty przyrody, Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu z 6 wsiami w obrębie obszaru), nawiązuje do uwarunkowań wynikających z Polityki ekologicznej państwa w latach 2009 2012 z perspektywą do roku 2016, dokumentów strategicznych Woj. Mazowieckiego (strategii rozwoju, planu zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, programu ochrony środowiska województwa mazowieckiego programu ochrony środowiska w powiecie płockim, ustala nadrzędny cel programu, tj. osiągnięcie trwałego i zrównoważonego rozwoju gminy oraz poprawę jej atrakcyjności poprzez działania społeczne i inwestorskie w ochronie środowiska,
ustala priorytety ekologiczne, a wśród nich: ochronę różnorodności biologicznej i krajobrazu, optymalizację gospodarki wodno-ściekowej, edukację ekologiczną, określa cele i zadania dla poprawy stanu środowiska, w tym m. innymi: poprawę jakości wód poprzez rozbudowę systemu kanalizacji i oczyszczalni ścieków, właściwą gospodarkę odpadami, stosowania zasad dobrej praktyki rolniczej, poprawę gospodarki wodnej poprzez rozbudowę sieci wodociągowych, właściwą konserwację urządzeń melioracji wodnych, ochronę przyrody a szczególnie zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych poprzez m.in.. inwentaryzację przyrodniczą w gminie, prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej, zalesienia terenów rolnych o niskiej banitacji, tworzenia nowych obszarów chronionych i promocję walorów przyrodniczych gminy, edukację ekologiczną dzieci, młodzieży, dorosłych prowadzenie aktywnych form edukacji, kształtowanie właściwych postaw społeczeństwa w odniesieniu do środowiska.
Zapisy Programu ochrony środowiska dla gminy Słupno uwzględniają problematykę ochrony obszarów Natura 2000. Szczególnie bogatą różnorodnością biologiczną, cennymi formami ochrony przyrody charakteryzuje się południowa część gminy Słupno narażona na zalanie wodami Wisły. Rys. Niektóre cenne obiekty w gminie Słupno
Równocześnie tą część gminy upatrzyli sobie mieszkańcy Płocka do osiedlania się, prowadzenia działalności. Do władz gminy wpływają wnioski o zmiany mpzp gmin w celu budownictwa. Ze względu na skomplikowaną sytuację ekologiczną, wnioski nie uzyskują pozytywnych opinii RDOŚ. Władze gminy biorąc pod uwagę cenne przyrodniczo tereny o randze międzynarodowej, europejskiej i oczekiwania właścicieli nieruchomości chcących je zabudować, zleciły opracowanie Analizy kierunków zagospodarowania przestrzennego południowej części gminy, aby właściwie na tym terenie gospodarować.
W sąsiedztwie w/w obszarów Natura 2000 są zlokalizowane wsie: Liszyno - z zabudową mieszkaniowo usługową (odległość od obszarów 0,4 1,8 km) najbliższe cenne siedliska przyrodnicze to: łąki wilgotne, starorzecza, lasy brzozowe, sosnowe, mieszane, cenne gatunki ptaków z załącznika I DP, Rydzyno - z zabudową mieszkaniowo usługową (odległość od obszarów 0,2 1,8 km) cenne gatunki ptaków, łąki, lasy sosnowe, starorzecza, pastwiska, wikliny Bielino - zabudowa mieszkaniowo-usługowa (odległość od obszarów od 0,25 km) cenne gatunki ptaków z załącznika I DP, starorzecza, łąki wilgotne, Wykowo zabudowa mieszkaniowa, leży bezpośrednio u granic obszarów, a część nawet w SOO, łąki wilgotne, lasy łęgowe, sosnowe, wikliny, gatunki ptaków z zał. I DP, Borowiczki Pieńki zabudowa mieszkaniowo-usługowa (odległość od obszarów 1,0 2 km), siedliska z DS. (lasy łęgowe, sosnowe, łąki),
Wsie są zwodociągowane, w znacznej części skanalizowane. Działalność usługowa jest mało uciążliwa dla środowiska. Wsie są zagrożone zalaniem wodami Wisły i Słupianki (szerokość koryta Wisły zmienia się od 0,5 km do 2 km, przeciętnie 0,8 km; Koryto Wisły jest nieuregulowane, cechuje je duża ilość łach środkowych i bocznych oraz utrwalonych kęp, wymuszających przebieg nurtu wg inwentaryzacji w granicach obszaru Dolina Środkowej Wisły stwierdza się występowanie wielu gatunków ptaków lęgowych, prawdopodobnie lęgowych, zasiedlających nurt, boczne odnogi i skarpy
Są gatunki zagrożone w skali kontynentu, wszystkie są objęte międzynarodowymi konwencjami ochronnymi. Jest to ważny obszar dla ptaków zimujących i migrujących, ważny szlak wędrówkowy także dla innych grup zwierząt.
Kampinoska Dolina Wisły PLH 14 0004, w granicach której są wsie: Rydzyno, Liszyno, Bielino, Wykowo, którego przedmiotem ochrony są siedliska przyrodnicze z zał. I Dyrektywy Siedliskowej: łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe, jesionowe, łęgowe lasy dębowo wiązowo jesionowe, grąd środkowoeuropejski, zalewane muliste brzegi Wisły, starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne, niżowa łąki, murawy na piaskowe oraz ssaki, płazy, ryby i bezkręgowce z zał. II Dyrektywy Siedliskowej. zarekomendowano do rozwoju na analizowanym terenie turystykę przyjazną obszarom Natura 2000 (szlaki turystyczne: piesze, rowerowe, kajakowe, żeglarskie bez napędu motorowego, gospodarstwa agroturystyczne), zarekomendowano utworzenie korytarzy ekologicznych uwzględniających: lasy, obszary objęte ochroną prawną na podstawie dyrektyw i polskiego prawa ekologicznego, zastosowanie w istniejących domach ekologicznych źródeł ciepła, podłączenia do kanalizacji zbiorczych, gospodarkę odpadami zgodnie z nowymi regulacjami prawnymi.
8. Czy programy uwzględniają konieczne działania, zadania, partnerów do realizacji zadań?