Wybrane akty prawne ustawa z dnia 17 grudnia 2004 roku o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j.: Dz.U. z 2013 r. poz. 168), ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j.: Dz.U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.), ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j.: Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.), ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tj.: Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).
NARUSZENIE DYSCYPLINY FINANSÓW PUBLICZNYCH
Pojęcie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych Dyscyplina finansów publicznych to określony, pożądany stan, którego zapewnienie wiąże się z przestrzeganiem zespołu, ustalonych przez ustawodawcę norm prawnych, dotyczących szeroko rozumianej gospodarki finansowej, których naruszenie skutkować może pociągnięciem do odpowiedzialności. Źródło: Biuro Dyscypliny Finansów Publicznych - http://www.mf.gov.pl
Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają, z zastrzeżeniem art. 4a uondfp: osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo organu zarządzającego podmiotu niezaliczanego do sektora finansów publicznych, któremu przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne, lub zarządzającego mieniem tych jednostek lub podmiotów (art. 4 ust. 1 pkt 1);
kierownicy jednostek sektora finansów publicznych (art. 4 ust. 1 pkt 2);
pracownicy jednostek sektora finansów publicznych lub inne osoby, którym odrębną ustawą lub na jej podstawie powierzono wykonywanie obowiązków w takiej jednostce, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych, z zastrzeżeniem ust. 2 (art. 4 ust. 1 pkt 3);
osoby wykonujące w imieniu podmiotu niezaliczanego do sektora finansów publicznych, któremu przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne, czynności związane z wykorzystaniem tych środków lub dysponowaniem tymi środkami (art. 4 ust. 1 pkt 4).
W przypadku naruszenia dyscypliny finansów publicznych określonego w art. 17 osoba niebędąca pracownikiem jednostki sektora finansów publicznych, której na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych zamawiający powierzył przygotowanie lub przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, działająca jako pełnomocnik zamawiającego, podlega odpowiedzialności za to naruszenie, jeżeli zamawiający jest jednostką sektora finansów publicznych lub udzielane zamówienie publiczne jest finansowane ze środków publicznych (art. 4 ust. 2).
Analiza przepisu art. 4 ust. 2 jednoznacznie wskazuje, że za czyny związane z zamówieniami publicznymi o których mowa w art. 17 ustawy ondfp, odpowiedzialność może ponieść tylko osoba, która została upoważniona do dokonania czynności przez kierownika zamawiającego (lub osobę upoważnioną przez kierownika zamawiającego do wykonania zastrzeżonych dla niego czynności).
Ponadto odpowiedzialności będą podlegać zarówno pracownicy zamawiającego, jak i inne osoby, którym powierzono dokonanie określonych czynności na podstawie przepisów Prawa zamówień publicznych.
Kierownik zamawiającego również ponosi odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków w zakresie kontroli zarządczej mające wpływ na naruszenia określonych przepisów o zamówieniach publicznych w tym przez pracowników lub inne osoby, którym nie powierzono obowiązków związanych z przygotowaniem lub przeprowadzeniem postępowania o zamówienie publiczne.
Katalog czynów zawiera 6 grup, które dotyczą naruszeń w zakresie: finansów publicznych, środków unijnych, zamówień publicznych, koncesji na roboty budowlane lub usługi, wstępnej kontroli finansowej, kontroli zarządczej.
Każda z grup posiada odrębny katalog czynów, których popełnienie umożliwia dochodzenie od osoby odpowiedzialnej za ich popełnienie odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Art. 26. Brak naruszenia dyscypliny finansów publicznych 1. Nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych działanie lub zaniechanie określone w art. 5 16, którego przedmiotem są środki finansowe w wysokości nieprzekraczającej jednorazowo, a w przypadku więcej niż jednego działania lub zaniechania łącznie w roku budżetowym, kwoty minimalnej.
Art. 26. Brak naruszenia dyscypliny finansów publicznych 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku działania lub zaniechania określonego w art. 18 pkt 2 oraz art. 18b i 18c.
Art. 26. Brak naruszenia dyscypliny finansów publicznych 3. Kwotą minimalną w rozumieniu ust. 1 jest kwota przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, z późn. zm.).
KWOTA MINIMALNA której przekroczenie warunkuje odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, w roku 2014 wynosi 2.917,14 zł (MP z 2011 r. nr 15, poz. 156).
Nieprzekroczenie kwoty minimalnej wyłącza bezprawność zachowania, które nie może być kwalifikowane jako naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Wyłącza również obowiązek składania zawiadomienia o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.
Przypisane czyny to:
w zakresie art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo ustalenie takiej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia; niepobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo pobranie lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 w roku 2012 7 w roku 2013 1
w zakresie art. 5 ust. 1 pkt 3 niezgodne z przepisami umorzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych, odroczenie jej spłaty lub rozłożenie spłaty na raty albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności;
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 5 ust. 1 pkt 3 w roku 2012 2 w roku 2013 0
Art. 6 nieprzekazanie w terminie do budżetu w należnej wysokości pobranych dochodów należnych Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego; niedokonanie w terminie wpłaty do budżetu w należnej wysokości dochodów przez jednostkę budżetową, nadwyżki środków obrotowych przez samorządowy zakład budżetowy albo nadwyżki środków finansowych przez agencję wykonawczą.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 6 w roku 2012 6 w roku 2013 1
Art. 7 przeznaczenie dochodów uzyskiwanych przez jednostkę budżetową na wydatki ponoszone w tej jednostce.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 7 w roku 2012 1 w roku 2013 2
Art. 8 przekazanie lub udzielenie dotacji z naruszeniem zasad lub trybu przekazywania lub udzielania dotacji; niezatwierdzenie w terminie przedstawionego rozliczenia dotacji; nieustalenie kwoty dotacji podlegającej zwrotowi do budżetu.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 8 w roku 2012 15 w roku 2013 2
Art. 9 wydatkowanie dotacji niezgodnie z przeznaczeniem określonym przez udzielającego dotację; nierozliczenie w terminie otrzymanej dotacji; niedokonanie w terminie zwrotu dotacji w należnej wysokości.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 9 w roku 2012 9 w roku 2013 3
Art. 10 dokonanie zmiany w budżecie lub planie, stanowiącym podstawę gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych, bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 10 w roku 2012 2 w roku 2013 1
Art. 11 dokonanie wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia określonego ustawą budżetową, uchwałą budżetową lub planem finansowym albo z przekroczeniem zakresu tego upoważnienia lub z naruszeniem przepisów dotyczących dokonywania poszczególnych rodzajów wydatków.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 11 w roku 2012 23 w roku 2013 8
Art. 14 nieopłacenie w terminie przez jednostkę sektora finansów publicznych: składek na ubezpieczenia społeczne, składek na ubezpieczenie zdrowotne, składek na Fundusz Pracy, składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych albo ich opłacenie w kwocie niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 14 w roku 2012 3 w roku 2013 1
Art. 15 zaciągnięcie zobowiązania bez upoważnienia określonego ustawą budżetową, uchwałą budżetową lub planem finansowym albo z przekroczeniem zakresu tego upoważnienia lub z naruszeniem przepisów dotyczących zaciągania zobowiązań przez jednostkę sektora finansów publicznych.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 15 w roku 2012 11 w roku 2013 2
Art. 16 niewykonanie w terminie zobowiązania jednostki sektora finansów publicznych, w tym obowiązku zwrotu należności celnej, podatku, nadpłaty lub nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, którego skutkiem jest zapłata odsetek, kar lub opłat albo oprocentowanie tych należności.
Art. 16 cd. nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych zaniechanie, o którym mowa w ust. 1, dotyczące obowiązku zwrotu należności celnej, podatku, nadpłaty lub nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, jeżeli zapłata odsetek lub oprocentowanie są związane z czynnościami mającymi na celu ustalenie zasadności zwrotu tych należności.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 16 w roku 2012 2 w roku 2013 1
Art. 17 ust. 1 opisanie przedmiotu zamówienia publicznego w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję; ustalenie wartości zamówienia publicznego lub jego części, jeżeli miało to wpływ na obowiązek stosowania przepisów o zamówieniach publicznych albo na zastosowanie przepisów dotyczących zamówienia publicznego o niższej wartości; opisanie sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w sposób niezwiązany z przedmiotem zamówienia lub nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia; określenie kryteriów oceny ofert; nieprzekazanie do ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub niezamieszczenie w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenia o zamówieniu, ogłoszenia o zmianie ogłoszenia o zamówieniu lub ogłoszenia o udzieleniu zamówienia; niezawiadomienie w terminie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o wszczęciu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 17 ust. 1 w roku 2012 6 w roku 2013 0
Art. 17 ust. 1b udzielenie zamówienia publicznego: wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych; z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących przesłanek stosowania trybów udzielenia zamówienia publicznego: negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub zapytania o cenę.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 17 ust. 1b w roku 2012 18 w roku 2013 1
Art. 17 ust. 1c naruszenie przepisów o zamówieniach publicznych w inny sposób niż określony w ust. 1 i 1b, jeżeli miało ono wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, chyba że nie doszło do udzielenia zamówienia publicznego.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 17 ust. 1c w roku 2012 9 w roku 2013 1
Art. 17 ust. 4 niezłożenie przez członka komisji przetargowej lub inną osobę wykonującą czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego po stronie zamawiającego oświadczenia o braku lub istnieniu okoliczności powodujących wyłączenie z tego postępowania.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 17 ust. 4 w roku 2012 4 w roku 2013 0
Art. 17 ust. 5 niewyłączenie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego osoby podlegającej wyłączeniu z takiego postępowania na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 17 ust. 5 w roku 2012 2 w roku 2013 1
Art. 17 ust. 6 zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 17 ust. 6 w roku 2012 7 w roku 2013 4
Art. 18 pkt 1 zaniechanie przeprowadzenia lub rozliczenia inwentaryzacji albo przeprowadzenie lub rozliczenie inwentaryzacji w sposób niezgodny z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tj.: Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.);
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 18 pkt 1 w roku 2012 18 w roku 2013 9
Art. 18 pkt 2 niesporządzenie lub nieprzekazanie w terminie sprawozdania z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania albo wykazanie w tym sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 18 pkt 2 w roku 2012 9 w roku 2013 1
Art. 18 b niedokonanie lub nienależyte dokonanie wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczej lub finansowej z planem finansowym lub kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących takiej operacji, jeżeli miało ono wpływ na: dokonanie wydatku powodującego przekroczenie kwoty wydatków ustalonej w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych; zaciągnięcie zobowiązania niemieszczącego się w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych.
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w zakresie art. 18b w roku 2012 0 w roku 2013 1
Zestawienie
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w latach: Lp. Liczba czynów w zakresie: 2012 2013 1 art. 5 ust. 1 pkt 1 i 2 7 1 2 art. 5 ust. 1 pkt 3 2 0 3 art. 6 6 1 4 art. 7 1 2 5 art. 8 15 2 6 art. 9 9 3 7 art. 10 2 1 8 art. 11 23 8
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w latach: Lp. Liczba czynów w zakresie: 2012 2013 9 art. 14 3 1 10 art. 15 11 2 11 art. 16 2 1
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w latach: Lp. Liczba czynów w zakresie: 2012 2013 12 art. 17 ust. 1 6 0 13 art. 17 ust. 1b 18 1 14 art. 17 ust. 1c 9 1 15 art. 17 ust. 4 4 0 16 art. 17 ust. 5 2 1 17 art. 17 ust. 6 7 4
Liczba czynów przypisana osobom odpowiedzialnym za naruszenie dyscypliny finansów publicznych w latach: Lp. Liczba czynów w zakresie: 2012 2013 18 art. 18 pkt 1 18 9 19 art. 18 pkt 2 5 9 20 art. 18 b 0 1 21 150 48
Dziękuję za uwagę! Roman Fandrejewski