OPINIA PRAWNA. Niniejsza opinia zawiera następujące elementy:

Transkrypt

1 OPINIA PRAWNA dotycząca wpływu projektu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych na organizacje pozarządowe 1. Niniejsza opinia zawiera następujące elementy: 1. Wprowadzenie. 2. Omówienie poszczególnych artykułów poprzez przytoczenie ich dotychczasowej treści, wskazanie proponowanego brzmienia przepisu z zaznaczeniem mających ulec zmianie, wprowadzeniu, uchyleniu postanowień i opatrzenie ich stosownym komentarzem. 3. Podsumowanie. WPROWADZENIE: Otrzymanie środków publicznych przez organizacje pozarządowe, w szczególności w formie wsparcia ze środków unijnych, sprawia, że mogą względem nich mieć zastosowanie regulacje przewidziane w ustawie z dnia 17 grudnia 2004 r. o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych (tekst jedn. Dz. U. nr 14, poz. 114 z 2005 r. z późn. zm. zwanej dalej ustawą). Przepisy ustawy pozwalają na stosowanie względem organizacji pozarządowych regulacji z zakresu dyscypliny finansów publicznych, takie jak dla jednostek sektora finansów. Jednoznacznie wynika to z uzasadnienia projektu wprowadzonych już w terminie wcześniejszym zmian do ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, w którym stwierdza się, że do kręgu osób mogących ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są zaliczone również osoby odpowiedzialne za gospodarowanie środkami 1 Opinia przygotowana w ramach projektu Zintegrowany system wsparcia ekonomii społecznej w ramach doradztwa indywidualnego dla Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.

2 publicznymi, przekazanymi jednostkom spoza sektora finansów publicznych. Mogą one ponosić odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny, polegającą w szczególności na wydatkowaniu dotacji niezgodnie z przeznaczeniem, zaniechaniu rozliczenia dotacji lub niezwrócenia jej. Przedmiotowa odpowiedzialność wynika nie z faktu dysponowania (czy gospodarowania) środkami publicznymi, lecz z tego, że dana jednostka środki takie otrzymuje w formie przewidzianej przez ustawę o finansach publicznych (najczęściej w formie dotacji). Na gruncie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych odpowiedzialności tej podlega każda osoba, niekoniecznie związana z sektorem finansów publicznych, jeżeli spełnia podstawową przesłankę, tj. osobiście lub jako członek organu kolegialnego dysponuje, zarządza lub w jakikolwiek inny sposób ma wpływ na posiadane lub przekazywane środki publiczne. (W praktyce oznacza to, że naruszenia dyscypliny finansów publicznych mają potencjalnie nieograniczony krąg adresatów, kwalifikowanych jedynie przez "znamię" środków publicznych. P. Sławiszyn, Zmiany w odpowiedzialności..., s. 381). Podmiotowy zakres odpowiedzialności obejmuje zatem osoby fizyczne (np. prowadzące działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, osoby realizujące zadania zlecone przez administrację rządową lub samorządową) lub grupy tych osób (np. komitety społeczne różnych przedsięwzięć o charakterze publicznym), a także do osób prawnych (np. przedsiębiorstw państwowych, spółek prawa handlowego, fundacji, stowarzyszeń, organizacji samorządu gospodarczego lub samorządu zawodowego, kościołów i związków wyznaniowych). OMÓWIENIE ZMIAN W treści opinii uwagę skupiono na zmianach w przepisach prawa materialnego, które określają czyny stanowiące naruszenie dyscypliny finansów publicznych, wskazują przesłanki odpowiedzialności oraz podmioty, które są odpowiedzialne za naruszenia. Zdaniem autorów te zmiany będą w największym stopniu rzutowały na możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności

3 członków organów i pracowników organizacji pozarządowych. Pozostałe zmiany dotyczące ustroju, składu i właściwości organów orzekających o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, jak również zmiany procedury będą w znacznie mniejszym stopniu rzutowały na sytuację prawną osób naruszających dyscyplinę finansów publicznych. Poniżej omówiono najważniejsze z punktu widzenia organizacji pozarządowych zmiany w przepisach. Dotychczasowe brzmienie przepisu: Art. 4. Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają: 1) osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych otrzymującej środki publiczne lub zarządzającego mieniem tych jednostek; 2) kierownicy jednostek sektora finansów publicznych; 3) pracownicy jednostek sektora finansów publicznych, którym powierzono określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej lub czynności przewidziane w przepisach o zamówieniach publicznych; 4) osoby gospodarujące środkami publicznymi przekazanymi jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych. Proponowane brzmienie przepisu: Art Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają, z zastrzeżeniem art. 4a: 1) osoby wchodzące w skład organu wykonującego budżet lub plan finansowy jednostki sektora finansów publicznych albo organu zarządzającego podmiotu niezaliczanego do

4 sektora finansów publicznych, któremu przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne, lub zarządzającego mieniem tych jednostek lub podmiotów; 2) kierownicy jednostek sektora finansów publicznych; 3) pracownicy jednostek sektora finansów publicznych lub inne osoby, którym odrębną ustawą lub na jej podstawie powierzono wykonywanie obowiązków w takiej jednostce, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych, z zastrzeżeniem ust. 2; 4) osoby wykonujące w imieniu podmiotu niezaliczanego do sektora finansów publicznych, któremu przekazano do wykorzystania lub dysponowania środki publiczne, czynności związane z wykorzystaniem tych środków lub dysponowaniem tymi środkami. 2. W przypadku naruszenia dyscypliny finansów publicznych określonego w art. 17 osoba niebędąca pracownikiem jednostki sektora finansów publicznych, której na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych zamawiający powierzył przygotowanie lub przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, działająca jako pełnomocnik zamawiającego, podlega odpowiedzialności za to naruszenie, jeżeli zamawiający jest jednostką sektora finansów publicznych lub udzielane zamówienie publiczne jest finansowane ze środków publicznych. Komentarz: Powyższy przepis doprecyzował odpowiedzialność osób wchodzących w skład organów zarządzających, w tym organizacji pozarządowych, jak również poszczególnych osób działających w imieniu organizacji. Proponowana zmiana art. 4 ust. 1 pkt 4 ustawy ma na celu doprecyzowanie odpowiedzialności pracowników organizacji. Zmiany tej nie można jednak poczytać jako wprowadzenia nowych regulacji, bowiem już zgodnie z zapadłym na gruncie przepisów w poprzednio obowiązującym brzmieniu orzeczenia sądów jednoznacznie wskazywały na to, że w art. 4 pkt 4 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów

5 publicznych mowa jest o gospodarowaniu środkami, które jako publiczne są przekazywane (najczęściej w drodze dotacji) do jednostki niezaliczanej do sektora finansów publicznych. Art. 4 pkt 4 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wskazuje, jako ponoszące odpowiedzialność, tylko osoby gospodarujące środkami publicznymi, przekazanymi jednostkom spoza sektorów finansów publicznych (np. w formie dotacji). (orzeczenie WSA z dnia 5 września 2007 r., sygn. akt V SA/Wa 495/07). Podobnie w jednym z orzeczeń Naczelny Sąd Administracyjny nie wykluczył, iż osoby spoza sektora finansów publicznych, gospodarujące środkami przekazanymi w drodze dotacji, mogą odpowiadać za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, polegające na niezgodnym z przeznaczeniem ich wydatkowaniu (wyroku NSA z dnia 27 stycznia 2003 r., sygn. akt III SA 575/01). NSA rozstrzygając we wskazanej sprawie oddalił skargę na orzeczenie GKO (utrzymując je tym samym w mocy), przypisujące odpowiedzialność za niezgodne z przeznaczeniem wykorzystanie dotacji przez pracowników jednostki spoza sektora finansów publicznych. W związku z tym należy uznać, że wprowadzone zmiany doprecyzowują regulację, jednak raczej nie będą skutkowały zupełnie nowym podejściem do odpowiedzialności członków organów i pracowników organizacji pozarządowych. Podkreślenia wymaga również, iż ustawodawca nie doprecyzował rodzaju stosunku prawnego osoby, która podlega odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych, zatem odpowiedzialności takiej może w przypadku organizacji pozarządowych podlegać np. pracownik, osoba współpracująca w ramach umowy cywilnoprawnej ale również wolontariusz. Dotychczasowe brzmienie przepisu:

6 Brak przepisu art. 4a artykuł dodany. Proponowane brzmienie przepisu: Art. 4a. Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych określone w art. 13 podlegają: 1) osoby zobowiązane lub upoważnione do działania w imieniu podmiotu, któremu odrębną ustawą lub na jej podstawie albo na podstawie umowy lub w drodze porozumienia powierzono określone zadania związane z realizacją programu finansowanego z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, zwanych dalej środkami unijnymi lub zagranicznymi; 2) osoby zobowiązane do realizacji projektu finansowanego z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, którym przekazano środki publiczne przeznaczone na realizację tego projektu lub które wykorzystują takie środki; 3) osoby zobowiązane lub upoważnione do działania w imieniu podmiotu zobowiązanego do realizacji projektu finansowanego z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, któremu przekazano środki publiczne przeznaczone na realizację tego projektu lub który wykorzystuje takie środki. Komentarz: Proponowany art. 4a ustawy uzupełnia katalog podmiotów, które odpowiadają z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Obecny zakres podmiotowy jest niewystarczający i niedostosowany do specyfiki gospodarowania tego rodzaju środkami.

7 W środowisku prawniczym podkreśla się, że konieczność wprowadzenia odrębnego uregulowania jest uzasadniona charakterem środków zagranicznych, tj. środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, przekazywanych na realizację programów lub projektów, które pochodzą ze środków publicznych. Ponadto, charakteryzują się one specyficznym tylko dla nich sposobem przyznawania, wydatkowania i rozliczania, a także związanymi z tym procesem odrębnymi procedurami oraz rolą zaangażowanych w ten proces instytucji i podmiotów, do których obecnie obowiązująca ustawa nie znajduje zastosowania. Organizacje pozarządowe powinny najbardziej interesować postanowienia zawarte w pkt 2 i 3 omawianego artykułu. Tyczą one bowiem odpowiedzialności związanej z rozdysponowaniem środków zagranicznych przez beneficjentów a także osoby reprezentujące beneficjentów realizujących projekty. Beneficjentami środków, o których mowa mogą być, zarówno osoby fizyczne, osoby prawne, jak i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Warto zwrócić uwagę, iż w przypadku tych ostatnich czynności wywierające bezpośrednie dla nich skutki, innymi słowy działające w ich imieniu, zawsze podejmują stosownie umocowane osoby fizyczne, na których skupia się odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych poprzez naruszenia w zakresie wykorzystania środków zagranicznych. Zaznaczyć należy, że obowiązki beneficjentów związane z gospodarowaniem środkami publicznymi wynikają najczęściej z zawartych umów o dofinansowanie danego projektu. Pokreślenia wymaga fakt, iż zdaniem autorów, również na mocy omawianego już wyżej art. 4 ustawy, istnieje możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności członków organów zarządzających lub pracowników tych podmiotów. Katalog enumeratywnie wyliczonych przypadków/ form naruszeń dyscypliny finansów publicznych, za które ww. podmioty mogą ponosić odpowiedzialność, zawarto w art. 5-18c projektu.

8 Dotychczasowe brzmienie przepisu: Art Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest: 1) nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo ustalenie takiej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia; 2) niepobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo pobranie lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia; 3) niezgodne z przepisami umorzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności; 4) niedochodzenie nadmiernie lub nienależnie pobranych środków pochodzących: a) z budżetu Unii Europejskiej, b) ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, innych niż wymienione w lit. a. 2. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do uszczuplenia wpływów należnych Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego lub innej jednostce sektora finansów publicznych wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli zarządczej. 3. Przepisy ust. 1 pkt 1-3 i ust. 2 nie mają zastosowania do należności z tytułu składek, do poboru których są obowiązani Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Proponowane brzmienie przepisu: Art Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:

9 1) nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo ustalenie takiej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia; 2) niepobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo pobranie lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia; 3) niezgodne z przepisami umorzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych, odroczenie jej spłaty lub rozłożenie spłaty na raty albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności, 4) niedochodzenie nadmiernie lub nienależnie pobranych środków pochodzących: a) z budżetu Unii Europejskiej, b) ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, innych niż wymienione w lit. a. 2. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do uszczuplenia wpływów należnych Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego lub innej jednostce sektora finansów publicznych wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli zarządczej. 3) Przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do należności z tytułu składek, do poboru których są obowiązani Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Komentarz: Z punktu widzenia organizacji pozarządowych najistotniejsze jest usunięcie pkt. 4 w ust. 1 ustawy. Regulacja ta dotyczy uznania za naruszenie dyscypliny finansów publicznych niedochodzenia niepobranych lub nadmiernie pobranych środków unijnych. Regulacja ta została przeniesiona i uszczegółowiona w art. 13 ustawy.

10 Dotychczasowe brzmienie przepisu: Art. 13. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest: 1) przyznanie lub przekazanie środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, bez zachowania lub z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich przyznaniu lub przekazaniu; 2) przyznanie lub przekazanie środków na realizację zadań Wspólnej Polityki Rolnej bez zachowania procedur obowiązujących przy uruchamianiu tych środków; 3) wykorzystanie środków, o których mowa w pkt 1, niezgodnie z przeznaczeniem lub niezgodnie z obowiązującymi procedurami. Proponowane brzmienie przepisu: Art. 13. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest: 1) przyznanie lub przekazanie środków związanych z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków unijnych lub zagranicznych bez zachowania lub z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich przyznaniu lub przekazaniu; 2) niedokonanie w terminie przez przyznającego lub przekazującego środki związane z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków unijnych lub zagranicznych rozliczenia tych środków; 3) nieustalenie podlegającej zwrotowi kwoty środków związanych z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków unijnych lub zagranicznych albo ustalenie takiej kwoty w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;

11 4) niedochodzenie podlegającej zwrotowi kwoty środków związanych z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków unijnych lub zagranicznych albo dochodzenie takiej kwoty w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia; 5) niezgodne z przepisami umorzenie podlegającej zwrotowi kwoty środków związanych z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, odroczenie jej spłaty lub rozłożenie spłaty na raty albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności; 6) wykorzystanie środków publicznych lub środków przekazanych ze środków publicznych, związanych z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, niezgodnie z przeznaczeniem lub z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich wykorzystaniu, w tym: a) procedur określonych przepisami o zamówieniach publicznych wyłącznie w zakresie określonym w art. 17, b) procedur określonych przepisami o koncesji na roboty budowlane lub usługi wyłącznie w zakresie określonym w art. 17a; 7) niedokonanie w terminie przez otrzymującego lub wykorzystującego środki publiczne lub środki przekazane ze środków publicznych, związane z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, rozliczenia tych środków; 8) niedokonanie w terminie lub w należnej wysokości zwrotu kwoty środków publicznych lub środków przekazanych ze środków publicznych, związanych z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków unijnych lub zagranicznych; 9) nieprzekazanie w terminie lub w należnej wysokości zwracanej kwoty środków publicznych lub środków przekazanych ze środków publicznych, związanych z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, przez podmiot, za pośrednictwem którego zwracane są te środki.

12 Komentarz: Zmieniony przepis proponuje nowe określenie czynów stanowiących naruszenie dyscypliny finansów publicznych dotyczących środków zagranicznych. Wyszczególnione zostały zachowania kluczowe w celu zapewnienia właściwego gospodarowania środkami zagranicznymi, począwszy od ich przyznania, aż do przekazania zwróconych środków. Celem regulacji jest poprawa efektywności, szybkości, prawidłowości funkcjonowania instytucji zarządzających, pośredniczących i wdrażających, Banku Gospodarstwa Krajowego oraz innych podmiotów istniejących w systemie wdrażania funduszy strukturalnych w związku z realizacją programów unijnych. Oprócz rozszerzenia przedmiotowego zakresu naruszeń, istotną wspólną cechą proponowanych zmian jest odniesienie do środków związanych z realizacją programów lub projektów finansowanych z udziałem środków zagranicznych. Na uwagę zasługuje pkt 6 omawianego artykułu. Należy podkreślić, że zamiarem projektodawcy jest objęcie odpowiedzialnością tylko takiego naruszenia procedur określonych w przepisach o zamówieniach publicznych oraz w przepisach o koncesji na roboty budowlane lub usługi, które wypełniałoby przedmiotowe znamiona czynów odpowiednio z art. 17 lub 17a ustawy. Takie rozwiązanie jest podyktowane brakiem argumentów przemawiających za bardziej restrykcyjnym traktowaniem nieprawidłowości w odniesieniu do środków zagranicznych niż do środków krajowych w zakresie udzielania zamówień publicznych i przyznawania koncesji na roboty budowlane lub usługi. Ponadto propozycja uwzględnia, dominującą w systemie dystrybucji tych środków, zasadę refundacji. W świetle projektowanych równocześnie zmian zakresu podmiotowego ustawy, oznacza to, że odpowiedzialność, w zakresie dotyczącym jednostek sektora finansów publicznych, będzie ponoszona m.in. za wykorzystanie środków własnych beneficjenta niezgodnie z przeznaczeniem lub z naruszeniem procedur obowiązujących przy ich wykorzystaniu, nie będzie jednak obejmować naruszeń polegających na wykorzystaniu środków

13 własnych podmiotów nienależących do sektora finansów publicznych. W takich przypadkach nie może dojść do wykorzystywania środków publicznych i tym samym szkodliwość tego rodzaju zachowań będzie znikoma. Jeżeli zaś doszło do bezprawnego zrefundowania środków, to odpowiedzialność za to będzie związana głównie z błędami podmiotu przekazującego te środki. Zmiany w treści omawianego przepisu mogą wywołać skutki prawne dla organizacji pozarządowych ponieważ dla organów, które w imieniu Skarbu Państwa zobowiązane są dochodzić należności ze środków publicznych został uszczegółowiony katalog czynów podlegających karze. W dniu dzisiejszym czynem takim jest niedochodzenie nienależnie lub nadmiernie pobranych środków publicznych. Po zmianach do czynów tych należeć będą: niedokonanie rozliczenia, nieustalenie zwrotu, niedochodzenie zwrotu, niezgodne z prawem umorzenie, a zatem ustawodawca objąć chce wyraźnie wszystkie fazy wcześniej ujętego w jednym sformułowaniu dochodzenia należności (odpowiednio faza rozliczenia, wydania decyzji o zwrocie, przekazania do postępowania egzekucyjnego, ewentualnego umorzenia każda z nich stanowić będzie odrębny czyn). Ta zmiana dotyczy w większości przypadków podmiotów działających z ramienia administracji publicznej. Zmiany które dotyczą organizacji pozarządowych to nowe ujęcie czynów związanych z niewłaściwym rozliczeniem środków publicznych. W dniu dzisiejszym czyn ten polega na wykorzystaniu środków niezgodnie z przeznaczeniem lub obowiązującymi procedurami. Po zmianach katalog czynów ulegnie powiększeniu poza naruszeniami polegającymi na wydatkowaniu środków niezgodnie z przeznaczeniem lub z naruszeniem procedur dodane zostaną czyny polegające na niedokonaniu w terminie rozliczenia tych środków; niedokonaniu w terminie lub w należnej wysokości zwrotu tych środków; nieprzekazaniu w terminie lub w należnej wysokości zwracanej kwoty tych środków. Dotychczasowe brzmienie przepisu:

14 Art Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest udzielenie zamówienia publicznego: 1) wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych; 2) z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących: a) przesłanek stosowania trybów udzielenia zamówienia publicznego: negocjacji bez ogłoszenia, z wolnej ręki lub zapytania o cenę, b) obowiązku przekazania lub zamieszczenia ogłoszenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, c) obowiązku zawiadomienia Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych; 3) którego przedmiot lub warunki zostały określone w sposób naruszający zasady uczciwej konkurencji; 4) z innym, niż wymienione w pkt 1-3, naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. 2. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego: 1) bez zachowania formy pisemnej; 2) na czas dłuższy niż określony w przepisach o zamówieniach publicznych lub na czas nieoznaczony, z wyłączeniem przypadków dopuszczonych w przepisach o zamówieniach publicznych; 3) (uchylony); 4) przed ogłoszeniem orzeczenia przez Krajową Izbę Odwoławczą, z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych.

15 3. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, określających przesłanki upoważniające do unieważnienia tego postępowania. 4. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niezłożenie przez członka komisji przetargowej lub inną osobę występującą w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w imieniu zamawiającego oświadczeń wymaganych przepisami o zamówieniach publicznych. 5. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niewyłączenie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego osoby podlegającej wyłączeniu z takiego postępowania na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych. 6. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych. 7. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2, 3 i 5, wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli zarządczej. Proponowane brzmienie przepisu: Art Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niezgodne z przepisami o zamówieniach publicznych: 1) opisanie przedmiotu zamówienia publicznego w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję; 2) ustalenie wartości zamówienia publicznego lub jego części, jeżeli miało to wpływ na obowiązek stosowania przepisów o zamówieniach publicznych albo na zastosowanie przepisów dotyczących zamówienia publicznego o niższej wartości;

16 3) opisanie sposobu dokonania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w sposób niezwiązany z przedmiotem zamówienia lub nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia; 4) określenie kryteriów oceny ofert; 5) nieprzekazanie do ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub niezamieszczenie w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenia o zamówieniu, ogłoszenia o zmianie ogłoszenia o zamówieniu lub ogłoszenia o udzieleniu zamówienia; 6) niezawiadomienie w terminie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o wszczęciu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. 1a. Działanie lub zaniechanie określone w ust. 1 nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych, jeżeli: 1) zostało skorygowane w sposób zapewniający zgodność danej czynności i toku postępowania z przepisami o zamówieniach publicznych; 2) nie doszło do udzielenia zamówienia publicznego. 1b. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest udzielenie zamówienia publicznego: 1) wykonawcy, który nie został wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych; 2) z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych dotyczących przesłanek stosowania trybów udzielenia zamówienia publicznego: negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki lub zapytania o cenę. 1c. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest naruszenie przepisów o zamówieniach publicznych w inny sposób niż określony w ust. 1 i 1b, jeżeli miało ono wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, chyba że nie doszło do udzielenia zamówienia publicznego. 2. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego: 1) bez zachowania formy pisemnej;

17 2) na czas dłuższy niż określony w przepisach o zamówieniach publicznych lub na czas nieoznaczony, z wyłączeniem przypadków dopuszczonych w przepisach o zamówieniach publicznych; 3) (uchylony); 4) przed ogłoszeniem orzeczenia przez Krajową Izbę Odwoławczą, z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych. 3. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, określających przesłanki upoważniające do unieważnienia tego postępowania. 4. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niezłożenie przez członka komisji przetargowej lub inną osobę wykonującą czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego po stronie zamawiającego oświadczenia o braku lub istnieniu okoliczności powodujących wyłączenie z tego postępowania. 5. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niewyłączenie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego osoby podlegającej wyłączeniu z takiego postępowania na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych. 6. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zmiana umowy w sprawie zamówienia publicznego z naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych. 7. Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest dopuszczenie przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych do popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2, 3 i 5, wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli zarządczej. Komentarz: Omawiany przepis reguluje odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych związaną z naruszeniami przepisów o zamówieniach publicznych.

18 W dotychczasowym stanie prawnym odpowiedzialność nie jest dochodzona w stosunku do osób dokonujących poszczególnych czynności w toku przygotowania i przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, a które są niezbędne z punktu widzenia zapewnienia prawidłowości udzielenia zamówienia publicznego. W związku z powyższym projektodawca chce, aby zrezygnować z dotąd obowiązującej zasady, według której przedmiotowa odpowiedzialność jest dochodzona przede wszystkim wobec osób, które udzielały zamówienia, a obciążyć nią również inne osoby dokonujące czynności w toku przygotowania i przeprowadzenia postępowania. Czynności te obejmują działania lub zaniechania naruszające przepisy o zamówieniach publicznych. Wymienia się m.in.: art. 22 ust. 4, art. 29, 32, 34 i 40, art. 62 ust. 2, art. 67 ust. 2, art. 91 i 95 ustawy Prawo zamówień publicznych. Zachowania te są bowiem istotne z punktu widzenia ładu finansów publicznychwpływają na obowiązek stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych w ogóle, jak i jej poszczególnych przepisów, bądź na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, godzą w zasadę uczciwej konkurencji i jawności zamówień publicznych albo ograniczają możliwość sprawowania kontroli udzielania zamówień. Należy podkreślić, że za powyższe czyny odpowiedzialność może ponieść tylko osoba, która została upoważniona do dokonania czynności przez kierownika zamawiającego (lub osobę upoważnioną przez kierownika zamawiającego do wykonania zastrzeżonych dla niego czynności). Ponadto, zgodnie z treścią tego artykuły odpowiedzialnością powinni być objęci, zarówno pracownicy zamawiającego, jak i inne osoby, którym zlecono dokonanie określonych czynności na podstawie przepisów Prawa zamówień publicznych. Co ważne, odpowiedzialność osób dokonujących czynności w toku przygotowania i przeprowadzenia postępowania będzie dotyczyć wyłącznie przypadku, gdy doszło do udzielenia zamówienia (podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego). Zakłada się bowiem, że jeżeli do udzielenia zamówienia nie dojdzie, to nie zostanie wypełnione jedno ze znamion opisanych wyżej czynów i nie będzie można przypisać odpowiedzialności. Ponadto, podobna sytuacja będzie miała miejsce, jeżeli naruszenie przepisów o zamówieniach publicznych zostanie skorygowane zgodnie z przepisami o zamówieniach publicznych.

19 Równocześnie zachowuje się ogólną regulację uznającą za naruszenie dyscypliny finansów publicznych naruszenie w inny sposób przepisów o zamówieniach publicznych, jeżeli naruszenie to miało wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia publicznego chyba że nie doszło do udzielenia zamówienia (klauzula ta ma zapewnić, że każdy podejmujący działanie lub dopuszczający do zaniechania, w wyniku którego postępowanie zakończyło się innym wynikiem niż powinno się zakończyć, gdyby do naruszenia nie doszło, podlegał będzie odpowiedzialności; będzie to dotyczyło w szczególności wyboru wykonawcy, którego oferta nie była najkorzystniejsza albo powinna zostać odrzucona). Z punktu widzenia organizacji pozarządowych istotny jest tutaj ust. 1 pkt 2 tyczący naruszenia polegającego na niezgodnym z przepisami prawa o zamówieniach publicznych ustaleniu wartości zamówienia publicznego jeżeli miało to wpływ na obowiązek stosowania przepisów o zamówieniach publicznych. Najczęściej będzie to dotyczyło przypadków, w których zaniżono wartość świadczenia, które tym samym nie podlegało regulacjom zamówień publicznych. Ponadto proponuje się zmianę art. 17 ust. 4 ustawy w celu doprecyzowania, że sankcjonowane jest niezłożenie oświadczenia tylko przez osoby wykonujące czynności po stronie zamawiającego. Dotychczasowe brzmienie przepisu: Art Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba, która popełniła czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych określony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. 2. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba, której można przypisać winę w czasie popełnienia naruszenia. 3. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi także osoba, która wydała polecenie wykonania czynu naruszającego dyscyplinę finansów publicznych.

20 4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się do czynów, o których mowa w art. 5 ust. 2, art. 11 ust. 2, art. 16 ust. 2 oraz art. 17 ust. 7. Proponowane brzmienie przepisu: Art Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba, która popełniła czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych określony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. 2. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba, której można przypisać winę w czasie popełnienia naruszenia. Nie można przypisać winy, jeżeli naruszenia nie można było uniknąć mimo dołożenia staranności wymaganej od osoby odpowiedzialnej za wykonanie obowiązku, którego niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych. 3. Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi także osoba, która wydała polecenie wykonania czynu naruszającego dyscyplinę finansów publicznych. 4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się do czynów, o których mowa w art. 18c. Komentarz: Zmiana polega na dodaniu zdania drugiego w ust. 2. mającego na celu doprecyzowanie pojęcia winy. W proponowanym kształcie, odpowiedzialność ponoszona byłaby na zasadzie winy określonej w sposób najbardziej zbliżony do ujęcia normatywnego znanego z doktryny prawa, z modyfikacjami wynikającymi ze specyficznego zakresu podmiotowego odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Założeniem takiego opisania zasady odpowiedzialności ma być przyczynie się, z jednej strony, do częściowego skonkretyzowania pojęcia winy, z drugiej zaś zapewnienie gwarancji sprawiedliwej oceny zachowań obwinionych, bowiem aby przypisać odpowiedzialność komisja powinna wskazać właściwy sposób postępowania (dodatkowy walor edukacyjny). Rozwiązanie to ma zapewnić, aby niemożliwym było poniesienie odpowiedzialności za naruszenie, na którego zaistnienie nie

21 miało się wpływu. Projektowany przepis kładzie nacisk na zindywidualizowanie staranności (ostrożności) wymaganej od osób wykonujących różne obowiązki w zakresie szeroko rozumianej gospodarki finansowej. Wydaje się być uzasadnionym odmienne podejście do osób kierujących określonymi jednostkami (uzależniając wymaganą staranność od rodzaju jednostki) oraz innych, które wykonują tylko poszczególne czynności w tym zakresie. W ocenie autorów opinii zmiana ta jest korzystna dla osób, które mogą podlegać odpowiedzialności, w tym również pracowników organizacji pozarządowych. Umożliwia bowiem uwolnienie się od odpowiedzialności, jeżeli naruszenia nie można było uniknąć mimo dołożenia staranności wymaganej od osoby odpowiedzialnej za wykonanie obowiązku, którego niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych. Powyższa zmiana powinna spowodować, że dla przykładu w przypadku realizacji zamówień publicznych, w sytuacjach w których istniejące rozbieżności w orzecznictwie uniemożliwiają podjęcie jednoznacznej i zawsze trafnej decyzji, będzie można argumentować za zastosowaniem przesłanki wyłączającej odpowiedzialność członka organu lub pracownika za naruszenie. Dotychczasowe brzmienie przepisu: Art Odpowiedzialność jest ponoszona zarówno za umyślne, jak i nieumyślne naruszenie dyscypliny finansów publicznych. 2. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest popełnione umyślnie, jeżeli sprawca miał zamiar je popełnić, to jest chciał je popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia na to się godził. 3. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych jest popełnione nieumyślnie, jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia popełnił je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość popełnienia naruszenia dyscypliny finansów publicznych przewidywał albo mógł przewidzieć.

22 Proponowane brzmienie przepisu: Uchylono art. 22. Komentarz: Propozycja uchylenia niniejszego przepisu zakłada rezygnację z obowiązującego dotychczas rozróżnienia charakteru popełnienia czynu (czyny mogą być popełnione umyślnie albo nieumyślnie). Odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych podlegają bowiem tylko osoby, od których, z racji pełnionych funkcji i wykonywanych czynności, wymaga się szczególnej staranności i dbałości o dobro finansów publicznych. Nieumyślność działania lub zaniechania nie powoduje, że szkodliwość tego zachowania dla finansów publicznych jest mniejsza. Dokonywanie czasochłonnej i pracochłonnej oceny, czy czyn był popełniony umyślnie, czy nieumyślnie, jest niecelowe i nie powinno mieć wpływu na rozstrzygnięcie w przedmiocie odpowiedzialności i wymiaru kary. Proponowane brzmienie przepisu: Art Nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych działanie lub zaniechanie określone w art. 5 16, którego przedmiotem są środki finansowe w wysokości nieprzekraczającej jednorazowo, a w przypadku więcej niż jednego działania lub zaniechania łącznie w roku budżetowym, kwoty minimalnej. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku działania lub zaniechania określonego w art. 18 pkt 2 oraz art. 18b i 18c. 3. Kwotą minimalną w rozumieniu ust. 1 jest kwota przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu

23 Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski zgodnie z art. 5 ust. 7 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, z późn. zm.4)), zwanego dalej przeciętnym wynagrodzeniem. Komentarz: Przepis dotyczy kwoty wyłączającej odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. W obecnym stanie prawnym wyłączenia dotyczyły niektórych tylko naruszeń dyscypliny finansów publicznych, mających wymiar finansowy, z pominięciem innych tego rodzaju naruszeń. Rozwiązanie takie powodowało składania w sprawach naruszeń mających niewielki wymiar finansowy, co w toku dalszego postępowania prowadziło do umorzenia postępowania i niepotrzebnego generowania dodatkowych kosztów. W związku z powyższym propozycja zmiany ma na celu wyłączenie odpowiedzialności w oparciu o kryterium minimalnego znaczenia dla finansów publicznych tych wszystkich naruszeń dyscypliny finansów publicznych, które mają wymiar finansowy. Dotychczasowe brzmienie przepisu: Art Nie dochodzi się odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, którego stopień szkodliwości dla finansów publicznych jest znikomy. 2. Przy ocenie stopnia szkodliwości naruszenia dyscypliny finansów publicznych dla finansów publicznych uwzględnia się wagę naruszonych obowiązków, sposób i okoliczności ich naruszenia, a także skutki naruszenia, biorąc pod uwagę w szczególności: 1) wysokość uszczuplonych środków publicznych; 2) kwotę środków publicznych niewpłaconych lub niezwróconych na właściwy rachunek budżetu państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych;

24 3) kwotę środków publicznych wydatkowanych bez upoważnienia lub z jego przekroczeniem albo niezgodnie z przeznaczeniem; 4) wysokość zobowiązań zaciągniętych bez upoważnienia lub z jego przekroczeniem; 5) kwotę odsetek, kar i opłat zapłaconych wskutek zwłoki w opłaceniu należności. Proponowane brzmienie przepisu: Art Nie dochodzi się odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, którego stopień szkodliwości dla finansów publicznych jest znikomy. 1a. Przy ocenie stopnia szkodliwości dla finansów publicznych naruszenia dyscypliny finansów publicznych uwzględnia się wagę naruszonych obowiązków, sposób i okoliczności ich naruszenia, a także skutki naruszenia. 2. Przy ocenie stopnia szkodliwości dla finansów publicznych naruszenia dyscypliny finansów publicznych wywołującego skutki finansowe bierze się pod uwagę w szczególności wysokość skutku finansowego, w tym: 1) wysokość uszczuplonych środków publicznych; 2) kwotę środków publicznych niewpłaconych lub niezwróconych na właściwy rachunek budżetu państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych; 3) kwotę środków publicznych wydatkowanych bez upoważnienia lub z jego przekroczeniem albo niezgodnie z przeznaczeniem; 4) wysokość zobowiązań zaciągniętych bez upoważnienia lub z jego przekroczeniem; 5) kwotę zapłaconych odsetek, kar lub opłat albo wypłaconego oprocentowania. 3. Przy ocenie stopnia szkodliwości dla finansów publicznych naruszenia dyscypliny finansów publicznych niewywołującego skutków finansowych uwzględnia się w szczególności wagę naruszonych obowiązków oraz sposób i okoliczności ich naruszenia, w tym w przypadku

25 naruszenia dyscypliny finansów publicznych określonego w art. 17 i 17a - sposób naruszenia zasady uczciwej konkurencji lub zasady równego traktowania wykonawców. Komentarz: Dodanie ust. 1a ma na celu uzupełnienie przepisów dotyczących oceny szkodliwości czynu dla finansów publicznych. Przesłanki tej oceny zostały ujęte w proponowanym ust. 1a. Ma ona wpływ, zarówno na kwestię dochodzenia odpowiedzialności (przy znikomym stopniu szkodliwości), jak i na wymiar kary. Dodanie ust. 3 z kolei ma na celu uzupełnienie także tych wytycznych i podkreślenie wagi zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców w postępowaniach z zakresu zamówień publicznych lub udzielania koncesji na roboty budowlane. Przesłanki oceny stopnia szkodliwości czynu nie uległy zasadniczej zmianie a nowe brzmienie przepisu ma na celu raczej usystematyzowanie i doprecyzowanie regulacji aniżeli jej zmianę. Dotychczasowe brzmienie przepisu: Art Karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są: 1) upomnienie; 2) nagana; 3) kara pieniężna; 4) zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. 2. Karę pieniężną wymierza się w wysokości od jednokrotności do trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych - obliczonego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego - należnego w roku, w którym doszło do tego naruszenia.

26 3. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie wysokości wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 2, karę pieniężną wymierza się w wysokości od jednokrotności do pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia. 4. Karę zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi wymierza się na okres od roku do 5 lat. Proponowane brzmienie przepisu: Art Karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są: 1) upomnienie; 2) nagana; 3) kara pieniężna; 4) zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. 2. Karę pieniężną wymierza się w wysokości od 0,25 do trzykrotności miesięcznego wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych obliczonego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego należnego w roku, w którym doszło do tego naruszenia. 3. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie wysokości wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 2, karę pieniężną wymierza się w wysokości od 0,25 do pięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia. 4. Karę zakazu pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi wymierza się na okres od roku do 5 lat. Komentarz: Proponowana zmiana dotyczy obniżenia dolnej granicy kary pieniężnej z jednokrotności do poziomu odpowiadającego wysokości ¼ wynagrodzenia miesięcznego obwinionego.

27 Propozycja ta ma uelastycznić i zracjonalizować także karanie osób spoza sektora finansów publicznych, dla których inne kary mogą nie być dolegliwe, a tym samym nie prowadzą do uzyskania celów ich wymierzenia. Jak wynika z danych dotyczących kar wymierzanych przez komisje orzekające w przeciągu 3 lat wydano tylko 5 orzeczeń, których przedmiotem była kara pieniężna. Taki stan rzeczy miał miejsce z uwagi na fakt, iż dotychczas obowiązująca wysokość dolnej granicy kary pieniężnej była zdaniem komisji orzekających nieproporcjonalnie wysoka w stosunku do popełnionego naruszenia. Zmianę tą należy ocenić jako pozytywną. Dotychczasowe brzmienie przepisu: Art Organ orzekający w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych wymierza karę według swego uznania, w granicach określonych w ustawie, uwzględniając skutki i stopień szkodliwości naruszenia dyscypliny finansów publicznych dla finansów publicznych, stopień winy, jak również cele kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i dyscyplinujące, które ma osiągnąć w stosunku do ukaranego. 2. Wymierzając karę, organ orzekający uwzględnia motywy i sposób działania, okoliczności działania lub zaniechania, jak również właściwości, warunki osobiste osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jej doświadczenie zawodowe, sposób wywiązywania się z obowiązków służbowych oraz zachowanie po naruszeniu dyscypliny finansów publicznych. 3. Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą. Proponowane brzmienie przepisu:

28 Art Organ orzekający w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych wymierza karę według swojego uznania, w granicach określonych w ustawie, uwzględniając stopień szkodliwości dla finansów publicznych naruszenia dyscypliny finansów publicznych, stopień winy, a także cele kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz cele zapobiegawcze i dyscyplinujące, które ma osiągnąć w stosunku do ukaranego. 1a. Wymierzając karę za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wywołujące skutki finansowe, organ orzekający bierze pod uwagę również relację wysokości skutku finansowego do: 1) wysokości kwoty wydatków albo kosztów określonej w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych lub 2) wysokości kwoty środków publicznych przekazanych do wykorzystania lub dysponowania w roku budżetowym podmiotowi niezaliczanemu do sektora finansów publicznych. 2. Wymierzając karę, organ orzekający uwzględnia motywy i sposób działania, okoliczności działania lub zaniechania, jak również właściwości, warunki osobiste osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, jej doświadczenie zawodowe, sposób wywiązywania się z obowiązków służbowych oraz zachowanie po naruszeniu dyscypliny finansów publicznych. 3. Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą. Komentarz: Zmiany mają na celu uwzględnienie przy ustalaniu wysokości kary finansowej wysokości kwoty środków publicznych przekazanych do dyspozycji danej jednostce. Takie zmiany powinny pozwolić precyzyjniej uwzględnić przy wymiarze kary skutki nieprawidłowego wykonania obowiązków tak dla danej jednostki, jak i dla finansów publicznych.

29 Zmiany te należy ocenić pozytywnie, zwłaszcza w połączeniu z nową regulacją, która pozwala na zmniejszenie wysokości kary pieniężnej. Wydaje się, że nakładane kary będą bardzie adekwatne do rodzaju przewinienia, jak i do wielkości środków publicznych, którymi dysponują wydatkujący te środki. Dotychczasowe brzmienie przepisu: Art Karę określoną w art. 31 ust. 1 pkt 4 wymierza się w przypadku rażącego naruszenia dyscypliny finansów publicznych, a w szczególności działania lub zaniechania: 1) którego skutkiem jest znaczące uszczuplenie środków publicznych, zaciągnięcie bez upoważnienia zobowiązań albo zapłata znacznej kwoty odsetek, kar lub opłat; 2) świadczącego o nagannym niedopełnieniu obowiązku należytej staranności zawodowej; 3) świadczącego o uporczywym lekceważeniu zasad gospodarowania środkami publicznymi. 2. Karę określoną w art. 31 ust. 1 pkt 4 można wymierzyć w przypadku ponownego ukarania za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Proponowane brzmienie przepisu: Art Karę określoną w art. 31 ust. 1 pkt 4 wymierza się w przypadku rażącego naruszenia dyscypliny finansów publicznych. 2. Karę określoną w art. 31 ust. 1 pkt 4 można wymierzyć również w przypadku ponownego ukarania za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Komentarz: Zmiany polegające na usunięciu przykładowych przesłanek czynów stanowiących rażące naruszenie dyscypliny finansów publicznych raczej nie będzie miał wpływu na sposób wykonywania tego przepisu względem organizacji pozarządowych.

30 Dotychczasowe brzmienie przepisu: Brak przepisu art. 34a artykuł dodany. Proponowane brzmienie przepisu: Art. 34a. Karę pieniężną albo karę nagany można wymierzyć w szczególności w przypadku naruszenia dyscypliny finansów publicznych, którego stopień szkodliwości dla finansów publicznych jest znaczny, z tym że jeżeli wskutek naruszenia: 1) nie została wpłacona lub zwrócona należność Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych w znacznej wysokości, 2) bez upoważnienia albo z przekroczeniem zakresu upoważnienia zaciągnięto zobowiązanie lub dokonano wydatku w znacznej wysokości, 3) zapłacono ze środków publicznych odsetki, kary lub opłaty albo oprocentowanie w znacznej wysokości, 4) udzielono zamówienia publicznego z istotnym naruszeniem zasady uczciwej konkurencji lub zasady równego traktowania wykonawców wymierza się karę pieniężną. Komentarz: Przepis dodał przesłanki, po których spełnieniu organ orzekający w sprawach z zakresu dyscypliny finansów publicznych zobowiązany jest orzec karę pieniężną. Będzie miał on istotne znaczenie również dla organizacji pozarządowych - również organizacje pozarządowe zobowiązane będą w niektórych przypadkach do zapłaty kary pieniężnej w przypadku gdy naruszenie dyscypliny finansów publicznych wiąże się z uszczerbkiem dla środków publicznych, jak również z naruszeniem zasad prowadzenia postępowania w sprawie udzielania zamówień publicznych.