Ćwiczenie Nr 6 Przegląd pozostałych najważniejszych mechanizmów systemu operacyjnego Windows Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z: zarządzaniem systemami plików, zarządzaniem atrybutami plików, prawami do plików oraz katalogów, zarządzaniem graficznym interfejsem użytkownika, zarządzaniem sterownikami urządzeń oraz usługami, środowiskami do tworzenia skryptów systemowych. 1. Zarządzaniem systemami plików W przypadku zainstalowanych napędów pamięci masowej można wybrać odpowiedni dysk lokalny wybrać 1
Mamy dostęp do statystyki użycia, można użyć mechanizmów gospodarki zasobami Przeprowadzić kontrolę spójności systemu plików, dokonać ich defragmentacji Przeprowadzić proces wykonania kopii zapasowej lub przywrócić pliki i ustawienia 2
Uzyskać informację dotyczącą modelu dysków fizycznych, udostępniania 1.1. Zarządzanie listami zabezpieczeń ACL Następna kontrolka umożliwia edycje lub podgląd list zabezpieczeń systemu plików 3
Można nadać odpowiednie uprawnienia lub ich zabronić 4
Dokonać inspekcji lub zmienić właściciela zasobów, sprawdzić jakie uprawnienia mogą być udzielone 5
Określić przydziały (ograniczenia na wielkość miejsca) oraz sposób jego kontroli 1.2. Formatowanie systemu plików W przypadku dysków twardych można określić system plików oraz dla NTFS wielkość jednostki alokacyjnej. W przypadku systemów typu FAT wielkość jednostki alokacyjnej określana jest automatycznie w zależności od pojemności formatowanego wolumenu 6
W przypadku dysków napędów wymiennych o niewielkiej pojemności można wybrać typ systemu FAT 1.3. Zarządzanie atrybutami Do zarządzania atrybutami plików najlepiej wykorzystać polecenie attrib.exe w powłoce tekstowej Oczywiście dostęp do atrybutów mamy we właściwościach obiektu typu plik lub katalog 7
Opcje zaawansowane umożliwiają dostęp do dodatkowych mechanizmów 1.4. Zarządzanie partycjami Dostępne jest dzięki kontrolce Zarządzanie dyskami z menu Zarządzania komputerem 8
Można po zaznaczeniu dysku fizycznego z partycją NTFS Po zaznaczeniu partycji na dysku fizycznym można Przeprowadzić następujące akcje 9
W przypadku partycji innej niż podstawowa można ją usunąć W przypadku wybrania wolnego obszaru dysku wykreować nową partycję 2. Zarządzaniem graficznym interfejsem użytkownika W systemie z rodziny Windows zagadnienie to jest bardzo rozbudowane. Praktycznie na poziomie menu właściwości każdego z obiektów są parametry związane z jego grafiką. Dlatego przedstawione zostaną tylko główne zadania zarządzania GUI. 2.1. Zarządzanie paskiem zadań i menu Start Można kontrolować następujące parametry paska zadań 10
oraz menu Start 11
2.2. Zarządzanie właściwościami pulpitu Wybierając właściwości ekranu można wybrać kompozycje ekranu Ustawić tło i sposób jego wyświetlania, wybrać wygaszacz ekranu oraz jego parametry 12
Określić styl okienek, schemat kolorów, rozmiar fontów, rozdzielczość ekranu i głębie kolorów W ustawieniach zaawansowanych określić wielkość czcionek w DPI, mieć dostęp do informacji dotyczących parametrów karty grafiki 13
Typu monitora i częstotliwości odświeżania ekranu, parametrów wydajności sprzętowej karty grafiki Zarządzania profilami kolorów dla monitora i ustawień zaawansowanych sterownika karty grafiki 14
3. Zarządzanie sterownikami urządzeń oraz usługami Dostęp do zarządzania urządzeniami i ich sterownikami mamy przez kontrolkę Menadżer urządzeń kontrolki Zarządzanie komputerem. Uruchamiając ją otrzymujemy listę urządzeń pogrupowanych według typów. Można wymusić skanowanie nowego sprzętu. 3.1. Zarządzanie urządzeniem W przypadku urządzenia nierozpoznanego w bazie danych sterowników można wykonać następujące akcje 15
W przypadku niemożliwości automatycznego znalezienia sterowników można określić ścieżkę do sterownika lub wybrać sterownik z bazy danych. Można określić lokalizację alternatywną Należy pamiętać, że nieodpowiedni sterownik może wpływać na stabilność systemu 16
Można też wyłączyć urządzenie Lub usunąć 3.2. Zarządzanie sterownikiem urządzenia W przypadku zainstalowanego urządzenia mamy dostęp do informacji o urządzeniu i sterowniku 17
Dokonać aktualizacji sterownika, przywrócić poprzednią wersję, usunąć sterownik, uzyskać informacje o parametrach szczegółowych i zasobach wykorzystywanych przez urządzenie i sterownik 18
3.3. Zarządzanie usługami i aplikacjami Do zarządzania usługami i niektórymi aplikacjami (przeważnie bazodanowymi firmy Microsoft) mamy dostęp z kontrolki Zarządzanie komputerem Wybierając usługi otrzymujemy listę dostępnych usług, którą możemy wyświetlić w postaci standardowej 19
Lub rozszerzonej (wraz ze szczegółowym opisem) Po wybraniu konkretnej usługi można przez właściwości Uzyskać szczegółowe informacje o niej, dokonać zatrzymania tej usługi 20
Dokonać zmiany sposobu jej uruchamiania, uruchomić ją Określić (lub przydzielić) jej tożsamość (związać z kontem), obsługę błędu, odczytać listę zależności od innych usług, listę składników systemu na jakie wpływa ta usługa 21
3.4. Menadżer zadań Menadżera zadań można uruchomić bezpośrednio z menu paska zadań prawym klawiszem myszy. Dzięki niemu można zarządzać uruchomionymi aplikacjami, procesami 22
Można uzyskać dostęp do wieku zasobów uruchomionych procesów Można monitorować ruch interfejsów sieciowych, oraz listę użytkowników systemu 4. Środowiska do tworzenia skryptów systemowych Standardowa powłoka tekstowa cmd.exe umożliwia tworzenie i uruchamiania skryptów (makrodyrektyw), które w niewielkim stopniu umożliwiają zarządzanie systemem operacyjnym. Z tego względu sama firma Microsoft postanowiła wypełnić tę lukę 23
wypuszczając środowisko o nazwie PowerShell. Oczywiście dostępne są też konkurencyjne powłoki komercyjne. Przykładem może być Take Command. 4.1. Środowisko PowerShell 24
Przykładowa lista parametrów środowiska PowerShell 4.2. Powłoka Take Command 25
Wyposażona jest w bardzo szczegółową dokumentację Scenariusz ćwiczenia W realizacji ćwiczenia należy wykorzystać wirtualną maszynę z ćwiczeń nr 4 oraz 5. Wszystkie przeprowadzone zadania należy udokumentować w protokole/sprawozdaniu, które ma postać dokumentu elektronicznego. Sprawozdanie musi zawierać treść poszczególnych zadań, opis sposobu ich realizacji oraz uzyskane wyniki. Po zakończeniu pracy protokół powinien zostać zatwierdzony i podpisany przez prowadzącego. Niezrealizowane punkty można, za zgodą prowadzącego wykonać w domu. Sprawozdanie należy dostarczyć najpóźniej na następne zajęcia. W ramach realizacji ćwiczenia należy: 26
1. Określić typ, parametry napędu systemowego; dokonać sprawdzenia spójności sytemu plików oraz inne czynności opisane w rozdziale 1 instrukcji. Ścieżka dla listy ACL zostanie podana przez prowadzącego. 2. Dokonać zmian graficznego interfejsu użytkownika zgodnie z opisem przedstawionym w rozdziale 2 oraz parametrami podanymi przez prowadzącego. 3. Przeprowadzić aktualizację sterownika do urządzenia określonego przez prowadzącego zgodnie z opisem przedstawionym w rozdziale 3. Dokonać analizy stanu usługi określonej przez prowadzącego, zmienić sposób jej uruchamiania. Zaobserwować i udokumentować efekty tych zmian, stanu usługi (włączona i wyłączona) w menadżerze zadań. 4. W środowisku PowerShell przeprowadzić i udokumentować wyniki zadania systemowego podanego przez prowadzącego. 5. Należy zaprojektować, napisać oraz przetestować i uruchomić makrodyrektywę spełniającą następujące założenia projektowe: - makrodyrektywa powinna rozpoznawać środowisko uruchomieniowe COMMAND.COM(DOS), 4DOS.EXE(DOS), CMD.EXE (WINDOWS 32), 4NT.EXE, TCC (WINDOWS 32) wyświetlić odpowiedni komunikat o wersji powłoki, - makrodyrektywa powinna działać bezbłędnie w środowisku powłoki: 4DOS, 4NT, TCC - w innych dawać odpowiedni komunikat, - makrodyrektywa powinna posiadać wbudowany help przedstawiający przeznaczenie, sposób użycia, opis wymaganych i opcjonalnych parametrów. Help powinien być wyświetlany w przypadku uruchomienia makrodyrektywy z opcjami /h, /help, h, help lub z błędnymi parametrami, - makrodyrektywa powinna dokonywać analizy opcji wywołania (czy prawidłowe) oraz błędów wykonania wyświetlając stosowny komunikat, - makrodyrektywa musi korzystać z podanych przez prowadzącego funkcji systemowych. - makrodyrektywa może korzystać z innych funkcji systemowych oraz innych rozszerzeń środowisk powłok 4DOS, 4NT, TCC 27
Literatura 1 Windows XP, http://www.microsoft.com/poland/windowsxp/default.mspx 2 Windows XP documentation, http://www.microsoft.com/resources/documentation/windows/xp/all/proddocs/enus/ntcmds.mspx?mfr=true 3 Windows XP Tips & Tricks, http://www.xptricks.net/ 4 PowerShell Tutorial http://www.powershellpro.com/powershell-tutorial-introduction/ 5 PowerShellCommunity http://powershellcommunity.org/ 6 Take Command and TCC Tutorials http://jpsoft.com/command_prompt_tutorials.html 28