Kwalifikacje i kompetencje istotne w zawodzie OPERATOR KAMERY (SZWENKIER) Zestaw kwalifikacji i kompetencji opracowano w ramach badania pn. Bilans kompetencji sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji Zamawiający: Polski Instytut Sztuki Filmowej www.pisf.pl Wykonawca: ECORYS Polska Sp. z o.o. www.ecorys.pl 1 S t r o n a
Cele badania informacje podstawowe Głównymi celami badania Bilans kompetencji sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji były: OCENA POPYTU NA KOMPETENCJE I KWALIFIKACJE W 0 WYBRANYCH ZAWODACH BRANŻY AUDIO- WIZUALNEJ, TJ.: 1) rozpoznanie kwalifikacji i kompetencji, które w ocenie przedstawicieli badanych zawodów są potrzebne w 0 wybranych zawodach/spejcalnościach branży audiowizualnej, 2) opracowanie dla 0 wybranych zawodów branży audiowizualnej katalogów potrzebnych zdaniem branży kompetencji i kwalifikacji. OCENA PODAŻY KOMPETENCJI ZAPEWNIANIA OKREŚLONYCH KOMPETENCJI I KWALIFIKACJI PRZEZ UCZELNIE I INSTYTUCJE KSZTAŁCENIA: ) rozpoznanie, w jakim stopniu potrzebne branży kompetencje i kwalifikacje są zapewniane przez uczelnie i instytucje kształcenia. Wyniki badania uzyskane dzięki szczegółowej analizie wybranych zawodów/specjalności ze względu na wymagane w tych zawodach kompetencje i kwalifikacje pozwoliły uzyskać odpowiedzi na następujące główne pytania badawcze: Jakie kompetencje i kwalifikacje aktulanie są (i będą w najbliższej przyszłości) potrzebne i ważne w zawodach/specjalnościach objętych badaniem? Jaka wiedza, umiejętności, kompetencje osobiste i społeczne składają sią na zawody/specjalności objęte badaniem? Czy w badanych zawodach istnieją kompetencje i kwalifikacje krytyczne (wymagane i ważne) i jednocześnie trudne do zdobycia? Jak kształtuje się oferta placówek i instytucji edukacyjnych pod kątem możliwości nabycia kompetencji i kwalifikacji w zakresie badanych zawodów/specjalności? Wyniki badania są w szczególności skierowane do podmiotów (uczelni, instytucji kształcenia, placówek edukacyjnych oraz organów je nadzorujących) zainteresowanych lepszą, trafniejszą (tj. odpowiadającą w większym stopniu na potrzeby branży i gospodarki) realizacją celów polityki edukacyjnej i na rzecz uczenia się przez całe życie. Sprzyja temu opisanie kompetencji i kwalifikacji w języku efektów uczenia się, ponieważ służy weryfikacji istniejącej oraz tworzeniu nowej i bardziej przejrzystej oferty edukacyjnej, a w konsekwencji poprawie jakości usług edukacyjnych i lepszemu dopasowaniu kompetencji i kwalifikacji do potrzeb uczestników rynku pracy. Ponadto opracowanie dla 0 zawodów/specjalności katalogów kompetencji i kwalifikacji (opisanych poprzez efekty uczenia się ) może poprawić czytelność wymagań branży wobec absolwentów i potencjalnych pracowników jasne jest, co pracownik powinien wiedzieć, rozumieć i umieć wykonać i do jakich zobowiązań zawodowych powinien być przygotowany. Może to służyć zarówno pracodawcom poszukującym odpowiednich pracowników, wspierając ich w procesie rekrutacji, selekcji i planowaniu rozwoju swoich pracowników, jak i samym pracownikom planującym swój rozwój zawodowy. Poszczególne kompetencje i kwalifikacje (zestawy efektów ucznia się) wskazane przez przedstawicieli branży jako istotne dla zawodów zostały ocenione ze względu na następujące kryteria: wymagalność 2 S t r o n a
w zawodzie/specjalności; ważność w zawodzie/specjalności; trudność pozyskania kompetencji i kwalifikacji; stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i kwalifikacji (zapewniane efekty uczenia się). Określenie stopnia, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w poszczególnych zawodach dotyczyło wyłącznie badanych specjalności; zgodnie z informacją zawartą w rozdziale 1 dla 1 specjalności/zawodów (wskazanych w tabeli ) nie zidentyfikowano form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego. Ponadto zaprezentowanym katalogom kompetencji i kwalifikacji dla poszczególnych zawodów towarzyszą zestawienia następujących wyników: ważność kompetencji i kwalifikacji vs trudność ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej); wymagalność lub ważność kompetencji i kwalifikacji vs stopień, w jakim badane programy kształcenia były nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie (zapewniane przez instytucje edukacyjne efekty kształcenia); analiza tych atrybutów (istotnych cech) kompetencji i kwalifikacji w poszczególnych zawodach/specjalnościach, tj. ważności, trudności pozyskania oraz osiągania efektów kształcenia pozwala zidentyfikować kompetencje i kwalifikacje krytyczne w danym zawodzie, stanowiące o słabości potencjału branży (wymagane, ważne i trudne do zdobycia oraz nieznajdujące odzwierciedlenia w programach kształcenia); jak również te, które decydują o sile danego zawodu i sektora (ważne dla zawodu i łatwe do zdobycia, uwzględniane w programach kształcenia). Opisane relacje dla poszczególnych zawodów zostały zaprezentowane w postaci wykresów. Dla poszczególnych zawodów/specjalności: określony został dominujący sposób nabywania kompetencji i kwalifikacji, wskazane (w wybranych przypadkach) specjalności/zawody powiązane. S t r o n a
Zawód: Operator kamery (Szwenkier) Kompetencje i kwalifikacje istotne w zawodzie poszukiwane/pożądane przez branżę efekty uczenia się. Lista kompetencji i kwalifikacji została stworzona przez przedstawicieli zawodu w trakcie badania jakościowego, a następnie oceniona przez nich pod kątem ważności, wymagalności, trudności pozyskania w trakcie badania ilościowego. L.p. Kompetencje i/lub kwalifikacje w zawodzie Stopień, w jakim kompetencja i/lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 12 [n=2] Ocena ważności kompetencji i/lub kwalifikacji [n=1] Ocena trudności pozyskania kompetencji i/lub kwalifikacji [n=1] I. Wyodrębnione/właściwe dla zawodu kompetencje i/lub kwalifikacje Stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) [n=6] 1. 2.. Ma podstawową wiedzę w zakresie historii, sztuki, historii filmu, języka filmowego, fotografii, a także podstawową wiedzę z zakresu społecznych i kulturowych kontekstów mediów audiowizualnych. Potrafi interpretować kontekst historyczny i kulturowy sztuki, jej związki z innymi dziedzinami współczesnego życia. Ma wiedzę w zakresie sztuki operatorskiej i filmowej: w szczególności dotyczącą plastyki obrazu filmowego (elementów definicji obrazu, kompozycji obrazu, estetyki, kontrastu filmowego, światła w filmie) oraz dramaturgii obrazu filmowego. W swojej działalności potrafi kierować się wrażliwością estetyczną, plastyczną (m.in. na światło, barwę, formę, fakturę). 2,0 2,0 2,0,8,,0,0,2,0,0,0,.1. Posiada wiedzę w zakresie technologii i realizacji obrazu filmowego oraz sprzętu i technik operatorskich,0,0,0,8.2 Zna i stosuje techniki cyfrowego zapisu/rejestracji i 2, 2,0,0 1 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościwych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 2 W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; jest wymagana częściowo; jest wymagana wysokim stopniu; jest wymagana w bardzo wysokim stopniu. Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest ważna w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; są ważne w bardzo wysokim stopniu. Opracowano na podstawie wyników badań ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest trudna do pozyskania w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; trudno je pozyskać; bardzo trudno je pozyskać; w ogóle nie można ich pozyskać. Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim badane i realizowane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie i rozwijanie kompetencji (zapewniane efekty kształcenia) zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało program/-y wcale nie są nakierowane na ten efekt kształcenia; 2 są nakierowane w niewielkim stopniu; są nakierowane częściowo; są nakierowane w wysokim stopniu; są nakierowane w bardzo wysokim stopniu. 7 S t r o n a
korekcji obrazu w technologii klasycznej, techniki stereoskopowej kreacji efektów komputerowych, komputerowych efektów specjalnych, obrazowania komputerowego....... Potrafi zastosować kamerę w różnego typu akcjach: m.in. potrafi prowadzić kamerę ze statywu, z ręki, podczas jazdy samochodem czy wózkiem; posługuje się sprzętem filmowym (takim jak urządzenia stabilizujące, krany kamerowe). Potrafi używać różnych kombinacji technik oraz zabiegów filmowych w zależności od potrzeb. Zna zasady optyki i budowę kamer. Potrafi określić punkty widzenia (miejsce ustawienia kamery), kąty widzenia kamery (wartość ogniskowej obiektywu), sposób realizacji poszczególnych ujęć.,0,0,0,0,0,0,0,0,0.6. Zna i stosuje zasady i techniki montażu obrazu.,,0,0. 6. 7. Potrafi spostrzegać, analizować zjawisko ruchu, obserwować rzeczywistość z perspektywy różnych kadrów, ujęć, zdjęć i sekwencji. Potrafi opracować/stworzyć własną koncepcję kompozycji obrazu oraz wykonać zdjęcia filmowe zgodnie z instrukcją reżysera i operatora obrazu. Zna/rozróżnia zadania, kompetencje i zakresy odpowiedzialności poszczególnych pracowników pionu operatorskiego.,0,0,0,,0,0,0,8,,0 2,0,2 II. Kompetencje i/lub kwalifikacje wspólne dla wszystkich 0 badanych specjalności/zawodów branzy filmowej 8. Zna i uwzględnia rozwiązania odnoszące się do ochrony prawa autorskiego obecne w systemie prawnym w Polsce; rozumie konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej.,0 2,0 2,0, II.1. Język obcy ukierunkowany zawodowo 9. Posługuje się w swojej działalności wybranym językiem obcym: potrafi zrozumieć (słucha, czyta), potrafi mówić (porozumiewa się, samodzielnie wypowiada się), potrafi pisać w języku obcym. 2, 2,0,0, II.2. Kompetencje osobiste i społeczne 10. Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj. 1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; ) jest otwarty/-a na zmiany; ) potrafi radzić sobie ze stresem; ) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe.,0,0,0,0 8 S t r o n a
11. Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; ) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; ) potrafi negocjować warunki porozumień; ) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje.,,0 1,0,0 Średni wynik dla profilu,,6,,7 Wykres 1. SZWENKIER ocena wymagalności kompetencji i/lub kwaifikacji w zawodzie KOMPETENCJA 11 KOMPETENCJA 10 KOMPETENCJA 9 KOMPETENCJA 8 KOMPETENCJA 7 KOMPETENCJA 6 KOMPETENCJA KOMPETENCJA.6. KOMPETENCJA.. KOMPETENCJA.. KOMPETENCJA.. KOMPETENCJA.2. KOMPETENCJA.1. KOMPETENCJA KOMPETENCJA 2 KOMPETENCJA 1 2 2, 2,,,,, 1 1, 2 2,,, Źródło: opracowanie własne [ocena na pięciostopniowej skali Likerta: 1 wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; jest wymagana częściowo; jest wymagana w wysokim stopniu; jest wymagana w bardzo wysokim stopniu]. 9 S t r o n a
Wykres 2 Ocena ważności/istotności kompetencji i/lub kwalifikacji vs ocena trudności ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej),, 2, 2 1, 2 2 2 2 2 2 2 1 1 Średnia ważność/istotność kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie Średnia trudność ich pozyskania Źródło: opracowanie własne [ocena ważności na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; są ważne w bardzo wysokim stopniu; ocena trudności pozyskania na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; trudno je pozyskać; bardzo trudno je pozyskać; w ogóle nie można ich pozyskać]. Podczas badania, niezależnej ocenie ze względu na ważność poddano sześć kompetencji i/lub kwalifikacji tworzących bardziej złożoną kompetencję/kwalifikację nr dotyczącą wiedzy i umiejętnośći z zakresu posługiwania się nowoczesną technologią i technikami komputerowymi technikami cyfrowej realizacji i zapisu obrazu. Średnia dla sześciu kompetencji tworzących bardziej złożoną kompetencję/kwalifikację nr wynosi,7 (jak w tabeli poniżej). W celu oceny stopnia, w badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji tworzących kompetencję nr również posłużoną się oceną średnią (,8) sześciu kompetencji cząstkowych. l.p. Kompetencje tworzące bardziej złożoną kompetencje nr Potrafi zaprojektować przedsięwzięcie artystyczno-kulturalne i nim zarządzać (tj. koordy-nować wdrożenie przedsięwzięcia) Ocena ważności kompetencji i/lub kwalifikacji [n=1] Stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) [n=6] 6.1. Zna i stosuje techniki cyfrowego zapisu/rejestracji i korekcji obrazu w technologii klasycznej, techniki stereoskopowej kreacji efektów komputerowych, komputerowych efektów specjalnych, obrazowania komputerowego.,0 6.2. Potrafi zastosować kamerę w różnego typ akcjach: m.in. potrafi 2,0 10 S t r o n a
6. 6.. 6.. prowadzić kamerę ze statywu, z ręki, podczas jazdy samochodem czy wózkiem. Potrafi korzystać z efektów operatorskich i środków wyrazowych. Potrafi używać różnych kombinacji technik oraz zabiegów filmowych w zależności od potrzeb. Zna zasady optyki i budowę kamer. Potrafi określić punkty widzenia (miejsce ustawienia kamery), kąty widzenia kamery (wartość ogniskowej obiektywu), sposób realizacji.,0,0,0 6.6 Zna i stosuje zasady i techniki montażu obrazu.,0 Średnia dla ww. sześciu kompetencji (6.1; 6.2;, 6.; 6.; 6.; 6.6) tworzących kompetencję/kwalifikację nr 6.,7,8 Wykres Ocena ważności/istotności kompetencji i/lub kwalifikacji vs stopień, w jakim kompetencje i/lub kwalifikacje są uwzględnione w programach kształcenia Stopień w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kompetencji i/lubkwalifikacji w zawodzie (efekty kształcenia) Średnia ważność/istotność kompetencji i/lub kwalifikacji w zawodzie Kompetencja 10 Kompetencja 9 Kompetencja 11 Kompetencja 1,0,,0,,0 2, 2,0 1, 1,0 Kompetencja 2 Kompetencja Kompetencja Kompetencja 8 Kompetencja Kompetencja 7 Kompetencja 6 Źródło: opracowanie własne [ocena na pięciostopniowej skali Likerta: ocena ważności na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; są ważne częściowo; są ważne w wysokim stopniu; są ważne w bardzo wysokim stopniu; ocena efektów kształcenia na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało program/-y wcale nie są nakierowane na ten efekt kształcenia; 2 są nakierowane w niewielkim stopniu; są nakierowane częściowo; są nakierowane w wysokim stopniu; są nakierowane w bardzo wysokim stopniu 11 S t r o n a
Sposoby nabywania kompetencji i lub kwalifikacji w zawodzie: OPERATOR KAMERY (SZWENKIER) Wyniki badania 6 ; n=1 głównie podczas nauki w szkole i/lub na uczelni głównie dzięki uczestnictwu w kursach zawodowych, szkoleniach, zorganizowanych formach kształcenia innych niż standardowy proces kształcenia w szkole i/lub na uczelni głównie dzięki praktyce/pracy zawodowej 1 nabyte kompetencje są w takim samym stopniu efektem nauki w szkole i/lub na uczelni, i/lub udziału w kursach zawodowych czy szkoleniach, i/lub praktyki (pracy) zawodowej żadne z powyższych nabył(a)em kompetencje i/lub kwalifikacje w inny sposób Dominujący, w ocenie osób biorących udział w badaniu, sposób nabywania kompetencji i/lub Zawody/specjalności objęte badaniem, powiązane ze specjalnością: OPERATOR KAMERY (SZWENKIER) Specjalności powiązane Deklaracje osób uczestniczących w badaniu co do możliwości wykonywania ze względu na posiadane kompetencje i / lub kwalifikacje zadań na stanowiskach / w ramach specjalności powiązanych 7 Operator obrazu Tak: n=1; Nie: n=0; Trudno powiedzieć: n=0 OPERATOR KAMERY (SZWENKIER) PODSUMOWANIE Przedstawiciele zawodu biorący udział w badaniu jakościowym i ilościowym wskazali 16 kompetencji i kwalifikacji istotnych w zawodzie (poszukiwanych/pożądanych przez branżę efektów uczenia się ). Wśród kompetencji i kwalifikacji tworzących profil oparatora kamery (szwenkiera) znajduje się 12 kompetencji i/lub kwalifikacji właściwych dla zawodu oraz cztery kompetencje i/lub kwalifikacje jednocześnie będące wspólnymi dla wszystkich 0 badanych specjalności/zawodów branży filmowej. Na potrzeby przeprowadzenia badań i analiz ilościowych kompetencje od do 9 włącznie (ze względu na tożsamy zakres i charakter wymagań ujętych w tych kompetencjach) zostały potraktowane jako jedna kompetencja, której przypisano nr. Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z wymaganiami zawodu Analizując wyniki badań dla specjalności, obserwujemy względnie wysoką zgodność oceny kompetencji i kwalifikacji ze względu na ich wymagalność z oceną na skali ważności; wyższej ocenie poszczególnych kompetencji i kwalifikacji na skali wymagań odpowiada podobna ocena na skali ważności; i analogicznie niska ocena na skali wymagań współwystępuje z niską oceną na skali ważności. 6 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 7 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 12 S t r o n a
Kompetencjami wymaganymi w zawodzie w najwyższym stopniu (wynik średni:,0 w pięciopunktowej skali wymagalności) i jednocześnie ocenianymi przez badanych jako najważniejsze (wynik średni:,0 w pięciopunktowej skali ważności) są: kompetencja nr 10/ nr Potrafi spostrzegać, analizować zjawisko ruchu, obserwować rzeczywistość z perspektywy różnych kadrów, ujęć, zdjęć i sekwencji, kompetencja nr 11/ nr 6 Potrafi opracować/stworzyć własną koncepcję kompozycji obrazu oraz wykonać zdjęcia filmowe zgodnie z instrukcją reżysera i operatora obrazu. Kompetencje ocenione najniżej na skalach wymagalności i ważności to: kompetencja nr 1 Ma/posiada podstawową wiedzę w zakresie historii, sztuki, historii filmu, języka filmowego, fotografii, a także podstawową wiedzę z zakresu społecznych i kulturowych kontekstów mediów audiowizualnych. Potrafi interpretować kontekst historyczny i kulturowy sztuki, jej związki z innymi dziedzinami współczesnego życia (wynik średni: 2,0 na skalach wymagalności i ważności), kompetencja nr 1/ nr 9 Posługuje się w swojej działalności wybranym językiem obcym: potrafi zrozumieć (słucha, czyta), potrafi mówić (porozumiewa się, samodzielnie wypowiada się), potrafi pisać w języku obcym (wynik średni: 2, na skali wymagalności oraz 2,0 na skali ważności), kompetencja nr 1 / nr 8 Zna i uwzględnia rozwiązania odnoszące się do ochrony prawa autorskiego obecne w systemie prawnym w Polsce; rozumie konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej (wynik średni:,0 na skali wymagalności oraz 2,0 na skali ważności). Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z trudnością ich pozyskania Tworzące profil kompetencje i kwalifikacje potrzebne operatorowi kamery (szwenkierowi) są łącznie przez respondentów oceniane jako relatywnie trudne do pozyskania w procesie kształcenia i/lub podczas praktyki i pracy zawodowej (wynik średni dla profilu w zakresie trudności pozyskania kompetencji i kwalifikacji wynosi, w skali pięciopunktowej). Badani stoją na stanowisku, iż kompetencje i kwalifikacje najtrudniejsze do pozyskania i jednocześnie ważne lub bardzo ważne w zawodzie to: kompetencja nr 2 Ma/posiada wiedzę w zakresie sztuki operatorskiej i filmowej: w szczególności dotyczącą plastyki obrazu filmowego (elementów definicji obrazu, kompozycji obrazu, estetyki, kontrastu filmowego, światła w filmie) oraz dramaturgii obrazu filmowego - wynik średni:,0 na skali ważności i,0 na skali trudności pozyskania, kompetencja nr 10 / nr Potrafi spostrzegać, analizować zjawisko ruchu, obserwować rzeczywistość z perspektywy różnych kadrów, ujęć, zdjęć i sekwencji - wynik średni:,0 na skali ważności i,0 na skali trudności pozyskania, Kompetencja nr 11 / nr 6 Potrafi opracować/stworzyć własną koncepcję kompozycji obrazu oraz wykonać zdjęcia filmowe zgodnie z instrukcją reżysera i operatora obrazu - wynik średni:,0 na skali ważności i,0 na skali trudności pozyskania, Z punktu widzenia celów niniejszego badania wymienione kompetencje należałoby uznać za krytyczne dla zawodu; ich brak potencjalnie stanowi barierę w osiąganiu wysokiej skuteczności zawodowej wśród tej kategorii specjalistów. Porównanie ważności kompetencji i kwalifikacji z osiąganymi efektami kształcenia Zgodnie z opinią badanych instytucji kształcących na potrzeby zawodu operator kamery nabycie kompetencji/kwalifikacji uznanych przez respondentów za ważne jest częściowo uwzględniane w treściach i programach kształcenia (wynik średni dla profilu w zakresie nakierowania programów kształcenia na osiąganie poszczególnych efektów kształcenia to,7). 1 S t r o n a