4. Wyniki bada uzupełniaj cych własno ci stali szybkotn cych 4.1. Wyniki bada twardo ci Pomiarów twardo ci stali w skali C Rockwella dokonano na przekroju próbek poddanych uprzednio badaniu współczynnika K Ic, wykonuj c po 15-25 pomiarów. Wyniki bada dla ka dej z badanych stali zestawiono w tabelach 8-, a ich graficzn prezentacj na rysunkach -. Warto ci odchylenia standardowego pomiaru twardo ci nie przekraczały w adnym przypadku 0,6. Tabela 8 Wyniki badania twardo ci stali HS 6-5-2 austenityzowania Ta, C odpuszczania To, C 500 550 580 Twardo ć, 1150,06 63,58,45 10 65,25 65,58 63, 25 65,57,15 63,71 Tabela 9 Wyniki badania twardo ci stali HS -0-1 austenityzowania Ta, C odpuszczania To, C 5 550 580 Twardo ć, 10 65,37 65,3 63,3,515,59 65,36 55,,87 65,92 80,53 67,05,44 32 W. Sitek
Tabela Wyniki badania twardo ci stali HS -4-3- austenityzowania Ta, C odpuszczania To, C 540 5 580 Twardo ć, 10,53,89 65,94 10,87 67,39,17 25 67,98,31 67,56 40,52,54 67,49 Twardo ć, Ta=1150 Ta=1190 Ta=25 490 5 530 550 5 590 Rys.. Wyniki badania twardo ci stali HS 6-5-2 Twardo ć, Ta=10 Ta= Ta=55 Ta=80 5 530 550 5 590 Rys. 11. Wyniki badania twardo ci stali HS -0-1 33
4. Wyniki bada uzupełniaj cych własno ci stali szybkotn cych Twardo ć, Ta=10 Ta=10 Ta=25 Ta=40 530 540 550 5 5 580 590 Rys.. Wyniki badania twardo ci stali HS -4-3- 4.2. Wyniki bada współczynnika intensywno ci napr e K Ic Odporno ć na p kanie w płaskim stanie odkształcenia, wyra ana jest najcz ciej warto ci współczynnika K Ic. W przypadku badanych próbek zastosowano karb typu Chevron, a pomiaru dokonano na trzech próbkach dla ka dego wariantu obróbki cieplnej. Wyniki bada dla ka dej z badanych stali zestawiono w tabelach 11-13. Otrzymane wyniki bada graficznie przedstawiono na rysunku 13-15. Ponadto na rysunkach -26 przedstawiono porównanie twardo ci oraz warto ci współczynnika K Ic.dla badanych stali. Tabela 11 Wyniki badania t współczynnika K Ic stali HS -4-3- austenityzowania Ta, C odpuszczania To, C 540 5 580 Współczynnik intensywno ci napr K Ic. MPa m 1/2 10 11,95 11,35,7 10 11,8,8,23 25 11,3,53 11,4 40 11,2,87 11,67 34 W. Sitek
Tabela Wyniki badania współczynnika K Ic stali HS 6-5-2 austenityzowania Ta, C odpuszczania To, C 500 550 580 Współczynnik intensywno ci napr K Ic. MPa m 1/2 1150,63 17,53 21,63 10 15,9 13,6 17,7 25 15,23 13,67 17 Tabela 13 Wyniki badania współczynnika K Ic stali HS -0-1 austenityzowania Ta, C odpuszczania To, C 5 550 580 Współczynnik intensywno ci napr K Ic. MPa m 1/2 10,97,97 17,7 13,3 13,3 15,8 55,53,03,5 80,93 13,97 15,6 Ta=1150 Ta=1190 Ta=25 490 5 530 550 5 590 Tempratura odpuszczania, o C Rys. 13. Wyniki badania współczynnika K Ic stali HS 6-5-2 35
4. Wyniki bada uzupełniaj cych własno ci stali szybkotn cych Ta=10 Ta= Ta=55 Ta=80 5 530 550 5 590 Tempratura odpuszczania, o C Rys.. Wyniki badania współczynnika K Ic stali HS -0-1 Ta=10 Ta=10 Ta=25 Ta=40 530 540 550 5 5 580 590 Tempratura odpuszczania, o C Rys. 15. Wyniki badania współczynnika K Ic stali HS -4-3- Ta = 1150 o C 500 550 580 Rys.. Porównanie twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS 6-5-2, temperatura austenityzowania Ta=1150 C 36 W. Sitek
Ta = 1190 o C 500 550 580 Rys. 17. Porównanie twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS 6-5-2, temperatura austenityzowania Ta=1190 C Ta = 25 o C 500 550 580 Rys.. Porównanie twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS 6-5-2, temperatura austenityzowania Ta=25 C Ta = 10 o C 5 550 580 Rys. 19. Porównanie twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS -0-1, temperatura austenityzowania Ta=10 C 37
4. Wyniki bada uzupełniaj cych własno ci stali szybkotn cych Ta = o C 5 550 580 Rys.. Porównanie twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS -0-1, temperatura austenityzowania Ta= C Ta = 55 o C 5 550 580 Rys. 21. Porównanie twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS -0-1, temperatura austenityzowania Ta=55 C Ta = 80 o C 5 550 580 Rys.. Porównanie bada twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS -0-1, temperatura austenityzowania Ta=80 C 38 W. Sitek
Ta = 10 o C 540 5 580 Rys. 23. Porównanie twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS -4-3-, temperatura austenityzowania Ta=10 C Ta = 10 o C 540 5 580 Rys. 24. Porównanie twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS -4-3-, temperatura austenityzowania Ta=10 C Ta = 25 o C 540 5 580 Rys. 25. Porównanie bada twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS -4-3-, temperatura austenityzowania Ta=25 C 39
4. Wyniki bada uzupełniaj cych własno ci stali szybkotn cych Ta = 40 o C 540 5 580 Rys. 26. Porównanie twardo ci oraz współczynnika K Ic dla stali HS -4-3-, temperatura austenityzowania Ta=40 C 4.3. Badania struktury Celem przeprowadzonych bada struktury było ustalenie udziału obj to ciowego w glików pierwotnych oraz i ich redniej wielko ci. W tym celu wykorzystano zdj cia nietrawionych struktur stali z mikroskopu skaningowego, wykonane przy u yciu elektronów wstecznie rozproszonych BSE. Oceny udziału w glików dla ka dej ze stali oraz dla ka dego wariantu obróbki cieplnej dokonano w oparciu o analiz 15 obrazów. Wykorzystano do tego celu komputerowy system analizy obrazu Leica QWin. Zestawienie uzyskanych wyników oceny udziału w glików dla ka dej ze stali przedstawiono w tabelach - oraz na rysunkach 27-29. Przykładowe struktury uzyskane w mikroskopie skaningowym zaprezentowano na rysunkach 30-32, za zaobserwowane na mikroskopie wietlnym na rysunkach 33-35. 40 W. Sitek
Tabela Wyniki badania udziału w glików pierwotnych w stali HS 6-5-2 austenityzowania, C odpuszczania, C 1150 Udział w glików, % Odchylenie standardowe rednia wielko ć w glików, µm 500 15,4 0,59 1,17 550,9 0,52 1,38 580 15,9 0,76 1,06 500,4 0,55 1,33 10 550,2 0,32 1,39 580 9,7 0, 1,42 500,8 0,41 0,97 25 550 9,3 0,77 0,92 580 11,7 0, 1,34 Tabela 15 Wyniki badania udziału w glików pierwotnych w stali HS -0-1 austenityzowania, C odpuszczania, C 10 Udział w glików, % Odchylenie standardowe rednia wielko ć w glików, µm 5 19,5 0,81 1,52 550,5 0,34 1, 580 17,4 0,44 1,42 5,9 0, 1,49 550 15,5 0,43 1,37 580,6 0,67 1,33 5 13,1 0,36 1,33 55 550 13,5 0, 1,59 580 13,2 0,51 1, 80 5,7 0,28 1,92 550 11,9 0, 2,08 580 11,4 0,49 1,95 41
4. Wyniki bada uzupełniaj cych własno ci stali szybkotn cych Tabela Wyniki badania udziału w glików pierwotnych w stali HS -4-3- austenityzowania, C odpuszczania, C 10 Udział w glików, % Odchylenie standardowe rednia wielko ć w glików, µm 540,6 0,55 1,37 5 9,7 0,47 1,28 580,0 0,65 1,34 540 13,3 0,69 0,97 10 5,3 0,59 1,34 580 11,4 0, 1,29 540 9,9 0, 1,32 25 5 9,3 0, 0,98 580,0 0, 1,25 540 9,7 0,83 0,91 40 5 9,5 0,93 0,99 580,4 0,79 0,76 Udział weglików, % 8 6 4 2 0 500 550 580 25 1150 10 austenityzowania, o C Rys. 27. Udział w glików pierwotnych w stali HS 6-5-2 42 W. Sitek
Udział weglików, % 15 5 0 5 550 580 80 10 55 austenityzowania, o C Rys. 28. Udział w glików pierwotnych w stali HS -0-1,0,0 Udział weglików, %,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 540 5 580 40 10 10 25 austenityzowania, o C Rys. 29. Udział w glików pierwotnych w stali HS -4-3- 43
4. Wyniki bada uzupełniaj cych własno ci stali szybkotn cych Rys. 30. Struktura stali HS6-5-2. Zgład nietrawiony, Ta=1150 C, To=500 C Rys. 31. Struktura stali HS-0-1. Zgład nietrawiony, Ta=55 C, To=550 C Rys. 32. Struktura stali HS-4-3-. Zgład nietrawiony, Ta=25 C, To=5 C 44 W. Sitek
Rys. 33. Struktura stali HS6-5-2. Zgład trawiony, Ta=1150 C, To=500 C. Rys. 34. Struktura stali HS-0-1. Zgład trawiony, Ta=55 C, To=580 C Rys. 35. Struktura stali HS-4-3-. Zgład trawiony, Ta=10 C, To=580 C 45