Polityka intraregionalna pojęcie. - działalność instytucji publicznych funkcjonujących wewnątrz regionu, czyli województwa, - regionalny układ stosunków społecznych, w których występuje wyraźna obecność kontroli, wpływu, władzy i autorytetu, - funkcja systemu społecznego regionu zapewniającą jego rozwój poprzez rozwiązywanie konfliktów, - podejmowanie decyzji w ramach procesu zdobywania i sprawowania władzy w regionie, - służba dążąca do zmniejszenia, czy też usuwania wewnątrzregionalnych ograniczeń w zaspokajaniu potrzeb jego mieszkańców. Wynikające z ww. definicji cechy podmiotów prowadzących politykę intraregionalną: - funkcjonowanie wewnątrz granic regionu, - status publiczny gwarantujący możliwość sprawowania władzy w stosunku do innych, wewnątrzregionalnych podmiotów, dający prawo i instrumentarium do wywierania na nie wpływu oraz kontrolowania ich zachowań, - konieczność zdobywania tej władzy, - cel jego działalności polegający na kreowaniu rozwoju regionu albo jego istotnego fragmentu, - zaspokajanie potrzeb mieszkańców regionu. Kto spełnia te warunki samorządy terytorialne: - wojewódzki to oczywiste, - gminne i powiatowe pewna wątpliwość, ale ze względu na poniższe argumenty za też należy je uznać za podmioty polityki intraregionalnej Argumenty za : - rozpatrywane łącznie (bo homogeniczne) mają terytorium tożsame z regionem - mikroregionalne cele ich działalności w zdecydowanej większości przypadków nie są ze sobą sprzeczne i sumują się w cele rozwoju regionalnego, - tworzą sieci współpracy i wzajemnej pomocy w osiąganiu tych celów, - często wspólnie występują przez nie wobec podmiotów spoza regionu w obronie interesów tego regionu lub istotnego jego fragmentu, - te spośród nich, których gminy lub powiaty posiadają silne funkcje egzogeniczne, niejednokrotnie nie tylko obejmujące cały region, ale również wykraczające poza jego terytorium,
- zaspokajają te potrzeby mieszkańców właściwych im fragmentów regionu, które są również odczuwane przez mieszkańców całego regionu. Cele polityki intraregionalnej to cele działalności podmiotów polityki intraregionalnej. Mają dualny charakter: 1. zostały one zdefiniowane przez ustawodawcę w aktach prawnych mających dla tych samorządów charakter ustrojowy, 2. są przez te samorządy uszczegóławiane i rozwijanie w działalności bieżącej. Cele polityki intraregionalnej samorządu województwa: 1. określenie strategii rozwoju województwa, a w jej ramach: - pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, - pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej, - pobudzanie aktywności gospodarczej, - podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa, - zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń, - kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego. 2. tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy, 3. utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim, 4. pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji zadań z zakresu użyteczności publicznej, 5. wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli, 6. racjonalne korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, 7. wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie postępu technologicznego oraz innowacji, 8. wspieranie rozwoju kultury oraz sprawowanie opieki nad dziedzictwem kulturowym i jego racjonalne wykorzystywanie, 9. promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa,
10. wspieranie i prowadzenie działań na rzecz integracji społecznej i przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Cele polityki intraregionalnej samorządu powiatowego: wykonywanie określonych ustawami zadań publicznych o charakterze ponadgminnym w zakresie: - edukacji publicznej, - promocji i ochrony zdrowia, - pomocy społecznej, - polityki prorodzinnej, - wspierania osób niepełnosprawnych, - transportu zbiorowego i dróg publicznych, - kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, - kultury fizycznej i turystyki, - geodezji, kartografii i katastru, - gospodarki nieruchomościami, - administracji architektoniczno-budowlanej, - gospodarki wodnej, - ochrony środowiska i przyrody, - rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, - porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, - ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska, - przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy, - ochrony praw konsumenta, - utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, - obronności, - promocji powiatu, - współpracy z organizacjami pozarządowymi. Cele polityki intraregionalnej samorządu gminnego: - ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, - gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
- wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, - lokalnego transportu zbiorowego, - ochrony zdrowia, - pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych, - gminnego budownictwa mieszkaniowego, - edukacji publicznej, - kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, - kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, - targowisk i hal targowych, - zieleni gminnej i zadrzewień, - cmentarzy gminnych, - porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego, - utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, - polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej, - wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania - programów pobudzania aktywności obywatelskiej; - promocji gminy, - współpracy z organizacjami pozarządowymi, - współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw. Po połączeniu wszystkich ww. zapisanych w ustawach celów polityki intraregionalnej otrzymujemy cele uniwersalne dla wszystkich podmiotów polityki intraregionalnej (syntetyczne). Pierwszym z tak definiowanych celów jest rozwój gospodarczy terytorium, w stosunku do którego dany samorząd prowadzi swoją politykę. Uznając ten cel za syntetyczny poddać go można podziałowi na cele cząstkowe takie jak:
- zapewnienie bezpiecznej, z długookresowego punktu widzenia, struktury funkcjonalnej i struktury zagospodarowania, - zapewnienie sprzyjających warunków prawnych i infrastrukturalnych dla rozwoju istniejących struktur przedsiębiorczości, - wykreowanie aktywności ludności w zakresie podejmowania działalności gospodarczej, - pozyskanie pożądanych inwestycji zewnętrznych, - gospodarcza aktywizacja niewykorzystywanych składników majątku gospodarczego, - wpływanie na podaż i popyt na części rynków jednostki terytorialnej, - utrzymanie istniejących i stworzenie nowych miejsc pracy, - wzmacnianie pozycji konkurencyjnej istniejących podmiotów gospodarczych; - wspieranie innowacji gospodarczych, - wspieranie rozwoju rolnictwa, - prowadzenie współpracy z podmiotami gospodarczymi w wybranych obszarach funkcjonalnych, - likwidowanie lub kompensowanie ujemnych efektów zewnętrznych wytwarzanych przez podmioty gospodarcze oraz preferowanie podmiotów generujących szczególnie ważne dla rozwoju lokalnego dodatnie efekty zewnętrzne. Drugi z celów syntetycznych to rozwój społeczny wymienionego wyżej terytorium. Należy go rozumieć jako kreowanie i zaspokajanie potrzeb ludności. Składa się on z takich celów cząstkowych jak: - podnoszenie poziomu wiedzy, - zaspokajanie potrzeby mieszkaniowej, - zapewnienie bezpieczeństwa (przede wszystkim pożarowego, powodziowego, komunikacyjnego, osobistego, epidemiologicznego oraz bezpieczeństwa pracy, nauki, zabawy, wypoczynku i mienia), - ochrona zdrowia, - zaspokajanie potrzeb infrastrukturalnych, związanych np. z komunikacją, kanalizacją lub gospodarką odpadami, - rozwiązywanie problemów społecznych, jak np. alkoholizm, pauperyzacja, wykluczenie, - zapewnienie transportu osobowego, - ochrona praw osobowych, - przeciwdziałanie bezrobociu i jego skutkom, - zapewnienie estetyki otoczenia, - umożliwienie uprawiania sportu, turystyki i rekreacji, a także ich promocja,
- wspieranie działalności i ochrona spuścizny kulturalnej, - świadczenie pomocy prorodzinnej, - rozwijanie aktywności obywatelskiej, postaw patriotycznych i kapitału społecznego. Trzecim z celów syntetycznych polityki intraregionalnej jest zapewnienie rozwoju zrównoważonego przedmiotowego terytorium. Składające się nań cele cząstkowe, to: - zapewnienie racjonalnej, gospodarczej eksploatacji zasobów środowiska naturalnego, - zapewnienie racjonalnej, społecznej eksploatacji zasobów środowiska naturalnego, - prawna ochrona zasobów środowiska naturalnego, - redukcja zużycia nośników energii, - wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, - zabezpieczenie zanieczyszczeń przed przedostawaniem się do środowiska naturalnego, - sanacja zdegradowanych zasobów środowiska naturalnego, - minimalizacja wolumenu wytwarzanych zanieczyszczeń, - usuwanie zanieczyszczeń, które przedostały się do środowiska naturalnego, - recycling odpadów, - unieszkodliwianie odpadów, których nie można poddać odzyskowi, - tworzenie nowych ekosystemów, - prawidłowe zarządzanie informacją o środowisku naturalnym.