MODEL ENERGETYCZNY DLA KRAJU I POLSKI PÓŁNOCNEJ ATOM CZY OZE

www.bkee.pl MODEL ENERGETYCZNY DLA KRAJU I POLSKI PÓŁNOCNEJ ATOM CZY OZE Jan Kiciński Kwidzyn 07/12/2009

NOWE WYZWANIA EKOENERGETYKA ROZPROSZONA OPARTA NA OZE KOGENERACJA - POLIGENERACJA Nieefektywny System Zcentralizowany produkcji energii elektrycznej 35% energii zużytej w domu Konwencjonalne paliwo lub biomasa 60% Strat wytwarzanie en. elektrycznej 5% Strat transmisji 90% energii zużytej w domu Kogeneracja rozproszona: Efektywna produkcja energii elektrycznej w Mini-i Mikrosiłowniach 10% Strat Wytwarzania

EKOENERGETYKA NAJWIĘKSZE WYZWANIE CYWILIZACYJNE DLA POLSKI I EUROPY W XXI WIEKU J. Buzek, Forum Ekoenergetyczne, Polkowice, 2009 MODEL 2020: 70 15-15 WĘGIEL ODNAWIALNE JĄDROWE WĘGIEL, ODNAWIALNE I JĄDROWE NIE POWINNY I NIE MOGĄ STANOWIĆ DLA SIEBIE KONKURENCJI. SZANSA: ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ TECHNOLOGII

RENOWABLE ENERGY TRENDS for POLAND until YEAR 2020 POTENTIAL OF POLISH ENERGY AGRICULTURE: FAST TRANSFORMATION OF 2-3 MLN ha of WASTE LANDS (10-15% of FARM LAND) 1.5 MLN ha of CORN YIELDS 7.5 BLN M3 of BIOMETHANE, EQUIVELENT of CURRENT POLISH IMPORTS of NATURAL GAS RENEWABLE ENERGY from BIOMASS (78%), WIND and HYDRO (22%)

MICROGRIDS: SOURCE OF PROGRESS? PAST? GLOBAL TENDENCY FUTURE? CENTRALIZED LARGE POWER PLANTS LOCAL COMBINED HEAT AND POWER PLANT IN SMALL SCALE CHP PLANT MICROGRID

NEW IDEA: SMART GRIDS = LESS PRODUCTION, MORE INTELLIGENT MANAGEMENT MICROGRID MICROGRID MICROGRID INTELLIGENT HOUSES VIRTUAL POWER PLANTS CHP APPLICATIONS WHAT WE NEED?

Zielona Alternatywa dla Makroregionu Polski Północnej Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny

UROCZYSTE PODPISANIE UMOWY BKEE. DWÓR ARTUSA, MAJ 2007

BAŁTYCKI KLASTER EKOENERGETYCZNY STRUKTURA PODMIOTÓW RAZEM: 56 PODMIOTÓW (30%) samorząd nauka (17%) Regionalna Strategia Innowacji ZŁOTY TRÓJKĄT firmy (53%) NAJWIĘKSZY KLASTER EKOENERGETYCZNY W POLSCE!!!

Misja BKEE wdrażanie idei szeroko rozumianej kogeneracji rozproszonej, tj. jednoczesnego wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w małej i średniej skali, w oparciu o odnawialne źródła energii, zwłaszcza biomasę, a także wykorzystanie energii wiatru, słońca i wody

STRATEGIA ENERGETYCZNA WOJ.. POMORSKIEGO Bilans en. elektrycznej w województwach czarna dziura

Scenariusze rozwoju sektora elektroenergetycznego w województwie pomorskim I Scenariusz zaniechania II Scenariusz maksymalnych inwestycji w źródła konwencjonalne i jądrowe III IV Scenariusz maksymalnych inwestycji w OZE Scenariusz zrównoważonego rozwoju V Scenariusz maksymalizacji inwestycji w sektor elektroenergetyczny

Scenariusz IV zrównoważony rozwój sektora elektroenergetycznego do roku 2025 Modernizacja i rozbudowa linii elektroenergetycznych przesyłowych i dystrybucyjnych (4,5 mld zł) Budowa elektrociepłowni gazowej (200 MWe) Budowa elektrowni konwencjonalnej węglowej (1600 MWe) Rozbudowa elektrociepłowni EC (blok 800-900 MWe) Budowa elektrowni jądrowej (1300-1600 MWe) Budowa nowych farm wiatrowych na lądzie (900-1100 MWe) Budowa biogazowni (łącznie 75-85 MWe) Rozbudowa innych źródeł odnawialnych łączna moc nowych źródeł ok. 15 MWe Budowa infrastruktury gazowej - dostawa gazu dla EC

STATUS KLASTRA KLUCZOWEGO NOWY PROJEKT Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego ogłosił konkurs na klastry kluczowe, których członkowie uzyskają preferencje przy ubieganiu się o dofinansowanie projektów z regionalnego PO WP i z PO Kapitał ludzki w komponencie egionalnym IMP PAN jako jednostka koordynująca BKEE realizuje projekt pt.: Rozwój Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego - poprzez opracowanie strategii i promocję na terenie województwa pomorskiego

Wsparcie klastrów kluczowych z Regionalnego PO Woj. Pomorskiego Działanie 1.1. Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Poddziałanie 1.1.2 Małe i średnie przedsiębiorstwa Działanie 1.2. Rozwiązania innowacyjne w MSP Działanie 1.4. Systemowe wspieranie przedsiębiorczości Działanie 1.5. Regionalna sieć transferu rozwiązań innowacyjnych Poddziałanie 1.5.1 Infrastruktura dla rozwoju firm innowacyjnych Poddziałanie 1.5.2 Wsparcie regionalnych procesów proinnowacyjnych. Działanie 1.6. Promocja gospodarcza regionu Poddziałanie 1.6.1 Promowanie atrakcyjności regionu Poddziałanie 1.6.2 Wspieranie międzynarodowej aktywności pomorskich przedsiębiorstw

Wsparcie klastrów kluczowych z PO Kapitał Ludzki komponent regionalny Działania 6.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia Działania 8.1. Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Poddziałanie 8.1.1. Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw Poddziałanie 8.1.2. Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Działanie 8.2. Transfer wiedzy Poddziałanie 8.2.1. Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw

Kluczowe działania i projekty klastrowe Obszary 1. Zagadnienia systemowe 2. Duże multidyscyplinarne projekty badawcze 3. Rośliny energetyczne, biomasa i biopaliwa stałe, płynne i gazowe 4. Źródła energii Kogeneracja ciepła i energii elektrycznej w małej i średniej skali Technologie wodorowe i ogniwa paliwowe Nowe materiały do silników cieplnych Wykorzystanie energii wiatrowej Wykorzystanie energii słonecznej Wykorzystanie energii wodnej 5. Sieci energetyczne 6. Baza laboratoryjna B+R 7. Użytkowanie energii 8. Współpraca międzynarodowa, działalność doradcza, szkoleniowa i promocyjna 9. Rozwój organizacyjny klastra

Pierwsze Wyniki KONCEPCJE I NOWE TECHNOLOGIE Z ZAKRESU EKOENERGETYKI

Co proponujemy? Mini i mikro CHP ORC Technologia ORC (Organic Rankine Cycle) na czynniki niskowrzące dla obiegów parowych Mini i Mikroturbin w kogeneracji Wg naszej opinii jest to najbardziej obiecująca technologia o krótkim horyzoncie czasowym realizacji Minisiłownie (Gminne Centra Energetyczne) Moc Cieplna: kilkaset KW do 5 MW Moc elektr. Kilkadziesiąt KW do 1 MW Mikrosiłownie (Domowe Mikrosiłownie Kogeneracyjne) Moc Cieplna: kilkadziesiąt KW Moc elektr. Kilka do kilkanaście KW DWA ODRĘBNE OBIEGI: CZYNNIK NISKOWRZĄCY I WODA mchp-orc CZYNNIK NISKOWRZĄCY W POSTACI CIECZY CZYNNIK NISKOWRZĄCY W POSTACI PARY WODA GORĄCA

NOWA INICJATYWA: KOMPLEKS POLIGENERACYJNY Gminne/ Osiedlowe Centra Energetyczne Współpraca z GK ENERGA Schemat blokowy i ideowy instalacji pilotażowej w Żychlinie. Wielowariantowy kompleks poligeneracyjny.

Domowe Mikrosiłownie Kogeneracyjne (Projekt Kluczowy, Współpraca z ENERGA SA) mchp-orc MIKROSIŁOWNIE mchp-orc W ZAKRESIE MOCY OD KILKUNASTU DO KILKUDZIESIĘCIU KW Cechy tego segmentu rynku - Olbrzymi, potencjalny rynek, masowy indywidualny odbiorca - Opłacalność ekonomiczna: prąd elektryczny jako byproduct ok.. 10-15% mocy to czysty zysk. Kocioł i tak musimy mieć, - - Łatwa możliwość trójgeneracji, czyli produkcji również chłodu, a więc wykorzystanie cały rok

Mikroturbina Kogeneracyjna ORC Nowe projekty IMP PAN Wariant I: Turbina jednostopniowa typu radialnego N = 3 kw n = 98000 rev/min Wariant II: Wielostopniowa turbina osiowa

Technologie EKO-ekoenergetyczne w budownictwie DOMY / OSIEDLA ENERGOOSZCZĘDNE Propozycje IMP PAN / BKEE DOMY / OSIEDLA PASYWNE DOMY / OSIEDLA ENERGETYCZNIE SAMOWYSTARCZALNE DOMY / OSIEDLA ENERGETYCZNE

Dom o niskim zapotrzebowaniu na energię WNT UWM w Olsztynie IMP PAN w Gdańsku

Istota Energetycznego Domu Energetyczny Dom powinien wpisywać się w kompleksową ideę kogeneracji w otoczeniu inteligentnej sieci elektroenergetycznej oraz czynników rynkowych wspierających promocję efektywności wykorzystania energii. Techniki budowlane Efektywność AGD Czynniki rynkowe Czynniki Operatora Energetyczny Dom Promocja OZE Inteligentne zarządzanie siecią Import / export Gdańsk, 06.08.2009r. 25

BLOK KOGENERACYJNY Zastosowania: dom jednorodzinny w mieście dom jednorodzinny na wsi Różnorodne paliwa: gaz (biogaz) diesel (biodiesel) biomasa (pelety, zrębki, itp ) Technologie kogeneracyjne: silnik spalania wewnętrznego (od kilku kwe) mikroukład ORC (np. 2,5kWe, 20kWt) hybrydy (kolektory słoneczne+orc) Sebastian Bykud sbykuc@imp.gda.pl

Kogeneracja w oparciu o mikro układ ORC Kocioł ORC Biomasa (pelety, siano, drewno) Energia elektryczna Gaz, biogaz Ciepło Przeznaczenie i cechy: produkcja ciepła i energii elektrycznej przy wykorzystaniu paliw uzyskanych z biomasy zastąpienie tradycyjnego pieca grzewczego przez piec skojarzony z Mikrosiłownią produkująca dodatkowo energię elektryczną dla pojedynczych budynków, całych gospodarstw bądź osiedli (moce od 1kWe do kilkudziesięciu kwe) projektowana na występujące zapotrzebowanie na ciepło możliwośd wykorzystania niskotemeperaturowych źródeł ciepła (ciepło odpadowe, ciepło z kolektorów słonecznych) Czynnik niskowrzący Założenia projektowe: prosta budowa (niskie nakłady inwestycyjne) wysoka niezawodnośd małe wymagania obsługowe (niskie koszty eksploatacji) modularnośd konstrukcji pełna automatyzacja małe gabaryty możliwośd wykorzystania różnych paliw Sebastian Bykud sbykuc@imp.gda.pl

Kogeneracja w oparciu o mikro układ ORC dobór czynnika i parametrów pracy odpowiedniego dla konkretnego zastosowania opracowanie typoszeregu elementów składowych układu (turbiny, wymienników ciepła, pompy, kotła) dla zakresu mocy od kilku do kilkudziesięciu kwe Mikroturbina V1 Projekt wstępny prototypu mikrochp (20kWt, 2.5kWe) MikroCHP: 200kWt, 30kWe Stanowisko badawcze mikrochp: 20kWt, 2.5kWe(?) Sebastian Bykud sbykuc@imp.gda.pl

Kogeneracja w oparciu o silnik spalania wewnętrznego 5.3kWe, 10.4kWt Zalety silnika: wysoka sprawność produkcji energii elektrycznej w szerokim mocy, w tym także podczas pracy w obszarze obciążeń częściowych, możliwość szybkiego uruchomienia i uzyskania obciążenia nominalnego, możliwość pracy w miejscach oddalonych od linii przesyłowych i w charakterze zasilania awaryjnego, duża różnorodność stosowanych paliw, stosunkowo niskie nakłady inwestycyjne. 55kWe, 87.9kWt Sebastian Bykud sbykuc@imp.gda.pl

Kogeneracja w oparciu o mikroturbiny gazowe Zalety / wady układów z turbiną gazową: - długi czas eksploatacji, - nie wymagają częstych usług dla podtrzymania eksploatacji, - możliwość szybkiego uruchomienia do uzyskania obciążenia nominalnego, - sprawność o kilka punktów procentowych niższa niż dla silników spalinowych, - wysokie koszty inwestycyjne

Kogeneracja w oparciu o mikroturbiny gazowe praca ciągła lub na żądanie on- lub off-grid skalowalnośd mocy poprzez możliwośd pakietowania jednostek różnorodnośd paliw (gaz ziemny, biogaz, diesel, benzyna) Zestaw mikroturbin gazowych Sebastian Bykud bykuc@imp.gda.pl

Kogeneracja w oparciu o układ hybrydowy Sebastian Bykud sbykuc@imp.gda.pl

PRZYDOMOWE SIŁOWNIE WIATROWE Wiatraki o osi pionowej Wiatraki o osi poziomej WNT UWM w Olsztynie IMP PAN w Gdańsku

Proponowane rozwiązanie jest bardzo proste, polega na zasłonięciu tej części wirnika, która porusza się pod wiatr, powodując opór aerodynamiczny. Element zasłaniający wirnik stanowi klin, wykorzystywany jako kierownica ustawiająca system w kierunku wiatru. Wirniki muszą być przeciwbieżne. W I A T R Rozwiązanie oparte na zgłoszeniu patentowym IMP PAN. Wstępne badania zdolności patentowej nie wykazały konfliktu z istniejącymi rozwiązaniami, pozwalając wejść na rynek bez zagrożenia naruszenia czyjejś własności intelektualnej.

Ulepszone rozwiązanie zwiększające wydajność nieco bardziej kosztowne Prof. dr hab. Piotr Doerffer

Metodyka modelowania przepływów wiatru w obecności przeszkód naturalnych i sztucznych WNT UWM w Olsztynie IMP PAN w Gdańsku

Wielopunktowy system pomiaru parametrów wiatru Punkt pomiarowy Punkt pomiarowy Radiowa transmisja danych pomiarowych Punkt pomiarowy Punkt pomiarowy zbiorczy Punkt pomiarowy WNT UWM w Olsztynie IMP PAN w Gdańsku

Koncepcja rozwiązań systemowych przydomowych siłowni wiatrowych WNT UWM w Olsztynie IMP PAN w Gdańsku

Koncepcje rozwiązań systemowych WNT UWM w Olsztynie IMP PAN w Gdańsku

Turbiny wodne niskospadowe Struktura spadów wodnych w Polsce - 50% to objekty niskospadowe 10...20 m 7...10 m (15%) 4...7 m (28%) spad H = 2...4 m (45%) Innowacyjność Nowe układy łopatkowe o dużym wyróżniku szybkobieżności, Układy sterowania dla zmiennej prędkości obrotowej, Nowe metody projektowania, Optymalizacja zużycia zasobów wody. Parametry turbin niskospadowych: Spad: H = (0.5 4 ) m sł. wody Dr hab. inż. Adam Adamkowski Przepływ Q = (0.3 12) m 3 /s Moc: P e = (10 350) kw Sprawność: h = (75 85)% wyróżnik szybkobieżności: n SQ = (250-280)

CENTRUM BADAWCZE W JABŁONNEJ

Systemy zarządzania w budynkach inteligentnych Inteligentny budynek posiada system czujników i detektorów oraz jeden, zintegrowany system zarządzania wszystkimi znajdującymi się w budynku instalacjami. Dzięki informacjom pochodzącym z różnych elementów systemu, budynek może reagować na zmiany środowiska wewnątrz i na zewnątrz, co prowadzi do maksymalizacji funkcjonalności, komfortu i bezpieczeństwa oraz minimalizacji kosztów eksploatacji i modernizacji. System inteligentnego budynku nie może wpływać negatywnie na ludzi znajdujących się w jego środowisku Podstawowe cele systemu zarządzania: automatyzacja jak największej liczby procesów w budynku, ochrona budynku przed włamaniem oraz pożarem, ograniczenie kosztów związanych z eksploatacją budynku, centralne administrowanie i zarządzanie budynkiem Główny Instytut Górnictwa w Katowicach - Zakład Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Sieć naukowa EKO-Energia - Opracowanie wytycznych budowy energooszczędnego domu inteligentnego w Jabłonnej Gdańsk 2008

Przykłady realizacji budynków inteligentnych - Biurowiec Lamparter, Weilheim (2000 r.) Parametr Wartość Powierzchnia netto 1 488; m 2 Powierzchnia użytkowa 1 000; m2 Współczynnik A/V 0,4; 1/m Kubatura brutto 5 540; m 3 Zapotrzebowanie na energię pierwotną Zapotrzebowanie na energię do ogrzewania Suma energii pochodzenia słonecznego 56; kwh/m 2 rok 10,6; kwh/m2 20,9; kwh/m2 Główny Instytut Górnictwa w Katowicach - Zakład Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Sieć naukowa EKO-Energia - Opracowanie wytycznych budowy energooszczędnego domu inteligentnego w Jabłonnej Gdańsk 2008

Przykłady realizacji budynków inteligentnych - Biurowiec Energon (2002 r.) Parametr Powierzchni brutto 8 000; m² Powierzchnia netto 6 911; m² Powierzchnia użytkowa Współczynnik A/V 0,22 5 658; m² Wartość Kubatura brutto 32 223; m 3 Zapotrzebowanie na energię pierwotną Zapotrzebowanie na energię do ogrzewania 81,0; kwh/m 2 rok. 34,6; kwh/m 2 rok Koszty budowy 1 234; Euro/m 2 Koszty zainstalowanych systemów 454; Euro/m 2 Główny Instytut Górnictwa w Katowicach - Zakład Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Sieć naukowa EKO-Energia - Opracowanie wytycznych budowy energooszczędnego domu inteligentnego w Jabłonnej Gdańsk 2008

Przykłady realizacji budynków inteligentnych - Biurowiec w Coelbe (1998 r.) Parametr Powierzchnie Wartość brutto 2 180; m² netto 1 948; m² użytkowa 1 816; m² Kubatura brutto 8 533; m³ Współczynnik A/V 0,36 Przegrody zewnętrzne Zapotrzebowanie na energię do ogrzewania System wentylacji Systemy solarne Dach - 0,11; W/m²K Ściany - 0,14; W/m²K Podłogi - 0,12; W/m² 13,5; kwh/m²a, Sprawność odzysku ciepła 80 % Kolektor Solar-Roof 65 m² Główny Instytut Górnictwa w Katowicach - Zakład Oszczędności Energii i Ochrony Powietrza Sieć naukowa EKO-Energia - Opracowanie wytycznych budowy energooszczędnego domu inteligentnego w Jabłonnej Gdańsk 2008

JAKIE MAMY MOŻLIWOŚCI? Zaplecze naukowe, współpraca z przemysłem Strategiczny Partner Przemysłowy GK ENERGA (Umowa Konsorcjum: IMP ENERGA SA) - Kompleksy poligeneracyjne instalacje pilotażowe - Kontenerowe biogazownie rolnicze z urządzeniami kogeneracyjnymi - Mikrobiogazownie domowe z urządzeniami kogeneracyjnymi Projekt kluczowy POIG: Modelowe kompleksy agroenergetyczne Projekty Międzynarodowe (Unijne): - Bioenergy Promotion INTERREG Baltic Sea Region- 11 krajów - PEA Public Energy Alternatives INTERREG Baltic Sea Region - Poszanowanie Energii bez Granic Mechanizm Norweski- 5 krajów - S2B

GRUPA IMP MODELOWE KOMPLEKSY AGROENERGETYCZNE. PG WYDZIAŁ IV PAN SIMEX IMP PŁ GRUPA PWr WNT GRUPA UWM GRUPA IE Lipiec 2008 Czerwiec 2013 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 5 lat

Struktura merytoryczna projektu. Główne bloki tematyczne i wykonawcy.

Bioenergy Promotion Cel projektu: promocja, oraz w efekcie wzrost wykorzystania bioenergii, tj. energii produkowanej z biomasy, w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju, w krajach Regionu Morza Bałtyckiego. Partner Wiodący: Szwedzka Agencja Energetyczna Realizacja: 2009-2012 Całkowity budżet: 5 mln (IMP-BKEE 166,5 tys.) Pakiety Prac: WP1 Zarządzanie projektem WP2 Rozpowszechnianie informacji o projekcie WP3 Strategia/polityka WP4 Sub-Regiony WP5 Biznes Regionalny Punkt Kontaktowy ds. Bioenergii w IMP-PAN IMP-BKEE realizuje wybrane zadania w ramach wszystkich Pakietów Prac, a ponadto jest koordynatorem pakietu WP5 Biznes Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa) Kierownik Projektu: prof.. J. Kiciński Współpraca: doc. A. Cenian mgr K. Bogucka 34 partnerów z 9 krajów nadbałtyckich Więcej o projekcie: http:// www.bioenergypromotion.net http://www.imp.gda.pl/bioenergy/index.htm

PEA Alternatywna Energia dla Sektora Publicznego Zrównoważone Strategie Energetyczne Szansą Rozwoju Regionalnego Cel projektu: stymulowanie gospodarczego rozwoju Regionu MB poprzez wypracowanie strategii energetycznych, uwzględniających wykorzystanie OZE oraz efektywność energetyczną w sektorze publicznym; Partner Wiodący: Miasto Wittenberge, Niemcy Realizacja: 2010-2013 Całkowity budżet: 4,9 mln (IMP-BKEE 333 tys.) Pakiety Prac: WP1 Zarządzanie projektem WP2 Rozpowszechnianie informacji o projekcie WP3 Bałtyckie Strategie Energetyczne WP4 Oszczędzanie energii i efektywność energetyczna WP5 Zrównoważona produkcja energii, zarządzanie łańcuchem dostaw oraz przygotowanie (pre-definiowanych) inwestycji Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) Kierownik Projektu: prof.. J. Kiciński Współpraca: doc. A. Cenian mgr K. Bogucka 21 partnerów z 6 krajów nadbałtyckich IMP-BKEE będzie koordynatorem pakietu WP5 Rezultaty projektu (m.in.): Bałtycka Rada Energetyczna (sieć ekspercka) Portal Zrównoważona Energia w krajach nadbałtyckich (baza danych) Inwestycje polegające na np. instalacji sprzętu służącego do pomiarów efektywności energetycznej w wybranych obiektach/instalacjach demonstracyjnych oraz przygotowanie projektów pilotażowych pod inwestycje (kolektory słoneczne i fotowoltaika sprzężona z ogniwami wodorowymi, energetyczne oświetlenie, testowanie alternatywnych systemów izolacji w budynkach, zgazowarka na zrębki, biogazownia)

POSZANOWANIE ENERGII BEZ GRANIC współpraca polskoukraińska oparta na standardach skandynawskich Cel projektu: rozwój dzięki konfrontacji dwóch biegunów Norwegii i Ukrainy z polskimi doświadczeniami, w zakresie regionalnych strategii energetyki i planów zaopatrzenie w energię gmin (miast) Koordynator: Fundacja Poszanowania Energii w Gdańsku 07/2009 04/2011 Całkowity budżet: 402, 7 tys. ( 32970) Realizacja poprzez: (realizowany w Polsce, Norwegii i na Ukrainie) I. Cykl edukacyjny nt. efektywności energetycznej II. Cykl edukacyjny na przykładzie doświadczeń BKEE III. Stymulowanie współpracy między samorządami a producentami i dystrybutorami energii IV. Analiza warunków technicznych i ekonomicznych przyłączenia OZE do systemu elektroenergetycznego V. Cykl szkoleniowy planowanie energetyczne: opracowanie strategii oraz projektu założeń dla 3 regionów (Odessa, Donieck, Lwów) VI. Cykl debat nt. prawa i bezpieczeństwa energetycznego VII. Upowszechnianie realizacji celów projektu Projekt współfinansowany przez Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweski Mechanizm Finansowy Kierownik projektu: G. Filipczuk-Szester Kierownik grupy zadań IMP PAN: prof.. J. Kiciński Współpraca: doc. A. Cenian mgr K. Bogucka 1 Donieckie Centrum Debat 2 Ukraińska Sieć Miast Efektywnych Energetycznie (Lwów) 3 Agencja Rozwoju Regionalnego (Odessa) OREEC CLUSTER Oslo Renewable Energy & Environmen Cluster 1 Fundacja Poszanowania Energii w Gdańsku 2 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 3 IMP PAN Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny 4 Instytut Energetyki, Oddział Gdańsk 5 Naczelna Organizacja Techniczna, Rada w Tarnowie 6 Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, Wydział Elektrotechniki i Automatyki

S2B Science to Business - Inkubator Przedsiębiorczości Działanie 3.1 Inicjowanie działalności innowacyjnej (PO IG) Cel projektu:podniesienia liczby przedsiębiorstw działających w oparciu o innowacyjne rozwiązania Koordynator: Fundacja na Rzecz Budowy Społeczeństwa Opartego na Wiedzy Nowe Media 07/2009 06/2012 Całkowity budżet: 19 mln pln (IMP-BKEE: ca. 500 tyś.) Bio- Technologia i Telemedycyna Energetyka Odnawialna Pre-inkubacja 1 ok. 350 pomysłów zarejestrowanych w bazie danych Po selekcji: 65 pomysłów zostanie poddanych wstępnej analizie IT /Telekomunikacja Partnerzy: Politechnika Warszawska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Instytut Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk, Lubelski Park Naukowo-Technologiczny; Kierownik Projektu: doc. P. Lampart Współpraca: prof.. J. Kiciński mgr K. Bogucka Pre-inkubacja 2 Plan komercjalizacji dla 27 pomysłów Pre-inkubacja 3 Przygotowanie 12 pomysłów do wejścia kapitałowego Strona projektu (w przygotowaniu) www.science2business.pl Inkubacja: 12 przedsiębiorstw w fazie rozwoju biznesowego

RPO WP 1.5.2 pt.: Rozwój Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego poprzez opracowanie strategii i promocję na terenie województwa pomorskiego Budżet projektu: 150 000,00 zł. (finansowanie - 75%) Okres trwania projektu: od 15 czerwca do 15 listopada 2009 r. Główne zadania projektu: 1. Opracowanie strategii rozwoju BKEE na lata 2009-2013; 2. Utworzenie wirtualnego biura; 3. Promocja Klastra. Konkurs na Klastry Kluczowe organizowany przez Zarząd województwa Pomorskiego. Zdobycie statusu Klastra Kluczowego = preferencje podczas oceny projektów ubiegających się o dofinansowanie ze środków RPO WP i RPO KL. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego)

DUŻE PROJEKTY OPRACOWANE WNIOSKI PROJEKT STRATEGICZNY POIG WSPARCIE Z 5.1 ( W OPRACOWYWANIU) WSPÓLNA BAZA LABORATORYJNA

Międzynarodowe dyskusje panelowe Promocja BKEE (kalendarium) Turku, Finlandia wrzesień 2007 Gdańsk, Urząd Marszałkowski listopad 2007 Bruksela, Belgia listopad 2007 Berlin, Niemcy grudzień 2007 W-wa, Ministerstwo Gospodarki grudzień 2007 Sztokholm, Szwecja maj 2008 w ramach sieci BSSSC - prezentacja BKEE prezentacja projektu nt. standaryzacji, monitoringu, aspektów środowiskowych i społecznych działalności krajów BSR w zakresie bioenergii rozmowy z potencjalnymi partnerami spotkanie bilateralne klastrów ekoenerg. Norwegii i Polski działalność i zamierzenia projektowe BKEE prezentacja projektu nt. biorafinerii 5 min. prezentacja dyskusja z potencjalnymi partnerami prezentacja BKEE i potencjału ekoenergetycznego regionów dyskusja nad założeniami projektu spotkanie polsko-szwedzkie nt. innowacyjności klastrów prezentacja zakresu działalności BKEE dyskusja nad założeniami nowego projektu dyskusja nad założeniami projektu nt. innowacyjności klastrów w krajach bałtyckich włączenie BKEE do pilotażowego projektu nt. klastrów ekoenergetycznych (SE, NO, FI, PL, IS)

Międzynarodowe dyskusje panelowe Promocja klastra (kalendarium) Kołobrzeg maj 2008 Bruksela, Belgia czerwiec 2008 Bruksela, Belgia wrzesień 2008 Ornskoldsvik, Szwecja listopad 2008 Berlin, Niemcy grudzień 2008 konferencja samorządowców krajów Morza Bałtyckiego nt. bioenergii i działalności klastrowej prezentacja potencjału ekoenergetycznego W-M oraz wkładu w działalność BKEE prezentacja zainicjowanie działalności grupy roboczej Agriculture & Energy opracowującej zalecenia dla KE nt. przyszłych badań w zakresie rolnictwa energetycznego prezentacja BKEE (profil, badania i zamierzenia badawcze) otwarcie programu 7FP Biorafinerie 3-min prezentacja założeń projektowych i BKEE dyskusja z potencjalnymi partnerami warsztaty partnerów projektu BSR InnoNet prezentacja działalności BKEE dyskusja nad rozwojem projektu wizytacja pierwszej w Europie pilotażowej biorafinerii bioetanolowej na surowiec leśny pierwszy kick-off meeting CWG-SCAR bilans aktualnego stanu badań w zakresie Agriculture & Energy w krajach UE ustalenie harmonogramu działań grupy

Baltic Ecoenergy Forum (November 2007) Honorable guests and speakers: Jerzy Buzek (Poland) Lena Ek (Sweden) Britta Thomsen (Denmark)

Aktualizacja RSE - konsultacje W dniu 6 maja 2009r w Instytucie Maszyn Przepływowych w Gdańsku odbyły się konsultacje projektu aktualizacji strategii energetycznej województwa pomorskiego zorganizowane przez Urząd Marszałkowski Woj. Pomorskiego i Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny fot. Leszek Miazga

NOWE LABORATORIA Z ZAKRESU EKOENERGETYKI

1 Laboratorium siłowni poligeneracyjnych IMP PAN mikroturbiny dla mikrosiłowni kogeneracyjnych ORC; wymienniki ciepła dla mikrosiłowni kogeneracyjnych ORC; nowe rozwiązania układów dla poligeneracji: układu do skojarzonej produkcji chłodu; zastosowania naturalnych czynników roboczych; poprawa efektywności energetycznej pomp ciepła; układy klimatyzacji solarnej. woda lodowa odbiornik chłodu 90 C Obieg ORC Generator Odbiorniki energii elektrycznej olej biomasa Naturalny czynnik niskowrzący Olej lub olej silikonowy termalny woda Odbiorniki energii cieplnej 50 C

Badania komponentów siłowni ORC 63

Badawcze układy z innowacyjnymi rozwiązaniami technicznymi oraz zastosowaniem naturalnych czynników roboczych dla dużych pomp ciepła w IMP PAN. 64

Układy strumienicowe dla klimatyzacji solarnej 95 o C 90 o C 10 o C 35 o C COP = 0.3 0.6 65

2 Zakład O3/Z3. Kierownik prof. J. Mizeraczyk LABORATORIUM ENERGETYKI WODOROWEJ Urządzenie do generacji wyładowania mikrofalowego 2,45 GHz/6 kw a) b) Zdjęcie urządzenia (a) oraz szkic generatora plazmy (b) do konwersji gazów o dużym natężeniu przepływu. Moc mikrofal do 6 kw, częstotliwość 2,45 GHz Produkcja wodoru w procesie plazmowego reformingu metanu : - stopień konwersji metanu ~100 %, selektywność 100 % - wydajność energetyczna (600 g[h 2 ] / kwh), szybkość produkcji wodoru (950 g[h 2 ] / h)

Zakład O3/Z3. Kierownik prof. J. LABORATORIUM ENERGETYKI Mizeraczyk WODOROWEJ Nowe urządzenie do generacji wyładowania mikrofalowego 915 MHz / 20 kw Zdjęcie nowego urządzenia plazmowego. Moc mikrofal do 20 kw, częstotliwość 915 MHz

Zakład O3/Z3. Kierownik prof. J. Mizeraczyk LABORATORIUM ENERGETYKI WODOROWEJ Nowe urządzenie do generacji wyładowania mikrofalowego 915 MHz / 20 kw Zdjęcie nowego reaktora plazmowego. Moc mikrofal do 20 kw, częstotliwość 915 MHz

Stężenie NOx (ppm) Zakład O3/Z3. Kierownik prof. J. LABORATORIUM PLAZMOWEGO Mizeraczyk OCZYSZCZANIA POWIETRZA I WODY Oczyszczanie spalin z tlenków azotu NO x HYBRYDOWY SYSTEM WYŁADOWANIE KORONOWE-KATALIZATOR Gazy spalinowe z NO x Gaz wolny od NO x (N 2, H 2 O, NH 4 NO 3 ) 200 - Wyładowanie koronowe: dodatnie stałonapięciowe o mocy do 7 W NH 4 NO 3 osiada na powierzchni katalizatora powodując jego dezaktywację po 30 godz. pracy 150 - Katalizator: V 2 O 5 +TiO 2 (nasycony NH 3 ) lub zeolit (nasycony NH 3 ) 100 - Natężenie przepływu gazu: 1 dm 3 /min - Gaz o temperaturze 22 C Literatura: 50 0 Przed systemem Za systemem - M. Dors, J. Mizeraczyk, Catalysis Today, 89, 127-133, 2004 - M. Dors, J. Mizeraczyk, J. Adv. Oxid. Techn., 7, 86-90, 2004

3 Laboratorium Biopaliw i Mikroenergetyki GPNT - Trzy Lipy (w budowie) Stanowisko produkcji biopaliw Stanowisko ekologicznego spalania Stanowisko małych siłowni kogeneracyjnych Stanowisko turbogeneratora (ST) Stanowisko wymienników ciepła Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna sp.z o.o. Gdaoski Park Naukowo-Technologiczny Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdaosku Dr D. Kardaś Prof.. J. Kiciński 70

Badania Tecnologie Edukacja Zadania Technologie produkcji biopaliw Technologie związane z kogeneracją ciepła i prądu Testowanie gotowych rozwiązao Pomiary Weryfikacje pomysłów Mikrorafinerie Mikro CHP Oczyszczanie spalin Lekcje Pokazy Prezentacje Spotkania z naukowcami 71

4 Laboratorium Mikrosiłowni Parowych (Złożony projekt do POIG) Laboratorium badawcze w IMP PAN Podstawowe elementy układu: Parownik (kocioł) Turbina + generator Skraplacz Pompa zasilająca Prof.. J. Mikielewicz Mgr. S. Bykuć Dr E. Ihnatowicz Przygotowano projekt przebudowy części hali w IMP PAN Koncepcja budowy kilku laboratoriów tematycznych tworzących Laboratorium Mikrosiłowni Parowych Laboratorium Dynamiki Wirników i Łożysk Laboratorium Wymienników Ciepła Laboratorium Paliw i Kotłów Laboratorium Mikroturbin

1000- YEARS OF GDAŃSK DZIĘKUJĘ