przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego

przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego

przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Scottish Executive, Edynburg 2007

Podziękowania dla organizacji Scottish Consortium for Learning Disability za opracowanie niniejszego przewodnika. Crown copyright 2007 ISBN: 978-0-7559-5253-3 Scottish Executive St Andrew s House Edinburgh EH1 3DG Druk: RR Donnelley B48704 08/07 (Polish) Publikacja: Scottish Executive, sierpień 2007 Dodatkowe egzemplarze: Blackwell s Bookshop 53 South Bridge Edinburgh EH1 1YS Dokument został w 100% wydrukowany na papierze z odzysku i w 100% nadaje się do recyklingu.

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Nowa ustawa o ochronie zdrowia psychicznego 01 Podstawowe informacje na temat ustawy o ochronie zdrowia psychicznego 1 02 Oświadczenie woli 5 Osoby udzielające wsparcia choremu 03 Osoba wyznaczona (named person) 17 04 Niezależny rzecznik (independent advocate) 25 05 Opiekunowie i ich prawa 31 06 Pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego (mental health officer) 39 Organizacje 07 Komisja Zdrowia Psychicznego (Mental Welfare Commission) 47 08 Trybunał Zdrowia Psychicznego (Mental Health Tribunal) 55 09 Rady ds. zdrowia i władze gminy 65 Uprawnienia specjalne 10 Zgoda na leczenie 73 11 Nakaz leczenia przymusowego (compulsory treatment order) 83 12 Uprawnienia dotyczące interwencji w nagłych przypadkach 91 13 Osoby uczestniczące w postępowaniu karnym 103 14 Tryb wnoszenia odwołań 125 Dodatkowe informacje 15 Objaśnienie pojęć 135 16 Dodatkowe źródła porad i informacji 137

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 01 Podstawowe informacje na temat ustawy o ochronie zdrowia psychicznego Jest to nowy akt prawny określający zasady leczenia oraz prawa osób z zaburzeniami psychicznymi. W prawie pojęcie zaburzeń psychicznych odnosi się do: choroby psychicznej trudności w uczeniu się zaburzeń osobowości 1

Nowa ustawa określa: zasady leczenia wbrew woli chorego zasady przyjęcia do szpitala wbrew woli chorego prawa osób z zaburzeniami psychicznymi zasady ochrony praw osób z zaburzeniami psychicznymi. Co nowa ustawa mówi na temat praw chorego Osoby sprawujące opiekę nad chorym mają obowiązek uwzględnić: aktualne opinie chorego na temat opieki i leczenia; opinie chorego na temat opieki i leczenia wyrażone w przeszłości; opinie innych osób na temat opieki i leczenia chorego tj. opinie opiekunów chorego; opinie osoby wyznaczonej (tj. osoby wybranej przez chorego do reprezentowania jego interesów, gdy chory poddawany jest leczeniu; osoba taka pomaga choremu w podejmowaniu decyzji dotyczących opieki i leczenia); opinie opiekuna prawnego chorego (tj. osoby wyznaczonej przez sąd do podejmowania decyzji, w przypadku gdy chory nie jest zdolny do samodzielnego decydowania o leczeniu); opinie pełnomocnika osoby chorej (tj. osoby wyznaczonej przez chorego do decydowania o opiece i leczeniu, w przypadku gdyby chory nie był zdolny do samodzielnego podejmowania decyzji). 2

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Osoby sprawujące opiekę nad chorym z zaburzeniami psychicznymi powinny udzielić mu informacji na następujące tematy: opieka i leczenie dostępne formy leczenia co ich zdaniem stanowi najlepsze rozwiązanie w danym przypadku pomoc dostępna dla chorego lub opiekuna. Obowiązkiem osób sprawujących opiekę nad chorym z zaburzeniami psychicznymi jest: uzyskanie szczegółowych informacji na temat chorego zapewnienie mu jak najlepszej opieki w przypadku konieczności leczenia szpitalnego zadbanie o to, aby pobyt w szpitalu był jak najkrótszy zapewnienie opieki tak długo, jak będzie to potrzebne. 3

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 02 Oświadczenie woli (advance statement) Czym jest oświadczenie woli? Co powinno zawierać oświadczenie woli? Na czym polega rola świadka? Kto może pomóc choremu w sporządzeniu oświadczenia woli? Kiedy oświadczenie woli zostanie wykorzystane? Komu należy powiedzieć o takim oświadczeniu? W jaki sposób można zmienić treść oświadczenia? 5

Czym jest oświadczenie woli? Osoby sprawujące opiekę nad chorym powinny wiedzieć: jaki rodzaj leczenia jest w jego przypadku skuteczny jaki rodzaj leczenia jest w jego przypadku nieskuteczny jakiego rodzaju leczenia chory sobie nie życzy dlaczego niektóre rodzaje leczenia są lepsze od innych. Te informacje można zawrzeć w oświadczeniu woli. Oświadczenie woli chory powinien sporządzić, gdy czuje się na tyle dobrze, by mógł wyrazić swoje życzenia w sprawie leczenia. 6

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Co powinno zawierać oświadczenie woli? Oświadczenie woli chorego powinno zawierać następujące informacje: imię i nazwisko chorego formy leczenia, na jakie chory wyraża zgodę formy leczenia, na jakie chory nie wyraża zgody imię i nazwisko świadka chorego zawód świadka datę podpisania oświadczenia przez świadka. W oświadczeniu należy także podać imię i nazwisko: osoby wyznaczonej opiekuna lekarza rodzinnego (GP) opiekuna prawnego i pełnomocnika, jeżeli zostali wyznaczeni. [Wzór oświadczenia znajduje się na stronach 13 i 14.] Osoba wyznaczona (named person): osoba wyznaczona przez chorego do reprezentowania jego interesów, gdy chory musi zostać poddany leczeniu. Osoba taka pomaga w podejmowaniu decyzji dotyczących opieki i leczenia. Opiekun prawny (guardian): osoba wyznaczona przez sąd do podejmowania decyzji w imieniu chorego, w przypadku gdyby chory nie był zdolny do samodzielnego decydowania. Pełnomocnik chorego (welfare attorney): osoba wyznaczona przez chorego do decydowania o opiece i leczeniu, w przypadku gdyby chory nie był zdolny do samodzielnego podejmowania decyzji. 7

Na czym polega rola świadka? Świadek musi sprawdzić i podpisać oświadczenie woli chorego. Świadek sprawdza, czy chory rozumie treść oświadczenia i jeżeli uzna, że chory rozumie treść oświadczenia, prosi go o podpisanie dokumentu. Świadek również podpisuje oświadczenie. 8

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Kto może być świadkiem? Świadkiem może być: lekarz pielęgniarka adwokat pracownik socjalny terapeuta zajęciowy psycholog kliniczny kierownik placówki opiekuńczej. Kto może pomóc choremu w sporządzeniu oświadczenia woli? W sporządzeniu oświadczenia woli choremu może pomóc druga osoba, która spisze życzenia i potrzeby chorego. Osoba sporządzająca oświadczenie nie może przedstawiać w nim własnych poglądów. O pomoc w sporządzaniu oświadczenia woli można zwrócić się do: członka rodziny lekarza lub pielęgniarki pracownika socjalnego w zakresie zdrowia psychicznego (mental health officer) niezależnego rzecznika (tj. osoby, która pomaga choremu wypowiedzieć się na temat leczenia) opiekuna socjalnego (support worker). 9

W przypadku sporządzenia oświadczenia woli przez drugą osobę, obowiązkiem świadka jest upewnienie się, że chory zgadza się z treścią oświadczenia. Jeżeli świadek uzna, że chory rozumie treść oświadczenia, prosi go o podpisanie dokumentu. Świadek również podpisuje oświadczenie. Komu należy powiedzieć o takim oświadczeniu? Kopię oświadczenia woli powinny otrzymać wszystkie osoby sprawujące opiekę nad chorym, na przykład: opiekun członkowie rodziny osoba wyznaczona lekarz pielęgniarka opiekun prawny pełnomocnik chorego 10

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego niezależny rzecznik pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego adwokat. Należy sporządzić i zachować listę osób, będących w posiadaniu kopii oświadczenia woli. Osoby te należy także informować o ewentualnych zmianach w oświadczeniu. Kiedy oświadczenie woli zostanie wykorzystane? Gdy stan zdrowia chorego się pogorszy, chory może nie być zdolny do samodzielnego podejmowania decyzji w sprawie leczenia. Osoby sprawujące opiekę nad chorym powinny zapoznać się z treścią oświadczenia i wziąć pod uwagę zawarte w nim życzenia chorego. Pomoże im to w podjęciu decyzji na temat najlepszego leczenia w danym przypadku. W swoim oświadczeniu woli Ayesha zaznacza, że nie chce być leczona środkiem XXXXX, ponieważ źle się po nim czuje. Po przeczytaniu oświadczenia lekarz postanawia zapisać inny lek. Colin wyraża w swoim oświadczeniu woli życzenie leczenia środkiem XXX, ponieważ czuje się po nim lepiej. Lekarz zapoznaje się z treścią oświadczenia, ale nie może przepisać tego leku, ponieważ wie, że nie byłby to w tym momencie odpowiedni lek. Lekarz wyjaśnia przyczyny swojej decyzji na piśmie i przedstawia je Colinowi oraz jego opiekunom. 11

W jaki sposób można zmienić treść oświadczenia? Oświadczenie można co jakiś czas weryfikować, tj. sprawdzać, czy nadal jest aktualne. Warto robić to co 6 lub 12 miesięcy. Należy także sprawdzać listę osób będących w posiadaniu kopii oświadczenia. Oświadczenie woli można wycofać W tym celu należy sporządzić pisemne oświadczenie następującej treści: Niniejszym wycofuję oświadczenie woli sporządzone przeze mnie (podać imię i nazwisko) w dniu (podać datę podpisania oświadczenia przez świadka) Świadek sprawdza, czy chory rzeczywiście życzy sobie wycofać oświadczenie woli, a następnie podpisuje i datuje oświadczenie o wycofaniu. [Wzór wycofania oświadczenia woli znajduje się na stronach 15 i 16.] Oświadczenie woli można zmienić Należy sporządzić nowe oświadczenie i wycofać wcześniejszą jego wersję. Świadek musi sprawdzić i podpisać obie wersje. 12

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Oświadczenie woli sporządzone na mocy szkockiej ustawy z roku 2003 o ochronie zdrowia psychicznego [Mental Health (Care And Treatment) (Scotland) Act] Imię i nazwisko chorego: Adres chorego: Jeżeli ja (imię i nazwisko chorego) w przyszłości nie będę w stanie przedstawić swoich opinii na temat leczenia, chciałabym/chciałabym wyrazić swoją wolę. 1. Chciałbym/chciałabym otrzymywać następujące formy leczenia: 2. Nie chciałbym/chciałabym otrzymywać następujących form leczenia: 13

3. Podpis 4. Tę część wypełnia świadek Oświadczam, że w mojej opinii [imię i nazwisko osoby sporządzającej oświadczenie woli] jest w stanie wyrazić swoje życzenia, tak jak to uczynił/a powyżej. Niniejszym poświadczam jej podpis. Podpis Data: Imię i nazwisko świadka: Adres świadka: Zawód świadka: Należy sporządzić i zachować listę osób, będących w posiadaniu kopii oświadczenia woli. 14

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Wycofanie oświadczenia woli Imię i nazwisko chorego: Adres chorego: Ja [imię i nazwisko chorego] wycofuję moje oświadczenie woli. Podpisano i datowano w dniu w obecności świadka [imię i nazwisko świadka] Podpis chorego: 15

Tę część wypełnia świadek 2. Oświadczenie świadka Oświadczam, że w mojej opinii [imię i nazwisko osoby sporządzającej oświadczenie woli] jest w stanie wyrazić swoje życzenia, tak jak to uczynił/a powyżej. Niniejszym poświadczam jej podpis. Podpis świadka: Data: Imię i nazwisko świadka: Adres świadka: Zawód świadka: Należy sporządzić i zachować listę osób, będących w posiadaniu kopii niniejszego dokumentu. 16

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 03 Osoba wyznaczona (named person) Kogo rozumiemy przez osobę wyznaczoną? Na czym polega rola osoby wyznaczonej? Kogo można wybrać na osobę wyznaczoną? W jaki sposób wyznacza się taką osobę? W jaki sposób można zmienić osobę wyznaczoną? Kto może pełnić rolę świadka? 17

Kogo rozumiemy przez osobę wyznaczoną? Chorzy z zaburzeniami umysłowymi wymagający leczenia na mocy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego mogą wyznaczyć osobę do reprezentowania ich interesów. Taką osobę nazywamy osobą wyznaczoną (named person). Osobę taką mogą wyznaczać wszyscy chorzy powyżej 16. roku życia. Osoba wyznaczona może podejmować ważne decyzje dotyczące leczenia, jeżeli chory nie jest w stanie o tym samodzielnie decydować. Z tego względu chory powinien wybrać kogoś, kogo dobrze zna i do kogo ma zaufanie. 18

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Chorego może reprezentować niezależny rzecznik (independent advocate) oraz osoba wyznaczona. Rzecznik nie może jednocześnie pełnić roli osoby wyznaczonej, ponieważ ich role się różnią. Niezależny rzecznik to ktoś, kto pomaga choremu w wypowiadaniu się na temat leczenia. 19

Na czym polega rola osoby wyznaczonej? Osoba wyznaczona musi być poinformowana o opiece i leczeniu, jakie otrzymuje chory. Osoby zapewniające choremu opiekę i leczenie muszą zwrócić się do osoby wyznaczonej o opinię. Osoba wyznaczona może zwrócić się do Trybunału Zdrowia Psychicznego o podjęcie decyzji w sprawie opieki i leczenia. Osoba wyznaczona może przedstawić Trybunałowi swoje poglądy. Trybunał podejmuje decyzje w sprawie przymusowego leczenia osób z zaburzeniami psychicznymi. Osoba wyznaczona udziela (lub nie udziela) zgody na badania lekarskie wymagane na mocy nakazu leczenia przymusowego (compulsory treatment order). Oznacza to, że chory może być poddawany jest leczeniu nawet wbrew jego woli. Osoba wyznaczona może zwrócić się do władz gminy lub do rady ds. zdrowia o ocenę potrzeb chorego. 20

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Kogo można wybrać na osobę wyznaczoną? Rolę tę mogą pełnić wszystkie osoby powyżej 16. roku życia. Osoba wyznaczona musi rozumieć, na czym polega jej funkcja. Osobą wyznaczoną może być: opiekun chorego partner najbliższy krewny (matka, ojciec, brat, siostra, kuzyn) inna osoba korzystająca z usług opiekuńczych i leczniczych inna dowolnie wybrana osoba 21

Funkcji osoby wyznaczonej nie powinna pełnić osoba odpowiedzialna za opiekę i leczenie, jak lekarz rodzinny (GP), czy pracownik socjalny ds. zdrowia psychicznego. Pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego pracuje z osobami z zaburzeniami psychicznymi. Jego obowiązkiem jest wyjaśnienie choremu przysługujących mu praw oraz dopilnowanie, aby chory otrzymywał niezbędną opiekę i leczenie. W jaki sposób wyznacza się taką osobę? Po uzyskaniu zgody wybranej osoby należy sporządzić pisemne wyznaczenie (nomination). Pisemne wyznaczenie musi być: podpisane przez chorego podpisane i datowane przez świadka. Świadek musi oświadczyć, że chory rozumie, w jakim celu wybiera osobę wyznaczoną i że nikt nie wywierał na chorego presji w związku z wyznaczeniem. Co dzieje się, jeżeli chory nie wybierze osoby wyznaczonej? W przypadku osób powyżej 16. roku życia, które nie wybiorą osoby wyznaczonej, funkcję taką automatycznie przejmuje główny dorosły opiekun. W przypadku osób, które nie mają dorosłego opiekuna lub w przypadku gdy taki opiekun nie chce pełnić roli osoby wyznaczonej, funkcję tę przejmuje najbliższy członek rodziny. 22

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego W jaki sposób można zmienić osobę wyznaczoną? Gina nie jest zadowolona ze swojej osoby wyznaczonej, której rolę pełni jej kuzynka Rita. W związku z tym Gina sporządza pisemne oświadczenie, w którym ją odwołuje. Gina podpisuje oświadczenie i prosi pielęgniarkę o podpisanie go w charakterze świadka, a następnie wybiera inną osobę wyznaczoną. Czy chory może uniemożliwić komuś pełnienie roli osoby wyznaczonej? Sean nie chce, aby jego brat pełnił rolę osoby wyznaczonej. Sporządza w związku z tym pisemne oświadczenie, w którym wyraża taką wolę i prosi pracownika socjalnego, aby był jego świadkiem. Obaj podpisują i datują oświadczenie. Czy ktoś inny może zmienić osobę wyznaczoną? Tak. Jeżeli ktoś uważa, że osoba wyznaczona jest nieodpowiednia, może sprawę skierować do Trybunału. Zmiany takiej może zażądać pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego, lekarz prowadzący (Responsible Medical Officer) i członkowie rodziny chorego. Chory, który nie jest zadowolony z osoby wyznaczonej wybranej przez Trybunał może zażądać od Trybunału zmiany tej osoby. 23

Kto może być świadkiem? Świadkiem może być: lekarz pielęgniarka prawnik pracownik socjalny terapeuta zajęciowy psycholog kliniczny kierownik placówki opiekuńczej 24

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 04 Niezależny rzecznik (independent advocate) Co na ten temat mówi prawo? Czemu służy niezależne rzecznictwo? Dlaczego choremu może być potrzebny niezależny rzecznik? Kiedy niezależny rzecznik może być potrzebny? Kto pomoże choremu w znalezieniu niezależnego rzecznika? Gdzie można otrzymać więcej informacji? 25

Co na ten temat mówi prawo? Na mocy nowej ustawy osobom z trudnościami w uczeniu się i chorobami psychicznymi przysługuje niezależne rzecznictwo. Prawo to przysługuje wszystkim chorym, niezależnie od tego, czy przebywają oni w szpitalu. Oznacza to, że chory może mieć niezależnego rzecznika i/lub przyłączyć się do grupy rzeczniczej. Czemu służy niezależne rzecznictwo? Niezależne rzecznictwo umożliwia osobom z zaburzeniami psychicznymi wyrażanie swoich poglądów i opinii dla zachowania możliwie jak największej kontroli nad swoim życiem. 26

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Rzecznictwo jest niezależne, ponieważ osoby pełniące rolę rzeczników nie są związane z usługodawcami. Osoby te nie są zatrudniane przez szpitale, wydziały opieki społecznej ani innych usługodawców w zakresie zdrowia psychicznego. Wyróżnia się różne rodzaje rzecznictwa: rzecznictwo własne (self advocacy): chorzy spotykają się w grupach w celu omawiania istotnych dla nich spraw. Grupy te starają się wpływać na sposób, w jaki chorzy postrzegają samych siebie oraz w jaki są postrzegani przez innych. Ich działania mają także na celu zmianę usług i procedur. Tę formę rzecznictwa nazywa się także rzecznictwem zbiorowym (collective advocacy). rzecznictwo zawodowe (professional advocacy): o takim rzecznictwie mówimy, gdy niezależny rzecznik współpracuje z chorym nad rozwiązaniem konkretnego problemu. Rzecznik pełnić swoją funkcję za wynagrodzeniem lub na zasadzie wolontariackiej. rzecznictwo obywatelskie (citizen advocacy): o rzecznictwie obywatelskim mówimy w przypadku dłużej trwającego wsparcia udzielanego choremu przez zwykłego obywatela, który ma okazję dobrze go przez ten czas poznać. Dlaczego choremu może być potrzebny niezależny rzecznik? Niektórzy wymagają pomocy i w wyrażaniu swoich poglądów, zrozumieniu tego, o czym się mówi i podejmowaniu decyzji. Często osoby, które się źle czują lub są zdenerwowane nie potrafią dobrze wyrazić swoich życzeń i potrzebują w tym pomocy. Moira ma trudności w uczeniu się. Potrzebuje pomocy podczas ważnej rozmowy w wydziale mieszkaniowym. Jej rzecznik, Joe, pomaga jej zdecydować, co chce powiedzieć i idzie z nią do urzędu, aby ją wspierać. 27

Kiedy niezależny rzecznik może być potrzebny? Istnieją sytuacje, w których pomoc rzecznika jest szczególnie ważna: 1. podczas pobytu w szpitalu 2. w przypadku wydania następujących nakazów: nakazu hospitalizacji zezwolenia na pobyt poza szpitalem wyłącznie za zachowaniem określonych warunków nakazu leczenia wbrew woli chorego. 28

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Lekarze, pielęgniarki i pracownicy socjalni mają obowiązek poinformowania chorego o niezależnym rzecznictwie i pomóc w mu w jego uzyskaniu. Powinni oni także dopilnować, aby usługi rzecznika były bezpłatne. Chory powinien otrzymać informacje w zrozumiałym dla niego formacie (np. drukowane powiększoną czcionką). 3. Rozmowa w Trybunale Stan zdrowia Selmy pogorszył się. Jej pracownik socjalny uważa, że Selma powinna poddać się leczeniu. Ponieważ Selma jest temu przeciwna, jej pracownik socjalny zwraca się do Trybunału o decyzję w tej sprawie. Pracownik socjalny pomaga też Selmie w znalezieniu niezależnego rzecznika, który udzielać jej będzie pomocy w wyrażaniu jej poglądów w Trybunale. Pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego (mental health officer): specjalnie przeszkolony pracownik socjalny zajmujący się osobami z zaburzeniami psychicznymi. Jego obowiązkiem jest wyjaśnienie choremu przysługujących mu praw oraz dopilnowanie, aby chory otrzymywał niezbędną opiekę i leczenie. Trybunał Zdrowia Psychicznego (Mental Health Tribunal): organizacja, która decyduje o przymusowym leczeniu osób z zaburzeniami psychicznymi. 29

Gdzie można otrzymać więcej informacji? Dodatkowych informacji udzielają: Organizacja People First (Scotland) Organizacja Scottish Independent Advocacy Alliance informacji na temat dostępnych usług rzecznictwa udzielają także lokalne wydziały opieki społecznej i placówki służby zdrowia. 30

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 05 Opiekunowie i ich prawa Kogo rozumiemy pod pojęciem opiekuna (carer)? Kogo rozumiemy pod pojęciem podstawowego opiekuna (primary carer)? Jakie są prawa opiekuna? Na czym polega różnica między opiekunem a innymi osobami sprawującymi opiekę nad chorym? Do kogo opiekun chorego może zwrócić się o pomoc? 31

Kogo rozumiemy pod pojęciem opiekuna (carer)? W rozumieniu nowej ustawy opiekunem jest osoba, która zapewnia choremu opiekę i wsparcie. Opiekunem może być: współmałżonek chorego partner przyjaciel krewny sąsiad. Można mieć kilku opiekunów. Opiekunowie mogą zapewniać różne formy wsparcia. Może to być pomoc w wykonywaniu codziennych czynności, jak zakupy, przyrządzanie posiłków czy sprzątanie. Opiekunowie wysłuchują problemów chorego i pomagają mu w podejmowaniu decyzji. Jednym z opiekunów Steviego jest jego przyjaciel, Duncan. Duncan pomaga Steviemu w zakupach i gotowaniu. Raz w tygodniu zabiera go na pływalnię i chodzi z nim na wizyty u lekarza. Opiekunem jest osoba, która pomaga choremu dobrowolnie, a nie dlatego, że na tym polega jej praca. Osób, które udzielają choremu pomocy w ramach wykonywanej przez nich pracy, nie nazywamy opiekunami. Opiekunką nie nazwiemy na przykład pomocy domowej, ponieważ pomaga ona w domu w ramach swoich obowiązków. 32

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Kogo rozumiemy pod pojęciem podstawowego opiekuna (primary carer)? Opiekunem podstawowym nazywamy osobę, która zapewnia choremu całość lub większość opieki i wsparcia. W przypadku kilku opiekunów należy zadecydować, kto jest opiekunem podstawowym. Chory może w tym pomóc. Można mieć tylko jednego opiekuna podstawowego. Stevie rozmawia z osobami, które się nim opiekują i z Duncanem. Wspólnie stwierdzają, że podstawowym opiekunem Steviego jest Duncan, ponieważ to on najbardziej mu pomaga. 33

Jakie są prawa opiekuna? Przy decydowaniu o opiece i leczeniu lekarze oraz inni specjaliści powinni: dowiedzieć się, co na ten temat sądzi opiekun chorego wziąć pod uwagę prawa opiekuna udzielić opiekunowi wszystkich niezbędnych informacji wyłącznie za zgodą chorego. Chory ma prawo zażądać nieujawniania niektórych informacji opiekunowi (jeżeli lekarze lub inni specjaliści uważają, że chory stanowi dla siebie zagrożenie, informują o tym jego opiekuna, nawet jeżeli chory się temu sprzeciwia). 34

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Opiekun Steviego, Duncan, uważa, że stan zdrowia Steviego się pogarsza. Zwraca się do gminy i do rady ds. zdrowia o dokonanie oceny potrzeb Steviego, czyli o ustalenie, jaka forma opieki i leczenia może być mu potrzebna. Policja informuje opiekuna, jeżeli konieczne jest zatrzymanie chorego w bezpiecznym miejscu. Dzieje się tak w przypadku pogorszenia się stanu zdrowia chorego, gdy konieczne jest natychmiastowe leczenie. W przypadku hospitalizacji chorego opiekun zostaje poinformowany, jeżeli zaistnieje konieczność przeniesienia chorego do innego szpitala w Szkocji. Opiekun może zwrócić się do Trybunału i przedstawić potrzeby chorego w zakresie leczenia i opieki. Trybunał Zdrowia Psychicznego: organizacja, która decyduje o przymusowym leczeniu osób z zaburzeniami psychicznymi. Na czym polega różnica między opiekunem a innymi osobami sprawującymi opiekę nad chorym? Chory wymagający leczenia i opieki może otrzymać pomoc od innych osób. Osoba wyznaczona Jest to osoba wyznaczona przez chorego do reprezentowania jego interesów, gdy chory musi zostać poddany leczeniu. Osoba taka pomaga w podejmowaniu decyzji dotyczących opieki i leczenia. Opiekun to nie to samo co osoba wyznaczona. Osobie wyznaczonej przysługują na mocy ustawy inne prawa. Na życzenie chorego opiekun może pełnić funkcję osoby wyznaczonej. W przypadku niewybrania osoby wyznaczonej, funkcję tę automatycznie przejmuje podstawowy opiekun chorego. 35

Niezależny rzecznik? Osoby pełniące rolę rzeczników są niezależne, tzn. nie są związane z innymi usługodawcami. Pomocy w znalezieniu rzecznika udziela lekarz, szpital lub wydział opieki społecznej. Niezależny rzecznik pomaga choremu w wypowiadaniu się na temat opieki i leczenia, ale nie wyraża własnych opinii na ten temat. Opiekun może wypowiadać się na temat opieki i leczenia chorego. 36

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Do kogo opiekun chorego może zwrócić się o pomoc? Pytania dotyczące opieki i leczenia, jakie otrzymuje chory oraz pytania dotyczące potrzeb i praw opiekunów, opiekunowie mogą kierować do Komisji Zdrowia Psychicznego. Jest to organizacja udzielająca pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi. Zadaniem Komisji jest zapewnienie zgodności leczenia z prawem. Komisja udziela porad pod darmowym numerem infolinii. Darmowa infolinia dla chorych i opiekunów: 0800 389 6809 Mental Welfare Commission for Scotland Floor K, Argyle House 3 Lady Lawson Street EDINBURGH EH3 9SH Tel.: 0131 222 6111 Internet: www.mwcscot.org.uk 37

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 06 Pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego (mental health officer) Kogo rozumiemy pod pojęciem pracownika socjalnego w zakresie zdrowia psychicznego? Kiedy choremu może zostać przydzielony pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego? Na czym polega rola pracownika socjalnego w zakresie zdrowia psychicznego? Uprawnienia dotyczące interwencji w przypadkach nagłych Nakaz leczenia przymusowego Co dzieje się w sytuacji, gdy w sprawę zaangażowana jest policja lub sąd? Czy można zmienić przydzielonego pracownika socjalnego w zakresie zdrowia psychicznego? 39

Kogo rozumiemy pod pojęciem pracownika socjalnego w zakresie zdrowia psychicznego? Pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego (mental health officer) to pracownik socjalny posiadający przeszkolenie i doświadczenie w pracy z osobami z zaburzeniami umysłowymi. Kiedy choremu może zostać przydzielony pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego? W przypadku pogorszenia się stanu zdrowia chorego, który nie wyraża zgody na leczenie, zastosowane mogą być różnego środki przymusowe. Na przykład: chory może być umieszczony na krótko w szpitalu celem zbadania przez lekarza chory może zostać poddany leczeniu wbrew jego woli chory może zostać przyjęty do szpitala na leczenie wbrew jego woli. W takim przypadku wydział opieki społecznej przydziela choremu pracownika socjalnego, który się nim opiekuje. 40

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Na czym polega rola pracownika socjalnego w zakresie zdrowia psychicznego? Do obowiązków pracownika socjalnego w zakresie zdrowia psychicznego należy: ustalanie potrzeb chorego informowanie chorego o przysługujących mu prawach sporządzanie raportów i planów opieki wyrażanie zgody na badania lekarskie zwracanie się o wydanie nakazu przymusowego leczenia, jeśli jest to w danym przypadku konieczne. Oznacza to, że chory może być poddawany jest leczeniu nawet wbrew jego woli. 41

Uprawnienia dotyczące interwencji w przypadkach nagłych W przypadku osób nieprzebywających w szpitalu, których stan zdrowia ulegnie pogorszeniu, pracownik socjalny musi ustalić, czy konieczne jest leczenie. 42 John mieszka w domu, ale jego stan zdrowia uległ pogorszeniu. Ali, jego pracownik socjalny, musi ustalić, co mu jest potrzebne. Ali zwraca się do sądu o pozwolenie na wejście do domu Johna oraz o zgodę na zbadanie go przez lekarza. Hospitalizacja w trybie nagłym (emergency detention certificate) Oznacza to, że chory może zostać przyjęty do szpitala i poddawany leczeniu przez nie dłużej niż 3 dni. Lekarz Johna jest zdania, że Johna należy przyjąć do szpitala w trybie nagłym i pyta się Alego, jego pracownika socjalnego, czy się z nim zgadza. Ali rozmawia z Johnem i lekarzem, a następnie informuje lekarza, że zgadza się z jego opinią. Hospitalizacja krótkoterminowa (short-term detention certificate) Oznacza to, że chory może zostać przyjęty do szpitala i poddawany leczeniu przez nie dłużej niż 28 dni. Lekarz uważa, że w przypadku Johna należy zastosować hospitalizację krótkoterminową. Lekarz pyta Alego, pracownika socjalnego Johna, czy się z nim zgadza. Ali wyjaśnia Johnowi przysługujące mu prawa do osoby wyznaczonej, niezależnego rzecznika i adwokata i pomaga Johnowi w znalezieniu tych osób. Ali rozmawia z lekarzem i informuje go, że zgadza się z jego decyzją.

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Nakaz przymusowego leczenia Pracownik socjalny może uznać, że chory wymaga przymusowego leczenia. O wydanie decyzji w sprawie przymusowego leczenia pracownik socjalny zwraca się do Trybunału Zdrowia Psychicznego. Jest to organizacja, która decyduje o przymusowym leczeniu osób z zaburzeniami psychicznymi. 43

Jeżeli pracownik socjalny zwraca się o wydanie nakazu przymusowego leczenia, jego obowiązkiem jest: poinformowanie o tym chorego i osoby wyznaczonej poinformowanie chorego o przysługujących mu prawach udzielenie pomocy choremu w znalezieniu niezależnego rzecznika udzielenie pomocy choremu w znalezieniu adwokata udzielenie pomocy choremu w znalezieniu dodatkowej pomocy w porozumiewaniu się, jeżeli jest to konieczne. Co dzieje się w sytuacji, gdy w sprawę zaangażowana jest policja lub sąd? W przypadku gdy w sprawę zaangażowana jest policja i sąd, ich obowiązkiem jest: zapewnienie choremu pomocy ze strony pracownika socjalnego zwrócenie się do pracownika socjalnego o porady zwrócenie się do pracownika socjalnego o sporządzenie raportu na temat środowiska chorego (tzw. Social Circumstances Report). Jest to specjalny raport na temat sytuacji chorego, zarówno obecnej, jak i przeszłej. Jeżeli wydano nakaz sądowy, pracownik socjalny musi taki raport sporządzić w ciągu 21 dni. Pracownik socjalny przedstawia raport sądowi, który musi podjąć decyzję w sprawie leczenia. Sąd udostępnia kopię raportu choremu, jego lekarzowi oraz Komisji Zdrowia Psychicznego. Jeżeli w opinii pracownika socjalnego taki raport jest nieprzydatny, musi poinformować o tym Komisję i lekarza. 44

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego udziela porad i sporządza raporty w przypadku objęcia chorego jednym z następujących nakazów sądowych: nakaz badania psychiatrycznego (Assessment Order) nakaz leczenia oskarżonego (Treatment Order) tymczasowy nakaz hospitalizacji oskarżonego (Interim Compulsion Order) nakaz leczenia skazanego (Compulsion Order) nakaz detencyjny (Restriction Order) nakaz umieszczenia w szpitalu (Hospital Direction) nakaz przeniesienia w celu leczenia (Transfer for treatment) Więcej na temat tych nakazów przeczytać można na stronie 87. Czy można zmienić przydzielonego pracownika socjalnego w zakresie zdrowia psychicznego? Tak. Jeżeli chory nie może się porozumieć z przyznanym mu pracownikiem socjalnym, wydział opieki społecznej stara się problem rozwiązać lub przydziela nowego pracownika socjalnego. Zdarza się, że chory chce zmienić pracownika socjalnego, ponieważ nie zgadza się z jego decyzjami. Należy jednak pamiętać, że nowy pracownik może podejmować takie same decyzje w sprawie leczenia i opieki. 45

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 07 Komisja Zdrowia Psychicznego (Mental Welfare Commission) Na czym polega rola Komisji Zdrowia Psychicznego? Kto może się skontaktować z Komisją? W jaki sposób można się skontaktować z Komisją? W jaki sposób można uzyskać dodatkową pomoc? W jaki sposób Komisja dba o przestrzeganie prawa przez osoby zaangażowane w opiekę i leczenie? Co można zrobić w przypadku niezadowolenia z działań Komisji? 47

Na czym polega rola Komisji Zdrowia Psychicznego? W przypadku osób z zaburzeniami psychicznymi zadaniem Komisji jest: zapewnienie zgodności opieki i leczenia z nową ustawą zapewnienie przestrzegania praw chorego zapewnienie przestrzegania praw chorego, nawet jeżeli chory nie jest zdolny do samodzielnego podejmowania decyzji. Komisja udziela także pomocy chorym objętym ustawą dotyczącą osób niezdolnych do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych z racji zaburzeń psychicznych (Adults with Incapacity Act), zwłaszcza w przypadku osób pozostających pod opieką opiekuna sądowego (welfare guardian). Członków komisji określa się mianem commissioner. Członkami komisji mogą być osoby posiadające znajomość zagadnień związanych z zaburzeniami psychicznymi. Mogą to być: osoby zawodowo związane ze zdrowiem psychicznym, jak lekarze, pielęgniarki, pracownicy socjalni, pracownicy opieki użytkownicy usług w zakresie zdrowia psychicznego opiekunowie osób z zaburzeniami psychicznymi. Adults with Incapacity Act jest to ustawa chroniąca prawa osób niezdolnych do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych z racji zaburzeń psychicznych. Opiekun sądowy (welfare guardian) - jest to osoba wyznaczona przez sąd, która decyduje o opiece i leczeniu, w przypadku gdy chory nie jest zdolny do samodzielnego podejmowania decyzji. 48

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Kto może skontaktować się z Komisją? Chory jeżeli jest zaniepokojony z powodu otrzymywanej opieki lub leczenia. Opiekun chorego jeżeli jest zaniepokojony z powodu opieki i leczenia, jakie otrzymuje chory lub jeżeli potrzebuje więcej wsparcia. Pracownicy placówek opiekuńczych jeżeli potrzebują porad i informacji na temat przepisów prawnych. Niezależny rzecznik jeżeli potrzebuje porad w sprawie opieki zapewnianej choremu. Osoba wyznaczona jeżeli nie jest zadowolona z opieki zapewnianej choremu. Niezależny rzecznik to osoba, która pomaga choremu w wyrażaniu poglądów na temat opieki i leczenia. Osoba wyznaczona jest to osoba wybrana przez chorego do reprezentowania jego interesów, gdy chory musi zostać poddany leczeniu. Osoba taka pomaga w podejmowaniu decyzji dotyczących opieki i leczenia. 49

W jaki sposób można się skontaktować z Komisją? Informacje na temat praw przysługujących choremu można otrzymać pod numerem 0800 389 6809 (w godzinach od 9.00 to 17.00, od poniedziałku do piątku). Infolinia Komisji jest bezpłatna. Pod numerem infolinii można uzyskać następujące informacje: informacje na temat przepisów prawnych dotyczących opieki i leczenia informacje na temat kroków, jakie można podjąć w przypadku niezadowolenia z opieki i leczenia informacje na temat innych grup i organizacji udzielających pomocy. 50

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Dostępne są także ulotki informacyjne, które można zamówić telefonicznie lub pobrać z Internetu pod adresem: www.mwcscot.org.uk Marek ma sądowy nakaz przymusowego leczenia. Oznacza to, że musi zostać poddany leczeniu, nawet jeżeli tego nie chce. Jego opiekun dzwoni do infolinii, aby dowiedzieć się, co na ten temat mówi prawo. Pracownik infolinii wyjaśnia, że zgodnie z przepisami Marek musi zostać poddany leczeniu. Wyjaśnia także opiekunowi Marka, w jaki sposób może uzyskać pomoc niezależnego rzecznika. W jaki sposób można uzyskać dodatkową pomoc? Jeżeli choremu potrzebna jest dodatkowa pomoc, Komisja może: poprosić o szczegółowe informacje na temat problemu, z jakim chory się zgłasza skontaktować się z osobami leczącymi chorego wyjaśnić osobom zapewniającym leczenie, na czym polega problem nakazać im rozwiązanie problemu zapytać chorego i opiekuna, czy sytuacja uległa poprawie. Przedstawiciel Komisji może odwiedzić chorego w szpitalu, domu opieki lub innej placówce opiekuńczej, lub też w jego własnym domu. Wizyty mają miejsce w następujących sytuacjach: na żądanie chorego w przypadku wydania nakazu przymusowego leczenia gdy choremu przydzielono opiekuna sądowego (welfare guardian). 51

Nakaz leczenia przymusowego oznacza, że chory może być poddawany leczeniu nawet wbrew jego woli. Kilka tygodni później Marek nadal jest objęty nakazem leczenia i przebywa w szpitalu. Przedstawiciele Komisji odwiedzają Marka i jego opiekuna. Zadają mu pytania na temat leczenia. Chcą się dowiedzieć, czy wszystko jest w porządku i czy nie potrzebna mu jest dodatkowa pomoc. 52

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego W jaki sposób Komisja dba o przestrzeganie prawa przez osoby zaangażowane w opiekę i leczenie? Osoby zaangażowane w opiekę i leczenie powinny poinformować Komisję, jeżeli: chory jest hospitalizowany na mocy ustawy chory jest poddawany leczeniu przymusowemu lekarz nie postępuje zgodnie z życzeniami chorego wyrażonymi w oświadczeniu woli. W oświadczeniu woli chory przedstawia swoje życzenia dotyczące leczenia w przyszłości. wyznaczony zostaje opiekun sądowy. W przypadku stwierdzenia problemu Komisja: rozważa wszystkie informacje i decyduje o właściwym rozwiązaniu proponuje zmiany mające na celu zapobieżenie podobnym sytuacjom w przyszłości. Osoby zaangażowane w opiekę i leczenie mają wgląd do raportów Komisji, dzięki czemu mogą zapoznać się z jej zaleceniami dotyczącymi opieki na chorymi z zaburzeniami psychicznymi. 53

Co można zrobić w przypadku niezadowolenia z działań Komisji? Osoby niezadowolone z pracy Komisji mogą złożyć skargę. 1. Skargi można składać telefonicznie pod numerem 0800 389 6809. Komisja powinna na piśmie wyjaśnić tryb składania skarg. Komisja powinna skontaktować się z chorym i innymi osobami zaangażowanymi w opiekę w celu uzyskania informacji na temat zaistniałego problemu. Komisja powinna poinformować chorego o wynikach przeprowadzonego dochodzenia i o dalszych krokach. 2. Osoby niezadowolone z rozwiązania proponowanego przez Komisję mogą złożyć skargę do rzecznika ds. usług publicznych (Scottish Public Services Ombudsman). Skargi można składać telefonicznie pod numerem 0870 011 5378. Rzecznik ds. usług publicznych rozpatruje zażalenia na instytucje publiczne. 54

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 08 Trybunał Zdrowia Psychicznego (Mental Health Tribunal) Czym jest Trybunał Zdrowia Psychicznego? Czym zajmuje się Trybunał? W jaki sposób można się skontaktować z Trybunałem? Co dzieje się, jeżeli chory musi się zgłosić na rozprawę w Trybunale? Co dzieje się przed rozprawą? Co dzieje się podczas rozprawy? Co dzieje się po rozprawie? Co dzieje się, jeżeli chory nie zgadza się z decyzją Trybunału? 55

Czym jest Trybunał Zdrowia Psychicznego? Trybunał jest niezależną organizacją powołaną na mocy nowej ustawy. Trybunał podejmuje decyzje w sprawie nakazu leczenia przymusowego, czyli leczenia stosowanego wbrew woli chorego. Na czele Trybunału stoi prezes. W skład Trybunału wchodzi 300 członków na terenie całej Szkocji. Wyróżnia się trzy kategorie członków Trybunału: prawnicy lekarze inni specjaliści w zakresie zdrowia psychicznego, tacy jak pielęgniarki czy pracownicy socjalni. W posiedzeniu Trybunału uczestniczą członkowie Trybunału (tribunal panel) - grupa składająca się z 3 osób po jednej z każdej kategorii. Są to Posiedzeniem kieruje przewodniczący (convenor). Posiedzenie Trybunału często nazywane jest rozprawą (hearing). Trybunał musi zapoznać się ze wszystkimi informacjami na temat chorego, a następnie podjąć decyzję w sprawie opieki i leczenia. Nakaz leczenia przymusowego oznacza, że chory może być poddawany leczeniu nawet wbrew jego woli. 56

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Czym zajmuje się Trybunał? Trybunał podejmuje decyzje w sprawie przymusowego leczenia. Na przykład: Gdy konieczne może być wydanie nakazu leczenia przymusowego Jeżeli pracownik socjalny chorego jest zdania, że konieczne może być zastosowanie przymusowego leczenie, musi zwrócić się do Trybunału o podjęcie decyzji. Gdy wydano nakaz przymusowego leczenia Lekarz prowadzący chorego może zwrócić się do Trybunału o wprowadzenie zmian w opiece i leczeniu chorego. Chory, osoba wyznaczona lub Komisja Zdrowia Psychicznego może zwrócić się do Trybunału o ponowne rozpatrzenie sprawy. Oznacza to, że wszystkie informacje są ponownie badane dla ustalenia, czy nakaz leczenia jest w dalszym ciągu potrzebny. Trybunał musi na nowo rozpatrywać każdą sprawę co 2 lata. Colm jest objęty nakazem przymusowego leczenia. Ponieważ uważa, że jego stan zdrowia bardzo się poprawił, chce wystąpić do Trybunału o ponowne rozpatrzenie jego przypadku. Pomaga mu w tym Sheila, jego osoba wyznaczona. Osoba wyznaczona (named person): osoba wybrana przez chorego do reprezentowania jego interesów, gdy chory musi zostać poddany leczeniu. Osoba taka pomaga w podejmowaniu decyzji dotyczących opieki i leczenia. Komisja Zdrowia Psychicznego (Mental Welfare Commission): organizacja udzielająca pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi. Zadaniem Komisji jest zapewnienie zgodności leczenia z prawem. Do Komisji można się zwracać w przypadku niezadowolenia z opieki i leczenia. 57

Gdy wydano nakaz hospitalizacji krótkoterminowej (short-term detention certificate) Hospitalizacja krótkoterminowa oznacza, że chory może zostać przyjęty do szpitala w celu leczenia. Pobyt w szpitalu nie może trwać dłużej niż 28 dni. Chory ma prawo wnieść odwołanie do Trybunału. Jeżeli chory uważa, że jest niepotrzebnie hospitalizowany w warunkach wzmożonego nadzoru Chory może zwrócić się do Trybunału o ponowne rozpatrzenie sprawy. Jeżeli w sprawę zaangażowana jest policja lub sądy, a chory jest leczony w szpitalu Lekarz prowadzący może zwrócić się do Trybunału o wprowadzenie zmian w opiece i leczeniu. Chory i/lub osoba wyznaczona może zwrócić się do Trybunału o ponowne rozpatrzenie sprawy. Odwołanie oznacza wniesienie wniosku do sądu lub Trybunału o zmianę decyzji. 58

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego W jaki sposób można się skontaktować z Trybunałem? Z Trybunałem można się kontaktować listownie lub telefonicznie. O pomoc w skontaktowaniu się z Trybunałem można poprosić osobę wyznaczoną, niezależnego rzecznika lub adwokata. Colm pisze do Trybunału. W piśmie podaje swoje imię i nazwisko, nazwisko lekarza oraz dane szpitala. Pomaga mu w tym Sheila. Darmowa infolinia dla chorych i opiekunów: 0800 345 70 60 Mental Health Tribunal for Scotland 1st Floor Bothwell House Hamilton Business Park, Caird Park HAMILTON ML3 0QA Tel.: 01698 390 000 Internet: www.mhtscot.gov.uk 59

Co dzieje się przed rozprawą? Przed rozprawą urząd Trybunału przesyła Colmowi wszystkie niezbędne informacje: termin rozprawy miejsce rozprawy informacje na temat dojazdu informacje na temat zwrotu kosztów za dojazd i innych wydatków informacje na temat tego, kto jeszcze będzie uczestniczył w rozprawie informacje na temat tego, co się będzie działo podczas rozprawy 60

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Kto uczestniczy w rozprawie? chory osoby opiekujące się chorym i zapewniające mu wsparcie, takie jak: osoba wyznaczona opiekun prawny pełnomocnik chorego opiekun niezależny rzecznik adwokat 3 członków Trybunału osoby odpowiedzialne za opiekę i leczenie: pielęgniarka pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego lekarz rodzinny (GP) lekarz prowadzący Jeżeli chory życzy sobie, aby na rozprawie towarzyszył mu adwokat, można ubiegać się o pomoc prawną (legal aid). Jest to pomoc finansowa na pokrycie kosztów adwokata. Informacji na temat sposobu ubiegania się o pomoc prawną udziela adwokat. Niezależny rzecznik. Jest to osoba, która pomaga choremu w wypowiadaniu się na temat leczenia. Rzecznicy określani są mianem niezależnych, ponieważ nie są związani z innymi usługodawcami. 61

Co dzieje się podczas rozprawy? Po przybyciu do Trybunału urzędnik sądu pokazuje Colmowi and Sheili, gdzie wszystko się znajduje. Przewodniczący (convenor) wyjaśnia zasady i przebieg rozprawy. Członkowie Trybunału zapoznają się z treścią informacji dotyczących danej sprawy, w tym z raportami sporządzonymi przez lekarza Colma i jego pracownika socjalnego. Następnie wysłuchują Colma i innych osób zaangażowanych w sprawę. 62

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego Trybunał stara się podjąć decyzję w dniu rozprawy. Jeżeli jest to niemożliwe, sprawa zostaje odroczona. Trybunał może wydać nakaz leczenia do czasu podjęcia ostatecznej decyzji. Co dzieje się po rozprawie? Trybunał może poinformować chorego o decyzji na koniec rozprawy. Czasem o decyzji chory informowany jest listownie. Trybunał informuje wszystkie zaangażowane w sprawę osoby i urzędy o swojej decyzji, tj. lekarza chorego pracownika socjalnego chorego Komisję Zdrowia Psychicznego sąd (jeżeli sprawa została skierowana do Trybunału przez sąd). Po rozprawie Trybunał wysyła do Colma pismo, w którym informuje go, że nakaz przymusowego leczenia pozostaje w mocy. Trybunał udziela też Colmowi informacji na temat trybu wnoszenia odwołań od tej decyzji. 63

Co dzieje się, jeżeli chory nie zgadza się z decyzją Trybunału? W takim przypadku można wnieść odwołanie do sądu. Odwołanie oznacza wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Trybunał powinien udzielić informacji na temat trybu wnoszenia odwołań. Czy rozprawy zawsze są konieczne? Trybunał może podjąć decyzję bez rozprawy, jeżeli chory i osoby odpowiedzialne za opiekę i leczenie się zgadzają. W przypadku braku zgody rozprawa musi się odbyć. 64

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego 09 Rady ds. zdrowia i władze gminy W jaki sposób gmina powinna pomagać choremu? W jaki sposób gmina powinna dbać o bezpieczeństwo chorego? Co dzieje się, gdy zły stan zdrowia uniemożliwia choremu decydowanie o leczeniu? Co dzieje się, jeżeli chory odmówi leczenia? W jaki sposób rada ds. zdrowia powinna pomóc choremu? Jak wygląda współpraca rady ds. zdrowia i gminy? 65

W jaki sposób gmina powinna dbać o bezpieczeństwo chorego? Gmina powinna zapewnić choremu opiekę i wsparcie, aby umożliwić mu jak najlepsze funkcjonowanie w środowisku. Gmina powinna: pomóc choremu w znalezieniu odpowiedniego mieszkania pomóc choremu w zdobyciu kwalifikacji zawodowych pomóc choremu w znalezieniu zatrudnienia lub utrzymaniu dotychczas wykonywanej pracy umożliwić choremu korzystanie z rekreacji umożliwić dojazd choremu do placówek, z usług których korzysta. Gmina może także czasem pomóc choremu przebywającemu w szpitalu. 66

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego W jaki sposób gmina powinna dbać o bezpieczeństwo chorego? W przypadku podejrzeń, że chory może stanowić dla siebie zagrożenie, władze gminy powinny zasięgnąć informacji na temat sposobów zapewnienia mu bezpieczeństwa. Dzieje się tak, w przypadku gdy zdaniem gminy: mógł wystąpić problem z opieką lub leczeniem należy zabezpieczyć mienie chorego przed utratą lub uszkodzeniem chory nie jest zdolny do gospodarowania pieniędzmi chory stanowi zagrożenie dla innych osób. Gmina obowiązana jest zatrudniać pracowników przeszkolonych w pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi. Do ich obowiązków należy: sporządzanie planów opieki sporządzanie raportów informowanie chorego o przysługujących mu prawach. Władze gminy mogą zwrócić się o pomoc do innych urzędów i instytucji, takich jak: Komisja Zdrowia Psychicznego (Mental Welfare Commission) opiekun publiczny (Public Guardian) Komisja Opieki (Care Commission) rada ds. zdrowia (Health Board) Pracownik socjalny w zakresie zdrowia psychicznego (mental health officer): specjalnie przeszkolony pracownik socjalny zajmujący się osobami z zaburzeniami psychicznymi. Jego obowiązkiem jest wyjaśnienie choremu przysługujących mu praw oraz dopilnowanie, aby chory otrzymywał niezbędną opiekę i leczenie. 67

Co dzieje się, gdy zły stan zdrowia uniemożliwia choremu decydowanie o leczeniu? Pracownik socjalny chorego: wyjaśnia choremu, czy konieczne jest zatrzymanie go w szpitalu na mocy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Zatrzymanie oznacza przyjęcie do szpitala na leczenie. Chory jest hospitalizowany, nawet jeżeli tego sobie nie życzy. występuje o nakaz przymusowego leczenia (CTO). Nakaz przymusowego leczenia oznacza, że chory może być poddawany leczeniu wbrew jego woli. W przypadku konieczności zastosowania któregoś z tych rozwiązań pracownik socjalny musi powiadomić o tym osobę wyznaczoną oraz Komisję Zdrowia Psychicznego. Co dzieje się, jeżeli chory odmówi leczenia? Chrissie źle się czuje, ale nie chce rozmawiać o tym ze swoją pracownicą socjalną, Elaine. Elaine zwraca się do sądu o zgodę na wejście do domu Chrissie oraz o umożliwienie jej wglądu do jej historii choroby. Sąd zezwala także Elaine na zatrzymanie Chrissie na 3 godziny do czasu zbadania przez lekarza. Osoba wyznaczona (named person): osoba wybrana przez chorego do reprezentowania jego interesów, gdy chory musi zostać poddany leczeniu. Komisja Zdrowia Psychicznego (Mental Welfare Commission): organizacja udzielająca pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi. Zadaniem Komisji jest zapewnienie zgodności leczenia z prawem. Do Komisji można się zwracać w przypadku niezadowolenia z opieki i leczenia. 68

Przewodnik po nowej ustawie o ochronie zdrowia psychicznego W jaki sposób rada ds. zdrowia powinna pomóc choremu? Obowiązkiem lokalnej rady ds. zdrowia (Health Board) jest zapewnienie choremu opieki i leczenia. Rada powinna zatrudniać lekarzy specjalizujących się w leczeniu osób z zaburzeniami psychicznymi. Rada powinna dysponować listą takich lekarzy w podległym jej rejonie. Matki z dzieckiem W przypadku dzieci poniżej 1. roku życia rada powinna umożliwić matkom opiekę nad dzieckiem w szpitalu. Shannon niedawno urodziła dziecko. Cierpi na lekką depresję. Jej lekarz chce ją skierować na leczenie do szpitala, ale Shannon martwi się o dziecko. Lekarz zapewnia ją, że w trakcie leczenia otrzyma pomoc w opiece nad dzieckiem w szpitalu. 69

Jak wygląda współpraca rady ds. zdrowia i władz gminy? Rada ds. zdrowia i władze gminy muszą podejmować wspólne działania dla zapewnienia pomocy choremu. Rada ds. zdrowia musi współpracować z gminą w pozyskiwaniu informacji na temat chorego. Obowiązkiem gminy i rady ds. zdrowia jest zapewnienie każdemu choremu niezależnego rzecznika. Niezależny rzecznik zapewnia wsparcie choremu i pomaga mu w wypowiadaniu się na temat leczenia. Rzecznicy określani są mianem niezależnych, ponieważ nie są związani z innymi usługodawcami. Lekarz, szpital lub wydział opieki społecznej powinien pomóc choremu w znalezieniu niezależnego rzecznika. 70