Postrzeganie zjawiska wielokulturowości w krajach monoetnicznych i etnicznie heterogenicznych podobne czy odmienne? Katarzyna Andrejuk Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Postrzeganie zjawiska imigracji a częstotliwość kontaktów z cudzoziemcami i otoczenie instytucjonalne Hipoteza kontaktu oraz rola otoczenia instytucjonalnego (Allport 9); teoria transakcyjna (Deutsch 9) Analizy przemian tożsamości narodowej i zaufania do instytucji paostwowych: czynnikiem różnicującym może byd wielokulturowy bądź jednokulturowy charakter kraju (McLaren )
Kraje monoetniczne i etnicznie heterogeniczne - wskaźniki MIPEX Odsetek imigrantów w populacji kraju (ONZ) ESS : pytanie o bliskich znajomych wśród osób innej rasy / grupy etnicznej ESS : pytanie o częstotliwośd kontaktów z osobami innej rasy / grupy etnicznej
Suma rang MIPEX (-) ONZ: % imigrantów w populacji danego kraju Szwecja 6 () 8 (),9 () 68,8 Norwegia 6 () 69 (),8 () 7, Szwajcaria 9 () 6 () 8,9 () 6, Niemcy () 6 (6),9 (), Holandia 6 (6) 6 (7),7 (8) Francja 6 (8) (8),6 () 66 Belgia 8 () 7 (), (6) 7, Austria () 8 (),7 (9), Dania (7) 9 () 9,9 (7) 6 Irlandia (9) (),9 () 7,7 Słowenia () 8 (9), () 6,8 Estonia 8 () 9 () 6, (),7 Finlandia 9 () 7 (), () 9, Czechy () () () 8, Polska 8 () (),7 () 9,6 ESS. Osoby innej rasy lub grupy etnicznej czy ma P. bliskich znajomych? % tak wielu + tak, kilku ESS. Osoby innej rasy lub grupy etnicznej jak często ma P. kontakt? % raz w miesiącu lub częściej () 9,9 () 89, () 86, () 8, () 8,8 (8) 8, (9) 8, (7) 8, (6) 8, () 78, () 7,8 () 9,8 () 68,7 () 6, () 6,7
Średnia wartośd kategorii.,.,. i.. MIPEX (-). ONZ: % imigrantów w populacji danego kraju Szwecja 6,6 8,9 68,8 Norwegia 7, 69,8 7, Szwajcaria 6, 6 8,9 6, Belgia,7 7, 7, Francja,,6 66 Niemcy,7 6,9, Holandia, 6,7 Dania,7 9 9,9 6 Austria 9,9 8,7, Irlandia 8,,9 7,7 Słowenia 7,97 8, 6,8 Finlandia 6, 7, 9, Estonia, 9 6,,7 Czechy, 8, Polska,7,7 9,6. ESS. Osoby innej rasy lub grupy etnicznej czy ma P. bliskich znajomych? % tak wielu + tak, kilku. ESS. Osoby innej rasy lub grupy etnicznej jak często ma P. kontakt? % raz w miesiącu lub częściej 9,9 89, 86, 8, 8, 8, 8,8 8, 8, 78, 7,8 68,7 9,8 6, 6,7
Wymiary wielokulturowości Wymiary wielokulturowości: demograficzno-deskryptywny; polityczny; ideologiczny (Inglis 996) ESS : Postrzeganie zjawiska wielokulturowości w wymiarze poznawczo deskryptywnym; normatywnym; praktyk społecznych
, Imigrant innej rasy/ grupy etnicznej twoim szefem? skala - ( zdecydowanie nie przeszkadza; zdecydowanie przeszkadza), Wymiar praktyk społecznych,,6,, Imigrant innej rasy lub grupy etnicznej: twoim szefem? (- zdecydowanie nie przeszkadza; - zdecydowanie przeszkadza), 6,6 kraje monoetniczne kraje o profilu "mieszanym" kraje etnicznie heterogeniczne,98,8,,,86,6,9,,9,78,,8,8,
Imigrant innej rasy/ grupy etnicznej poślubi kogoś z rodziny respondenta? skala - ( zupełnie nie przeszkadza; zdecydowanie przeszkadza) Wymiar praktyk społecznych,,,6,8,6,, kraje monoetniczne kraje o profilu "mieszanym" kraje etnicznie heterogeniczne 6 Imigrant innej rasy/ grupy etnicznej: poślubi kogoś z rodziny respondenta? (- zdecydowanie nie przeszkadza; - zdecydowanie przeszkadza),,6,6,,,,9,,,,7,6,6,
,,, Wymiar poznawczo-deskryptywny Dla kraju jest lepiej jeśli wszyscy podzielają te same zwyczaje i tradycje ( - zdecydowanie się zgadzam, - zdecydowanie się nie zgadzam),87,,, Dla kraju jest lepiej jeśli wszyscy podzielają te same zwyczaje i tradycje ( zdecydowanie się zgadzam, zdecydowanie się nie zgadzam) kraje monoetniczne kraje o profilu "mieszanym" kraje etnicznie heterogeniczne,,,,9,98,,7,86,79,9,,86,6,,,,8,,
Wymiar poznawczo - deskryptywny Imigranci sprawiają, że w kraju żyje się lepiej czy gorzej? ( zdecydowanie gorzej, zdecydowanie lepiej),6,,8,,,,,9,8,89,96 Imigranci sprawiają że w kraju żyje się lepiej czy gorzej? ( zdecydowanie gorzej, zdecydowanie lepiej),7 8,6, kraje monoetniczne kraje o profilu "mieszanym" kraje etnicznie heterogeniczne 7 6 6,67,,9,,6,8,76,,68,9,,8,,97,7
,9 Rząd powinien wykazywad życzliwośd rozpatrując wnioski o status uchodźcy ( zdecydowanie się zgadzam, zdecydowanie się nie zgadzam),9 Wymiar normatywny,9,88,8,8,7,76 Rząd powinien wykazywad życzliwośd rozpatrując wnioski o status uchodźcy (skala -, zdecydowanie się zgadzam, zdecydowanie się nie zgadzam),7,6 kraje monoetniczne kraje o profilu mieszanym kraje etnicznie heterogeniczne,,,6,,,9,7,,,,79,6,8,9,6,7,6,,
7, 7, 7, 7, Prawo przeciw dyskryminacji etnicznej w miejscu pracy - dobre czy złe rozwiązanie? (-, - bardzo złe, bardzo dobre) 7, Wymiar normatywny 7,9 7, 7 6,9 6,8 6,7 6,6 6, 6,8 kraje monoetniczne kraje o profilu mieszanym kraje etnicznie heterogeniczne 9 8 7 6 8,9 Prawo przeciw dyskryminacji etnicznej w miejscu pracy - dobre czy złe rozwiązanie? (-bardzo złe, - bardzo dobre) 8,69 6,9 7, 8,8 7, 7,8 6,8 6,6 7, 7,7 6,77 8,7 6, 7,
Zgoda na szefa-imigranta Zgoda na imigranta w rodzinie Zgoda na imigranta w rodzinie (- zdecydowanie się zgadzam; - zdecydowanie się nie zgadzam) 6 6 7 Kraj heterogeniczny etnicznie/ monoetniczny Zgoda na szefa-imigranta (- zdecydowanie się zgadzam; - zdecydowanie się nie zgadzam) 6 6 7 Kraj heterogeniczny etnicznie / monoetniczny
Imigranci czynią kraj lepszym czy gorszym miejsce do życia? Imigranci czynią kraj jest lepszym czy gorszym miejscem do życia? ( - zdecydowanie gorszym, - zdecydowanie lepszym) 8 7 6 6 7 Kraj heterogeniczny etnicznie/ monoetniczny
Podsumowanie Bardziej pozytywne postawy wobec imigracji mieszkaocy krajów etnicznie heterogenicznych, w których prowadzi się liberalną politykę przyjmowania i adaptacji cudzoziemców różnice w wymiarze praktyk społecznych: większa akceptacja imigranta - szefa oraz imigranta w rodzinie w krajach etnicznie zróżnicowanych niż w krajach monoetnicznych różnice w wymiarze poznawczo-deskryptywnym: większy sprzeciw wobec poglądu, że w kraju wszyscy powinni mied takie same zwyczaje i tradycje różnice w wymiarze normatywnym: większa akceptacja życzliwej polityki azylowej oraz prawa przeciw dyskryminacji w miejscu pracy Serdeczne podziękowania dla dr Zbigniewa Karpioskiego oraz dr Dariusza Przybysza z Zespołu Badao Struktury Społecznej IFiS PAN za wiele cennych uwag i wskazówek podczas przygotowywania tego materiału