ŚRODOWISKO KULTUROWE I OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO Gdańsk, 7 lipca 2015 r. Hanna Obracht-Prondzyńska Pomorskie Biuro Planowania Regionalnego
Cel spotkania uzyskanie informacji na temat sporządzanych dotychczas opracowań, gromadzonych danych, które mogą być przydatne dla formułowania zapisów PZPWP; konsultacje zawartych w części uwarunkowań PZPWP zapisów dotyczących środowiska kulturowego; konsultacje złożonych wniosków do PZPWP w zakresie środowiska kulturowego; pozyskanie propozycji dot. formułowania zasad zagospodarowania w zakresie środowiska kulturowego w zakresie: kształtowania obszarów województwa o charakterystycznym krajobrazie kulturowym, ochrony, zagospodarowania zabytków, w tym zabytków archeologicznych (wskazanie obszarów priorytetowych dla np. promocji, ochrony, prowadzenia badań etc.) form ochrony krajobrazu kulturowego (konkretne propozycje, np. parki kulturowe) pozyskanie propozycji dot. formułowania zasad zagospodarowania wynikających z dotychczasowych trudności przy uzgadnianiu przez Konserwatora MPZP.
Główne wnioski do nowego PZPWP Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego: ochrona i harmonijne kształtowanie krajobrazów kulturowych zachowujących tożsamość kulturową: osadnictwo nadwiślańskie, Krajna, Kociewie i Bory Tucholskie; wspieranie działań dla ochrony Wielkiego i Małego Kanału Brdy; Starosta Powiatu Nowodworskiego: obowiązek wykonywania analiz krajobrazowych dla każdej lokalizowanej farmy wiatrowej Wojewódzki Sztab Wojskowy: ochrona wojskowych nieruchomości zabytkowych będących w zasobie wojskowych nieruchomości zabytkowych. Starostwo Powiatowe w Tczewie rewitalizacja i włączenie obiektów zabytkowych i przestrzeni otaczających te zabytki do szlaków turystyki kulturowej (Szlaku Cysterskiego, Szlaku Zamków Gotyckich i Szlaku zabytków Hydrotechniki): Tczew - Most Tczewski, gm.gniew - Wzgórze Zamkowe i stare (w obrębie murów obronnych), Pelplin - zespół obiektów pocysterskich (pomnik historii). Wójt Gminy Cedry Wielkie: utworzenie parku kulturowego "Szerzewa" w miejscowościach Trzcinisko i Błotnik
wnioski do PZPWP: Wojewódzki Konserwator Zabytków, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków Nieruchomych wyznaczenie dla elektrowni wiatrowych minimalnej ekwidystanty od obiektów zabytkowych (większe dla obiektów wpisanych do rejestru mniejsze dla obiektów z ewidencji). dla obiektów z rejestru ustalenie parametrów ekwidystant wymaga każdorazowo odpowiednich studiów krajobrazowych. Od obiektów i obszarów ewidencyjnych przyjmuje się minimalną ekwidystantę min. 2 km, ew. zmniejszenie lub znaczne zwiększenie odległości wymaga studiów krajobrazowych jak wyżej. wyznaczenie wielokilometrowej ekwidystanty (lub strefy ścisłej ochrony krajobrazu kulturowego) dla zespołu Zamkowego w Malborku w oparciu o opracowanie NID i wykluczenie w związku z tym problematycznych dla terenów lokalizacji farm wiatrowych na terenie gmin: Malbork, Nowy Staw, Lichnowy, Miłoradz. wyznaczenie i ochronę przedpola ekspozycyjnego zabytkowych wsi u miast wraz z ich historyczną formą krajobrazu, będących strefą ochrony krajobrazu zabytkowych układów ruralistycznych (Żuławki, Drewnica), urbanistycznych (Nowy Staw). zakazu lokalizacji inwestycji wielkopowierzchniowych, wysokościowych lub liniowych wpływających negatywnie na historyczne panoramy/sylwety miast i wsi.
Uwarunkowania w zakresie środowiska kulturowego Krajobraz kulturowy Wskazanie obszarów regionu występowania charakterystycznego krajobrazu kulturowego, określenie jego specyfiki (formy zabudowy, układów przestrzennych), określenie potencjałów/zagrożeń. Dziedzictwo archeologiczne Wskazanie najważniejszych zabytków/stanowisk, określenie obszarów wskazanych do prowadzenia badań, określenie obszarów występowania zabytków charakterystycznych dla regionu, określenie typologii. Zabytki nieruchome Określenie obszarów koncentracji charakterystycznych obiektów, określenie typologii, wskazanie obszarów, gdzie zlokalizowane są obiekty zagrożone utratą swoich wartości (dane NID).
Cele polityki przestrzennego zagospodarowania województwa WYSOKA JAKOŚĆ PRZESTRZENI ZAMIESZKANIA I PRACY Kierunek polityki przestrzennego zagospodarowania województwa 1.1. KSZTAŁTOWANIE STRUKTUR OSADNICZYCH ZGODNIE Z WYMOGAMI ŁADU PRZESTRZENNEGO w tym: kształtowanie wartości kulturowych i krajobrazowych przestrzeni w nowych i rewaloryzowanych zespołach zabudowy KONKURENCYJNA, WIELOFUNKCYJNA I BEZPIECZNA PRZESTRZEŃ GOSPODARCZA Kierunek polityki przestrzennego zagospodarowania 2.3. WZMACNIANIE CAŁOROCZNEJ I ATRAKCYJNEJ OFERTY TURYSTYCZNEJ W OPARCIU O ZASOBY I WALORY PRZYRODNICZO-KULTUROWE, KRAJOBRAZOWE I FUNKCJE METROPOLITALNE w tym: kształtowanie zintegrowanej i kompleksowej sieci szlaków turystycznych opartych na potencjale środowiska ZACHOWANE ZASOBY I WALORY ŚRODOWISKA / WYSOKA JAKOSĆ ZASOBÓW I WALORÓW ŚRODOWISKA Kierunek polityki przestrzennego zagospodarowania 3.3. OCHRONA OBSZARÓW O CHARAKTERYSTYCZNYM KRAJOBRAZIE KULTUROWYM LUB ZNACZENIU HISTORYCZNYM w tym: eksponowanie w przestrzeni regionu dóbr kultury współczesnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym i ich ochrona
Kierunki i zasady zagospodarowania przestrzennego Dobra kultury współczesnej: Identyfikowanie dóbr kultury współczesnej w oparciu o określone kryteria. Eksponowanie w przestrzeni regionu dóbr kultury współczesnej i ich ochrona Kształtowania otoczenia dóbr kultury współczesnej w sposób kreujący przestrzeń publiczną integrującą mieszkańców. Zabytki archeologiczne: Ochrona i udostępnianie stanowisk archeologicznych posiadających czytelną formę krajobrazową dla celów dydaktycznych, naukowych i turystycznych, poprzez np. tworzenie parków kulturowych dziedzictwa archeologicznego. Zabytki nieruchome: Propagowania tradycyjnych form architektury (w zakresie bryły, detalu architektonicznego i materiałów wykończeniowych, opracowanie wzornika projektów architektonicznych opartych na wzorach zabudowy tradycyjnej dla regionu). Utrzymanie w odpowiednim stanie zasobów dziedzictwa kulturowego objętych ochroną konserwatorską. Dążenie do uznania za pomniki historii zabytków nieruchomych o ponadregionalnym znaczeniu. Obejmowanie ochroną w formie parków kulturowych miejsc o wyjątkowych wartościach. Wprowadzanie funkcji umożliwiających efektywne i racjonalne gospodarowanie obiektami zabytkowymi; Nadawanie nowych funkcji obiektom dziedzictwa kulturowego w celu ich ochrony i zachowania.
Kierunki i zasady zagospodarowania przestrzennego Krajobraz kulturowy: zachowania i odnowy walorów oraz cech krajobrazu kulturowego o szczególnym znaczeniu dla tożsamości regionu, w szczególności świadectw tradycji morskich i rzecznych oraz innych typowych dla regionu walorów historyczno-zabytkowych; ochrony miejsc o wysokich wartościach kulturowych i przyrodniczo-krajobrazowych oraz zachowanej historycznej strukturze przestrzennej ochrony kulturowych i przyrodniczych elementów przestrzeni kształtujących krajobraz kulturowy związany z historycznymi założeniami architektonicznym ochrony panoram historycznych miast i obiektów zabytkowych stanowiących dominanty architektoniczne rewitalizacja i rewaloryzacja zdegradowanych zabytkowych założeń przestrzennych i obszarów historycznych spajanie zasobów kulturowych siecią szlaków kulturowych wyposażonych w odpowiednią infrastrukturę towarzyszącą oraz branding przestrzenny realizacja obiektów o charakterze wystawienniczym, muzealnym, służących zachowaniu, ochronie i promocji dziedzictwa kulturowego regionu
Pytania do dyskusji Czy dysponują Państwo opracowaniami sporządzanymi dotychczas przez Państwa instytucje, które mogą być przydatne dla formułowania zapisów PZPWP? Czy gromadzą Państwa instytucje gromadzą dane (w wersji cyfrowej), które mogą ułatwić precyzyjne określanie obszarów potencjałów/zagrożeń/interwencji w sporządzanym PZWP? Czy istnieją inne kwestie poza złożonymi przez podmioty wnioskami, które powinny zostać uwzględnione w diagnozie do uwarunkowań PZPWP lub przy formułowaniu zapisów dotyczących środowiska kulturowego w części projekcyjnej Planu? Które ze złożonych dotychczas wniosków wymagają uszczegółowienia lub rozbudowania, wskazania obszarów występowania podobnych zjawisk/potencjałów/zagrożeń, poza wskazanymi we wnioskach? Czy istnieją inne propozycje dotyczące formułowania/zapisów zasad zagospodarowania w zakresie środowiska kulturowego w zakresie: kształtowania obszarów województwa o charakterystycznym krajobrazie kulturowym ochrony, zagospodarowania zabytków, w tym zabytków archeologicznych (wskazanie obszarów priorytetowych dla np. promocji, ochrony, prowadzenia badań etc.) form ochrony krajobrazu kulturowego (konkretne propozycje, np. parki kulturowe)?
Pytania do dyskusji Czy w związku z uzgadnianymi przez Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego istnieje potrzeba innego/precyzyjniejszego/ formułowania zasad zagospodarowania? Czy dotychczas pojawiały się trudności w uzgadnianiu, jeśli tak, to w jakim zakresie? Czy zapisy nowego PZPWP mogą ograniczyć/ułatwić proces uzgodnień dokumentów plastycznych szczebla lokalnego? Jeśli tak, to jakie?
Dziękuję za uwagę Hanna Obracht-Prondzyńska Pomorskie Biuro Planowania Regionalnego/Oddział w Gdańsku h.prondzynska@pbpr.pomorskie.pl www.pbpr.pomorskie.pl