Oszacowanie zapotrzebowania na środki finansowe. dla funduszu pożyczkowego dla PES. Tadeusz Durczok



Podobne dokumenty
Podsumowanie realizacji Projektu Systemowego pn. Wsparcie inżynierii finansowej na rzecz rozwoju ekonomii społecznej w ramach Działania 1.

człowiek najlepsza inwestycja Ocena ex-ante instrumentów finansowych w zakresie wsparcia podmiotów ekonomii społecznej i osób młodych

Instrumenty finansowe oferta banków dla organizacji pozarządowych. Tadeusz Durczok, 8 grudnia 2008

Wsparcie przedsiębiorczości społecznej i solidarnej ze środków EFS w Polsce

Z jakich usług finansowych korzystają organizacje pozarządowe? Czego potrzebują? Stowarzyszenie Klon/Jawor

Fundusz TISE dla podmiotów ekonomii społecznej

Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego Departament Instrumentów Finansowych. *Pożyczki na rozwój firmy

Doświadczenia z realizacji projektu Wsparcie inżynierii finansowej na rzecz rozwoju ekonomii społecznej w ramach Działania 1.

Pożyczki dla przedsiębiorców

Sytuacja na rynku kredytowym. wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych III kwartał 2018 r.

Milowe kroki w rozwoju es oraz perspektywa 2015

Usługi finansowe. Raport z badania ilościowego przeprowadzonego w Internecie października 2004

Program pilotażowy Wsparcie inżynierii finansowej na rzecz rozwoju ekonomii społecznej. Działanie 1.4 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Fundusz pożyczkowy dla podmiotów ekonomii społecznej w Polsce

Sytuacja na rynku kredytowym. wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych II kwartał 2018 r.

Konsultacje społeczne Regionalny Plan Rozwoju Ekonomii Społecznej w Województwie Małopolskim na lata

Rządowe programy dostępne w BGK

Historia FPK Pierwsze fundusze poręczeniowe powstały w Polsce z inicjatywy jednostek samorządowych i zagranicznych fundacji w ramach Programu Inicjaty

Metodologia Badanie ankietowe

Instrukcja wypełniania wniosku

ANKIETA. Numer ankiety Data złożenia ankiety

Kondycja organizacji pozarządowych. najważniejsze fakty

Kondycja organizacji pozarządowych. najważniejsze fakty

Założenia projektu innowacyjnego Fundusz Pożyczkowy ES

OBJAŚNIENIA DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ NA LATA

Możliwości finansowania działalności gospodarstw opiekuńczych Konrad Stępnik

Wewnętrzne zróżnicowanie sektora

Działanie 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Jan Szczucki, PAG Uniconsult Wrocław, 19 czerwca 2015

EKONOMIA SPOŁECZNA - ZA czy PRZECIW? 28 listopada 2012 r.

Działalność wybranych typów organizacji non-profit w województwie opolskim w latach

Porównanie opłacalności kredytu w PLN i kredytu denominowanego w EUR Przykładowa analiza

ZAŁĄCZNIK DO WIELOLETNIEJ PROGNOZY FINANSOWEJ

SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI za 2013 r.

Formularz wniosku grantowego na realizację inicjatywy w obszarze ekonomii społecznej

Fundusz Pożyczkowy ES. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

System Wsparcia Ekonomii Społecznej. Dariusz Węgierski

Nowe możliwości inwestowania w Toruniu przy wsparciu zewnętrznych źródeł finansowania. Tereny inwestycyjne, Fundusze Europejskie. Inicjatywa JEREMIE,

Warmińsko-Mazurski Fundusz Poręczenia Kredytowe Sp. z o.o. w Działdowie. Giżycko rok

II edycja badania Panel Polskich Przedsiębiorstw. Ankieta wskaźnikowa.

Geneza Projektu Projekt Podlaski Fundusz Przedsiębiorczości realizowany jest w ramach Umowy z dnia r. podpisanej przez Fundację Rozwoju Prz

Załącznik nr 3 do projektu uchwały Nr Rady Miejskiej Legnicy. Objaśnienia przyjętych wartości w Wieloletniej Prognozie Finansowej miasta Legnicy

SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw perspektywa PKPP Lewiatan. Marzena Chmielewska 23 czerwca 2009 r.

Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata Gminy Miasta Radomia.

Preferencyjne kredyty dla mikro i małych firm

Instrumenty wsparcia podmiotów ekonomii społecznej w ramach Krajowego Funduszu Przedsiębiorczości Społecznej

Pożyczki dla sektora MŚP w ramach Inicjatywy JEREMIE

Pożyczki dla przedsiębiorców

Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr VII/41/15 Rady Gminy Pęcław z dnia 29 września 2015 r. OBJAŚNIENIA

Partnerstwo na rzecz realizacji projektu. Inkubator Społecznej Przedsiębiorczości Województwa Śląskiego

Jacek Męcina Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Warszawa, r.

V. Analiza strategiczna

DOSTĘPNOŚĆ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH DLA PODMIOTÓW EKONOMII SPOŁECZNEJ KRZYSZTOF MARGOL NIDZICKA FUNDACJA ROZWOJU NIDA

pozycji rynkowej napotyka na jedną

Środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej w ramach Funduszy Europejskich na lata

DOSTĘP MIKRO, MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORCÓW DO KREDYTU W POLSCE. OCENA STANU OBECNEGO I PERSPEKTYW

Czym są Fundusze Pożyczkowe?

biuro pośrednictwa Jak założyć kredytowego ABC BIZNESU

Alternatywne formy finansowania inwestycji. Obligacje przychodowe

Sytuacja na rynku kredytowym. wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych IV kwartał 2018 r.

Fundusze Pożyczkowe alternatywnym źródłem finansowania sektora MSP oraz szansą na rozwój regionalnej przedsiębiorczości.

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski

PRAWNE UWARUNKOWANIA WSPÓŁRACY URZĘDÓW GMINY I ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH

Sytuacja na rynku kredytowym. wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych I kwartał 2018 r.

Tomasz Schimanek. Mechanizmy finansowe dla ekonomii społecznej

Preferencje dla PES. Umowa Partnerstwa (UP) W przedsięwzięciach realizowanych w ramach UP promowane będzie korzystanie z usług oferowanych przez PES

Aktualna sytuacja na rynku kredytowym dla firm w Polsce i możliwe scenariusze na przyszłość

Inicjatywa JEREMIE instrumenty zwrotne dla rozwoju MŚP

Kredyty w euro rata o 20 proc. niższa

Sytuacja na rynku kredytowym. wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych IV kwartał 2017 r.

Instrumenty Finansowe dla MŚP. Program COSME w Polsce

EKONOMIA SPOŁECZNA >2020

Regionalny Fundusz Poręczeniowy Ekonomii Społecznej koncepcja i załoŝenia

Sprawozdanie z działalności fundacji INSTYTUT INICJATYW POZARZĄDOWYCH

Nasza pożyczka sfinansuje Twój sukces

Sprawozdanie z działalności fundacji INSTYTUT INICJATYW POZARZĄDOWYCH

Informacje wypełniane przez instytucję przyjmującą wniosek

Instrumenty obniżające ryzyko finansowania przedsiębiorstw. Warszawa 10 grudnia 2008 r.

Fundacja OIC Poland w Liczbach. Wyniku projektów Fundacji OIC Poland powstało: podmiotów - w tym 10 spółdzielni socjalnych.

Fundacja OIC Poland w Liczbach. Wyniku projektów Fundacji OIC Poland powstało: podmiotów - w tym 10 spółdzielni socjalnych.

Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata Gminy Miasta Radomia.

Forum Małych i Średnich Przedsiębiorstw

Instrukcja powołania Funduszu

Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata Gminy Miasta Radomia.

UMOWA PARTNERSTWA 2014

Objaśnienia przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Santok na lata

Poręczenia Kredytów na działalność gospodarczą dla mikro, małych i średnich firm. Lublin

Czy budżety Jednostek Samorządu Terytorialnego są w stanie udźwignąć unijne inwestycje w latach

Objaśnienia wartości przyjętych w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata Gminy Miasta Radomia.

Czym są Fundusze Pożyczkowe?

Czym są Fundusze Pożyczkowe?

Warunki do rozwoju finansowania zwrotnego dla instytucji ekonomii społecznej w Polsce. Zaproszenie do dyskusji. Anna Królikowska

Sytuacja na rynku kredytowym. wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych III kwartał 2015 r.

Instrumenty wsparcia podmiotów ekonomii społecznej w ramach Krajowego Funduszu Przedsiębiorczości Społecznej

Metodologia badania. Cele szczegółowe ewaluacji zakładają uzyskanie pogłębionych odpowiedzi na wskazane poniżej pytania ewaluacyjne:

liczbę osób zamieszkującą na terenie naszej gminy i odprowadzających podatek PIT. W zakresie pozostałych dochodów bieżących zaplanowano również

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Rzeszów, 16 kwietnia 2015

Jan Szczucki, PAG Uniconsult

Sytuacja na rynku kredytowym. wyniki ankiety do przewodniczących komitetów kredytowych II kwartał 2017 r.

Transkrypt:

Oszacowanie zapotrzebowania na środki finansowe dla funduszu pożyczkowego dla PES Tadeusz Durczok 25 marca 2012 Dokument opracowany na zlecenie Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, pod nadzorem merytorycznym Departamentu Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, w ramach Projektu 1.46 Partnerstwo na rzecz instytucjonalizacji ekonomii społecznej. Ekspertyza wykonana w ramach stałej grupy roboczej ds. analizy i tworzenia ram finansowych dla funkcjonowania ekonomii społecznej Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Wstęp zamiast przeglądu danych z literatury W tym miejscu autor niniejszego oszacowania zaplanował przegląd istniejącej literatury i innych danych na temat zapotrzebowania polskich podmiotów ekonomii społecznej (PES) w Polsce na środki finansowe. Pomimo poszukiwań nie udało mi się jednak odnaleźć wyników badań na ten temat. W związku z powyższym dla oszacowania zapotrzebowania PES-ów na pożyczki z planowanego funduszu pożyczkowego niezbędne jest przyjęcie pewnego zbioru założeń na temat PES-ów i ich zapotrzebowania na pożyczki. Założenia można jednak przyjmować na wiele sposobów, i każdy z nich jest w jakimś stopniu dyskusyjny. Już sama definicja PES jest nieoczywista i przyjęcie którejkolwiek z nich poważnie zmieni wyniki oszacowania w porównaniu do wyników warunkowanych przez inne definicje PES. Innymi słowy, można spróbować jedynie oszacować przedział, wewnątrz którego powinno znaleźć się rzeczywiste zapotrzebowanie na pożyczki. Dla określenia tego przedziału należy oszacować górną (maksymalną) i dolną (minimalną) wielkość zapotrzebowania. Aby przybliżyć się do odpowiedzi postanowiłem nieco dokładniej oszacować dolną granicę zapotrzebowania PES-ów na środki finansowe, co pozwoli ograniczyć ryzyko związane z przeszacowaniem zapotrzebowania. Ryzyko to możemy jeszcze bardziej zmniejszyć, szacując dolną granicę na kilka sposobów i wybierając najniższy otrzymany wynik. Realne zapotrzebowanie będzie z dużym prawdopodobieństwem wyższe, niż oszacowane w ten sposób. Górna granica zapotrzebowania oszacowana zostanie przez przyjęcie mniej ostrożnych założeń, niźli przy szacowaniu dolnej granicy. 2

Ankieta Aby nadmiernie nie odrywać się od rzeczywistości szacując zapotrzebowanie, zdecydowałem się - pomimo krótkiego czasu na wykonanie niniejszego opracowania - przeprowadzić ankietę zapotrzebowania na środki finansowe wśród PES. Formularz ankiety stanowi Załącznik 1 do niniejszego opracowania. Ankieta została rozesłana do szeregu instytucji (w tym niektóre OWES, inkubatory ngo, organizacje infrastrukturalne), które następnie przekazały ją PES-om. W ciągu 10 dni otrzymaliśmy 36 odpowiedzi, wyniki zebrane zostały w Załączniku 2. Jest oczywiste, że dane te nie są reprezentatywne. Jednakże warto zwrócić uwagę, że sami tylko respondenci tej ankiety w liczbie 18 deklarują zapotrzebowanie na środki rzędu 1,5 mln zł, pomijając już 2 organizacje zainteresowane kwotami rzędu miliona zł. Potwierdza to moim zdaniem pogląd, że popyt na usługi funduszu może w rzeczywistości okazać znacznie wyższy, niż otrzymany w wyniku przedstawionych dalej ostrożnych oszacowań dolnej granicy zapotrzebowania. Uwagę zwraca także znaczny odsetek organizacji 31% - które zastanawiają się nad rozpoczęciem działalności gospodarczej. Może to znaczyć, że uruchomienie funduszu dla PES, czyli ułatwienie tym podmiotom dostępu do finansowania zwrotnego, spowoduje wzrost ilości ngo podejmujących działalność gospodarczą. Uruchomienie funduszu może spowodować wzrost ilości organizacji pozarządowych, podejmujących działalność gospodarczą czy też odpłatna statutową oraz rozszerzanie czy intensyfikację prowadzonej dotychczas w organizacjach działalności gospodarczej. Innymi słowy podaż niskooprocentowanych pożyczek (dostępnych dla przedsiębiorstw społecznych) stworzy popyt na nie, który jednak z powodu braku porównywalnych danych historycznych bardzo trudno jest oszacować. 3

Założenia, przyjęte do oszacowania dolnej granicy zapotrzebowania na środki z funduszu pożyczkowego dla przedsiębiorstw społecznych Oszacowanie dolnej granicy zapotrzebowania na środki dla funduszu dla PES oparte zostało na następujących założeniach: 1. Każdy z klientów pożycza tylko jeden raz w całym okresie działania funduszu (założenie ostrożne!). 2. W niniejszym oszacowaniu pominięto podmioty, które są w trakcie zakładania, lub zostaną założone po lutym 2013, a które wpłyną na wzrost rzeczywistego zapotrzebowania na środki z fundusz pożyczkowego. Należy zauważyć, że ilość nowo zakładanych spółdzielni socjalnych rośnie dynamicznie 3. Istnieje około 83 tysięcy organizacji pozarządowych w formie stowarzyszeń i fundacji (za Polskie organizacje pozarządowe 2010, Klon/Jawor, 2011). 4. 75% polskich organizacji pozarządowych jest aktywnych (według ww. opracowania). 5. Spośród organizacji pozarządowych działalność gospodarczą najczęściej - i w największej skali - prowadzą organizacje zajmujące się sportem, turystyką, rekreacją, hobby (36%) i usługami socjalnymi, pomocą społeczną (7%) oraz edukacją i wychowaniem (15%), co daje 58% spośród wszystkich organizacji pozarządowych. Dalej potraktujemy tylko te organizacje pozarządowe, jako potencjalnych pożyczkobiorców, bo w tych branżach prawdopodobnie łatwiej jest prowadzić działalność odpłatną (statutową lub gospodarczą), niż w innych. 6. Zakładam, że wśród organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą społeczną, sportem i edukacją (założenie nr 5) co najmniej taki sam procent jak średnio wśród wszystkich organizacji pozarządowych prowadzi działalność odpłatną statutową lub/i gospodarczą, czyli 16% (za Ekonomizacja organizacji pozarządowych, Wygnański, 2008). 7. Alternatywnym do powyższego założenia jest przyjęcie 7% organizacji deklarujących, że ich głównym źródłem finansowania jest wypracowany zysk/opłaty (ww. opracowanie stowarzyszenia Klon/Jawor z 2011). Zmniejszy to ilość zainteresowanych pożyczką w porównaniu do przyjęcia założenia nr 6. 4

8. Bardzo ostrożnie można założyć, że 10% z potencjalnych zainteresowanych pożyczkobiorców, będących organizacjami pozarządowymi rzeczywiście złoży skutecznie wnioski o pożyczki z funduszu pożyczkowego. 9. Alternatywą jest przyjęcie danych z ankiety, gdzie spośród respondentów 85% spółdzielni socjalnych oraz 64% organizacji pozarządowych deklarowało zainteresowanie wzięciem kredytu (Załącznik 2). 10. Ponieważ trudno jest uruchomić większość możliwych do zrealizowania rodzajów działalności gospodarczych przy pomocy mikropożyczki rzędu 20-30 tys. zł, nawet tych prostych lub małych, to trzeba założyć zainteresowanie pożyczkobiorców wyższymi (średnio) kwotami pożyczek. W szczególności dotyczy to spółdzielni socjalnych, gdzie zatrudnionych jest 5 lub więcej osób. Wiele funduszy pożyczkowych dla MSP ogranicza ich wysokość do kwot do 120 tys. zł, inne wyżej, np. do 400 tys. czy 600 tys. zł. Ponieważ PES to z reguły mikroprzedsiębiorstwa, to przez analogię założyłem więc kwotę w środku pomiędzy 20 a 120 tys. zł, czyli 70 tys. zł jako średnią wysokość pożyczki dla PES. Podobnie w przeprowadzonej w 2011 ankiecie większość respondentów deklarowała zainteresowanie pożyczką kilkadziesiąt tys. zł. 11. Z przeprowadzonych przez nas (jak i innych) badań wynika, że ilość spółdzielni, które nie rozpoczęły działalności gospodarczej, prowadzą ją w minimalnym zakresie (przychody rzędu 20-30 tys./rok) lub jej już nie prowadzą, wynosić może ponad 30% z ich łącznej ilości. Prowadzi to do założenia, że aktywnych gospodarczo spółdzielni socjalnych jest ok. 70% z 427, czyli razem 299 spółdzielni socjalnych. 12. Ostrożnie można przyjąć, że więcej niż połowa spółdzielni socjalnych prowadzi bardziej czy mniej skutecznie działalność gospodarczą. Ponad 50% z 427 zarejestrowanych na 30.01.2012 to 214 spółdzielni. 13. Przytłaczająca większość spółdzielni socjalnych nie ma innej możliwości pozyskania kredytu lub pożyczki, ze względu na brak zdolności kredytowej i zabezpieczeń oraz egzotyczną - z punktu widzenia banków - formę prawną, w której działają. W zasadzie wszystkie PES mają zapotrzebowanie na finansowanie, choćby tylko środków obrotowych lub pozwalających na utrzymanie zdolności kredytowej. Zakładam ostrożnie, że tylko 75% spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą będzie zainteresowanych pożyczką z funduszu (a nie 100%, jak należałoby właściwie założyć). 5

Modele przyjęte do obliczeń Model 1 przyjęto założenia 1-4, 7-8, 10, 11, 13. Obliczenia i wyniki znajdują się w Załączniku 3. Model 2 przyjęto założenia 1-6, 8, 10, 12-13. Obliczenia i wyniki znajdują się w Załączniku 4. Model 3 przyjęto założenia 1-6, 8-10, 12-13. Obliczenia i wyniki znajdują się w Załączniku 5. Model 4 - przyjęto założenia 1-4, 7-10, 12. Obliczenia i wyniki znajdują się w Załączniku 6. Model 5 przyjęto założenia 1-4, 7, 9, 10, 12-13. Wyniki obliczeń znajdują się w Załączniku 7. Model 6 przyjęto założenia 1-4, 6, 9, 10, 12-13. Wyniki obliczeń znajdują się w Załączniku 8. 6

Podsumowanie otrzymanych wyników W zależności od kombinacji przyjętych założeń oszacowano dolną granicę zapotrzebowania na pożyczki z funduszu w przedziale od 32 do 77 milionów złotych. Chciałbym jeszcze raz podkreślić, że te szacunki są rezultatem kilku przyjętych arbitralnie założeń, mających na celu uniknięcie przeszacowania zapotrzebowania na pożyczki dla PES. Jednym z nich jest np. założenie, że tylko 10% procent organizacji pozarządowych prowadzących tę czy inną formę działalności generującej przychody, rzeczywiście spróbuje rzeczywiście pozyskać pożyczkę, i to tylko jedną, w wysokości 70 tys. zł. Autorowi tej publikacji są jednak znane co najmniej 4 przedsiębiorstwa społeczne, poszukujące aktualnie środków inwestycyjnych w wysokości od jednego do kilku mln złotych. Dodatkowo warto zauważyć, że w przypadku uruchomienia funduszu podaż stworzy popyt na pożyczki, bowiem pojawienie się na rynku funduszy dla PES, oferujących tanie pożyczki, spowoduje wzrost zainteresowania ze strony przedsiębiorstw społecznych finansowaniem zwrotnym, także ze strony tych podmiotów, które dotychczas nie korzystały z pożyczek Można więc z przekonaniem stwierdzić, że aktualne zapotrzebowanie na środki z funduszu powinno przekroczyć 32 mln złotych. Co do górnej granicy zapotrzebowania na środki z funduszu, to jej precyzyjne oszacowanie jest na dzień dzisiejszych niemożliwe. Przyczyną jest nie tylko brak danych, ale i nieznane na dzień dzisiejszy zasady działania funduszu (funduszy), co nie pozwala przewidzieć zainteresowania przedsiębiorstw społecznych pożyczkami. Na dziś nie wiadomo bowiem, (ze względu na toczące się w BGK przygotowania umów itp.) jakie będą szczegółowe regulacje, obowiązujące fundusze pożyczkowe. Także częstsze stosowanie klauzuli społecznej przez JST i ich jednostki w zamówieniach publicznych powinno skutkować wzrostem zainteresowania prowadzeniem działalności gospodarczej przez organizacje pozarządowe. Podobne skutki może mieć nowy ESF w perspektywie finansowej od 2014, rozwój części starych spółdzielni socjalnych czy pojawienie się nowych przedsiębiorstw zatrudnieniowych w formie spółek non-profit. Ponadto pojawienie się tanich pożyczek dla przedsiębiorstw społecznych na rynku zasadniczo zmieni warunki działania PES, umożliwiając im realizację takiej działalności gospodarczej, która dotychczas była niemożliwa ze względu na brak możliwości jej 7

sfinansowania. Podobnie jak dostępność dotacji z PO KL na tworzenie spółdzielni socjalnych spowodowała przyśpieszenie tworzenia takich spółdzielni w ostatnim roku, tak zaistnienie funduszu spowoduje rozwój działalności gospodarczej przedsiębiorstw społecznych, czyli wzrost zapotrzebowani na jego finansowanie. Mamy tu do czynienia z dodatnim sprzężeniem zwrotnym pomiędzy pożyczkami (właściwie możliwością ich otrzymania) a działalnością gospodarczą przedsiębiorstw społecznych. Trudno przewidzieć, do jakiego stopnia fakt istnienia funduszu i inne czynniki będą stymulować wzrost popytu na pożyczki przedsiębiorstw społecznych, Jednak w wyniku przyjęcia kilku mniej ostrożnych założeń np. Model 5 otrzymujemy zapotrzebowanie na pożyczki rzędu 220 milionów złotych. Duża różnica wyników w porównaniu z Modelem 6 jest przejawem niepewności co do założeń użytych do szacowania. W perspektywie 4-5 lat zapotrzebowanie na pożyczki sferze ekonomii społecznej rzędu 200 mln zł wydaje się jednak realne. 8

Uwagi końcowe Fundusze dla MSP, mające oferować pożyczki dla PES, nie mają z reguły doświadczenia w działaniu w tym segmencie rynku, i jednocześnie nie są powszechnie znane w środowisku spółdzielni socjalnych i organizacji pozarządowych. Pojawia się ryzyko braku zainteresowania (oraz braku aktywności) ze strony funduszy dla MSP udzielaniem pożyczek dla PES. Ryzyko to zmniejszyłoby znacznie wymaganie zwrotu środków przeznaczonych na pożyczki (wraz z odsetkami), gdyby nie zostały one pożyczone przedsiębiorstwom społecznym do końca 2013. Innym sposobem zmniejszenia tego ryzyka byłoby dopuszczenie nowo zakładanych funduszy dla przedsiębiorstw społecznych do udziału w pilotażu. Bardziej rzetelne oszacowanie zapotrzebowania na pożyczki dla PES w okresie 2014-2020 możliwe będzie dopiero w roku 2013 po uruchomieniu pilotażu, w oparciu o dane o rzeczywistym zainteresowaniu przedsiębiorstw społecznych pożyczkami udzielanymi przez wybrane przez BGK fundusze. Tadeusz Durczok 9

Załącznik 1 Ankieta Celem ankiety jest zebranie danych pozwalających na oszacowanie zapotrzebowania na pożyczki i poręczenia wśród szeroko rozumianych przedsiębiorstw społecznych stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni socjalnych, prowadzących działalność gospodarczą lub odpłatna statutową. Wyniki ankiety zostaną wykorzystane w pracach Zespołu ds. rozwiązań systemowych w ekonomii społecznej. Proszę zaznaczyć właściwe odpowiedzi krzyżykiem. Prowadzimy działalność: Nasz roczny budżet wynosi tylko nieodpłatną odpłatną statutową gospodarczą poniżej 100 tysięcy złotych powyżej 100 tysięcy złotych Działalność gospodarcza to dla nas nie prowadzimy, nie interesuje nas jedno ze źródeł przychodów naszej organizacji ważne źródło przychodów naszej organizacji coś, nad czym się zastanawiamy Jeśli chodzi o usługi bankowe, to nie interesują nas, nie potrzebujemy w banku mamy tylko konto może skorzystalibyśmy z kredytu, gdybyśmy mogli go dostać korzystaliśmy lub korzystamy z kredytu bankowego wolimy korzystać z innych źródeł finansowania przydałoby nam się poręczenie Czy naszej organizacji przydałaby się pożyczka do prowadzenia działalności statutowej lub gospodarczej? nie tak, kilkadziesiąt tysięcy złotych tak, ale więcej niż sto tysięcy złotych Miejsce na komentarz, uwagi lub propozycje dla funduszu pożyczkowego dla ngo............ Nasza organizacja nazywa się....... Proszę przesłać mi informacje o funduszu pożyczkowym po jego uruchomieniu na email:..... 10

Załącznik 2 Wyniki ankiety na dzień 20.07.2011

Załącznik 3 Oszacowanie zapotrzebowania na kapitał dla pilotażu funduszu dla PES Wersja z dnia 4.02.2012 Model 1 83000 ilość organizacji pozarządowych (tylko stowarzyszenia i fundacje) (1) 75% procent aktywnych organizacji pozarządowych 62250 ilość aktywnych organizacji pozarządowych 7% procent podmiotów, bazujących na wypracowanym zysku / opłatach (1) 4358 ilość organizacji, bazujących na wypracowanym zysku lub opłatach 10% procent aktywnych ngo, bazujących na zysku lub opłatach, które skorzystają z pożyczek (wariant ostrożny) 436 oszacowana ilość pożyczkobiorców 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla ngo A 30 502 500 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla ngo (po przyjęciu powyższych założeń) 427 ilość spółdzielni socjalnych (2012) 70% procent aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 299 ilość aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 75% szacunkowy procent spółdzielni prowadzących działalność gospodarczą, zainteresowanych otrzymaniem pożyczki z Funduszu 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla spółdzielni socjalnej B 15 692 250 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla spółdzielni socjalnych (po przyjęciu powyższych założeń) C 46 194 750 zł całkowite zapotrzebowanie na środki na pożyczki z funduszu dla PES C = A + B (1) - dane za "Polskie Organizacje Pozarządowe 2010", Jadwiga Przewłocka, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2011 12

Załącznik 4 Oszacowanie zapotrzebowania na kapitał dla pilotażu funduszu dla PES Wersja z dnia 4.02.2012 Model 2 83000 ilość organizacji pozarządowych (tylko stowarzyszenia i fundacje) (1) 75% procent aktywnych organizacji pozarządowych 62250 ilość aktywnych organizacji pozarządowych 58% procent organizacji pozarządowych, zajmujących się pomocą społeczną, sportem, edukacją i wychowaniem (1) 36105 ilość aktywnych organizacji pozarządowych w ww. branżach 16% procent podmiotów, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową (2) 9960 ilość organizacji, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową 10% procent organizacji, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową, które skorzystają z pożyczek (wariant ostrożny) 996 oszacowana ilość pożyczkobiorców 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla ngo A 69 720 000 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla ngo (po przyjęciu powyższych założeń) B 427 ilość spółdzielni socjalnych (2012) 50% procent aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 214 ilość aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 75% szacunkowy procent spółdzielni prowadzących działalność gospodarczą, zainteresowanych otrzymaniem pożyczki z Funduszu 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla spółdzielni socjalnej 7 472 500 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla spółdzielni socjalnych (po przyjęciu powyższych założeń) C 77 192 500 zł całkowite zapotrzebowanie na środki na pożyczki z funduszu dla PES C = A + B (1) - dane za "Polskie Organizacje Pozarządowe 2010", Jadwiga Przewłocka, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2011 (2) - dane za "Ekonomizacja organizacji pozarządowych", J. J. Wygnański, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2008 13

Załącznik 5 Oszacowanie zapotrzebowania na kapitał dla pilotażu funduszu dla PES Wersja z dnia 4.02.2012 Model 3 83000 ilość organizacji pozarządowych (tylko stowarzyszenia i fundacje) (1) 75% procent aktywnych organizacji pozarządowych 62250 ilość aktywnych organizacji pozarządowych 58% procent organizacji pozarządowych, zajmujących się pomocą społeczną, sportem, edukacją i wychowaniem (1) 36105 ilość aktywnych organizacji pozarządowych w ww. branżach 16% procent podmiotów, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową (2) 9960 ilość organizacji, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową 64% procent organizacji, deklarujących zainteresowanie pożyczką 10% procent organizacji, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową, które skorzystają z pożyczek (wariant ostrożny) 637 oszacowana ilość pożyczkobiorców 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla ngo A 44 620 800 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla ngo (po przyjęciu powyższych założeń) B 427 ilość spółdzielni socjalnych (2012) 50% procent aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 214 ilość aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 85% szacunkowy procent spółdzielni prowadzących działalność gospodarczą, zainteresowanych otrzymaniem pożyczki z Funduszu 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla spółdzielni socjalnej 12 703 250 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla spółdzielni socjalnych (po przyjęciu powyższych założeń) C 57 324 050 zł całkowite zapotrzebowanie na środki na pożyczki z funduszu dla PES C = A + B (1) - dane za "Polskie Organizacje Pozarządowe 2010", Jadwiga Przewłocka, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2011 (2) - dane za "Ekonomizacja organizacji pozarządowych", J. J. Wygnański, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2008 14

Załącznik 6 Oszacowanie zapotrzebowania na kapitał dla pilotażu funduszu dla PES Wersja bardzo ostrożna z dnia 4.02.2012 Model 4 83000 ilość organizacji pozarządowych (tylko stowarzyszenia i fundacje) (1) 75% procent aktywnych organizacji pozarządowych 62250 ilość aktywnych organizacji pozarządowych 7% procent podmiotów, bazujących na wypracowanym zysku / opłatach (2) 4358 ilość organizacji, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową 64% procent organizacji, deklarujących zainteresowanie pożyczką 10% procent organizacji, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową, które skorzystają z pożyczek (wariant ostrożny) 279 oszacowana ilość pożyczkobiorców 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla ngo A 19 521 600 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla ngo (po przyjęciu powyższych założeń) B 427 ilość spółdzielni socjalnych (2012) 50% procent aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 214 ilość aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 85% szacunkowy procent spółdzielni prowadzących działalność gospodarczą, zainteresowanych otrzymaniem pożyczki z Funduszu 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla spółdzielni socjalnej 12 703 250 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla spółdzielni socjalnych (po przyjęciu powyższych założeń) C 32 224 850 zł całkowite zapotrzebowanie na środki na pożyczki z funduszu dla PES C = A + B (1) - dane za "Polskie Organizacje Pozarządowe 2010", Jadwiga Przewłocka, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2011 (2) - dane za "Ekonomizacja organizacji pozarządowych", J. J. Wygnański, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2008 15

Załącznik 7 Oszacowanie zapotrzebowania na kapitał dla pilotażu funduszu dla PES Wersja z dnia 7.02.2012 Model 5 - oszacowanie górnej granicy zapotrzebowania 83000 ilość organizacji pozarządowych (tylko stowarzyszenia i fundacje) (1) 75% procent aktywnych organizacji pozarządowych 62250 ilość aktywnych organizacji pozarządowych 7% procent podmiotów, bazujących na wypracowanym zysku / opłatach (2) 4358 ilość organizacji, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową 64% procent organizacji, deklarujących zainteresowanie pożyczką 2789 oszacowana ilość pożyczkobiorców 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla ngo A 195 216 000 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla ngo (po przyjęciu powyższych założeń) B C 427 ilość spółdzielni socjalnych 70% procent aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 299 ilość aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą szacunkowy procent spółdzielni prowadzących działalność gospodarczą, zainteresowanych otrzymaniem pożyczki z 85% Funduszu 100 000 zł średnia wysokość pożyczki dla spółdzielni socjalnej 25 406 500 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla spółdzielni socjalnych (po przyjęciu powyższych założeń) 220 622 500 zł całkowite zapotrzebowanie na środki na pożyczki z funduszu dla PES C = A + B (1) - dane za "Polskie Organizacje Pozarządowe 2010", Jadwiga Przewłocka, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2011 (2) - dane za "Ekonomizacja organizacji pozarządowych", J. J. Wygnański, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2008 16

Załącznik 8 Oszacowanie zapotrzebowania na kapitał dla pilotażu funduszu dla PES Wersja z dnia 7.02.2012 Model 6 - oszacowanie górnej granicy zapotrzebowania 2 83000 ilość organizacji pozarządowych (tylko stowarzyszenia i fundacje) (1) 75% procent aktywnych organizacji pozarządowych 62250 ilość aktywnych organizacji pozarządowych 16% procent podmiotów, prowadzących działalność odpłatną statutową lub/i gospodarczą 9960 ilość organizacji, prowadzących działalność gospodarczą i odpłatną statutową (2) 64% procent organizacji, deklarujących zainteresowanie pożyczką 6374 oszacowana ilość pożyczkobiorców 70 000 zł średnia wysokość pożyczki dla ngo A 446 208 000 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla ngo (po przyjęciu powyższych założeń) B 427 ilość spółdzielni socjalnych (2013) 70% procent aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 299 ilość aktywnych spółdzielni socjalnych prowadzących działalność gospodarczą 85% szacunkowy procent spółdzielni prowadzących działalność gospodarczą, zainteresowanych otrzymaniem pożyczki z Funduszu 100 000 zł średnia wysokość pożyczki dla spółdzielni socjalnej 25 406 500 zł zapotrzebowanie na środki na pożyczki dla spółdzielni socjalnych (po przyjęciu powyższych założeń) C 471 614 500 zł całkowite zapotrzebowanie na środki na pożyczki z funduszu dla PES C = A + B (1) - dane za "Polskie Organizacje Pozarządowe 2010", Jadwiga Przewłocka, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2011 (2) - dane za "Ekonomizacja organizacji pozarządowych", J. J. Wygnański, Stowarzyszenie Klon/Jawor, 2008 17