Projekt jest współfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG

Prognoza oddziaływania na środowisko dla dokumentu pn. Aktualizacja Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 poprzez opracowanie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 Strona 1

Spis treści 1. Wstęp...5 2. Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy...7 3. Zawartość i główne cele przedmiotowego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami...8 4. Istniejący stan środowiska Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem...12 4.1. Powietrze atmosferyczne...12 4.2. Wody powierzchniowe i podziemne...15 4.2.1. Wody powierzchniowe...15 4.2.2. Wody podziemne...36 4.3. Klimat akustyczny...41 4.4. Pola elektromagnetyczne...45 4.5. Formy ochrony przyrody...48 4.6. Gleby...70 4.7. Kopaliny...71 4.8. Zabytki...75 5. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji przedmiotowego dokumentu...78 6. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji przedmiotowego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody...81 7. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia przedmiotowego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te Strona 2

cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu 84 8. Przewidywane znaczące oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko...89 8.1. Oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tego obszaru...90 8.2. Oddziaływanie na różnorodność biologiczną, faunę i florę...92 8.3. Oddziaływanie na ludzi...93 8.4. Oddziaływanie na wodę...94 8.5. Oddziaływanie na powietrze...95 8.6. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi...95 8.7. Oddziaływanie na krajobraz...96 8.8. Oddziaływanie na klimat...97 8.9. Oddziaływanie na zasoby naturalne...97 8.10. Oddziaływanie na zabytki...97 8.11. Oddziaływanie na dobra materialne...98 8.12. Zależności między elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy...98 9. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji przedmiotowego dokumentu...99 10. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w przedmiotowym dokumencie 104 11. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień przedmiotowego dokumentu... 105 Strona 3

12. Możliwość transgranicznego oddziaływania na środowisko... 106 13. Streszczenie w języku niespecjalistycznym... 106 Strona 4

1. Wstęp Przedmiotem niniejszego opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko (zwana dalej Prognozą) dla dokumentu Aktualizacja Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 poprzez opracowanie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 (zwanego dalej Strategią). Głównym celem Prognozy jest określenie oddziaływania na środowisko skutków realizacji Strategii i zawartych w niej ustaleń. Z kolei cele szczegółowe są następujące: ocena stopnia i sposobu uwzględnienia zagadnień zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska w Strategii, identyfikacja skutków realizacji Strategii oddziałujących lub mogących oddziaływać na środowisko, ocena potencjalnych skutków środowiskowych wynikających z wdrażania zapisów Strategii. Przedmiotowa Prognoza została sporządzona zgodnie z przepisami prawnymi ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Prognoza zawiera: informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym. Strona 5

Prognoza określa, analizuje i ocenia: istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki i dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. Prognoza przedstawia: rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu plus cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem Strona 6

ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. 2. Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy Prognoza oddziaływania na środowisko powstała w wyniku analizy treści Aktualizacji Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 poprzez opracowanie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 i oceny wpływu realizacji określonych w niej ustaleń na środowisko. W prognozie uwzględniono m.in. wpływ na różnorodność biologiczną, zwierzęta, siedliska przyrodnicze, obszary chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody, w tym na obszary Natura 2000, zdrowie ludzi, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne. Podczas prac nad prognozą przyjęto, że wszystkie realizowane w ramach działań rewitalizacyjnych przedsięwzięcia będą spełniały wszelkie określone obowiązującym prawem wymagania i będą zastosowane najnowsze technologie i techniki. Posłużono się metodą opisową polegającą na charakterystyce zasobów i stanu środowiska przyrodniczego oraz jego zagrożeń, a także metodą analityczną, która polegała na analizie oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska proponowanych działań w kontekście lokalnych uwarunkowań i specyfiki przyrodniczej analizowanego terenu. Celem przeprowadzonej analizy jest ocena czy i w jaki sposób działania ujęte w Strategii mogą oddziaływać na środowisko. W pierwszej kolejności przeprowadzona została analiza czy i w jakim zakresie zapisy ujęte w Strategii będą wspierały realizację celów umieszczonych w dokumentach strategicznych wyższego rzędu, powiązanych z niniejszą Strategią. Następnie, na podstawie dokonanej oceny stanu środowiska, zdefiniowano główne problemy w zakresie ochrony środowiska. Określono też wnioski w kontekście braku realizacji Strategii. W dalszej części dokonano Strona 7

identyfikacji potencjalnych oddziaływań poszczególnych przedsięwzięć. Kolejnym etapem sporządzenia Prognozy było przedstawienie rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji Strategii. 3. Zawartość i główne cele przedmiotowego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami Aktualizacja Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 poprzez opracowanie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 określa potencjał, kierunki i perspektywy rozwoju Kościerskiego Obszar Funkcjonalnego. Kościerski Obszar Funkcjonalny swoim zasięgiem obejmuje granice powiatu kościerskiego, w skład którego wchodzą: gmina miejska: miasto Kościerzyna, gminy wiejskie: Dziemiany, Karsin, Kościerzyna, Liniewo, Lipusz, Nowa Karczma, Stara Kiszewa. Strategia dostarcza informacji, jakie działania należy podjąć, aby w perspektywie do roku 2025 doprowadzić do poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej na terenie Kościerskiego Obszar Funkcjonalnego, z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju. Na dokument składają się następujące zagadnienia: zastosowana metodologia w procesie tworzenia Strategii, przebieg konsultacji społecznych, wnioski wynikające z analizy SWOT, zidentyfikowane scenariusze rozwojowe Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego, wizja Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego, cel nadrzędny Strategii, Strona 8

misja Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego, priorytety rozwojowe Strategii i przypisane im cele strategiczne, cele operacyjne i wyznaczone im kierunki działań, system realizacji Strategii, system monitorowania i ewaluacji Strategii, narzędzia realizacji Strategii i źródła jej finansowania, spójność Strategii z ważniejszymi dokumentami strategicznymi o wymiarze krajowym i regionalnym, diagnoza społeczno-gospodarcza Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego, wyniki przeprowadzonych badań. Aktualizacja Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 poprzez opracowanie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Ziemi Kościerskiej na lata 2010-2025 nie określa konkretnych przedsięwzięć, ich usytuowania, rodzaju i skali. Dokument jest aktualizacją istniejącej strategii rozwoju Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego. Wizja Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego Kościerski Obszar Funkcjonalny to miejsce intensywnego rozwoju społeczno-gospodarczego, które wyróżnia: innowacyjna i zdywersyfikowana gospodarka wykorzystująca lokalne zasoby i potencjały, bogata oferta turystyczna bazująca na unikalnych walorach przyrodniczo-krajobrazowych i dziedzictwie kulturowym, rozwinięta infrastruktura techniczna i komunikacyjna oraz sprawny system transportu zbiorowego, silna integracja społeczności lokalnej oraz przedsiębiorczy mieszkańcy aktywnie uczestniczący w życiu społecznym, czyste środowisko i racjonalne wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych, atrakcyjna oferta spędzania czasu wolnego dla mieszkańców, a także szerokie możliwości rozwoju, intensywna i efektywna współpraca pomiędzy partnerami Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz aktywnie działające organizacje pozarządowe. Strona 9

Cel nadrzędny Strategii Podniesienie jakości życia mieszkańców Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego poprzez: zwiększenie innowacyjności i konkurencyjności gospodarki lokalnej, poprawę dostępności komunikacyjnej i spójności wewnętrznej obszaru oraz wysoką jakość przestrzeni publicznej, podniesienie aktywności mieszkańców Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego, poprawę stanu środowiska naturalnego. Istotne jest założenie, iż cel ten realizowany będzie w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju społeczeństwa i gospodarki, z uwzględnieniem poszanowania środowiska naturalnego. Misja Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego Misją samorządów tworzących Kościerski Obszar Funkcjonalny jest podejmowanie wspólnych działań na rzecz dynamicznego rozwoju społeczno-gospodarczego przy zachowaniu zasad zrównoważonego rozwoju oraz wykorzystaniu lokalnych zasobów i potencjału, co bezpośrednio wpłynie na poprawę jakości życia mieszkańców gmin wchodzących w skład obszaru. Priorytety działań strategicznych i cele Strategii Cel operacyjny 1.1. Cel operacyjny 1.2. Cel operacyjny 1.3. Cel operacyjny 1.4. Cel operacyjny 1.5. Cel operacyjny 1.6. Priorytet I: Konkurencyjna gospodarka Cel strategiczny I: Poprawa konkurencyjności gospodarki lokalnej Wzmacnianie potencjału turystycznego Podniesienie atrakcyjności oferty inwestycyjnej Rozwój przedsiębiorczości lokalnej i wzrost poziomu innowacyjności przedsiębiorstw (w tym gospodarstw rolnych) Zapewnienie wysokiego poziomu wsparcia dla przedsiębiorstw (w tym gospodarstw rolnych) i wzrost poziomu kooperacji Spójna promocja turystyczna i gospodarcza Rewitalizacja przestrzenna i społeczna Priorytet II: Dostępność transportowa i środowiskowa Cel strategiczny II: Poprawa dostępności transportowej i ochrona środowiska Cel operacyjny 2.1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej Cel operacyjny 2.2. Stworzenie spójnego systemu transportu zbiorowego Cel operacyjny 2.3. Wzrost poziomu dostępu do infrastruktury technicznej Cel operacyjny 2.4. Poprawa efektywności energetycznej i rozwój OZE Cel operacyjny 2.5. Zachowanie walorów przyrodniczych Strona 10

Priorytet III: Kapitał ludzki oraz zintegrowane i aktywne społeczeństwo Cel strategiczny III: Wzmacnianie kompetencji, integracja lokalnej społeczności i aktywizacja mieszkańców Cel operacyjny 3.1. Cel operacyjny 3.2. Cel operacyjny 3.3. Cel operacyjny 3.4. Cel operacyjny 3.5. Cel operacyjny 3.6. Cel operacyjny 3.7. Poprawa sytuacji na lokalnym rynku pracy Efektywne wykorzystywanie środków przeznaczonych na pomoc społeczną oraz prowadzenie polityki senioralnej Rozwój społeczeństwa obywatelskiego i informacyjnego oraz współpracy międzysektorowej Wspieranie integracji społecznej i zwiększenie atrakcyjności oferty spędzania czasu wolnego dla mieszkańców Poprawa jakości i dostępności opieki medycznej, rehabilitacyjnej i uzdrowiskowej Rozwój szkolnictwa zawodowego oraz szkolnictwa na szczeblu podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym Rozwój i upowszechnianie opieki przedszkolnej Strategia swym zakresem wpisuje się w cele dokumentów strategicznych wyższego rzędu. Jest komplementarna i zgodna m.in. z dokumentami takimi jak: Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju. Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności, Strategia Rozwoju Kraju 2020, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020. Strona 11

4. Istniejący stan środowiska Kościerskiego Obszaru Funkcjonalnego oraz stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem 4.1. Powietrze atmosferyczne Zgodnie z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013 poz. 1232 z późn. zm.) Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska co roku dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu w poszczególnych strefach za rok poprzedni, a następnie dokonuje klasyfikacji stref, dla każdej substancji odrębnie, według określonych kryteriów. W województwie pomorskim wyróżniono 2 strefy: PL2201 aglomeracja trójmiejska, PL2202 strefa pomorska. Kościerski Obszar Funkcjonalny znajduje się w granicach strefy pomorskiej. Niniejszy zakres oceny rocznej, wykonanej na potrzeby ustalenia dotrzymywania standardów imisyjnych dla poszczególnych zanieczyszczeń, jest analizą wielkości stężeń za rok 2015. Ocenę wykonano według kryteriów dotyczących ochrony zdrowia dla 12 substancji: dwutlenku siarki SO 2, dwutlenku azotu NO 2, tlenku węgla CO, benzenu C 6 H 6, pyłu zawieszonego PM10, pyłu zawieszonego PM2.5, ołowiu w pyle Pb(PM10), arsenu w pyle As(PM10), kadmu w pyle Cd(PM10), niklu w pyle Ni(PM10), Strona 12

benzo(a)pirenu w pyle B(a)P(PM10), ozonu O 3, oraz według kryteriów określonych w celu ochrony roślin dla 3 substancji: dwutlenku siarki SO 2 tlenków azotu NO x, ozonu O 3 (określonego współczynnikiem AOT40). Podstawą klasyfikacji stref w rocznej ocenie jakości powietrza są wartości poziomów dopuszczalnych, docelowych i celu długoterminowego, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2012 poz. 1031). Zgodnie z art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska odrębnie dla każdego zanieczyszczenia wyznaczono strefy, w których: przekroczone są poziomy dopuszczalne, nie są przekroczone poziomy dopuszczalne, przekroczone są poziomy docelowe, nie są przekroczone poziomy docelowe, przekroczone są poziomy celu długoterminowego, nie są przekroczone poziomy celu długoterminowego. W wyniku klasyfikacji, w zależności od analizy stężeń w danej strefie, można wydzielić następujące klasy stref: 1. Dla substancji, dla których określone są poziomy dopuszczalne lub docelowe: klasa A stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych, klasa C stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe. Strona 13

2. Dla substancji, dla których określone są poziomy celu długoterminowego: klasa D1 stężenia ozonu i współczynnik AOT40 nie przekraczają poziomu celu długoterminowego, klasa D2 stężenia ozonu i współczynnik AOT40 przekraczają poziom celu długoterminowego. 3. Dla PM2.5, dla którego określono poziom dopuszczalny dla fazy II: klasa A1 stężenia PM2.5 na terenie strefy nie przekraczają poziomu dopuszczalnego dla fazy II, klasa C1 stężenia PM2.5 na terenie strefy przekraczają poziom dopuszczalny dla fazy II. W poniższych tabelach przedstawiono klasyfikację strefy pomorskiej za rok 2015, z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony zdrowia oraz pod kątem ochrony roślin. Tabela 1. Klasy poszczególnych zanieczyszczeń dla strefy pomorskiej, z uwzględnieniem kryteriów dla ochrony zdrowia za rok 2015 Nazwa substancji Dwutlenek siarki Dwutlenek azotu Tlenek węgla Benzen Pył zawieszony PM10 Pył zawieszony PM2.5 (poziom dopuszczalny faza I) Pył zawieszony PM2.5 (poziom dopuszczalny faza II) Ołów Arsen Kadm Nikiel Benzo(a)piren Ozon (poziom docelowy) Klasyfikacja strefy ze względu na ochronę zdrowia A A A A C A C1 A A A A C A Strona 14

Nazwa substancji Ozon (poziom celu długoterminowego) Źródło: Roczna ocena jakości powietrza raport za 2015 rok, WIOŚ Gdańsk. Klasyfikacja strefy ze względu na ochronę zdrowia Tabela 2. Klasy poszczególnych zanieczyszczeń dla strefy pomorskiej, z uwzględnieniem kryteriów dla ochrony roślin za rok 2015 Nazwa substancji Dwutlenek siarki Tlenki azotu Ozon (poziom docelowy) Ozon (poziom celu długoterminowego) Źródło: Roczna ocena jakości powietrza raport za 2015 rok, WIOŚ Gdańsk. D2 Klasyfikacja strefy ze względu na ochronę roślin A A A D2 4.2. Wody powierzchniowe i podziemne Powiat kościerski posiada duże zasoby wód podziemnych i znaczące zasoby wód powierzchniowych w postaci rzek i jezior. Na terenie powiatu zlokalizowane są zlewnie trzech rzek Wierzycy, Wdy oraz Brdy. W krajobrazie regionu występuje ponad 200 malowniczych jezior z licznymi zatokami, półwyspami, wyspami, w większości otoczonych lasami. 4.2.1. Wody powierzchniowe Zlewnia rzeki Wierzyca Wierzyca wypływa z jeziora Piotrowskiego (niedaleko wsi Piotrowo) na Pojezierzu Kaszubskim, ok. 13 km na północny-wschód od Kościerzyny i wpada do Wisły na jej 876,7 km biegu jako lewostronny dopływ w okolicach miasta Gniewu. Na terenie powiatu kościerskiego przepływa przez trzy jeziora Grabowskie, Wierzysko i Zagnanie. Długość rzeki wynosi ok. 151 km, a powierzchnia zlewni ok. 1 603 km 2. Do głównych dopływów Wierzycy należą: lewostronne Kacinka i Wietcisa, prawostronne Piesienica, Węgiermuca i Janka. Strona 15

Na obszarze zlewni rzeki Wierzyca występują przeważnie jeziora rynnowe o wydłużonym kształcie. Kierunek przepływu rynien jeziornych jest zgodny z kierunkiem spływu wód powierzchniowych. Do większych jezior występujących na tym obszarze należą: Borzechowskie Wielkie, Przywidzkie, Grabowskie, Zagnanie i Krąg, przy czym trzy ostatnie znajdują się na terenie powiatu kościerskiego. Zlewnia rzeki Wda Wda wypływa z jeziora Wieckiego i wpada do Wisły na jej 813,5 km biegu jako lewostronny dopływ w okolicach miasta Świecie. Na terenie powiatu kościerskiego przepływa przez siedem jezior Lubiszewskie, Schodno, Słupinko, Radolne, Jelenie, Gołuń i Wdzydze. Długość rzeki wynosi ok. 198 km, a powierzchnia zlewni ok. 2 325 km 2. Do głównych dopływów Wdy należą: lewostronne Trzebiocha, Zelgoszczówka i Sobina, prawostronne Wieprzyk i Prusina. Górny odcinek dorzecza Wdy jest usytuowany w obrębie Pojezierza Kaszubskiego, na południowych zboczach wału moren czołowych, ukształtowanych pod wpływem procesów związanych głównie z ostatnim zlodowaceniem epoki plejstocenu oraz z późniejszymi przekształceniami. Powierzchnię dorzecza stanowią głównie przepuszczalne, piaszczyste i żwirowe utwory sandrowe, pokrywające warstwą o zróżnicowanej grubości utwory ilaste i gliny moreny dennej starszego zlodowacenia. Dolinę rzeki utworzyły wody topniejącego lodowca, spływające w kierunku południowo-wschodnim. Charakterystyczne elementy terenowe tej zlewni to zalesione sandry, liczne cieki oraz jeziora rynnowe i wytopiskowe. Zlewnia rzeki Brda Brda wypływa z jeziora Smołowego na Pojezierzu Bytowskim i wpada do rzeki Wisły na jej 772 km biegu jako lewostronny dopływ w mieście Bydgoszczy. Długość rzeki wynosi ok. 238 km, a powierzchnia zlewni ok. 4 639 km 2. Zlewnia rzeki Brda położona jest głównie na terenie powiatu człuchowskiego, chojnickiego, tucholskiego i bydgoskiego. Na terenie powiatu kościerskiego obejmuje część gminy Karsin i Dziemiany. Strona 16

Obszar zlewni rzeki Brda został ukształtowany w okresie zlodowaceń czwartorzędowych, a zwłaszcza w ich stadiale poznańskim oraz pomorskim. Ten ostatni formował jedynie moreny czołowe, położone w źródłowym odcinku rzeki, które tworzą dziś szerokie szlaki sandrowe z licznymi terasami. Charakterystyczne elementy rzeźby terenu to obszary wydmowe oraz liczne jeziora rynnowe i wytopiskowe. Typową jednostkę morfologiczną tworzą sandry jako efekt akumulacyjnej działalności wód lodowcowych. Identyfikacja i charakterystyka jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) Przez teren powiatu kościerskiego przebiega 21 zlewni jednolitych części wód powierzchniowych, w tym 20 rzecznych oraz 1 jeziorna. W obrębie poszczególnych zlewni, na terenie powiatu kościerskiego, wyróżnia się 45 jednolitych części wód powierzchniowych, w tym 20 rzecznych oraz 25 jeziornych. Strona 17

Rysunek 1. Powiat kościerski na tle jednolitych części wód powierzchniowych Źródło: Geoportal, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. W poniższych tabelach przedstawiono wykaz oraz charakterystykę jednolitych części wód powierzchniowych zidentyfikowanych na terenie powiatu kościerskiego. Strona 18

Tabela 3. Charakterystyka rzecznych JCWP występujących na terenie powiatu kościerskiego Dopływ z jez. Czystego Europejski kod jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW PLRW200018294392 4,63 km silnie zmieniona 18 potok nizinny żwirowy dobry niezagrożona Dopływ z jez. Krąg Europejski kod jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW PLRW200017298189 5,3 km silnie zmieniona 17 potok nizinny piaszczysty zły niezagrożona Dopływ z jez. Przywłoczno Europejski kod jednolitej części wód PLRW2000172981769 Długość jednolitej części wód 0,68 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 17 potok nizinny piaszczysty Ocena stanu zły Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW niezagrożona Dopływ z jez. Wielkiego Europejski kod jednolitej części wód PLRW200017298329 Długość jednolitej części wód 14,92 km Status jednolitej części wód naturalna Typ jednolitej części wód 17 potok nizinny piaszczysty Ocena stanu zły Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW Niezagrożona Strona 19

Dopływ z Kobyla Europejski kod jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW PLRW20001729834 7,17 km naturalna 17 potok nizinny piaszczysty zły niezagrożona Brda od wpływu do jez. Charzykowskiego do wypływu z jez. Kosobudno Europejski kod jednolitej części wód PLRW2000252923979 Długość jednolitej części wód 168,89 km Status jednolitej części wód naturalna Typ jednolitej części wód 25 ciek łączący jeziora Ocena stanu dobry Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Niechwaszcz od Parzenicy do ujścia Europejski kod jednolitej części wód PLRW20002429449 Długość jednolitej części wód 24,64 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 24 rzeka organiczna Ocena stanu dobry Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Parzenica do wypływu z jez. Skąpego Europejski kod jednolitej części wód PLRW200025294425 Długość jednolitej części wód 8,4 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 25 ciek łączący jeziora Ocena stanu dobry Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Strona 20

Piesienica z jez. Niedackim do dopływu z jez. Semlińskiego Europejski kod jednolitej części wód PLRW20001729866 Długość jednolitej części wód 41,79 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 17 potok nizinny piaszczysty Ocena stanu zły Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Kanał Wdy Europejski kod jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW PLRW200020294529 27,31 km sztuczna 20 rzeka nizinna żwirowa dobry niezagrożona Wda od wypływu z jez. Wdzydze do dopływu z jez. Trzechowskiego Europejski kod jednolitej części wód PLRW200020294531 Długość jednolitej części wód 42,29 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 20 rzeka nizinna żwirowa Ocena stanu dobry Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Wda do wypływu z jez. Wdzydze Europejski kod jednolitej części wód PLRW200025294379 Długość jednolitej części wód 121,65 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 25 ciek łączący jeziora Ocena stanu dobry Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Strona 21

Wietcisa do Rutkownicy z Rutkownicą Europejski kod jednolitej części wód PLRW200017298469 Długość jednolitej części wód 73,82 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 17 potok nizinny piaszczysty Ocena stanu dobry Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Wietcisa od Rutkownicy do ujścia Europejski kod jednolitej części wód PLRW200019298499 Długość jednolitej części wód 18,58 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta Ocena stanu zły Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Wierzyca z jeziorami Grabowskie i Wierzysko do wypływu z jez. Zagnanie Europejski kod jednolitej części wód PLRW200017298173 Długość jednolitej części wód 50,04 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 17 potok nizinny piaszczysty Ocena stanu zły Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Wierzyca od wypływu z jez. Zagnanie do Małej Wierzycy Europejski kod jednolitej części wód PLRW20001929819 Długość jednolitej części wód 25,34 km Status jednolitej części wód silnie zmieniona Typ jednolitej części wód 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta Ocena stanu zły Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW zagrożona Strona 22

Wierzyca od Małej Wierzycy do Wietcisy Europejski kod jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW PLRW20002429839 21,31 km naturalna 24 rzeka organiczna zły niezagrożona Mała Wierzyca od wypływu z jez. Polaszkowskiego do ujścia Europejski kod jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW PLRW20001729829 16,73 km silnie zmieniona 17 potok nizinny piaszczysty zły zagrożona Mała Wierzyca do wypływu z jez. Polaszkowskiego Europejski kod jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW PLRW200025298273 31,56 km silnie zmieniona 25 ciek łączący jeziora zły zagrożona Źródło: Geoportal, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Tabela 4. Charakterystyka jeziornych JCWP występujących na terenie powiatu kościerskiego Europejski kod jednolitej części wód Brzeźno PLLW20331 Powierzchnia jednolitej części wód 0,66 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3b jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane dobry niezagrożona Strona 23

Europejski kod jednolitej części wód Młosino Wielkie PLLW20333 Powierzchnia jednolitej części wód 0,63 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane dobry niezagrożona Europejski kod jednolitej części wód Wieckie PLLW20461 Powierzchnia jednolitej części wód 0,85 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane dobry niezagrożona Europejski kod jednolitej części wód Lubiszewskie PLLW20464 Powierzchnia jednolitej części wód 0,76 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane dobry niezagrożona Europejski kod jednolitej części wód Wyrówno z jeziorami Osty i Bielawy PLLW20467 Powierzchnia jednolitej części wód 1,35 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3b jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane dobry niezagrożona Strona 24

Europejski kod jednolitej części wód Schodno PLLW20469 Powierzchnia jednolitej części wód 0,5 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3b jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Garczyn (Garczyno) PLLW20481 Powierzchnia jednolitej części wód 1,11 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Sudomie PLLW20483 Powierzchnia jednolitej części wód 1,7 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Osuszyno (Szarlota) PLLW20484 Powierzchnia jednolitej części wód 0,82 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane dobry niezagrożona Strona 25

Europejski kod jednolitej części wód Słupinko PLLW20495 Powierzchnia jednolitej części wód 0,59 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3b jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane dobry niezagrożona Europejski kod jednolitej części wód Słupino PLLW20498 Powierzchnia jednolitej części wód 0,67 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane dobry niezagrożona Europejski kod jednolitej części wód Wdzydze Północne (Radolne, Gołuń, Jelenie) PLLW20500 Powierzchnia jednolitej części wód 5,3 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Wdzydze Południowe (Wdzydze Właściwe) PLLW20503 Powierzchnia jednolitej części wód 9,27 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane zły zagrożona Strona 26

Europejski kod jednolitej części wód Wielewskie PLLW20508 Powierzchnia jednolitej części wód 1,55 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 1a jezioro o niskiej zawartości wapnia, stratyfikowane dobry zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Grabowskie PLLW20643 Powierzchnia jednolitej części wód 1,34 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 2a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Wierzysko PLLW20647 Powierzchnia jednolitej części wód 0,57 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3b jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Dobrogoszcz PLLW20649 Powierzchnia jednolitej części wód 0,53 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 5b jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, niestratyfikowane dobry niezagrożona Strona 27

Europejski kod jednolitej części wód Zagnanie PLLW20650 Powierzchnia jednolitej części wód 1,35 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Przywłoczno (Wiechszul-Przywłoczno) PLLW20652 Powierzchnia jednolitej części wód 0,68 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane dobry niezagrożona Europejski kod jednolitej części wód Krąg PLLW20657 Powierzchnia jednolitej części wód 1,35 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3b jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane dobry niezagrożona Europejski kod jednolitej części wód Wygonin PLLW20658 Powierzchnia jednolitej części wód 0,62 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 5a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane dobry niezagrożona Strona 28

Europejski kod jednolitej części wód Sobądzkie (Sobackie) PLLW20663 Powierzchnia jednolitej części wód 0,85 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Gatno PLLW20668 Powierzchnia jednolitej części wód 0,73 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Hutowe PLLW20669 Powierzchnia jednolitej części wód 0,95 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW naturalna 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane zły zagrożona Europejski kod jednolitej części wód Polaszkowskie PLLW20670 Powierzchnia jednolitej części wód 0,98 km 2 Status jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Ocena stanu Ocena zagrożenia nieosiągnięcia celów RDW Źródło: Geoportal, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. naturalna 3b jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane zły zagrożona Strona 29

Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w 2015 roku wykonał ocenę stanu jednolitych części wód powierzchniowych województwa pomorskiego. Ocena została wykonana na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2014 poz. 1482), a także wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Ocenę wód za rok 2015 wykonano zgodnie z zasadami dziedziczenia. W poniższych tabelach przedstawiono wyniki oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych znajdujących się na terenie powiatu kościerskiego. Strona 30

Nazwa i kod ocenianej JCWP Nazwa i kod reprezentatywnego punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna JCW Program monitoringu Klasa elementów biologicznych Klasa elementów hydromorfologicznych Klasa elementów fizykochemicznych* Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Czy JCW występuje na obszarze chronionym? Czy we wszystkich ppk MOC stwierdzono dobry stan? Stan ogólny Projekt jest współfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 Tabela 5. Ocena rzecznych JCWP za rok 2015 klasyfikacja stanu ekologicznego i chemicznego rzek Brda od wpływu do jez. Charzykowskiego do wypływu z jez. Kosobudno PLRW2000252923979 Brda od wpływu do jez. Charzykowskiego do wypływu z jez. Kosobudno PLRW2000252923979 Niechwaszcz od Parzenicy do ujścia PLRW20002429449 Piesienica z jez. Niedackim do dopływu z jez. Semlińskiego PLRW20001729866 Brda - Drzewicz - Płęsno PL02S0201_3230 Dopływ z Chojnic - Chojniczki PL02S0201_3232 Niechwaszcz - Zawada PL01S0201_0801 Piesienica - Piesienica PL01S0201_3079 25 nie MD III I II II umiarkowany dobry tak nie zły 25 nie MO II I PSD umiarkowany brak oceny tak nie zły 24 tak MD II II PPD II umiarkowany dobry tak nie zły 17 tak MO I II PPD umiarkowany brak oceny tak nie zły Strona 31

Nazwa i kod ocenianej JCWP Nazwa i kod reprezentatywnego punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna JCW Program monitoringu Klasa elementów biologicznych Klasa elementów hydromorfologicznych Klasa elementów fizykochemicznych* Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Czy JCW występuje na obszarze chronionym? Czy we wszystkich ppk MOC stwierdzono dobry stan? Stan ogólny Projekt jest współfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 Wda od wypływu z jez. Wdzydze do dopływu z jez. Trzechowskiego PLRW200020294531 Wda od wypływu z jez. Wdzydze do dopływu z jez. Trzechowskiego PLRW200020294531 Wda do wypływu z jez. Wdzydze PLRW200025294379 Wietcisa do Rutkownicy z Rutkownicą PLRW200017298469 Wda - poniżej dopływu z jez. Czechowskiego PL01S0201_0790 Wda - Czarne PL01S0201_3319 Wda - Porębska Huta PL01S0201_3321 Wietcisa - Stary Wiec PL01S0201_3076 20 tak MD III II II II umiarkowany dobry tak nie zły 20 tak MO II II II I dobry i powyżej dobrego brak oceny 25 tak MD III II I II umiarkowany dobry tak nie zły 17 tak MO I II II I dobry i powyżej dobrego brak oceny tak tak tak tak brak oceny brak oceny Strona 32

Nazwa i kod ocenianej JCWP Nazwa i kod reprezentatywnego punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna JCW Program monitoringu Klasa elementów biologicznych Klasa elementów hydromorfologicznych Klasa elementów fizykochemicznych* Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Czy JCW występuje na obszarze chronionym? Czy we wszystkich ppk MOC stwierdzono dobry stan? Stan ogólny Projekt jest współfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 Wietcisa do Rutkownicy z Rutkownicą PLRW200017298469 Wietcisa od Rutkownicy do ujścia PLRW200019298499 Wierzyca z jeziorami Grabowskie i Wierzysko do wypływu z jez. Zagnanie PLRW200017298173 Wierzyca od wypływu z jez. Zagnanie do Małej Wierzycy PLRW20001929819 Wietcisa - Lubieszyn PL01S0201_3328 Wietcisa - ujście PL01S0201_0797 Wierzyca - Sarnowy PL01S0201_3326 Wierzyca - Stara Kiszewa PL01S0201_3073 17 tak MD II II II II 19 tak MO I II II I dobry i powyżej dobrego dobry i powyżej dobrego 17 tak MO I II PPD umiarkowany dobry tak tak dobry dobry tak tak dobry brak oceny tak nie zły 19 tak MD III II PPD II umiarkowany dobry tak nie zły Strona 33

Nazwa i kod ocenianej JCWP Nazwa i kod reprezentatywnego punktu pomiarowo-kontrolnego Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna JCW Program monitoringu Klasa elementów biologicznych Klasa elementów hydromorfologicznych Klasa elementów fizykochemicznych* Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Czy JCW występuje na obszarze chronionym? Czy we wszystkich ppk MOC stwierdzono dobry stan? Stan ogólny Projekt jest współfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 Wierzyca od Małej Wierzycy do Wietcisy PLRW20002429839 Mała Wierzyca od wypływu z jez. Polaszkowskiego do ujścia PLRW20001729829 Wierzyca - Czarnocin PL01S0201_0796 Mała Wierzyca - Pałubin PL01S0201_0767 Źródło: Monitoring wód powierzchniowych, WIOŚ Gdańsk. 24 nie MO I I II dobry dobry tak tak dobry 17 tak MD II II II II dobry i powyżej dobrego dobry tak tak dobry Objaśnienia: * stan fizyczny, warunki tlenowe, zasolenie, zakwaszenie, substancje biogenne ppk MOC punkt pomiarowo-kontrolny Monitoringu Obszarów Chronionych 17 potok nizinny piaszczysty, 19 rzeka nizinna piaszczysto-gliniasta, 20 rzeka nizinna żwirowa, 24 rzeka organiczna, 25 ciek łączący jeziora MD monitoring diagnostyczny, MO monitoring operacyjny I stan bardzo dobry / potencjał maksymalny, II stan / potencjał dobry, III stan / potencjał umiarkowany, IV stan / potencjał słaby, V stan / potencjał zły, PSD poniżej stanu dobrego, PPD poniżej potencjału dobrego Strona 34

Nazwa jeziora Kod JCWP Typ abiotyczny Kod punktu reprezentatywnego Typ monitoringu Substancje syntetyczne i niesyntetyczne Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Stan ogólny Projekt jest współfinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 Tabela 6. Ocena jeziornych JCWP za rok 2015 klasyfikacja stanu ekologicznego i chemicznego jezior Schodno PLLW20469 3b PL01S0202_0008 MD/MO umiarkowany umiarkowany dobry zły Garczyn PLLW20481 3a PL01S0202_3095 MO umiarkowany umiarkowany brak danych zły Wdzydze Północne (Radolne, Gołuń, Jelenie) PLLW20500 3a PL01S0202_3354 MD/MO umiarkowany umiarkowany dobry zły Wdzydze Południowe PLLW20503 3a PL01S0202_2277 MO dobry dobry dobry dobry Grabowskie PLLW20643 2a PL01S0202_3096 MO słaby słaby brak danych zły Wierzysko PLLW20647 3b PL01S0202_0016 MD/MO zły zły dobry zły Hutowe PLLW20669 3a PL01S0202_2257 MO umiarkowany umiarkowany dobry zły Polaszkowskie PLLW20670 3b PL01S0202_2268 MO słaby słaby dobry zły Źródło: Monitoring wód powierzchniowych, WIOŚ Gdańsk. Objaśnienia: 2a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o małym wypływie zlewni, stratyfikowane 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane 3b jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, niestratyfikowane Strona 35

4.2.2. Wody podziemne Identyfikacja i charakterystyka jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) Powiat kościerski znajduje się w obszarze dwóch jednolitych części wód podziemnych oznaczonych jako JCWPd 27 oraz JCWPd 28. Do końca 2015 roku dane jednolite części wód podziemnych oznaczone były odpowiednio jako JCWPd 29 oraz JCWPd 30. Rysunek 2. Powiat kościerski na tle jednolitych części wód podziemnych Źródło: Geoportal, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Strona 36

Rysunek 3. Lokalizacja jednolitej części wód podziemnych JCWPd 27 Źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna, PIG PIB. Strona 37

Rysunek 4. Lokalizacja jednolitej części wód podziemnych JCWPd 28 Źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna, PIG PIB. Obszar JCWPd 27 obejmuje zlewnię górnej Brdy. Na powierzchni terenu przeważają utwory fluwioglacjalne. Użytkowe poziomy wodonośne występują w warstwach międzymorenowych i tylko lokalnie łączą się z poziomem sandrowym. Znaczną część JCWPd 27 obejmują granice Parku Narodowego Bory Tucholskie. Płytkie wody gruntowe pozostają w bezpośredniej więzi hydraulicznej z ekosystemami parku narodowego. Obszar JCWPd 28 obejmuje zlewnię Wdy i Wierzycy. Znaczną część JCWPd 28 pokrywają lasy Borów Tucholskich. System wodonośny jest rozbudowany w profilu pionowym i prócz poziomów międzymorenowych i sandrowych obejmuje warstwy miocenu, oligocenu oraz we wschodniej części wodonośne osady kredy górnej. W poniższych tabelach przedstawiono charakterystykę jednolitych części wód podziemnych zidentyfikowanych na terenie powiatu kościerskiego. Strona 38

Tabela 7. Charakterystyka JCWPd występujących na terenie powiatu kościerskiego JCWPd 27 Powierzchnia jednolitej części wód 1 687,3 km 2 Warstwowość Średnia grubość Średnia głębokość Ocena stanu ilościowego Ocena stanu chemicznego Ocena zagrożenia nieosiągnięcia dobrego stanu ilościowego Ocena zagrożenia nieosiągnięcia dobrego stanu chemicznego jednowarstwowa 5-20 m 20-100 m dobry dobry niezagrożona niezagrożona JCWPd 28 Powierzchnia jednolitej części wód 3 942,81 km 2 Warstwowość Średnia grubość Średnia głębokość Ocena stanu ilościowego Ocena stanu chemicznego Ocena zagrożenia nieosiągnięcia dobrego stanu ilościowego Ocena zagrożenia nieosiągnięcia dobrego stanu chemicznego Źródło: Geoportal, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych jednowarstwowa 5-30 m <200 m dobry dobry niezagrożona niezagrożona W obrębie powiatu kościerskiego występują dwa Główne Zbiorniki Wód Podziemnych oznaczone jako GZWP 116 (zbiornik międzymorenowy Gołębiewo) oraz GZWP 121 (zbiornik międzymorenowy Czersk). Ponad 90% powierzchni GZWP 116 znajduje się w granicach zlewni rzeki Wierzyca. Utwory zbiornika są wieku Q M (utwory czwartorzędu w utworach międzymorenowych). Powierzchnia zbiornika wynosi 170 km 2. Charakteryzuje się on średnią i wysoką, a w części niską odpornością na zanieczyszczenia. W obszarze niskiej odporności na zanieczyszczenia Strona 39

wyznaczono obszar ochronny o powierzchni 53,8 km 2, w tym obszar o zaostrzonych rygorach o powierzchni 7,4 km 2. Średnia głębokość ujęć zlokalizowanych w obrębie zbiornika wynosi 100 m, a szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynoszą 30 tys. m 3 /dobę. Jakość wód jest wysoka i średnia. Wody zbiornika są nieznacznie lub średnio zanieczyszczone, lokalnie wymagają uzdatniania. Cała powierzchnia GZWP 121 znajduje się w granicach zlewni rzeki Wda. Utwory zbiornika są wieku Q M (utwory czwartorzędu w utworach międzymorenowych). Powierzchnia zbiornika wynosi 39 km 2. Średnia głębokość ujęć zlokalizowanych w obrębie zbiornika wynosi 10-50 m, a szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynoszą 50 tys. m 3 /dobę. Jakość wód jest wysoka i średnia. Wody zbiornika są nieznacznie lub średnio zanieczyszczone, lokalnie wymagają uzdatniania. Dla GZWP 116, w związku z ustanowieniem obszarów ochronnych zbiorników wód podziemnych, opracowano w 1997 roku dokumentację zawierającą ustalenie warunków hydrogeologicznych, którą następnie decyzją znak DGkdh/BJ/489-6106a/98 z dnia 4 grudnia 1998 r. zatwierdziło Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Ocena stanu jednolitych części wód podziemnych W latach 2010-2015 Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy, na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, przeprowadził pomiary oraz badania ilości i jakości wód podziemnych, konieczne dla oceny stanu ilościowego i chemicznego wód podziemnych. JCWPd 27 oraz JCWPd 28 zostały zakwalifikowane do oceny w roku 2010 oraz 2012. W poniższej tabeli przedstawiono wyniki oceny stanu jednolitych części wód podziemnych znajdujących się na terenie powiatu kościerskiego. Strona 40

Tabela 8. Ocena JCWPd na przestrzeni lat 2010-2015 Nr JCWPd Dorzecze Rok badania Stan chemiczny JCWPd Stan ilościowy JCWPd Stan ogólny JCWPd Ocena ryzyka wg planów gospodarowania wodami 27 Wisła 2010 dobry dobry dobry nie 27 Wisła 2012 dobry dobry dobry nie 28 Wisła 2010 dobry dobry dobry nie 28 Wisła 2012 dobry dobry dobry nie Źródło: Monitoring jakości wód podziemnych, PIG PIB. 4.3. Klimat akustyczny Podstawowym wskaźnikiem klimatu akustycznego jest sumaryczny poziom hałasu danego obszaru. W decydującym stopniu zależy on od jego urbanizacji oraz rodzaju emitowanego hałasu, tj.: hałasu komunikacyjnego, który rozprzestrzenia się na odległe obszary ze względu na rozległość źródeł, hałasu przemysłowego obejmującego swym zasięgiem najbliższe otoczenie, hałasu komunalnego towarzyszącego obiektom sportu, rekreacji i rozrywki. Hałas komunikacyjny Na terenie powiatu kościerskiego głównym źródłem uciążliwości akustycznej jest ruch kołowy odbywający się wzdłuż głównych dróg przecinających obszar powiatu. Wynika to przede wszystkim z powszechności jego występowania, czasu oddziaływania oraz ciągłej intensyfikacji. Na hałas komunikacyjny składa się przede wszystkim dźwięk generowany w związku z poruszaniem się pojazdu oraz hałas powstający na styku opony z nawierzchnią drogową. Przy prędkościach powyżej 60 km/h hałas wynikający z tarcia opon o nawierzchnię drogi przewyższa hałas silnika. Strona 41

Na stopień uciążliwości tras komunikacyjnych wpływ mają czynniki takie jak natężenie ruchu, struktura ruchu pojazdów (ciężkie pojazdy i motocykle są około dwa razy głośniejsze niż samochody osobowe), prędkość ich poruszania, stan techniczny pojazdów, rodzaj i stan techniczny nawierzchni, urbanistyczne rozwiązanie sieci drogowej. Większość zmiennych to czynniki zależne od pory dnia, tygodnia, miesiąca i roku, stanu pogody oraz innych przypadkowych zdarzeń. Na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013 poz. 1232 z późn. zm.) Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska dokonują oceny klimatu akustycznego na terenach miast o liczbie mieszkańców poniżej 100 tys. oraz na terenach położonych przy drogach o natężeniu ruchu poniżej 3 mln pojazdów w ciągu roku (8 200 pojazdów na dobę). W latach 2013-2015 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku przeprowadził monitoring hałasu komunikacyjnego zgodnie z założeniami Wojewódzkiego Programu Monitoringu Środowiska na lata 2013-2015 zatwierdzonego przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Na terenie powiatu kościerskiego monitoring hałasu drogowego został przeprowadzony w 2013 roku. Pomiary hałasu wykonano w Kościerzynie na terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej w dwóch punktach pomiarowych miasta przy ul. Kartuskiej i ul. M. Skłodowskiej-Curie. Wykonując pomiary długookresowe określono wskaźniki: L AeqD (równoważny poziom hałasu dla pory dziennej), L AeqN (równoważny poziom hałasu dla pory nocnej) i L DWN (długookresowy średni poziom dźwięku). W poniższych tabelach przedstawiono wyniki pomiarów hałasu przeprowadzonych w punktach pomiarowych zlokalizowanych na terenie powiatu kościerskiego. Strona 42

Tabela 9. Wyniki pomiarów hałasu w Kościerzynie przy ul. Kartuskiej za rok 2013 Data pomiaru Pora roku i dzień tygodnia Poziom hałasu L AeqD L AeqW L AeqN [db] Pora dnia Pojazdy lekkie Natężenie ruchu Pojazdy ciężkie Razem Średnia liczba pojazdów / godz. 20/21 VI 2013 21/22 XI 2013 23/24 XI 2013 wiosna dzień roboczy jesień dzień roboczy jesień weekend 65,3 64,0 59,0 65,4 63,0 55,9 64,5 62,3 56,5 L DWN 66,4 dzień 607 37 644 noc 93 6 99 dzień 561 27 588 noc 68 5 73 dzień 483 10 493 noc 85 2 87 Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2013 roku, WIOŚ Gdańsk. Tabela 10. Wyniki pomiarów hałasu w Kościerzynie przy ul. M. Skłodowskiej-Curie za rok 2013 Data pomiaru Pora roku i dzień tygodnia Poziom hałasu L AeqD L AeqW L AeqN [db] Pora dnia Pojazdy lekkie Natężenie ruchu Pojazdy ciężkie Razem Średnia liczba pojazdów / godz. 27/28 VI 2013 7/8 XI 2013 9/10 XI 2013 wiosna dzień roboczy jesień dzień roboczy jesień weekend 62,5 61,5 55,0 64,1 62,1 57,7 63,3 60,5 54,0 L DWN 64,3 dzień 651 63 714 noc 65 10 75 dzień 613 15 628 noc 55 5 60 dzień 509 11 520 noc 62 2 64 Źródło: Raport o stanie środowiska w województwie pomorskim w 2013 roku, WIOŚ Gdańsk. Pomiary długookresowe wykonane w Kościerzynie w punkcie pomiarowym zlokalizowanym przy ul. M. Skłodowskiej-Curie wykazały brak przekroczeń dopuszczalnych poziomów hałasu komunikacyjnego w środowisku w porze dziennej i tylko nieznaczne przekroczenie jesienią w dzień roboczy w porze nocnej. Nieco gorszy stan klimatu akustycznego występował w punkcie pomiarowym zlokalizowanym przy ul. Kartuskiej. Stwierdzono tu nieznacznie podwyższony poziom hałasu wiosną i jesienią w dzień roboczy w porze dziennej oraz wiosną Strona 43

i jesienią w weekend w porze nocnej. Wskaźnik L DWN w obu punktach pomiarowych nie wykazywał przekroczeń ponad normę. Hałas przemysłowy Hałas pochodzący ze źródeł przemysłowych ma mniejszy wpływ na klimat akustyczny powiatu kościerskiego niż hałas komunikacyjny przede wszystkim ze względu na fakt, że powodowana działalnością przemysłową uciążliwość akustyczna dotyczy najczęściej znacznie mniejszej liczby osób oraz jest stosunkowo łatwiejsza do ograniczenia. Poziom hałasu przemysłowego kształtowany jest indywidualnie dla każdego obiektu i zależy od parku maszynowego, zastosowanej izolacji hal produkcyjnych, a także prowadzonych procesów technologicznych oraz funkcji urbanistycznej sąsiadujących z nim terenów. Wewnątrz hal przemysłowych hałas może sięgać poziomu 80-125 db i w znacznym stopniu przenosić się na tereny sąsiadujące. Głównymi źródłami hałasu przemysłowego są najczęściej urządzenia technologiczne i instalacje wyciągowe, urządzenia i instalacje chłodnicze, wolnostojące i nieposiadające zabezpieczeń akustycznych lub pracujące w nieprzystosowanych pomieszczeniach maszyny i urządzenia oraz transport wewnątrzzakładowy. Uciążliwość hałasu przemysłowego wynika także z niewłaściwej lokalizacji zabudowy mieszkaniowej położenia w sąsiedztwie zakładów przemysłowych i usługowych. Zakłady przemysłowe nie mają obowiązku posiadania decyzji o poziomie hałasu emitowanego do środowiska lub pozwolenia na emisję hałasu. Pozwolenie na emisję hałasu do środowiska jest wymagane w przypadku, gdy emitowany hałas przekracza poziom dopuszczalny. Hałas komunalny Hałas komunalny jest związany głównie z dźwiękami towarzyszącymi obecności i działalności człowieka. Jego znaczącym elementem są urządzenia audiowizualne, odgłosy wszelkiej aktywności sąsiedzkiej, zwierząt domowych, kroków na korytarzach, zamykanych drzwi itp. Do tych hałasów dołącza się niejednokrotnie hałas wewnątrz budynków spowodowany Strona 44

wadliwym funkcjonowaniem instalacji i urządzeń, np. hydroforów, pieców, zsypów na odpady. Szacuje się, że w skali kraju ok. 25% mieszkańców Polski jest narażona na ponadnormatywny hałas w mieszkaniach, występujący w wyniku stosowania nieodpowiednich materiałów i konstrukcji budowlanych. Hałas wewnątrzosiedlowy spowodowany jest przez pracę silników samochodowych, wywożenie śmieci, dostawy do sklepów, głośną muzykę radiową. Na terenie powiatu kościerskiego na ten rodzaj hałasu narażeni są przede wszystkim mieszkańcy zabudowy wielorodzinnej oraz na terenach koncentracji usług. Udział w hałasie komunalnym mają także różnego rodzaju obiekty działalności usługowo-rozrywkowej oraz rekreacyjno-sportowej, takie jak dyskoteki, puby, restauracje, ogródki piwne, hale widowiskowo-sportowe, stadiony oraz innego rodzaju obiekty sportowe. Istotnym źródłem hałasu jest sprzęt grający używany przez turystów i mieszkańców w miejscach przeznaczonych do wypoczynku i rekreacji. 4.4. Pola elektromagnetyczne Na pola elektromagnetyczne (PEM) składają się pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz, które tworzą zakres promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego. Należy mieć na uwadze, że niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne w postaci pól elektromagnetycznych zawsze występowało w środowisku naturalnym. Pochodzi ono od naturalnych źródeł, jakimi są Słońce, Ziemia i zjawiska atmosferyczne. Sztuczne pola elektromagnetyczne pojawiły się w środowisku dawno temu i są związane z działalnością człowieka. Źródłem promieniowania jest każda instalacja i urządzenie, w którym następuje przepływ prądu. Jego głównymi źródłami są linie wysokiego napięcia, stacje nadajnikowe telefonii komórkowej, radary, telefony komórkowe, urządzenia elektryczne itp. Strona 45

Poniżej przedstawiono lokalizację stacji telefonii komórkowej i radiowej na terenie powiatu kościerskiego. Uwzględniono zarówno istniejące obiekty, jak również projektowane (dane według pozwoleń wydanych przez Urząd Komunikacji Elektronicznej). Rysunek 5. Lokalizacja stacji telefonii komórkowej i radiowych według pozwoleń Urzędu Komunikacji Elektronicznej (stacje istniejące i projektowane) na terenie powiatu kościerskiego Źródło: http://beta.btsearch.pl/ Na terenie powiatu kościerskiego najpowszechniej występującymi instalacjami będącymi źródłami pól elektromagnetycznych, które mają istotny wpływ na ogólny poziom pól Strona 46