EXPERIMENTAL TEST ABOUT MANEUVERABILITY OF FOUR- AXLE VEHICLE FOR RIGID AND FLEXIBLE ROAD SURFACE

Podobne dokumenty
Analiza zwrotności pojazdu czteroosiowego

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 4(100)/2014

Wpływ zanieczyszczenia torowiska na drogę hamowania tramwaju

SYMULACYJNE OKRELANIE SIY UCIGU CIGNIKA

Badanie amortyzatorów na uniwersalnym stanowisku do diagnostyki układu nonego pojazdu samochodowego

Badania doświadczalne wielkości pola powierzchni kontaktu opony z nawierzchnią w funkcji ciśnienia i obciążenia

BADANIA SYMULACYJNE PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODU OSOBOWEGO W PROGRAMIE PC-CRASH

ANALIZA RUCHU POJAZDU GSIENICOWEGO

BADANIA EKSPERYMENTALNE LEKKIEGO CZOŁGU NA BAZIE WIELOZADANIOWEJ PLATFORMY BOJOWEJ

STEROWANIE UK ADEM DYNAMICZNYM OBRÓBKI CZ CI OSIOWOSYMETRYCZNYCH O MA EJ SZTYWNO CI

METODA EKSPERYMENTALNYCH BADAŃ CZASU REAKCJI NOWOCZESNYCH SYSTEMÓW WSPOMAGANIA OŚWITLENIA POJAZDU NA PRZYKŁADZIE AFL

ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA ZESTAW NR 2 POZIOM PODSTAWOWY. 1. x y x y

Wyznaczanie charakterystyk opon i masowego momentu bezwładności samochodu na podstawie badań trakcyjnych

CAR BRAKE DECELERATION MEASUREMENT - PRECISION AND INCORRECTNESS

NAWIERZCHNIACH DROGOWYCH

EXPERIMENTAL VERIFICATION OF THREE-AXLE VEHICLE SIMULATION MODEL

Rys1. Schemat blokowy uk adu. Napi cie wyj ciowe czujnika [mv]

ZAWIESZENIA SAMOCHODU NA REZULTATY

MANEWR PODWÓJNEJ ZMIANY PASA RUCHU PRÓBA OCENY PROGRAMÓW DO REKONSTRUKCJI WYPADKÓW DROGOWYCH

PORÓWNANIE WYNIKÓW BADAŃ DROGOWYCH Z ICH SYMULACJĄ PROGRAMEM V-SIM NA PRZYKŁADZIE EKSTREMALNEGO HAMOWANIA SAMOCHODU WYPOSAŻONEGO W UKŁAD ABS

Analiza porównawcza metod pomiarowych badań skuteczności układów hamulcowych tramwajów

Mechanika ruchu / Leon Prochowski. wyd. 3 uaktual. Warszawa, Spis treści

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny

BADANIA PROCESU HAMOWANIA SAMOCHODÓW NA ŚLISKIEJ NAWIERZCHNI

Przemieszczenia przekroju poprzecznego korzenia marchwi pod działaniem siły promieniowej

Zadania pomiarowe w pracach badawczo-rozwojowych. Do innych funkcji smarów nale$#:

Wpływ niesprawności zawieszeń na stateczność ruchu pojazdu - porównanie badań symulacyjnych i pomiarów

Pomiar i nastawianie luzu w osiach posuwowych obrotowych

13. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK ORAZ PRZEŁOŻENIA UKŁADU KIEROWNICZEGO

Laboratorium elektryczne. Falowniki i przekształtniki - I (E 14)

ANALIZA MOŻLIWOŚCI DETEKCJI ZDARZEŃ KRYTYCZNYCH Z UDZIAŁEM MOTOCYKLA Cz. I. WYKORZYSTANIE DRGAŃ I WIBRACJI MOTOCYKLA

ZMIANY W KRZYWIZNACH KRGOSŁUPA MCZYZN I KOBIET W POZYCJI SIEDZCEJ W ZALENOCI OD TYPU POSTAWY CIAŁA WSTP

T Masy. Jazda Opony standardowe 400/80x24 Niskie obroty (do przodu/wstecz) 0 8 km/h Wysokie obroty (do przodu/wstecz) 0 30 km/h.

PRZEGLĄD KONSTRUKCJI JEDNOFAZOWYCH SILNIKÓW SYNCHRONICZNYCH Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM

KARTY POMIAROWE DO BADAŃ DROGOWYCH

Instrukcja obsługi programu MechKonstruktor

Napd i sterowanie hydrauliczne i pneumatyczne

KRYTERIA OCENY PARAMETRÓW KÓŁ POJAZDÓW POWYPADKOWYCH

MOśLIWOŚĆ POPRAWY SKUTECZNOŚCI UKŁADU HAMULCOWEGO W POJAZDACH SPECJALNYCH POZBAWIONYCH ABS

T35100SL. Masy. Jazda. Układ napdowy. Układ hydrauliczny. Parametry znamionowe maszyny

Optyka geometryczna. Soczewki. Marcin S. Ma kowicz. rok szk. 2009/2010. Zespóª Szkóª Ponadgimnazjalnych Nr 2 w Brzesku

Wyznaczanie charakterystyki sterowności wieloosiowych pojazdów samochodowych

COMPARISON OF POLLUTANT EMISSIONS TEST CYCLES FOR IC ENGINES

Weryfikacja eksperymentalna modelu symulacyjnego ruchu samochodu LTV Dzik

Wskaniki niezawodnoci pojazdów samochodowych podlegajcych okresowym badaniom technicznym na Stacji Kontroli Pojazdów

W niektórych rozwiązaniach uwzględniane są dodatkowo takie parametry jak:

MAJ Czas pracy: 170 minut. do uzyskania: pobrano z Miejsce na naklejk z kodem KOD. liczby. punktów. pióra z czarnym tuszem

Prdnica prdu zmiennego.

BADANIA DROGOWE ZAPOTRZEBOWANIA ENERGII W CELU REALIZACJI SKRĘTU KÓŁ SAMOCHODU OSOBOWEGO

Wpływ rozkładu temperatury w nawierzchni betonowej na możliwość wystąpienia zjawiska śliskości na drodze

SPIS TREŚCI WPROWADZENIE... 9

PODSTAWY TEORETYCZNE ZJAWISK PRZEJAZDACH KOLEJOWO DROGOWYCH

ANALIZA WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI TRAKCYJNYCH CIĄGNIKA NEW HOLLAND TG 255

Publikacje nauczycieli

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

Algorytm działania elektronicznego urzdzenia stabilizacji toru jazdy

Dobór koła w zgodzie z geometrią (cz.ii)

s FAQ: NET 08/PL Data: 01/08/2011

Nurkowanie z butl? i nurkowanie na wstrzymanym oddechu tego samego dnia wytyczne DAN.

THE INFLUENCE OF THE PRESSURE IN TYRES AND THE LOAD OF THE CAR ON THE DELAY AND THE BRAKING DISTANCE OF A MOTOR-CAR WITHOUT ABS SYSTEM

KOSZTY PLANOWEJ OBSŁUGI TECHNICZNEJ CIGNIKÓW ROLNICZYCH NOWEJ GENERACJI

Izolacja Anteny szerokopasmowe i wskopasmowe

UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JÊDRZEJA ŒNIADECKICH W BYDGOSZCZY ROZPRAWY NR 152. Przemys³aw Simiñski

THE PROPERTIES OF POWERTRAIN WITH DIESEL ENGINE AND CVT TRANSMISSION STEERING

BADANIA SYMULACYJNE MULTIPLIKUJ CEJ PRZEK ADNI HYDROSTATYCZNEJ O ZMIENNYM PRZE O ENIU

ROBOT STERUJĄCY SR60 JAKO NARZĘDZIE WERYFIKACJI MODELI SYMULACYJNYCH KIEROWALNOŚCI POJAZDÓW

Badania doświadczalne hamowania tramwaju z użyciem piasecznicy

VFR SUP 64/14 (AD 4 EPKT)) Obowiązuje od / Effective from 18 SEP 2014 Obowiązuje do / Effective to 30 JUN 2015 EST

TŁOCZNO BLACH O PODWYSZONEJ WYTRZYMAŁOCI

( ) Pochodne. Załómy, e funkcja f jest okrelona w pewnym otoczeniu punktu x 0. Liczb

Kąty Ustawienia Kół. WERTHER International POLSKA Sp. z o.o. dr inż. Marek Jankowski

WYKORZYSTANIE OPROGRAMOWANIA ADAMS/CAR RIDE W BADANIACH KOMPONENTÓW ZAWIESZENIA POJAZDU SAMOCHODOWEGO

Dwa problemy związane z jakością dróg

Katalog techniczny. Softstarty. Typu PSR. Katalog 1SFC C0201_PL

silnych wiatrach poprzecznych

PROCEEDINGS OF THE INSTITUTE OF VEHICLES 5(109)/2016

MODELOWANIE DYNAMIKI POJAZDU WIELOOSIOWEGO W PROGRAMIE ADAMS/CAR MODELING OF MULTI-AXLE VEHICLE DYNAMICS IN THE ADAMS/CAR PROGRAM

Przechyły poprzeczne pojazdów wyniki badań i symulacji komputerowych Vehicles roll rotation results of research and computer simulation

stopie szaro ci piksela ( x, y)

Adres strony internetowej, na której Zamawiaj cy udost pnia Specyfikacj Istotnych Warunków Zamówienia:

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA

PODSUMOWANIE: TWOJA KONFIGURACJA

BADANIA WYTRZYMA OŒCI NA ŒCISKANIE PRÓBEK Z TWORZYWA ABS DRUKOWANYCH W TECHNOLOGII FDM

OCENA ZAGROŻENIA HAŁASEM KOMUNIKACYJNYM NA ODCINKU DROGI KRAJOWEJ NR 94, PRZEBIEGAJĄCEJ PRZEZ DĄBROWĘ GÓRNICZĄ

W Y B R A N E P R O B L E M Y I N Y N I E R S K I E ALGORYTM STEROWANIA ADAPTACYJNEGO HYBRYDOWEGO POJAZU KOŁOWEGO

Spis treści Wstęp... Wprowadzenie...

Cloud Computing - czego wymaga od dostawcy usług w zakresie bezpieczestwa. Telekomunikacja Polska S.A. Andrzej Karpiski Łukasz Pisarczyk

OPERATIONS REVIEW OF APC "ROSOMAK" CHASSIS

ANALIZA OCENY WSKAŹNIKA SZORSTKOŚCI NAWIERZCHNI DROGOWEJ WAHADŁEM ANGIELSKIM NA DRODZE KRAJOWEJ DK-43 W OKRESIE UJEMNEJ I DODATNIEJ TEMPERATURY

METODYKA BADAŃ MAŁYCH SIŁOWNI WIATROWYCH

MODELOWANIE HAMULCA TARCZOWEGO SAMOCHODU OSOBOWEGO Z WYKORZYSTANIEM ZINTEGROWANYCH SYSTEMÓW KOMPUTEROWYCH CAD/CAE

WIZUALIZACJA DANYCH ZE STRZELA RAKIETOWYCH Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMÓW CAx

Weryfikacyjne metody pomiaru opóźnienia hamowania pojazdu

ANALIZA PRACY SILNIKA INDUKCYJNEGO W WARUNKACH ZAPADU NAPICIA

Teoria pomiaru kątów osi zwrotnicy. Teoria pomiaru kątów osi zwrotnicy

Rysunek przedstawia wykres funkcji y f x. Wska rysunek, na którym jest przedstawiony wykres funkcji y f x 1. A. B. Zadanie 3.

WAYS TO CORRECTIONS EXPENSIVE ECONOMICS WORK OF ENGINE OF HEAVY LOADED TRUCK

ANALIZA OBCI E I STABILNO CI OBUDÓW GÓRNICZYCH

Układ kierowniczy. Potrzebę stosowania układu kierowniczego ze zwrotnicami przedstawia poniższy rysunek:

Transkrypt:

Journal of KONES Powertrain and Transport, Vol. 13, No. 1 EXPERIMENTAL TEST ABOUT MANEUVERABILITY OF FOUR- AXLE VEHICLE FOR RIGID AND FLEXIBLE ROAD SURFACE Przemysaw Simiski Military Institute of Armour and Automotive Technology ul. Okuniewska 1, 05-70 Sulejówek, Poland tel.: +48 22 6811204, fax: +48 22 6811073 e-mail: psim@witpis.mil.pl Abstract The paper refers to research about manoeuvrability of four-axle vehicle. Experiments were performed for rigid and flexible pavement. The analysis was based on experimental tests results. During researches, there was also made assessment of turn-radius reduction system effectiveness, which was an equipment of the vehicle, for each kind of pavement. The above shows that seeking new solutions that reduce a vehicle turning radius value makes sense, and in particular those which are used by fire department, military, technical services (technical emergency assistance, assembly vehicles, truck mounted crane, etc.), and municipal vehicles, as they are often used for works in hardly accessible urban area of seriously limited manoeuvred space. The article presents measuring system, ground surface properties, the comparison of the trajectory course of the vehicle centre of mass during turning on the concrete ground surface and flexible for cases without applying of wheel brake and with applying of inner wheel brake. Presented test results show that there is the possibility of reduction of the minimum- turning radius for vehicle with four axles and two with steered axles through asymmetric applying brake moment for wheels. However great tractive resistances during realization supported turn cause large loads of brake and driving systems. Keywords: transport, multi-axial vehicles, testing, maneuverability, turning radius BADANIA EKSPERYMENTALNE ZWROTNOCI POJAZDU CZTEROOSIOWEGO NA PODOU SZTYWNYM ORAZ PODATNYM Streszczenie Artyku prezentuje wyniki bada zwrotnoci pojazdu czteroosiowego. Badania prowadzone byy dla podoa sztywnego oraz nawierzchni podatnej. Analizowano rezultaty bada eksperymentalnych Podczas bada wykonywano ocen skutecznoci systemu redukcji promienia skrtu, w który wyposaony by pojazd dla rónych rodzajów podoa. Przedstawiono w powyszy sposób poszukiwanie nowego sposobu na zredukowanie minimalnego promienia skrtu, co nabiera szczególnego znaczenia dla pojazdów wykorzystywanych przez stra poarn, wojsko, suby techniczne (wozy zabezpieczenia technicznego, wozy ekip montaowych, cikie dwigi, itp.), suby komunalne, które bardzo czsto pracuj na terenie zurbanizowanym, gdzie szczególnie brakuje przestrzeni do wykonywania manewrów. Artyku prezentuje ukad pomiarowego, charakterystyki nawierzchni porównanie przebiegu trajektorii rodka masy pojazdu, podczas skrtu na nawierzchni betonowej i podatnej dla sytuacji bez hamowania kó i z hamowaniem kó wewntrznych. Przedstawione wyniki bada wskazuj, e istnieje moliwo redukcji minimalnego promienia skrtu dla pojazdu czteroosiowego z dwiema osiami kierowanymi poprzez asymetryczne przykadanie momentu hamujcego do kó. Jednak znaczne opory ruchu podczas realizacji wspomaganego skrtu powoduj due obcienia ukadów hamulcowego i napdowego. Sowa kluczowe: transport, pojazdy wieloosiowe, badania, zwrotno, promie skrtu

P. Simiski 1. Wstp Uzyskanie niskich wartoci promienia skrtu jest utrudnione w pojazdach wieloosiowych takich jak opancerzone transportery koowe i samochody duej adownoci ze wzgldu na ich gabaryty i liczb osi. W wozach bojowych ponadto dy si do obnienia sylwetki pojazdu. Moliwo realizacji tego zamiaru kóci si z tym powikszenie miejsca na nadkola tak by zapewni wicej miejsca na skrt koa. Tymczasem wiksze rozmiary ogumienia zapewniaj lepsza przejezdno w terenie. Zwikszajc rozmiary ogumienia ogranicza si miejsce na skrt kó, jeli zostanie ono zwikszone stanie si to kosztem pojemnoci wntrza oraz podwyszenia sylwetki pojazdu. Konieczne staje si poszukiwanie innych moliwoci zmniejszenia promienia skrtu ni powikszanie maksymalnego kt skrcenia kó i zwikszajc liczb kierowanych osi. 2. Pojcie zwrotnoci Do podstawowych manewrów wykonywanych przez samochód naley zmiana kierunku jazdy. Ten manewr wynika z koniecznoci ominicia przeszkód, a take z wasnoci sieci drogowych, wymuszajcych inny ni prostoliniowy kierunek jazdy. Ruch paski samochodu na uku drogi, z punktu widzenia kinematyki, rozpatrujemy jako zoenie ruchu postpowego oraz ruchu obrotowego. Do cech charakteryzujcych ten ruch nale: kierowalno i zwrotno. Definicj zwrotnoci zaczerpnito z pracy [1]: Zwrotno jest to zdolno pojazdu do wykonywania skrtów o maym promieniu. Im mniejszy promie skrtu, tym wiksza jest zwrotno pojazdu. Przez promie skrtu pojazdu rozumie si promie toru ruchu rodka masy pojazdu. W wielu pracach promieniem skrtu pojazdu nazywany jest promie toru ruchu rodka osi tylnej. Aby dokona oceny zwrotnoci pojazdu naley zatem zmierzy minimalny promie skrtu. Im mniejszy jest minimalny promie skrtu tym lepsza zwrotno pojazdu. Informacje literaturowe oraz wasne badania eksperymentalne, pozwoliy na wytypowanie, jako sposobu na polepszenie zwrotnoci pojazdów poruszajcych si na sztywnym podou, niesymetrycznego przykadania momentów dziaajcych na koa jezdne lewej i prawej strony pojazdu. 3. Poprawa zwrotnoci Stosowanie mechanizmów skrtu, podobnie jak w pojazdach gsienicowych, pociga za sob bardziej zoon budow ukadu napdowego. Dodatkowe przekadnie wpywaj na obnienie sprawnoci mechanicznej pojazdu. W koowych cignikach rolniczych wykorzystuje si do zmiany jego kierunku ruchu midzy innymi hamowanie napdzanych kó jezdnych, znajdujcych si po wewntrznej stronie skrcajcego cignika. Uzyskuje si to poprzez oddziaywanie na ukad hamulcowy (brak jest dodatkowych przekadni mechanicznych), poprzez dwa peday hamulcowe dziaajce na poszczególne hamulce kó z odpowiedniej strony pojazdu. Ukady o podobnym dziaaniu znalazy zastosowanie w kilku prototypach koowych wozów bojowych. W ich przypadku blokowaniu kó przeciwdziaa ukad ABS, w który wyposaa si nowoczesne koowe wozy bojowe. 4. Przebieg i warunki bada Obiekt bada stanowi prototyp pojazdu czteroosiowego, napdzany na wszystkie koa w konfiguracji 88. Pojazd wyposaono w ukad redukcji promienia skrtu, dziaajcy na zasadzie uruchamiania (podczas wykonywania skrtu), hamulców na koach jednej strony pojazdu. 160

EXPERIMENTAL TEST ABOUT MANEUVERABILITY OF FOUR-AXLE VEHICLE FOR RIGID... Do rejestracji przebiegów czasowych wybranych parametrów wykorzystano ukad pomiarowy, skadajcy si z 10 czujników (8 czujników prdkoci obrotowej kó, 2 optycznych przetworników prdkoci Correvit) przetwornika pozwalajcego na rejestracje sygnaów w postaci wielkoci fizycznych oraz mikrokomputera (rys. 1.). Rejestrowano 11 parametrów [2]. Rys. 1. Schemat ukadu pomiarowego Fig. 1. Measurement system Przy pomocy optycznych czujników rejestrowano prdko wzdun oraz prdkoci poprzeczne przodu i tyu pojazdu. Schemat rozmieszczenia czujników przedstawia rys. 2. Rys. 2. Schemat rozmieszczenia czujników prdkoci Fig. 2. Location for velocity sensors gdzie: V L prdko wzduna w wybranym punkcie pojazdu, [m/s], V Sx prdko wzduna rodka masy pojazdu, [m/s], V Q1 prdko poprzeczna punktu przedniej czci pojazdu, [m/s], V Q2 prdko poprzeczna punktu tylnej czci pojazdu, [m/s], a Q1 odlego czujnika Correvit od pierwszej osi, [m], b Q2 odlego czujnika Correvit od czwartej osi, [m], S kt znoszenia rodka masy pojazdu, [rad]. Zarejestrowane wielkoci pozwoliy na wykonanie oblicze wedug poniszych wzorów: V V Q1 Q2 1, (1) L aq1 bq2 161

P. Simiski V Sx V y (2) L L 1 (L 1S L tg 2S S a (L a Q1 ) V Q2 Q1 1 b (L S3 Q2 L ) V S4 Sx b Q2 ) V Q1, (3) gdzie: V Sx, (4) 1 cos S r 1 prdko ktowa odchylania (kierunkowa prdko ktowa), przy obrocie w lewo jest ona dodatnia, [rad/s], y l odlego czujnika prdkoci Correvit (mocowanego za pojazdem) od paszczyzny symetrii pojazdu, [m]. Ponadto na kadym z kó znajdowa si czujnik obrotów, pozwolio to okreli przebieg prdkoci ktowej w funkcji czasu. Badanie prowadzono na nawierzchni betonowej. W pierwszej czci eksperymentu pojazd wykonywa skrt w lewo z maksymalnie skrconymi koami kierowanymi. Nastpnie powtarza ten manewr dodatkowo przyhamowujc koa lewej strony (rys. 3). Rys. 3. Pojazd czteroosiowy podczas realizacji skrtu na nawierzchni betonowej Fig. 3. Four-axial vehicle during steering on asphalt road surface Znak ujemny promienia skrtu oznacza skrt w lewo. Znak dodatni: skrt w prawo. W tekcie, piszc o promieniu, wykorzystywany bdzie modu tej wartoci a wic wartoci dodatnie. Badanie prowadzono na nawierzchni betonowej oraz podatnej, którym by wygadzony fragment drogi czogowej. Do scharakteryzowania nawierzchni podatnej wykonano badania 162

EXPERIMENTAL TEST ABOUT MANEUVERABILITY OF FOUR-AXLE VEHICLE FOR RIGID... polegajce na okreleniu jego nonoci poprzez Cone Index (rys. 4). Nono gruntu CI okrelano za pomoc stoka o kcie wierzchokowym 30 stopni i polu podstawy 0,5 cala kwadratowego. Stoek zagbiano w warstwie gruntu na gboko ok. 15 cm rejestrujc si potrzebn na zagbianie go z prdkoci ok. 1,2 cala na sekund. Rys. 4. Charakterystyka podatnej nawierzchni Fig. 4. Characteristic of flexible pavement W pierwszej czci eksperymentu pojazd wykonywa skrt w lewo z maksymalnie skrconymi koami kierwanymi. Nastpnie powtarza ten manewr dodatkowo przyahmowujc koa lewej strony (rys. 5). Te same czynnosci wykonywano w drugiej czci badania lecz wówczas nawierzchnie stanowi mikki grunt. Rys. 5. Pojazd czteroosiowy podczas realizacji skrtu na nawierzchni podatnej Fig. 5. Four-axial vehicle during steering on flexible road surface 163

5. Wyniki bada P. Simiski 5.1. Skrt wykonywany na betonie W przypadku realizacji skrtu, przy penym skrcie kó kierowanych w lewo, promie osiga wartoci powyej 10 m (rednio 10,5m) - rys. 6. Wspomaganie skrtu przyhamowaniem kó pozwolio ograniczy promie skrtu poniej tej wartoci (rednio 9,9 m). Skuteczno ukadu osigna 6,2%, bowiem tyle wynosia rednio redukcja promienia. Rys 6. Porównanie przebiegu trajektorii rodka masy pojazdu, podczas skrtu na nawierzchni betonowej, dla sytuacji bez hamowania kó i z hamowaniem kó wewntrznych Fig. 6. Comparison of results turning radius, between steering on asphalt road surface with turn-radius reduction system effectiveness and without system 5.2. Skrt na nawierzchni podatnej Warto promienia skrtu dla skrtu bez przyhamowania zawiera si od 12.5 m do 14m (rednio 13,3m) - rys.14. Wczenie ukadu redukcji promienia skrtu pozwala obniy t warto poniej 7,5 m (rednio 7,9 m) - rys. 7. Na mikkim podou ukad wykazuje si wiksz skutecznoci ni na nawierzchni betonowej (rednio 40%). Jego skuteczno bdzie zalee od rodzaju i stanu nawierzchni. Rys. 7. Porównanie przebiegu trajektorii rodka masy pojazdu, podczas skrtu na nawierzchni podatnej, dla sytuacji bez hamowania kó i z hamowaniem kó wewntrznych Fig. 7. Comparison of results turning radius, between steering on flexible surface with turn-radius reduction system effectiveness and without system 164

EXPERIMENTAL TEST ABOUT MANEUVERABILITY OF FOUR-AXLE VEHICLE FOR RIGID... Rónice w prdkociach ktowych kó na tej samej osi wynikaj z dziaania hamulca skrtu. Rónice miedzy prdkociami na koach poszczególnych osi s take wynikiem zmieniajcego si wspóczynnika przyczepnoci oraz wzrostu oporów ruchu, poniewa pojazd zacieniajc skrt swoimi koami powodowa puenie warstwy ziemi (rys. 8). Powstae w ten sposób bruzdy miay wysoko od 25 do 45 cm. Powstawanie bruzd ziemi, ladu cieranych opon (na betonie) wiadcz, e siy wystpujce w paszczynie styku koa z nawierzchni przyjmuj wartoci powodujce powstanie momentu skrcajcego bry pojazdu. Rys. 8. lad po wykonaniu skrtu z wykorzystaniem przyhamowania Fig.8. Trace by vehicle which steering with turn-radius reduction system effectiveness 6. Podsumowanie Przedstawione wyniki bada wskazuj, e istnieje moliwo redukcji minimalnego promienia skrtu dla pojazdu czteroosiowego z dwiema osiami kierowanymi, poprzez asymetryczne przykadanie momentu hamujcego do kó. Stosowanie takich ukadów pozwala obniy promie skrtu, lecz zaley to midzy innym od rodzaju nawierzchni. Jak pokazuj przedstawione wyniki bada skuteczno tego ukadu zaley od rodzaju nawierzchni, ale nawet na nawierzchni o duym wspóczynniku przyczepnoci jest on efektywny. Znaczne opory ruchu podczas realizacji wspomaganego skrtu, powoduj due obcienia ukadów hamulcowego i napdowego. Wydaje si celowym wprowadzenie ukadów redukujcych minimalny promie skrtu, do pojazdów wykorzystywanych w sektorze przemysu, stray poarnej wojsku, zwaszcza do pojazdów wieloosiowych. Literatura [1] Arczyski, S., Teoria ruchu samochodu, Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej 1984. [2] Simiski, P., Badania zwrotnoci pojazdów w trakcie ruchu po sztywnym podou, Rozprawa doktorska, Wydzia Transportu Politechniki Warszawskiej 2005. 165