DYREKCJA ODBUDOWY TEATRU NARODOWEGO w WARSZAWIE OGÓLNA INFORMACJA O ODBUDOWIE I ROZBUDOWIE TEATRU NARODOWEGO W WARSZAWIE Teatr Narodowy - wnętrze widowni Warszawa, luty 1996
I. Krótki rys historyczny. Teatr Narodowy jest pierwszym w Polsce teatrem stałym, zawodowym i publicznym, uważanym za polską scenę reprezentacyjną. Otwarcie Teatru Narodowego miało miejsce w dniu 19 listopada 1765 roku. Wówczas to, z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, na scenie starego budynku teatralnego, tzw. "Opernhausu" została wystawiona sztuka Józefa Bielawskiego pod tytułem "Natręci". Nazwa "Teatr Narodowy" miała odróżniać zespół polski od licznych teatralnych grup zagranicznych, występujących na tej scenie. W 1774 roku po rozebraniu "Opernhausu" i 6-letniej przerwie Teatr Narodowy wznowił działalność w Pałacu Radziwiłłowskim przy Krakowskim Przedmieściu. W 1779 roku przeniósł swą siedzibę do nowo otwartego budynku,zaprojektowanego przez Bonawenturę Solariego, przy Placu Krasińskich. Budynek miał w zamierzeniach dorównać teatrom europejskim, ale tak się nie stało. Teatr mieścił się tam do 1833 roku. W 1825 roku zatwierdzono plany budowy Teatru Narodowego według projektu Antonio Corazziego. Wraz z kamieniem węgielnym pod przyszłą scenę wmurowano zebrane w XII woluminach dzieła Wojciecha Bogusławskiego.Budowa została zakończona w 1833 roku. Wówczas też zapoczątkowała działalność scena opery i baletu, tzw. Teatr Wielki. Trzy lata później w prawym skrzydle neoklasycznego gmachu ukończono budowę sceny, która zgodnie z zamierzeniami jej twórców, mieścić miała Scenę Narodową. Otwarry w 1836 roku teatr otrzymał nazwę "Rozmaitości". Zmiana nazwy została dokonana w wyniku represji popowstaniowych. 3 września 1924 roku po odbudowie sali "Rozmaitości" zaprojektowanej przez prof. Czesława Przybylskiego (sala teatru została spalona w 1919 roku) zespół ten i scenę nazwano.oficjalnie Teatrem Narodowym. W 1939 roku podczas działań wojennych Teatr Narodowy spłonął po raz drugi. Dzięki inicjatywie prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego i prof.lecha Niemojewskiego podjęto prace zabezpieczające gmach. W czasie powstania warszawskiego teatru spłonął po raz trzeci. Po wojnie prace nad odbudową. Teatru Narodowego subwencjonowane przez Wojsko Polskie powierzono prof. Romualdowi Guttowi, a Teatru Wielkiego prof. Bohdanowi Pniewskiemu. W dniu 19 listopada 1949 roku koncertem w trzech częściach pod tytułem "Wielka droga", w reżyserii Leona Schillera, z udziałem aktorów Teatru Narodowego i Zespołu Pieśni i Tańca Wojska. Polskiego uroczyście, otwarto scenę pod nazwą Teatr Narodowy im.wojska Polskiego. W dniu 13 grudnia 1949 roku z udziałem publiczności odbyło się inauguracyjne, przedstawienie "Jegora Bułyczowa i innych" M.Gorkiego.
3 - W dniu 9 marca 1985 roku w wyniku pożaru został po raz czwarty w swej historii zniszczony budynek Teatru Narodowego. Et. Odbudowa. Decyzją z dnia 6 listopada 1985 r. Prezydium Rządu podjęło uchwałę o odbudowie i rozbudowie Teatru Narodowego. Powołano wówczas inwestora i generalnego realizatora: Dyrekcję Odbudowy Teatru Narodowego. Przygotowano w oparciu o uprzednio ustalony zakres zniszczeń obiektu i jego urządzeń - koncepcję odbudowy, która została zatwierdzona przez ówczesnego Ministra Kultury i Sztuki w dniu 16 września 1986 roku. Podjęto prace projektowe nad przygotowaniem dokumentacji technicznej odbudowy. Uzgodniono, że inwestycja będzie finansowana z Funduszu Rozwoju. Kultury zasilanego z budżetu centralnego nakładów inwestycyjnych - po wykorzystaniu środków uzyskanych z odszkodowania PZU w wysokości około 1,5 mld złotych.
Wykonano niezbędne prace porządkowe, rozbiórkowe i budowlane o wartos'ci 260 min złotych związane bezpośrednio z usunięciem skutków pożaru i dokonaniem inwentaryzacji technicznej. W ramach prac porządkowych rozebrano zniszczone pożarem urządzenia sceny i nadscenią rozebrano balkony widowni pozostawiając tylko ich eiementy konstrukcyjne związane z widownią usunięto ze ścian pomieszczeń objętych pożarem tynki, zdjęto wykładziny marmurowe oraz odkopano stare piwnice zasypane gruzem w trakcie odbudowy Teatru Narodowego ze zniszczeń wojennych. W dniu 18 listopada 1987 r. został powołany Honorowy Komitet Odbudowy Teatru Narodowego w Warszawie. Zadaniem Komitetu miało być przyspieszenie działań związanych z odbudową sceny narodowej. Komitet zebrał się na posiedzeniu inauguracyjnym i było to jedyne spotkanie, chociaż formalnie Honorowy Komitet Odbudowy Teatru Narodowego w Warszawie istnieje nadal. Minister Kultury i Sztuki powierzył funkcję generalnego projektanta odbudowy i rozbudowy Teatru Narodowego prof. Józefowi Chmielowi, a wiodącym biurem projektów ustanowił Biuro Projektów Budownictwa Ogólnego "BUDOPOL" w Warszawie. Założenia techniczno-ekonomiczne odbudowy zostały zatwierdzone przez Ministra Kultury i Sztuki w lutym 1988 r., a założenia rozbudowy w kwietniu 1990 r. DI. Program odbudowy i rozbudowy. Program odbudowy i rozbudowy Teatru Narodowego zatwierdzony przez Ministra Kultury i Sztuki obejmuje : - odbudowę gmachu Teatru Narodowego o kubaturze 85 tys.m3 zakładającą: utrzymanie zasadniczego obrysu ścian zewnętrznych warunkujących układ bryły, niezbędną modernizację wyposażenia techniczno-instalacyjnego sceny i widowni oraz niezbędne zmiany przestrzenne w obiekcie, a także poprawę jego funkcji i walorów użytkowych, - budowę nowego budynku w rejonie ulic Fredry-Wierzbowa-Niecałą o kubaturze 65 tys.ms, połączonego tunelem pod ulicą. Wierzbową z odbudowywanym budynkiem Teatru Narodowego. W nowym budynku będą się mieściły : - magazyny dekoracji, rekwizytów, mebli i kostiumów, - pracownie: malarnia, montownia, tapicernia, stolarnia, modelatornia i inne, - zaplecze techniczno-eksploatacyjne, w tym m.in. pralnią farbiarnią suszarnią chłodnia itp.
5 - warsztaty konserwacji gmachów, - zaplecze administracyjne, - studio nagrań z sala prób, - pomieszczenia przeznaczone do zagospodarowania na inne funkcje, w tym m.in. teatr kameralny na 200 miejsc. Dane porównywalne dot. podstowowych wielkości przedstawia załącznik. IV. Mechanizacja sceny. W dniu 6 listopada 1990 r. MKiS wydało zgodę na zawarcie kontraktu z firma "Mannesmann-Rexroth" - Niemcy na dostawę dla T.N. urządzeń teatralnych z napędem hydraulicznym i sterowaniem elektronicznym. W kontrakcie przewidziano m.in. 4 główne zapadnie sceniczne reprezentujące najnowocześniejszy poziom techniczny. Ich. konstrukcja pozwala na spełnienie wszelkich wymagań, jakie stawiane są przez współczesnych reżyserów wobec scenografii teatralnej. Każda zapadnia ma wymiary 14x3 m, co daje ruchomą podłogę o wymiarach 14 x 12 m. Segmenty zapadni można ustawiać ukośnie, a zapadnię główną, przesuwać w pionie 4,5 m ponad poziom sceny i 4,2 m poniżej jej poziomu. W/w kontrakt obejmuje również 2 zapadnie przejezdne osobowe (2x1 m), które można nasuwać na zapadnię główną. Wszystkie te możliwości ustawiania zapadni dają wielorakie udogodnienia scenograficzne. Zapadnia fosy orkiestrowej (12 x 2 m) jest skonstruowana wg tych samych zasad jak i zapadnie główne. Tzw. nadscenie jest również bardzo bogato wyposażone w nowoczesne urządzenia do przemieszczanie dekoracji, zasłon i kurtyn. Nadscenie posiada m.in. : - 37 sztankietowych podnośników dekoracji o udźwigu 500 dan, - 10 podnośników punktowych o udźwigu 500 dan, - 3 mosty oświetleniowe, - 2 kurtyny stalowe (p.poż.), - 2 podnośniki zasłon i inne. Uruchamianie omówionych zapadni i urządzeń scenicznych w T.N. wymaga dużych mocy napędowych, których nie można skutecznie realizować z zastosowaniem napędów mechanicznych. Przewidziano więc hydrauliczny napęd zapadni, o szczególnie małej emisji dźwięku, co m.in. umożliwia stosowanie zapadni osobowej przy odsłoniętej kurtynie.
6 Silniki hydrauliczne i rozwiązania konstrukcyjne zapadni oraz wciągarki podnośników dekoracji, w powiązaniu z elektronicznym systemem regulacji, stanowią aktualne szczytowe osiągnięcia w skali światowej. Rys. 2 - ODBUDOWA (rzut I-go piętra) V. Aktualny stan zaawansowania robót budowlano-montażowych. ODBUDOWA Zaawansowano tzw. roboty budowlane w granicach 95-98%, a roboty pozostałe (montaż urządzeń, instalacje słabopradowe, wyposażenie) zostaną wykonane w I-szym półroczu 1996 r. Rzeczowo z ważniejszych robót wymienić należy : Scena - roboty budowlano-montażowe zakończone wraz z malowaniem ścian, wykonano podłogi sceniczne (pozostaje cyklinowanie i malowanie) zakończono montaż konstrukcji zapadni scenicznych wraz z okablowaniem elektrycznym oraz montażem przewodów hydraulicznych, zamontowano kurtyny stalowe (p.poż.), od strony widowni i kieszeni dużej zamontowano strop techniczny wraz z 52 wciągarkami oraz wykonano montaż sztankietów, zamontowano wieże portalowe.
W części podziemnej sceny zamontowano także zapadnię fosy orkiestry i magazyn prospektów wraz z urządzeniami z dostaw "Mannesmanna". Kieszeń duża - zakończono roboty budowlano-montażowe wraz z malowaniem ścian, wykonano podłogę z torowiskiem pod wózki sceniczne, zamontowano suwnice. Kieszeń mała - zakończono roboty budowlano-montażowe oraz zamontowano suwnice. Widownia - zakończono roboty budowlano-montażowe, sztablatury i sztukaterie oraz malowanie, rozpoczęto montaż boazerii na ścianach. Zamontowano wieże oświetleniowe. Hall szatniowy -zakończono roboty budowlano-montażowe, wykonano okładziny kamienne oraz ramy pod lustra, zakończono instalacje elektryczne. Sala prób baletu - zakończona. Sala prób zbiorowych - zakończona, bez instalacji słabopradowych. Magazyn kostiumów - zakończony. Kuluar prawy - roboty budowlano-montażowe wraz z robotami wykończeniowymi zakończono. Pozostał montaż oświetlenia i metaloplastyki. Kuluar lewy - zakończono roboty budowlano-montażowe i kamieniarskie. Pozostało do wykonania oświetlenie i metaloplastyka. Garderoby - zakończono roboty z wyjątkiem montażu drzwi p.poż. na klatkę K-1 oraz instalacji słabopradowych i okablowania w toaletach. Hall kasowy - zakończony. Pozostał montaż żyrandola. Klatka Przybylskiego - wykonana (bez oświetlenia).
6 ROZBUDOWA Rys- 3 - R0Z3UD0WA - Budynek Techniczny Obiekt zewnętrznie zakończony (podzielony na cz.a i B). Część A stanowiąca 75% powierzchni całkowitej powiązana jest technologicznie z funkcjami Teatru. Roboty wykończeniowe wykonane. Aktualnie wykonuje się instalacje słaboprajdowe i drobne prace uzupełniające, przewidziane do całkowitego zakończenia w I kwartale 1996 r. Na EL-gi kwartał br. przechodzi tylko ostateczne zagospodarowanie i wyposażenie obiektu. Dla części B do 15 marca br. opracowana zostanie dokumentacja na zaadaptowanie pozostałej (25 %) powierzchni budynku technicznego z salą kameralną "atelier" na 200 miejsc. Termin wykonania zadania - przełom roku 1996/97.
Rys.. 4 ROZBUDOWA - (rzut II-go piętra) VI. Wykonane ważniejsze roboty infrastruktury podziemnej. Wymienić tu należy : - tunel podziemny pod ul.wierzbową, o kubaturze 1120 m3, wykonany wraz z izolacją zewnętrzną, - adaptacja docelowa odcinka czerpni podziemnej, zlokalizowanej pod Placem Teatralnym na siłownię hydrauliczna, urządzeń scenicznych. W siłowni ustawiono urządzenia firmy "Mannesmann", stanowiące jej -wyposażenie technologiczne, - sieć cieplna z rur o przekrojach : 250, 200 i 150 od ulicy Moliera do budynku technicznego Teatru Narodowego o długości ca 200 mb, - sieć wodociągowa (przekrój 300) w ulicy Wierzbowej o długości 85 mb, - przyłącze wodociągowe, - modernizacja sieci podziemnej kablowej i telefonicznej w ulicy Wierzbowej, - zasilanie drugostronne energetyczne, które przebiega od ul.wierzbowej (bud.teatru) poprzez ui.senatorską, Plac Bankowy, ulmarszłkowską do Placu Grzybowskiego,
10 - modernizacji hydroforni p.poż. Powyższe realizacje prawie w całości zostały przekazane właściwym służbom miejskim. x Zgodnie z zatwierdzonym przez MKiS w dniu 6 lutego 1996 r. zweryfikowanym Zbiorczym Zestawieniem Kosztów nakłady na realizację programu rzeczowego związanego z odbudową i rozbudową Teatru Narodowego wyniosą:... Otwarcie Teatru, pierwszym przedstawieniem, przewidziane jest na 19 listopada 1996 roku.
PODSTAWOWE DANE CHARAKTERYZUJĄCE TEATR NARODOWY przed pożarem, po odbudowie i rozbudowie załącznik TEATR NARODOWY przed pożarem Wymiary istniejącego budynku 75x60 m TEATR NARODOWY I. ODBUDOWA - 75x60 m Wysokość nad terenem Kubatura budynku Powierzchnia -23 m -brak dokładnych danych -j.w. - 28 m - 77095 m 3 + 12859 m 3 Teatr Narodowy (d.tw) Razem 89954 m 3-14908 m 1 + 1421 m 1 Teatr Narodowy (d.tw) Razem 16329 m' Ilość miejsc na widowni -899/minus miejsca 2. balkonu wyłączonego z użytkowania/ Powierzchnia sceny -390 m J /20x19,5 m/ - 640-389 m ł / 19,5x19,5 m/ Wysokość pudla sceny Średnica sceny obrotowej Otwór sceny - 15 m 16 m 9x7 m 19,1 m /od poz. sceny do stropu technicznego/ 11 m; 8 m; 5 m /segmentowa zmienna/ 12,5x8 m /otwór portalowy/ II. R0ZBUD0WA-BUDYNEK TECHNICZNY wymiary: 65 (ul.niecała)x33,4(ul.wierzbowa)x x44,5(ul.fredry) x59(sqsiad) kubatura: 72705 rn 3 powierzchnia: 13018 m* s i