Zadanie 1.2. Gromadzenie i zachowanie w kolekcjach polowych, in vitro i kriokonserwacja, charakterystyka, ocena, dokumentacja i udostępnianie zasobów genetycznych i informacji w zakresie roślin rolniczych oraz innych roślin użytkowych, spokrewnionych dzikich gatunków i roślin towarzyszących Obszar 1 Ochrona Zasobów Genowych Roślin Użytkowych Koordynator: Prof. Jerzy Czembor PW IHAR-PIB / IO na lata 2015-2020 Tworzenie naukowych podstaw postępu biologicznego i ochrona roślinnych zasobów genowych źródłem innowacji i wsparcia zrównoważonego rolnictwa oraz bezpieczeństwa żywnościowego kraju
Cele Zabezpieczenie przed utratą zasobów genowych poprzez ich zbiór, utrzymywanie w stanie żywym w warunkach ex situ, charakterystykę i ocenę dla obecnego i przyszłego wykorzystania w hodowli nowych odmian, prac badawczych i działalności szkoleniowej na rzecz wyżywienia i zrównoważonego rolnictwa oraz rozwoju terenów wiejskich poprzez: 1. utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; 2. gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; 3. charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów, w tym: identyfikacja botaniczna, charakterystyka morfologiczna i molekularna, ocena cech użytkowych tj. rolniczych, jakościowych i technologicznych; wstępne wytypowanie potencjalnych duplikatów do weryfikacji pod kątem ich usunięcia z kolekcji; 4. opracowanie oraz przekazywanie danych paszportowych i waloryzacyjnych oraz dokumentacji fotograficznej poszczególnych faz rozwojowych dotyczących obiektów z kolekcji do centralnej bazy danych EGISET; 5. regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych;
Cele 6. przekazywanie nasion obiektów kolekcyjnych do długoterminowej przechowalni nasion do Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR PIB; 7. Przekazanie 5 kłosów/kolb zbóż regenerowanych obiektów do kolekcji referencyjnej Herbarium. 8. udostępnianie zasobów genowych i informacji zgodnie z obowiązującymi międzynarodowymi umowami, standardami i obowiązującymi procedurami w ramach obszaru (zgodnie z zapotrzebowaniem odbiorców); 9. współpraca z krajowymi użytkownikami zasobów genowych, zagranicznymi bankami genów i międzynarodowymi organizacjami. 10. Systematyczne przekazywanie informacji o planowanym uczestnictwie w działaniach służących podnoszeniu świadomości społeczeństwa w zakresie znaczenia roślinnych zasobów genowych (konferencjach, warsztatach, seminariach, szkoleniach, targach, wystawach, dniach otwartych itp.) drogą elektroniczną do Koordynatora Obszaru 1 na 14 dni przed terminem wydarzenia. 11. Przygotowanie i przekazywanie do Koordynatora Obszaru 1 ekspozycji starych odmian kolekcyjnych (w formie nasion, części wegetatywnych roślin, kwiatostanów, snopków itp.) wraz z informacjami o przekazanych zasobach genetycznych w celu ich prezentacji podczas działań promocyjno-edukacyjnoszkoleniowych na stoisku wystawowym Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych, IHAR-PIB. 12. Uczestnictwo w opracowaniu projektu programu ochrony roślinnych zasobów genowych, który będzie realizowany po 2020 roku.
utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; w kulturach in vitro Młochów, IHAR-PIB szkółki kolekcyjne, IHAR-PIB przechowalnia nasion 0 o C i 18 o C, IHAR-PIB
Jednostki współpracujące z IHAR-PIB (12) Lp. Nazwa Instytucji 1 Poznańska Hodowla Roślin Sp. z o.o. w kolekcja zasobów grochu, łubinu i Tulcach seradeli 2 Instytut Włókien Naturalnych i Roślin kolekcja lnu, konopi oraz chronionych i Zielarskich w Poznaniu rzadkich roślin leczniczych kolekcja odmian uprawnych i dzikich 3 Instytut Uprawy Nawożenia i gatunków tytoniu oraz odmian Gleboznawstwa PIB w Puławach uprawnych, cennych klonów i roślin męskich rodzaju chmiel 4 Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie kolekcja pszenżyta i pszenicy twardej 5 Instytut Genetyki Roślin PAN kolekcja marginalnych roślin w Poznaniu strączkowych gruboziarnistych 6 Małopolska Hodowla Roślin Sp. z o.o. w Krakowie kolekcja gryki i życicy wielokwiatowej 7 Hodowla Roślin Strzelce Sp. z o.o. Grupa IHAR kolekcja pszenicy jarej i ozimej
Jednostki współpracujące z IHAR-PIB (12) Lp. 8 9 Nazwa Instytucji Polska Akademia Nauk, Ogród Botaniczny Centrum Zachowania Bioróżnorodności Biologicznej w Powsinie Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 10 COBORU, Stacja Dośw. w Karżniczce 11 12 Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego Sp. z o. o., Straszków Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie kolekcja żyta roślin leczniczych i aromatycznych (w tym przyprawowych prowadzenie regeneracji zasobów genowych traw kolekcja polowa form uprawnych buraka BETA przechowywanie wybranych materiałów genetycznych i prowadzenie badań nad przedłużeniem żywotności nasion w różnych warunkach przechowywania
Jednostki współpracujące w prowadzeniu kolekcji roślin rolniczych
utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; - ex situ przechowalnia długoterminowa - w warunkach polowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie (kolekcje: ziemniaka, buraka, roślin łąkowo-pastwiskowych, roślin rekultywacyjnych i energetycznych, traw, roślin zielarskich, leczniczych i aromatycznych - w tym przyprawowych, chmielu, motylkowatych drobnonasiennych), - w ciekłym azocie (kolekcja ziemniaka) - w kulturach in vitro (kolekcja ziemniaka i buraka) Kolekcja traw Ogród Botaniczny, IHAR-PIB ciekły azot
utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; Kolekcje obejmują odmiany i populacje miejscowe zbierane podczas ekspedycji krajowych i w krajach sąsiedzkich oraz uzyskane w drodze wymiany, dzikie gatunki spokrewnione z roślinami uprawnymi, dziko rosnące rośliny jadalne i rośliny towarzyszące uprawom polowym, odmiany polskie skreślone z krajowego rejestru, nowe polskie odmiany zarejestrowane w COBORU oraz linie i inne materiały hodowlane polskiego pochodzenia o szczególnych cechach dla hodowli, cenne materiały zagranicznego pochodzenia stanowiące źródło poszukiwanych cech.
utrzymanie zasobów genowych gatunków rozmnażanych wegetatywnie w kolekcjach polowych / w ciekłym azocie / kulturach in vitro; Utrzymywanie - liczba obiektów kolekcja kolekcje ciekły polowe azot in vitro ziemniaka diploidalnego 257 96 196 ziemniaka tetraploidalnego 112 15820 buraka 35 2 łąkowo-pastwiskowa 213 traw wieloletnich 176 regeneracja traw 34 rekultywacyjno-energetyczna 154 rekultywacyjnych 249 motylkowate drobnonasienne 133 zielarskich, leczniczych i aromatycznych 205 chmielu 416 zielarskiich 108 Razem 2092 96 1780
Ogród Botaniczny IHAR-PIB kolekcje polowe roślin energetycznych roślin motylkowatych
gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; Liczba ekspedycji 11 Liczba obiektów pozyskanych 583 o krajowych - 201, o zagranicznych 381 Liczba wyjazdów krótkoterminowych (jednodniowych) 9 o Liczba obiektów pozyskanych - 61
gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; ekspedycja 1 2, 3 4 5 Organizator / uczestnik IHAR-PIB: KCRZG; PAN: OB Powsin IHAR-PIB: KCRZG; PAN: OB Powsin IHAR-PIB, KCRZG OB Bydgoszcz IHAR-PIB, KCRZG OB Bydgoszcz Teren Południowa część Polski (Pogórze Karpackie) świętokrzyskie dolnośląskie lubelskie EKSPEDYCJE KRAJOWE Grupa roślin forma (nasiona / materiał..) Dane przekazane do systemu EGISET* liczba obiektów Rośliny użytkowe, dzicy krewniacy i rośliny nasiona paszportowe 39 towarzyszące Miejscowe populacje żyta i krzycy. nasiona paszportowe 5 Rośliny użytkowe, dzicy krewniacy i rośliny nasiona paszportowe 52 towarzyszące Miejscowe populacje żyta i krzycy. nasiona paszportowe 9 Łąkowo-pastwiskowe nasiona paszportowe 8 Trawy i inne jednoliścienne nasiona paszportowe 7 Motylkowate drobnonasienne nasiona paszportowe 6 Łąkowo-pastwiskowe nasiona paszportowe 7 Trawy i inne jednoliścienne nasiona paszportowe 3 Motylkowate drobnonasienne nasiona paszportowe 6
gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; ekspedycja Organizator / uczestnik Teren Centralna Polska - Wielkopolska 6 7 8 Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich Dolny Śląsk 9 Dolny Śląsk Mazowsze i Wschodnia Polska Grupa roślin Rośliny zielarskie forma (nasiona / materiał..) liczba obiektó w nasiona 4 materiał wegetatywny 10 nasiona, materiał wegetatywny 16 materiał wegetatywny 7 10 IUNG, Puławy Podlasie Chmiel zwyczajny 22 RAZEM 201
gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; Nr ekspedyc ji 11 Organizator / uczestnik IHAR-PIB, KCRZG, SGGW, PAN: OB Powsin Teren EKSPEDYCJE ZAGRANICZNE Grupa roślin Rośliny rolnicze, warzywne, zielarskie i pastewne, rośliny im towarzyszące oraz zrazy starych odmian drzew owocowych forma (nasiona / materiał..) Dane przekazane do systemu EGISET liczba obiekt ów Estonia paszportowe 54 nasiona, materiał Łotwa wegetatywny paszportowe 327 RAZEM zagraniczne 381
gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; W trakcie ekspedycji prowadzono: zbiór (roślin użytkowych rolniczych, warzywnych, sadowniczych i ozdobnych oraz ich dzikich przodków, roślin towarzyszących uprawom oraz zbiór materiałów do herbariów), ocena erozji genetycznej roślin użytkowych, monitorowanie występowania materiału genetycznego na terenie Polski, Uwzględniano: Termin - zgodny z czasem dojrzewania nasion, Pozyskiwanie nasion od gospodarzy oraz kupowane na lokalnych targowiskach, Prowadzenie wywiadów z rolnikami, Nadawanie ujednoliconych numerów ekspedycyjnych, Zapisywanie informacji o miejscu zbioru. Opis miejsca zbioru (karty) nazwa kraju, regionu, wsi, nazwisko i adres gospodarza, współrzędne geograficzne, wysokość nad poziomem morza, opis siedliska (w przypadku zbioru roślin ze stanu dzikiego).
gromadzenie obiektów roślin rolniczych, przyprawowych, zielarskich, energetycznych i rekultywacyjnych, innych roślin użytkowych i ich dzikich krewniaków oraz roślin towarzyszących; Liczba nowych, wartościowych obiektów pozyskanych na drodze wymiany - 149 w tym: ziemniaka (23), buraka (9), łąkowo-pastwiskowych (2), roślin energetycznych i rekultywacyjnych (16), motylkowatych (37), kukurydzy (7), pszenicy (26), pszenżyta (8), roślin leczniczych i aromatycznych (3), chmielu (10), grochu i łubinu (4), gryki (3), ), życicy wielokwiatowej (1).
charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów, w tym: o identyfikacja botaniczna, o charakterystyka morfologiczna i molekularna, o ocena cech użytkowych tj. rolniczych, jakościowych i technologicznych; o wstępne wytypowanie potencjalnych duplikatów do weryfikacji pod kątem ich usunięcia z kolekcji; o prowadzenie dokumentacji fotograficznej poszczególnych faz rozwojowych dotyczących obiektów z kolekcji
charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów IHAR-PIB Kolekcja Charkterystyka ocena potencjalne duplikaty przekazanie danych paszportowych przekazanie danych waloryzacyjnych ziemniaka 2x (polowa, 25 122 11 in vitro, ciekły azot) ziemniaka 4x 112 112 112 ziemniaka 4x (in vitro) 80 15 0 buraka (polowa, in vitro) 20 20 20 łąkowo-pastwiskowych 20 20 5 traw wieloletnich 52 9 10 39 rekultywacyjno- 1 0 0 energetycznych rekultywacyjnych 249 0 38 motylkowatych drobno. 23 50 12 0 kukurydzy 61 61 roślin towarzyszących 3 owsa 70 204 114 fasoli 18 22 soi 47 47
charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów usługi Kolekcja Charkterystyka oena potencjaln e duplikaty przekazanie danych paszportowych przekazanie danych waloryzacyjny ch przekazanie dok. fotograficznej jęczmienia jarego i 100 100 100 ozimego pszenżyta 80 26 11 11 pszenicy twardej 50 1 13 13 żyta 50 0 50 50 pszenicy jarej 34 6 6 pszenicy ozimej 55 5 5 grochu, łubinu i 50 13 171 50 10 seredeli zielarskich, leczniczych i aromatycznych 10 26 10 10 tytoniu 40 40 40 40 chmielu 40 2 10 40 zielarskich 20 20 20 20
charakterystyka i ocena zebranych i przechowywanych materiałów usługi Kolekcja Charkterystyka oena potencjaln e duplikaty przekazanie danych paszportowych przekazanie danych waloryzacyjny ch przekazanie dok. fotograficznej lnu 20 3 20 20 konopi 25 10 10 10 gryki 10 10 10 życicy wielokw. 44 2 44 44 44 marginalnych 100 51 51 5 strącz. buraka 20 Razem usługi 748 47 527 480 199 RAZEM 1529 106 1 042 949 221
regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych wykonawcy regeneracja rozmnażanie do przechowalni do herbarium Razem Zakłady IHAR-PIB 441 701 238 153 Razem usługi 420 807 610 164 Razem 861 1508 848 317 1. Obiektów rozmnażanych, 2. liczba obiektów regenerowanych, 3. liczba obiektów przekazanie do przechowalni długoterminowej/do banku genów ziemniaka in vitro, 4. liczba kłosów do herbarium /liczba kart zielnikowych
regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych IHAR-PIB kolekcja regeneracja rozmnażanie do przechowalni do herbarium ziemniaka 2x (polowa, in vitro, ciekły azot) 196 257 0 ziemniaka 4x (polowa) 112 5 buraka (pol. in vitro) 2 2 14 łąkowo-pastwiskowych 2 15 8 traw wieloletnich 9 27 50 rekultywacyjno-energetycznych 2 0 0 rekultywacyjnych 0 14 14 in vitro ziemniaka 4x 165 0 15 motylkowate drobnonasienne 37 7 kukurydzy 61 56 56 3. l. obiektów przekazanie do przechowalni długoterminowej/do banku genów ziemniaka in vitro, 4. l. kłosów do herbarium /liczba kart zielnikowych
regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych IHAR-PIB kolekcja regeneracja rozmnażanie do przechowalni do herbarium roślin towarzyszące 97 owsa 47 70 47 fasoli 18 59 22 soi 47 IHAR-PIB 441 701 238 153
regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych - usługi kolekcja regeneracja rozmnażanie do przechowalni do herbarium jęczmienia jarego i ozimego 27 100 29 46 pszenżyta 45 35 70 53 pszenicy twardej 37 13 48 8 żyta 43 43 50 pszenicy jarej 28 28 34 pszenicy ozimej 50 50 55 grochu, łubinu i seredeli 40 300 100 zielarskich, leczniczych i aromatycznych 36 29 tytoniu 65 65 50 chmielu 15 zielarskich 20 Lnu 20 20 20 konopii 29 29 10 gryki 7 7 7
regeneracja i rozmnażanie nasion i materiałów wegetatywnych obiektów kolekcyjnych - usługi kolekcja do do regeneracja rozmnażanie przechowalni herbarium gryki 7 7 7 życicy wielokwiatowej 44 44 marginalnych strącz. 60 51 buraka 7 regeneracja traw 34 Razem usługi 420 807 610 164 Razem 861 1508 848 317
Karty zielnikowe
udostępnianie zasobów genowych kolekcja liczba obiektów udostępnionych SMTA liczba obiektów udost. z kolekcji roboczych ziemniaka 2x (polowa, in vitro, ciekły azot) 35 ziemniaka 4x (polowa) 112 buraka (polowa, in vitro) 15 łąkowo-pastwiskowych 57 traw wieloletnich 57 rekultywacyjno-energetycznych 21 rekultywacyjnych 9 in vitro ziemniaka 4x 85 polowa motylkowate 16 drobnonasienne Kukurydzy 6 owsa 62 fasoli 15
udostępnianie zasobów genowych kolekcja liczba obiektów udostępnionych SMTA liczba obiektów udost. z kolekcji roboczych jęczmienia jarego i ozimego 4 pszenżyta 6 pszenicy twardej 174 żyta 54 150 pszenicy jarej 29 grochu, łubinu i seredeli 6 zielarskich, leczniczych i 28 aromatycznych tytoniu 1 chmielu 45 zielarskich 22 gryki 2 życicy wielokwiatowej 31 marginalnych strączkowych 67
współpraca z krajowymi użytkownikami zasobów genowych, zagranicznymi bankami genów i międzynarodowymi organizacjami. kolekcja krajowa z użytkownikami zasobów genowych z zagranicznymi bankami genów z zagranicznymi instytucjami ziemniaka diploidalnego (polowa, in vitro, ciekły azot) 2 0 ziemniaka 4x 4 5 buraka (polowa, in vitro) 1 łąkowo-pastwiskowych 4 5 traw wieloletnich 5 3 rekultywacyjnoenergetycznych 3 0 rekultywacyjnych 14 0 ziemniaka 4x (in vitro) 10 0 motylkowate drobnonas. 1 roślin towarzyszących 2 2
współpraca z krajowymi użytkownikami zasobów genowych, zagranicznymi bankami genów i międzynarodowymi organizacjami. kolekcja krajowa z użytkownikami zasobów genowych z zagranicznymi bankami genów z zagranicznymi instytucjami jęczmienia jarego i ozimego 2 pszenżyta 1 pszenicy twardej 1 żyta 3 5 pszenicy jarej 1 1 grochu, łubinu i seredeli 1 zielarskich, leczniczych i aromatycznych 8 tytoniu 3 chmielu 5 1 1 lnu 1 gryki 2 1
Wymierne rezultaty realizacji zadań: zabezpieczono/utrzymywano 2092 obiektów w kolekcjach polowych zasoby genetyczne: traw, roślin zielarskich, leczniczych i aromatycznych, chmielu, motylkowatych drobnonasiennych, łąkowo-pastwiskowych, rekultywacyjnych, ziemniaka i buraka. W ciekłym azocie utrzymywano wybrane zasoby genetyczne ziemniaka, a w kulturach in vitro kolekcję ziemniaka i dzikich gat. buraka. W kulturach in vitro 16018 obiektów ziemniaka i dzikich gat. buraka. W ciekłym azocie 96 obiektów ziemniaka. W wyniku przeprowadzonych 11 ekspedycji zebrano 583 obiektów Z wymiany pozyskano około 149 nowych obiektów Zregenerowano 861 obiektów, rozmnożono 1508 obiektów, do przechowalni przekazano 848 obiektów a do herbarium 317. Udostępniono z kolekcji roboczych blisko 847 obiektów Przeprowadzono 24 działania informacyjne o kolekcjach służących podnoszeniu świadomości społeczeństwa (wykłady, referaty, prezentacje, szkolenia, audycje radiowe). Opublikowano 17 artykułów naukowych, opinii i raportów.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ