dr inż. Jarosław Forenc

Technologie informacyjne Politechnika Białostocka - Wydział Elektryczny semestr I, studia niestacjonarne I stopnia Rok akademicki 01/013 Pracownia nr 1 (13.10.01) dr inż. Jarosław Forenc

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 /91 Dane podstawowe dr inż. Jarosław Forenc Politechnika Białostocka, Wydział Elektryczny, Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii ul. Wiejska 45D, 15-351 Białystok WE-04 e-mail: j.forenc@pb.edu.pl tel. (0-85) 746-93-97 http://we.pb.edu.pl/~jforenc Dydaktyka -dodatkowe materiały do pracowni Konsultacje środa, godz. 17:40-19:10, WE-04 piątek, godz. 11:30:00-13:00, WE-04 sobota, godz. 10:00-11:30, WE-04 (zaoczne)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 3/91 Program przedmiotu 1. Zajęcia organizacyjne. Podstawowe informacje o Europejskim Certyfikacie Umiejętności Komputerowych ECDL. Prawa autorskie i regulacje prawne dotyczące ochrony danych osobowych, licencje oprogramowania. Bezpieczeństwo informacji. Podstawy technik informatycznych. Jednostki i kodowanie informacji. Reprezentacja wartości liczbowych w systemach komputerowych.. Przetwarzanie tekstów. Reguły wprowadzania tekstu. Formatowanie znaku, akapitu i strony. Zastosowanie tabulatorów. Formatowanie nagłówka i stopki. Tabele. 3. Przetwarzanie tekstów. Wzory. Wstawienie grafiki do dokumentu. Tworzenie dokumentu w oparciu o style. Automatyczne numerowanie rysunków i tabel. Generowanie spisu treści, rysunków i tabel.

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 4/91 Program przedmiotu 4. Arkusze kalkulacyjne. Wprowadzanie danych do arkusza. Formatowanie arkusza. Proste wzory obliczeniowe. Formuły. Adresowanie względne i bezwzględne. Praca z wieloma arkuszami. 5. Arkusze kalkulacyjne. Operacje na liczbach zespolonych i macierzach. Funkcje logiczne. Wykresy. 6. Kolokwium nr 1. Matlab. Wprowadzanie poleceń, zmiennych i liczb. Operatory i wyrażenia arytmetyczne. Wprowadzanie i generowanie macierzy. Operacje macierzowe i tablicowe. Rozwiązywanie układów równań.

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 5/91 Program przedmiotu 7. Matlab. Wielomiany. Skrypty i funkcje. Grafika dwui trójwymiarowa. 8. Kolokwium nr. Podstawy obsługi programu Visio. Tworzenie schematów blokowych i prostych rysunków. 9. Grafika menedżerska i prezentacyjna. Podstawy tworzenia prezentacji multimedialnych. Rysunki, wykresy, autokształty, pola tekstowe na slajdach. Zasady poprawnie zbudowanej prezentacji. Przygotowanie własnej prezentacji. 10. Grafika menedżerska i prezentacyjna. Przedstawienie prezentacji. Zaliczenie zajęć.

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 6/91 Literatura 1. A. Żarowska, W. Węglarz: ECDL na skróty. PWN, Warszawa, 011.. S. Gryś: Arytmetyka komputerów. PWN, Warszawa, 007. 3. A. Jaronicki: ABC MS Office 007 PL. Helion. Gliwice, 008. 4. S. Basham: Word 007 PL. Seria praktyk. Helion, Gliwice, 009. 5. J. Walkenbach: Excel 007 PL. Biblia. Helion, Gliwice, 007. 6. M. Stachurski, W. Treichel: Matlab dla studentów. Ćwiczenia, zadania, rozwiązania. Witkom, Warszawa, 009. 7. R. Pratap: MATLAB 7 dla naukowców i inżynierów. PWN, 010. 8. A. Kamińska, B. Pańczyk: Ćwiczenia z Matlab. Przykłady i zadania. Mikom, Warszawa, 00. 9. K. Powell: Visio 00 dla każdego. Helion, Gliwice, 003. 10. R. Zimek: PowerPoint 007 PL. Ilustrowany przewodnik. Helion, Gliwice, 008. 11. P. Lenar: Sekrety skutecznych prezentacji multimedialnych. Helion, Gliwice, 011.

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 7/91 Zaliczenie Ogólne warunki zaliczenia przedmiotu: obecność na zajęciach zaliczenie w trakcie zajęć zadań przedstawionych przez prowadzącego zaliczenie przygotowanych samodzielnie prac, których tematykę określa prowadzący zaliczenie kolokwiów Podstawę do zaliczenia przedmiotu (uzyskanie punktów ECTS) stanowi stwierdzenie, że każdy z założonych efektów kształcenia został osiągnięty w co najmniej minimalnym akceptowalnym stopniu.

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 8/91 Efekty kształcenia (EK1) Student, który zaliczył przedmiot: klasyfikuje i omawia z użyciem właściwej terminologii zagadnienia związane z technologiami informacyjnymi Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: znać podstawowe i pochodne jednostki informacji i potrafić dokonywać ich przeliczeń znać zasady kodowania informacji alfanumerycznych i liczbowych (w tym zmiennoprzecinkowych) znać czynniki wpływające na prawidłową i bezpieczną pracę z komputerem

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 9/91 Efekty kształcenia (EK1) Student, który zaliczył przedmiot: klasyfikuje i omawia z użyciem właściwej terminologii zagadnienia związane z technologiami informacyjnymi Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): umieć przeliczać wartości na różne kody liczbowe znać podział kodów i opisać ich cechy znać podstawowe regulacje prawne związane z technologiami komputerowymi

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 10/91 Efekty kształcenia (EK1) Student, który zaliczył przedmiot: klasyfikuje i omawia z użyciem właściwej terminologii zagadnienia związane z technologiami informacyjnymi Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): identyfikować i umieć wyjaśnić przyczyny podstawowych błędów pojawiających się przy obliczeniach zmiennoprzecinkowych znać sposób przechowywania wartości specjalnych oraz sygnalizacji błędów w zapisie zmiennoprzecinkowym

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 11/91 Efekty kształcenia (EK) Student, który zaliczył przedmiot: wykorzystuje programy do przygotowania dokumentacji technicznej z elementami osadzonymi Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: poprawnie i efektywnie wykonać formatowanie tekstu technicznego z użyciem standardowego edytora WYSIWYG znać i stosować reguły redakcji tekstów technicznych umieć edytować wzory za pomocą wbudowanych aplikacji umieć tworzyć, edytować i formatować tabele z danymi umieć osadzać i formatować w ramach dokumentów tekstowych elementy z innych aplikacji

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 1/91 Efekty kształcenia (EK) Student, który zaliczył przedmiot: wykorzystuje programy do przygotowania dokumentacji technicznej z elementami osadzonymi Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): wykonywać automatyczną numerację rozdziałów, rysunków, tabel umieć formatować nagłówki i stopki z uwzględnieniem podziału dokumentu

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 13/91 Efekty kształcenia (EK) Student, który zaliczył przedmiot: wykorzystuje programy do przygotowania dokumentacji technicznej z elementami osadzonymi Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): umieć opracować i stosować własny styl akapitu wykonywać automatycznie spisy treści, rysunków i tabel oraz dokonywać ich formatowania

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 14/91 Efekty kształcenia (EK3) Student, który zaliczył przedmiot: przygotowuje poprawnie wykresy i inne elementy ułatwiające interpretację wyników Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: umieć opracować poprawne wykresy na podstawie danych Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): umieć opracować poprawne wykresy na podstawie importowanych danych umieć poprawnie wykorzystywać linię trendu oraz interpretować przebieg wykresu

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 15/91 Efekty kształcenia (EK3) Student, który zaliczył przedmiot: przygotowuje poprawnie wykresy i inne elementy ułatwiające interpretację wyników Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): umieć opracować kilka serii danych i umieszczać je na jednym wykresie przy uwzględnieniu jego czytelności oraz niezbędnych podpisów i oznaczeń

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 16/91 Efekty kształcenia (EK4) Student, który zaliczył przedmiot: potrafi zastosować funkcje matematyczne w ramach pakietów do przetwarzania danych i prezentacji wyników Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: wprowadzać i formatować dane w arkuszu, w tym dokonywać automatycznego transferu danych z plików tekstowych posiadać umiejętność tworzenia formuł z uwzględnieniem standardowych funkcji matematycznych tworzyć konstrukcję arkusza z uwzględnieniem adresowania względnego, bezwzględnego i mieszanego

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 17/91 Efekty kształcenia (EK4) Student, który zaliczył przedmiot: potrafi zastosować funkcje matematyczne w ramach pakietów do przetwarzania danych i prezentacji wyników Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): posiadać umiejętność tworzenia formuł z uwzględnieniem standardowych funkcji logicznych i statystycznych znać podstawowe funkcje dotyczące działań na liczbach zespolonych w ramach arkusza kalkulacyjnego i umieć je stosować

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 18/91 Efekty kształcenia (EK4) Student, który zaliczył przedmiot: potrafi zastosować funkcje matematyczne w ramach pakietów do przetwarzania danych i prezentacji wyników Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): znać podstawowe funkcje macierzowe oraz poprawnie je stosować w ramach arkusza kalkulacyjnego rozwiązywać układ równań z wieloma niewiadomymi umieć tworzyć formuły z użyciem danych z różnych arkuszy

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 19/91 Efekty kształcenia (EK5) Student, który zaliczył przedmiot: potrafi wykonywać podstawowe obliczenia i wykorzystywać wbudowane funkcje pakietu Matlab Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: znać i umieć stosować metody i funkcje do wprowadzenia liczb rzeczywistych, zespolonych, wektorów i macierzy wykonywać obliczenia arytmetyczne stosując odpowiednie operatory i funkcje rozwiązywać proste układy równań wykonać wykres dwuwymiarowy dowolnej funkcji oraz sformatować sposób rysowania linii

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 0/91 Efekty kształcenia (EK5) Student, który zaliczył przedmiot: potrafi wykonywać podstawowe obliczenia i wykorzystywać wbudowane funkcje pakietu Matlab Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): znać różnice pomiędzy operacjami macierzowymi i tablicowymi oraz umiejętnie stosować te operacje pisać własne proste skrypty i funkcje wykorzystujące wczytywanie danych i instrukcje warunkowe wykonać wykres funkcji trójwymiarowej

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 1/91 Efekty kształcenia (EK5) Student, który zaliczył przedmiot: potrafi wykonywać podstawowe obliczenia i wykorzystywać wbudowane funkcje pakietu Matlab Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): pisać własne rozbudowane skrypty oraz funkcje wykorzystujące wczytywanie danych, instrukcje warunkowe oraz pętle

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 /91 Efekty kształcenia (EK6) Student, który zaliczył przedmiot: planuje, przygotowuje i omawia prezentację komputerową dotyczącą problemów technicznych Student, który zalicza na ocenę dostateczny (3) powinien: znać i umieć stosować zasady tworzenia prezentacji multimedialnych opracować i przedstawić krótką prezentację multimedialną dotyczącą zagadnień technicznych umieć osadzać i formatować elementy z edytora (m.in. tabele, wzory, rysunki)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 3/91 Efekty kształcenia (EK6) Student, który zaliczył przedmiot: planuje, przygotowuje i omawia prezentację komputerową dotyczącą problemów technicznych Student, który zalicza na ocenę dobry (4)powinien (oprócz wymagań na ocenę 3): umieć zaplanować i formatować prezentację zgodnie z zasadami poprawności i skuteczności prezentacji umieć stosować w sposób przemyślany elementy animacji

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 4/91 Efekty kształcenia (EK6) Student, który zaliczył przedmiot: planuje, przygotowuje i omawia prezentację komputerową dotyczącą problemów technicznych Student, który zalicza na ocenę bardzodobry (5)powinien (oprócz wymagań na ocenę 4): umieć osadzać i wykorzystywać elementy umożliwiające sterowanie prezentacją (linki, elementy do obsługi zdarzeń) umieć modyfikować szablony oraz wbudowane wzorce slajdów

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 5/91 Zaliczenie - terminy sprawdzianów, kolokwiów Zajęcia nr -sprawdzian z zajęć nr 1 (ocena) Zajęcia nr 4 - sprawdzian z przetwarzania tekstów (ocena) Zajęcia nr 5 - sprawozdanie z arkuszy kalkulacyjnych (zaliczenie) Zajęcia nr 6 - kolokwium z arkuszy kalkulacyjnych (ocena) Zajęcia nr 7 - sprawozdanie z programu Matlab(zaliczenie) Zajęcia nr 8 - kolokwium z programu Matlab(ocena) Zajęcia nr 10 - przedstawienie prezentacji (ocena) Ocena końcowa jest wystawiana na podstawie średniej arytmetycznej otrzymanych ocen. Brak zaliczenia sprawozdania (arkusze kalkulacyjne, Matlab) powoduje obniżenie oceny o 0,5 stopnia z kolokwium.

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 6/91 Pracownia nr 1 ECDL- Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Licencje oprogramowania (Microsoft Dream Spark) Prawo autorskie Ochrona danych osobowych Pozycyjne systemy liczbowe Jednostki informacji (bit, bajt) Kodowanie znaków (ASCII, ISO 8859, Unicode) Kodowanie liczb całkowitych (NKB, U, BCD) Liczby zmiennoprzecinkowe

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 7/91 ECDL ECDL(ang. EuropenComputer Driving Licence) -Europejski Certyfikat Umiejętności Komputerowych Pomysł certyfikatu narodził się w Finlandii w 199 roku, a potem został przeniesiony do Unii Europejskiej W Polsce organizacją egzaminów i wydawaniem certyfikatów zajmuje się od 1997 roku Polskie Towarzystwo Informatyczne Główna strona ECDL: www.ecdl.com.pl Certyfikat zaświadcza, że jego posiadacz ma podstawową wiedzę i umiejętności w zakresie obsługi komputera i potrafi je efektywnie wykorzystać w codziennej pracy

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 8/91 Certyfikaty ECDL ECDL Core-składa się z 7 modułów (egzaminów): Podstawy technik informatycznych i komunikacyjnych Użytkowanie komputerów i zarządzanie plikami Przetwarzanie tekstów Arkusze kalkulacyjne Użytkowanie baz danych Grafika menedżerska i prezentacyjna Przeglądanie stron internetowych i komunikacja Wszystkie egzaminy należy zdać w ciągu 3 lat Certyfikat jest ważny bezterminowo Opłata: 534 PLN / 559 PLN (z kartą plastikową) Opłata ulgowa: 398 PLN / 43 PLN (z kartą plastikową)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 9/91 Certyfikaty ECDL ECDL Start -4 egzaminy dowolnie wybrane 4 moduły dostępne w programie ECDL Core e-citizen (e-obywatel)- 1 egzamin potwierdza umiejętności z zakresu wykorzystania komputera i Internetu w życiu codziennym ECDL Advanced (ECDL-A)- 4 egzaminy potwierdza opanowanie zaawansowanych umiejętności wykorzystania aplikacji komputerowych (MS Office 007/010) ECDL CAD-1 egzamin międzynarodowy standard potwierdzający umiejętności projektowania D

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 30/91 Certyfikaty ECDL ECDL WebStarter/Web Editing - 1 egzamin weryfikuje podstawową wiedzę z zakresu tworzenia stron i serwisów internetowych w języku HTML EPP e-guardian- 1 egzamin potwierdza kompetencje w zakresie zabezpieczeń komputerów przed nieupoważnionym dostępem oraz ochrony osób przed niebezpieczeństwami pochodzącymi z Internetu EPP GIS -3 egzaminy potwierdza, że jego posiadacz zdobył i potrafi praktycznie wykorzystać wiedzę w zakresie Systemów Informacji Geograficznej Moduł 1 -Podstawy kartografii z elementami geodezji Moduł - Podstawy Systemów Informacji Geograficznej (GIS) Moduł 3 -Oprogramowanie (aplikacje) GIS

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 31/91 Certyfikaty ECDL ECDL IT Security - 1 egzamin potwierdza kompetencje w zakresie szeroko rozumianej problematyki bezpieczeństwa używania technologii informacyjnokomunikacyjnych (ICT) ECDL Zarządzanie Projektami - 1 egzamin potwierdzający podstawową wiedzę teoretyczną oraz praktyczne umiejętności z zakresu zarządzania projektami (badawczymi, budowlanymi, informatycznymi, itp.) e-clerk (e-urzędnik) (od listopada 01 roku) opracowany dla potrzeb oceny podstawowych umiejętności komputerowych urzędników administracji publicznej e-nauczyciel (od listopada 01 roku) potwierdza umiejętności nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych nauczyciela

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 3/91 Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Praca przy komputerze powoduje następujące dolegliwości: bóle szyi i kręgosłupa bóle głowy zmęczenie i łzawienie oczu skurcze mięśni nóg mrowienie, drętwienie, niedowład kończyn łokieć tenisisty (stan zapalny zew. powierzchni stawu łokciowego) zespół cieśni nadgarstka (spowodowany uciskiem nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka) syndrom Sicca

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 33/91 Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Czynniki wpływające na prawidłową i bezpieczną pracę z komputerem: odpowiednie meble z krzesłem o regulowanej wysokości oraz kącie nachylenia oparcia; stosownie duży blat, pozwalający zachować właściwą odległość monitora od oczu (40-75 cm) odpowiednie oświetlenie, dające niezbyt duży różnice jasności ekranu monitora i pomieszczenia oraz eliminujące odbicia odpowiedni mikroklimat: temperatura 1- stopnie Celsjusza, wilgotność powietrza 50-60%, lekki ruch powietrza dokonywanie przerw w trakcie pracy przy komputerze oraz ćwiczeń relaksacyjnych

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 34/91 Bezpieczeństwo i higiena pracy przy komputerze Zasady jakimi należy się kierować podczas użytkowania sprzętu komputerowego: podłączenie komputera do listwy z filtrem zabezpieczającym przed zakłóceniami i przepięciami w sieci wyposażenie stanowiska pracy w urządzenie do podtrzymywania napięcia (UPS) poprowadzenie kabli sieci komputerowej wzdłuż ścian, a nie w miejscach, w których mogą być narażone na nacisk ustawienie monitora tyłem do ściany i tyłem do światła dziennego regularne czyszczenie ekranu i klawiatury ochrona komputera przed wstrząsami i uszkodzeniami mechanicznymi

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 35/91 Licencje oprogramowania Licencja na oprogramowanie-umowa na korzystanie z utworu jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać Co zawiera licencja? sposób wykorzystania oprogramowania (komercyjne, prywatne) ograniczenie co do liczby komputerów, na których można zainstalować oprogramowanie klauzulę o wyłączonej odpowiedzialności producenta z tytułu używania oprogramowania przez licencjobiorcę (producent nie odpowiada za skutki błędów w programach)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 36/91 Ważniejsze typy licencji Freeware programy, które mogą być nieodpłatnie wykorzystywane (nie jest ujawniany ich kod źródłowy) nie wolno czerpać korzyści finansowych z ich dystrybucji licencja nie dotyczy stworzonych produktów (dokumentów, grafiki, itp.) Shareware Trial programy komputerowe rozpowszechniane bez opłat, ale z pewnymi ograniczeniami (do wypróbowania przez użytkowników) najczęściej po okresie próbnym (określony czas lub liczba uruchomień) za taki program trzeba zapłacić lub zrezygnować z korzystania z niego w pełni funkcjonalne oprogramowanie, którego można używać przez z góry określony czas (najczęściej od 7 do 30 dni)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 37/91 Ważniejsze typy licencji Postcardware(Cardware) programy dostępne za darmo, ale ich autorzy oczekują, że użytkownik przyśle im kartkę pocztową Donationware oprogramowanie na tej licencji może być dowolnie modyfikowane, kopiowane i dystrybuowane pod warunkiem, że licencjobiorca zapłaci autorowi symboliczną kwotę Adware oprogramowanie rozpowszechniane za darmo, ale zawierające funkcje wyświetlającą reklamy (zazwyczaj banery) wydawca oprogramowania zarabia na tych reklamach, zwykle jest też możliwość nabycia wersji programu bez reklam za opłatą

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 38/91 Oprogramowanie Microsoft DreamSpark Studenci Wydziału Elektrycznego PB mają dostęp do oprogramowania na licencji Microsoft DreamSpark (MSDN AA) Informacje: http://www.we.pb.edu.pl/msdn-aa.html Klucze do instalacji oprogramowania oraz obrazy nośników można uzyskać w systemie ELMS Aby skorzystać z systemu ELMS należy zgłosić się do administratora systemu z prośbą o założenie konta

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 39/91 Oprogramowanie Microsoft DreamSpark W celu założenia konta należy wysłać e-mail na adres msdn@we.pb.edu.pl zawierający następujące informacje: nazwisko i imię nr albumu adres e-mail rok i kierunek studiów rodzaj studiów (stacjonarne/zaoczne/doktoranckie) Warunkiem założenia konta w systemie ELMS jest zaakceptowanie na piśmie warunków licencji. Należy dokonać tego w pokoju WE-104Wydziału Elektrycznego PB Po założeniu konta w systemie ELMS zostanie na podany adres wysłany email zawierający nazwę użytkownika i hasło oraz link do strony logowania ELMS

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 40/91 Prawo autorskie Prawo autorskie-ogół praw przysługujących autorowi dzieła, przepisy upoważniające autora do decydowania o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści Prawo autorskie określa Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.), znowelizowana w 1999 roku Ustawa wyróżnia: autorskie prawa osobiste autorskie prawa majątkowe (ang. copyright)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 41/91 Autorskie prawa osobiste Obejmują prawo autora do wiązania z dziełem jego nazwiska Prawa te: nigdy nie wygasają nie można się ich zrzec nie można ich przenieść na inną osobę Wyrażają się w prawie do: autorstwa utworu oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo nienaruszalności treści i formy utworu decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu nadzoru nad sposobem korzystania z utworu

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 4/91 Autorskie prawa osobiste W przypadku programów komputerowych autorom przysługują prawa do: autorstwa utworu oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo Prawnie dopuszczalne jest zobowiązanie się twórcy w umowie do niewykonywania autorskiego prawa osobistego (prawa do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 43/91 Autorskie prawa majątkowe (ang. copyright) Uprawnienia przysługujące twórcy utworu (w określonych przypadkach -wydawcy lub producenta), ze szczególnym uwzględnieniem kwestii ekonomicznych tych uprawnień Zgodnie z ustawą twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu - wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu (drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego, cyfrową) w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono -wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy w zakresie rozpowszechniania utworu - publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, publiczne udostępnianie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 44/91 Dozwolony użytek chronionych utworów Zgodnie z art. 3 ustawy bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie: z pojedynczych egzemplarzy utworów już rozpowszechnionych przez krąg osób pozostających w związku osobistym (pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego) Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy Art. 3 nie ma natomiast zastosowania wobec programów komputerowych -korzystanie z programów chronionych prawem autorskim bez posiadania na nie licencji, nawet tylko do użytku osobistego, jest karalne

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 45/91 Ochrona danych osobowych Regulacje prawne dotyczące tworzenia i posługiwania się zbiorami danych osobowych, a także pojedynczymi danymi Ochronę danych osobowych regulują: prawo międzynarodowe -Rezolucje Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Konwencja Rady Europy, Powszechna Deklaracja UNESCO, Rekomendacja OECD prawo wspólnotowe -Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady WE prawo polskie -ustawa, Rozporządzenia Ministra Spraw wewnętrznych i Administracji, Rozporządzenie Prezydenta RP

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 46/91 Ochrona danych osobowych Prawo polskie: ustawa o ochronie danych osobowych z dnia 9 sierpnia 1997 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 00 r. nr 101, poz. 96 ze zm.) rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z kwietnia 004 r. w sprawie wzorów imiennego upoważnienia i legitymacji służbowej inspektora Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (GIODO) rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 9 kwietnia 004 r. w sprawie dokumentacji przetwarzania danych osobowych oraz warunków technicznych i organizacyjnych, jakim powinny odpowiadać urządzenia i systemy informatyczne służące do przetwarzania danych osobowych rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 11 grudnia 008 r. w sprawie wzoru zgłoszenia zbioru danych do rejestracji GIODO rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 10 października 011 r. w sprawie nadania statutu Biuru GIODO

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 47/91 Ochrona danych osobowych Ustawa określa m.in. zasady postępowania przy przetwarzaniu danych osobowych prawa osób fizycznych, których dane osobowe są lub mogą być przetwarzane w zbiorach danych Ustawa wprowadziła stanowisko Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych dr Wojciech Rafał Wiewiórowski (od 4 sierpnia 010 roku) Oficjalna strona GIODO: http://www.giodo.gov.pl

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 48/91 Ochrona danych osobowych Przetwarzanie danych osobowych dopuszczalne jest pod następującymi warunkami: osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę nie jest to sprzeczne z innymi przepisami prawa jest to niezbędne osobie, której dane dotyczą do wywiązania się z umowy jest niezbędne do wykonania zadań realizowanych dla dobra publicznego jest niezbędne do wypełniania koniecznych celów administratorów danych nie naruszając praw i wolności osoby, której dane dotyczą Zbiory danych muszą być zgłoszone do rejestracji przez ich administratora W zgłoszeniu określa się cel przechowywania danych, sposób ich zbierania i udostępniania oraz stosowane środki zabezpieczające

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 49/91 Ochrona danych osobowych Osoba, której dane dotyczą ma ściśle określone ustawą prawa: do uzyskania informacji o istnieniu zbioru danych i jego administratorze do informacji o celu, zakresie i sposobie przetwarzania danych do informacji od kiedy dane są przetwarzanie i przekazanie w czytelnej formie treści tych danych do uzyskania informacji o pochodzeniu danych do informacji o tym, komu i w jakiej formie udostępniane są dane do żądania uzupełnienia, uaktualnienia i sprostowania danych osobowych do wniesienia żądania zaprzestania przetwarzania danych do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzaniu danych zbieranych w innych celach, np. marketingowym oraz udostępniania danych innym administratorom

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 50/91 Pozycyjne systemy liczbowe: dziesiętny np. liczba: 1408,5 p - podstawa systemu pozycyjnego D - zbiór dozwolonych cyfr w systemie dziesiętnym: p = 10, D = {0,1,,3,4,5,6,7,8,9} X (10) = K+ x + x 4 1 10 10 4 1 + + x 3 x 10 3 10 + x + 10 x 3 + 10 x 1 3 10 + x 1 4 + x 0 10 10 4 0 + + K

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 51/91 Pozycyjne systemy liczbowe: dziesiętny Przykład: liczba: 1408,5 (10) 1408,5 (10) = = 1 10 3 + 4 10 + 0 10 1 + 8 10 0 + 10 1 + 5 10 = 1000 + 400 + 0 + 8 + 0, + 0,05

Technologie informacyjne, studia niestacjonarne I stopnia dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 5/91 Pozycyjne systemy liczbowe: dwójkowy Pozycyjne systemy liczbowe: dwójkowy w systemie dwójkowym: p =, D = {0,1} K K + + + + + + + + + + + = 4 4 3 3 1 1 0 0 1 1 3 3 4 4 (10) x x x x x x x x x X

Technologie informacyjne, studia niestacjonarne I stopnia dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 53/91 Pozycyjne systemy liczbowe: dwójkowy Pozycyjne systemy liczbowe: dwójkowy Przykład: liczba: 1101,101 () (10) 3 1 0 1 3 () 13,65 0,15 0 0,5 1 0 4 8 1 0 1 1 0 1 1 1101,101 = + + + + + + = + + + + + + = =

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 54/91 Pozycyjne systemy liczbowe X () X (3) X (4) X (5) X (8) X (10) X (1) X (16) 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 10 11 10 3 3 3 3 3 3 100 11 10 4 4 4 4 4 101 1 11 10 5 5 5 5 110 0 1 11 6 6 6 6 111 1 13 1 7 7 7 7 1000 0 13 10 8 8 8 1001 100 1 14 11 9 9 9 1010 101 0 1 10 A A 1011 10 3 1 13 11 B B 1100 110 30 14 1 10 C 1101 111 31 3 15 13 11 D 1110 11 3 4 16 14 1 E 1111 10 33 30 17 15 13 F

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 55/91 Pozycyjne systemy liczbowe: konwersje Algorytm Hornera zamiana liczby z systemu p = 10 na system p = 66 (10) =?() 66(10) = 1001110010() 66 / 313/ 156 / 78/ 39 / 19 / 9 / 4 / / 1/ = = = = = = = = = = 313 156 78 39 19 9 4 1 0 reszta reszta reszta reszta reszta reszta reszta reszta reszta reszta 0 1 0 0 1 1 1 0 0 1 kolejność odczytywania cyfr liczby w systemie dwójkowym

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 56/91 Pozycyjne systemy liczbowe: konwersje Algorytm Hornera zamiana liczby z systemu p = 10 na system p = 7 66 (10) =?(7) 66(10) = 1553(7) 66 / 7 = 89 reszta 3 89 / 7 = 1 reszta 5 1 / 7 = 1 reszta 5 1/ 7 = 0 reszta 1 zamiana liczby z systemu p = 10 na system p = 14 66 (10) =?(14) 66(10) = 3Α(14) 66 /14 = 44 reszta 10 Α 44 /14 = 3 reszta 3/14 = 0 reszta 3

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 57/91 Pozycyjne systemy liczbowe: konwersje Konwersje pomiędzy systemem dwójkowym () i czwórkowym (4) 110110011 =? () (4) 01 { 10 { 11 { 00 { 11 { 1303 =? (4) () 1 } } } 3 } 0 } 3 01 10 11 00 11 1 3 0 3 110110011 = ( ) 1303(4) 1303 ( 4) = 110110011( ) Konwersje pomiędzy systemem dwójkowym () i ósemkowym (8) 10110011 010 { 110 { 011 { 6 10110011 () () =? = 3 (8) 63 (8) 63 (8) } } 6 } 3 010 110 011 63 (8) =? () = 10110011 ()

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 58/91 Pozycyjne systemy liczbowe: konwersje Konwersje pomiędzy systemem dwójkowym () i szesnastkowym (16) 1011010 =? 0101 { 1010 { 5 () (16) 1011010 Α 5 A =? (16) () 5 } } A 0101 1010 Α = ( ) 5 (16) 5 Α( 16) = 1011010( )

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 59/91 Jednostki informacji -bit Bit (ang. binary digit) -podstawowa jednostka informacji stosowana w informatyce i telekomunikacji Bit przyjmuje jedną z dwóch wartości: 0(zero) 1(jeden) Bit jest tożsamy z cyfrą w systemie dwójkowym Oznaczenia bitów: mała litera b (zalecenie standardu IEEE 1541 z 00 roku) bit (zalecenie standardu IEC 6007, dotyczy także wielokrotności bitów, np. kbit )

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 60/91 Jednostki informacji -bit Wielokrotności bitów: Przedrostkibinarne zostały wprowadzone w 1998 roku w celu odróżnienia przedrostków o mnożniku 1000 od przedrostków o mnożniku 104

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 61/91 Jednostki informacji -bajt Bajt(ang. byte) -najmniejsza adresowalnajednostka informacji pamięci komputerowej składająca się z bitów W praktyce przyjmuje się, że jeden bajt to 8 bitów (choć nie wynika to z powyższej definicji) Za pomocą jednego bajtu można zapisać 56 różnych wartości: 0000 0000 0 0000 0001 1 1111 1110 54 1111 1111 55

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 6/91 Jednostki informacji -bajt Aby uniknąć niejednoznaczności, 8-bitowy bajt nazywany jest także oktetem Bajt 8-bitowy można podzielić na dwie połówki 4-bitowe nazywane tetradami (ang. nibbles) Najczęściej stosowanym skrótem dla bajtujest wielka litera B (uwaga: Boznacza też bela, ale częściej używa się db-decybel)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 63/91 Jednostki informacji -bajt Wielokrotności bajtów: Przedrostki binarne (dwójkowe) nie zostały przyjęte przez wszystkie środowiska zajmujące się informatyką

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 64/91 Jednostki informacji -bajt Producenci nośników pamięci korzystają z przedrostków dziesiętnych Przykład: dysk: 1000 GB, wg producenta: 1.953.55.168 sektorów (1 sektor = 51 bajtów) 1.953.55.168 51 = 1.000.04.886.016 bajtów 1.000.04.886.016 / (104) = 976.76.584 kb 1.000.04.886.016 / (104 104) = 953.870 MB 1.000.04.886.016 / (104 104 104) = 931,5 GB

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 65/91 Kodowanie Kodowanie-proces przekształcania jednego rodzaju postaci informacji na inną postać Kody Alfanumeryczne Liczbowe Inne ASCII ISO 646 ISO 8859 EBCDIC Unicode NKB BCD 1 z N z 5 U Graya Morse a

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 66/91 ASCII ASCII -American Standard Code for Information Interchange 7-bitowy kod przypisujący liczby z zakresu 0-17: - literom (alfabet angielski) - cyfrom - znakom przestankowym - innym symbolom - poleceniom sterującym kody 0-31, 17-33 kody sterujące służące do sterowania urządzeniami typu drukarka czy terminal kody 3-16 -95 kodów tworzących zbiór znaków ASCII

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 67/91 ISO/IEC 8859 ISO/IEC 8859to zestaw standardów służących do kodowania znaków za pomocą 8 bitów Wszystkie zestawy ISO 8859 mają znaki 0-17 takie same jak ASCII, zaś pozycjom 18-159 przypisane są dodatkowe kody sterujące, tzw. C1 (nieużywane)... ISO 8859-1 (Latin-1) - alfabet łaciński dla Europy zachodniej ISO 8859- (Latin-) - łaciński dla Europy środkowej i wschodniej (Polska Norma) ISO 8859-3 (Latin-3) - łaciński dla Europy południowej ISO 8859-4 (Latin-4) - łaciński dla Europy północnej ISO 8859-5 (Cyrillic) - dla cyrylicy ISO 8859-6 (Arabic) - dla alfabetu arabskiego ISO 8859-7 (Greek) - dla alfabetu greckiego ISO 8859-8 (Hebrew)- dla alfabetu hebrajskiego

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 68/91 ISO/IEC 8859-1 ISO/IEC 8859-1, Latin-1 ( zachodnioeuropejskie ) kodowanie używane w Amerykach, Europie Zachodniej, Oceanii i większej części Afryki dostępne języki: albański, angielski, baskijski, duński, estoński, fiński, francuski, hiszpański, irlandzki, islandzki, kataloński, łaciński, niderlandzki, niemiecki, norweski, portugalski, retoromański, szkocki, szwedzki, włoski 191 znaków łacińskiego pisma SP -spacja NBSP - twarda spacja SHY - miękki dywiz (myślnik)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 69/91 ISO/IEC 8859- ISO/IEC 8859-, Latin- ( środkowo, wschodnioeuropejskie ) dostępne języki: bośniacki, chorwacki, czeski, węgierski, polski, rumuński, serbski, serbsko-chorwacki, słowacki, słoweński, górno- i dolnołużycki możliwość przedstawienia znaków w języku niemieckim i angielskim 191 znaków łacińskiego pisma kodowanie zgodne z Polską Normą SP -spacja NBSP - twarda spacja SHY - miękki dywiz (myślnik)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 70/91 Unicode Unicode-komputerowy zestaw znaków mający obejmować wszystkie pisma i inne znaki (symbole muzyczne, techniczne, wymowy) używane na świecie Unicode przypisuje unikalny numerkażdemu znakowi, niezależny od używanej platformy, programu czy języka Konsorcjum: http://www.unicode.org Pierwsza wersja: Unicode 1.0(10.1991) Ostatnia wersja: Unicode 6..0(6 września 01) The Unicode Consortium. The Unicode Standard, Version 6..0, (Mountain View, CA: The Unicode Consortium, 01. http://www.unicode.org/versions/unicode6..0/ koduje 110.117 znaków

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 71/91 Unicode-Zakresy Zakres: Znaczenie: 0000-007F Basic Latin (to samo co w ASCII) 0080-00FF Latin-1 Supplement (to samo co w ISO/IEC 8859-1) 0100-017F Latin Extended-A 0180-04F Latin Extended-B 050-0AF IPA Extensions 0B0-0FF Spacing Modifiers Letters... 0370-03FF Greek 0400-04FF Cyrillic... 1D00-1D7F Phonetic Extensions 1D80-1DBF Phonetic Extensions Supplement 1E00-1EFF Latin Extended Additional 1F00-1FFF Greek Extended...

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 7/91 Unicode Istnieją trzy metody kodowania (zapisu binarnego) różniące się liczbą bajtów przeznaczonych do opisania kodu znaku źródło: The Unicode Consortium. The Unicode Standard, Version 5..0

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 73/91 Unicode

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 74/91 NKB - liczby całkowite bez znaku Zapis liczby w systemie dwójkowym: Używając n-bitów można zapisać liczbę z zakresu: n X( ) = 0, 1 8 bitów 16 bitów 3 bity 64 bity 0... 55 0... 65 535 0... 4 94 967 95 0... 18 446 744 073 709 551 615 18 trylionów 446 biliardów 744 biliony 73 miliardy 709 milionów 551 tysięcy 615

Technologie informacyjne, studia niestacjonarne I stopnia dr inż. Jarosław Forenc Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 75/91 U U - liczby całkowite ze znakiem liczby całkowite ze znakiem ZU, uzupełnień do dwóch, two s complement Najstarszy bit jest bitem znaku liczby: 0 -dodatnia, 1 - ujemna Wartość liczby: ) ( x x... x x x X 1 n 1 n n n 1 1 0 0 (10) + + + + + =

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 76/91 U - liczby całkowite ze znakiem Używając n-bitów można przedstawić liczby z zakresu: n 1 n 1 X( 10) =, 1 zakres liczb 8-bitowych w kodzie U: 7 7 1 = = 18 17 (10) (10) = = 1000 0000 0111 1111 (U) (U) ( 18... 17) zakres liczb 16-bitowych w kodzie U: 15 15 1 = = 3768 3767 (10) (10) = = 1000 0000 0000 0000 0111 1111 1111 1111 (U) (U) ( 3768... 3 767)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 77/91 U - liczby całkowite ze znakiem Przedstawienie liczby ujemnej w kodzie U (zamiana na liczbę przeciwną): Krok 1: inwersja (negacja) wszystkich bitów modułu liczby, tj. zamiana 0 na 1 i 1 na 0 Krok : zwiększenie wyniku o 1 75 = ( 10)?(U) 10110101 = ( U)?(10) 75 = ( 10) 10110101(U) 10110101 ( U) = 75(10)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 78/91 BCD Binary-Coded Decimal - dziesiętny zakodowany dwójkowo BCD-sposób zapisu liczb polegający na zakodowaniu kolejnych cyfr liczby dziesiętnej w 4-bitowym systemie dwójkowym (NKB) Kod BCD 841 168 (10) } 1 } 6 } 8 0001 0110 1000 168 (10) =? (BCD) = 000101101000 (BCD) 1001 0101 1001 { 0101 { 0011 { 9 100101010011 5 0011 3 (BCD) (BCD) =? = 953 (10) (10)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 79/91 Zapis zmiennoprzecinkowy liczby rzeczywistej Postać zmiennoprzecinkowa umożliwia zapis bardzo dużych lub bardzo małych liczb w prostszej i wygodniejszej formie 1000000000000 = 1, 10 13-30000000000000000000 = -3,0 10 19 0,000000000001 = 1,0 10-1 Zapis liczby zmiennoprzecinkowej ma postać gdzie: L = ( 1) S M B S - znak liczby (ang. sign), przyjmuje wartość 0 lub 1 M - mantysa (ang. mantissa), liczba ułamkowa B - podstawa systemu liczbowego (ang. base) E - wykładnik (ang. exponent), cecha, liczba całkowita E

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 80/91 Postać znormalizowana zapisu liczby Tę samą liczbę można zapisać w różnych sposób 43 10 1 = 4,3 10 =,43 10 3 = 0,43 10 4 W postaci znormalizowanej mantysa spełnia nierówność: B > M 1,43 10 3 -to jest postać znormalizowana, gdyż: 10>,43 1 0,43 10 4 -to nie jest postać znormalizowana 4,3 10 -to nie jest postać znormalizowana

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 81/91 Liczby zmiennoprzecinkowe w systemie binarnym Liczba bitów przeznaczonych na mantysę i wykładnik jest ograniczona W systemie binarnym podstawa systemu jest stała: B = L = ( 1) M S E Wykładnik jest zapisywany jako wartość przesunięta o pewną stałą (ang. biased exponent) - zapis z przesuniętym wykładnikiem L = ( 1) S M E BIAS Wartości przesunięcia: 17(format 3-bit.), 103(format 64-bit.)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 8/91 Standard IEEE 754 Standard opracowany w celu ujednolicenia operacji na liczbach zmiennoprzecinkowych na różnych platformach sprzętowych IEEE Std. 754-008 - IEEE Standard for Floating-Point Arithmetic Precyzja Długość słowa [bity] Znak [bity] Długość [bity] Wykładnik Zakres Długość [bity] Mantysa Cyfry znaczące Pojedyncza (ang. single) Pojedyncza rozszerzona (ang. single extended) Podwójna (ang. double) Podwójna rozszerzona (ang. double extended) 3 1 8 ±17 10 ±38 3 7 43 1 11 ±103 10 ±308 31 10 64 1 11 ±103 10 ±308 5 16 79 1 15 ±16383 10 ±493 63 19

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 83/91 Standard IEEE 754 - liczby 3-bitowe Liczba pojedynczej precyzji przechowywana jest na 3 bitach: 31 S E 4 3 16 15 8 7 0 E E E E E E E M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M znak wykładnik (8 bitów) mantysa (3 bity) Pierwszy bit w zapisie (bit nr 31) jest bitem znaku (0 - liczba dodatnia, 1 - liczba ujemna) Wykładnik zapisywany jest na z nadmiarem o wartości 17 Wykładnikmoże przyjmować wartości od -17 (wszystkie bity wyzerowane) do 18 (wszystkie bity ustawione na 1)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 84/91 Standard IEEE 754 - liczby 3-bitowe Liczba pojedynczej precyzji przechowywana jest na 3 bitach: 31 S E 4 3 16 15 8 7 0 E E E E E E E M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M M znak wykładnik (8 bitów) mantysa (3 bity) Mantysa w większości przypadków jest znormalizowana Wartość mantysy zawiera się pomiędzy1a, a zatem w zapisie liczby pierwszy bit jest zawsze równy 1 Powyższy bit nie jest zapamiętywany, natomiast jest automatycznie uwzględniany podczas wykonywania obliczeń Dzięki pominięciu tego bitu zyskujemy dodatkowy bit mantysy (zamiast 3 bitów mamy 4 bity)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 85/91 Standard IEEE 754 - liczby 3-bitowe Przykład: obliczmy wartość dziesiętną liczby zmiennoprzecinkowej 01000010110010000000000000000000 ( =? IEEE754) (10) dzielimy liczbę na części 0{ 10000101 1443 10010000000000000000000 144444 444443 S bit znaku E wykladnik M mantysa (tylko czesc ulamkowa) określamy znak liczby S = 0 liczba dodatnia obliczamy wykładnik pamiętając, że w reprezentacji 3-bitowej nadmiar wynosi 17 E = 10000101 = ( ) = 18 + 4 + 1 = 133 17 { 6(10) nadmiar

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 86/91 Standard IEEE 754 - liczby 3-bitowe Przykład (cd.): wyznaczamy mantysędopisując na początku 1 (1 -część całkowita) i stawiając przecinek M = 1,10010000000000000000000 = = 0 1 4 1 + 1 + 1 = 1 + 0,5 + 0,065 = 1,565 wartość dziesiętną liczby zmiennoprzecinkowej obliczamy według wzoru: S E L = ( 1) M podstawiając otrzymujemy: S = 0, E = 6 = 0 6 L = ( 1) 1,565 = ( 10), M 1, 565(10) 100 (10) (10) 01000010110010000000000000000000 ( = 100 IEEE754) (10)

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 87/91 Standard IEEE 754 - zero - zero dodatnie - zero ujemne bit znaku może przyjmować dowolną wartość przy porównaniach zero dodatnie i ujemne są traktowane jako równe sobie

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 88/91 Standard IEEE 754 - nieskończoność - nieskończoność dodatnia - nieskończoność ujemna bit znaku określa czy mamy nieskończoność dodatnią czy ujemną nieskończoność występuje w przypadku wystąpienia nadmiaru (przepełnienia) oraz przy dzieleniu przez zero

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 89/91 Standard IEEE 754 - liczba zdenormalizowana 0 0 0 0... 0 0 0 x x x x x x... x x x x x x znak wykładnik mantysa 1 0 0 0... 0 0 0 x x x x x x... x x x x x x znak wykładnik mantysa pojawia się, gdy występuje niedomiar (ang. underflow), ale wynik operacji można jeszcze zapisać denormalizując mantysę wtedy mantysa nie posiada domyślnej części całkowitej równej 1, tzn. reprezentuje liczbę o postaci 0,xxx xxx, a nie 1,xxx xxx

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 90/91 Standard IEEE 754 - nieliczby W standardzie IEEE 754 zdefiniowane są dwie specjalne wartości, które nie reprezentują wartości liczbowej Wartości te nazywane są NaN (ang. Not A Number-nie liczba) Powstają w wyniku wykonania niedozwolonej operacji, np. obliczania pierwiastka z liczby ujemnej dzielenie zera przez zero Wyróżnia się dwa rodzaje nieliczb: QNaN-Quiet NaN SNaN- Signaling NaN

Rok akademicki 01/013, Pracownia nr 1 91/91 Standard IEEE 754 - nieliczby x 1 1 1... 1 1 1 1 x x x x x... x x x x x x znak wykładnik mantysa QNaN(Quiet NaN) ciche nieliczby ciche nieliczby przechodzą przez działania arytmetyczne (ich wystąpienie nie powoduje przerwania wykonywania programu) najczęściej oznaczają wartość niezdefiniowaną x 1 1 1... 1 1 1 0 x x x x x... x x x x x x SNaN(Signaling NaN) głośne nieliczby znak wykładnik mantysa powodują powstanie wyjątków w operacjach arytmetycznych i przerwanie wykonywania programu najczęściej oznaczają wartość niedozwoloną