Sygn. akt XVII AmE 64/11 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 4 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów W następującym składzie: Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz Protokolant: sekretarz sądowy Piotr Grzywacz po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2012 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z odwołania (...) spółka jawna Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo - Usługowe (...) z/s w N. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki o nałożenie kary pieniężnej na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 31 grudnia 2010 r. znak (...) 1) zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że w miejsce kary pieniężnej w wysokości 20 000 zł nakłada na (...) spółka jawna Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe (...) z/s w N. karę pieniężną w wysokości 10 000 zł (dziesięć tysięcy), 2) oddala odwołanie w pozostałym zakresie. SSO Witold Rękosiewicz
Sygn. Akt XVII AmE 64/11 UZASADNIENIE Decyzją z dnia 31 grudnia 2010 roku Nr (...) pozwany - Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej powodowi (...) Spółka Jawna Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe (...) z siedzibą w N. orzekł, że powód naruszył warunek 2.1.2. koncesji na obrót paliwami ciekłymi z dnia 25 maja 1999 roku Nr (...), zmienionej decyzją z dnia 5 grudnia 2000 roku Nr (...), postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2006r. Nr (...) oraz decyzją z dnia 25 września 2006 roku Nr (...). w ten sposób, że dokonał sprzedaży paliw ciekłych przedsiębiorcy nieposiadającemu stosownej koncesji w przypadkach, gdy taka koncesja była wymagana. Za powyższe działania Prezes URE wymierzył powodowi karę pieniężną w wysokości 20 000 zł, co stanowi (...) % przychodów z działalności koncesjonowanej uzyskanych przez przedsiębiorcę w 2009 roku. Za podstawę swojego rozstrzygnięcia Prezes Urzędu Regulacji Energetyki uznał informacje uzyskane od Wojewódzkiego Inspektora Inspekcji Handlowej. W wyniku kontroli przeprowadzonej przez Inspekcję Handlową w dniu 28 lipca 2008 r. na stacji paliw Firmy Handlowo Usługowej (...) Spółka Jawna M. S. (1), A. P. w L. ustalono, że powodowe przedsiębiorstwo było dostawcą paliw na kontrolowaną stację paliw. Firma Handlowo Usługowa (...) Spółka Jawna M. S. (1), A. P. mimo, iż nie posiadała koncesji na obrót paliwami ciekłymi, prowadziła na kontrolowanej stacji sprzedaż oleju napędowego i benzyny bezołowiowej. Zdaniem pozwanego, powód jako podmiot prowadzący profesjonalną działalność gospodarczą o charakterze zawodowym, ponosił odpowiedzialność za przestrzeganie zasad udzielonej mu koncesji. Poprzez sprzedaż pali przedsiębiorcy, który przeznaczał nabyte paliwo do dalszej sprzedaży bez posiadania właściwej koncesji powód naruszył warunek 2.1.2. udzielonej koncesji. W ocenie pozwanego, istotnym jest. Powód nie odwołując się do udzielonej mu koncesji, zaakceptował warunki wykonywania działalności. Oznacza to, że po otrzymaniu koncesji zobowiązany był do takiego zorganizowania wykonywania działalności polegającej na obrocie paliwami ciekłymi, aby była ona zgodna z warunkami udzielonej koncesji. Pozwany podniósł, że powód pomimo warunku 2.1.2. sprzedał paliwo (olej napędowy) Firmie Handlowo Usługowej (...) Spółce Jawnej M. S. (1), A. P., która nie posiadała koncesji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na wykonywanie działalności w zakresie obrotu paliwami ciekłymi. Zdaniem pozwanego oparcie się przez powoda na zawartym w umowie o dostawę paliw z dnia 7 grudnia 2004r. oświadczeniu odbiorcy paliwa, że zakupione produkty będą przeznaczone na użytek własny firmy, która według wiedzy koncesjonariusza prowadziła działalność w zakresie usług transportowych (co wynikało z okazanego przez niego odpisu z KRS) nie może być uznane za wystarczające podjecie działań zmierzających do przestrzegania warunku 2.1.2. koncesji. Prezes URE podkreślił, że powód działa na rynku regulowanym i zobowiązany jest do przestrzegania oprócz przepisów obowiązującego prawa oraz wypełniania obowiązków wynikających z udzielonej koncesji. Dlatego też podjecie niewystarczających działań zmierzających do wypełnienia warunków koncesyjnych należy uznać za zawinione zaniechanie prowadzące w konsekwencji do ich naruszenia. W ocenie pozwanego, przedsiębiorca prowadzący profesjonalną działalność gospodarczą zobowiązany jest - zgodnie z art. 355 2 Kodeksu cywilnego - do dołożenia należytej staranności w zakresie jej prowadzenia. Jego zdaniem, wypełnianie postanowień określonych
w warunkach wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją stanowi podstawowy obowiązek Koncesjonariusza. Pozwany podniósł, że okoliczność iż powód sprzedawał paliwo spółce. która nie posiada koncesji na obrót paliwami ciekłymi, pozwala na uznanie, że przedsiębiorca naruszył warunek 2.1.2. udzielonej mu koncesji. W opinii Prezesa URE wysokość kary pieniężnej określonej w zaskarżonej decyzji ustalona została z zachowaniem przepisu art. 56 ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne, tj. w wielkości nie przekraczającej (...) przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej. Ponadto, zdaniem pozwanego, zgodnie z art. 56 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne, przy ustalaniu wymiaru kary pieniężnej zostały należycie uwzględnione ustawowe przesłanki kary tj stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Oceniając stopień szkodliwości czynu Prezes Urzędu Regulacji Energetyki uwzględnił przede wszystkim fakt, że powód dopuścił się sprzedaży paliw na rzecz co najmniej jednego podmiotu niekoncesjonowanego, w okresie od dnia 1 lipca 2005 roku do dnia 31 grudnia 2005 roku w ilości aż 581 000 litrów, który to podmiot następnie dokonywał dalszej odsprzedaży zakupionego towaru. Biorąc pod uwagę stopień zawinienia Prezes URE wskazał, iż w szczególności uwzględnił fakt, że powód wykonywał działalność gospodarcza niezgodnie z przepisami obowiązującego prawa oraz z warunkami udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Istotnym był również fakt, że powód, rozpoczynając współpracę w zakresie sprzedaży paliw ciekłych z przedmiotową spółką poprzestał jedynie na umownym, sformułowanym w 8 przedmiotowej umowy zobowiązaniu klienta do informowania o wszelkich zmianach formalno prawnych i przyjęciu od klienta dodatkowego oświadczenia dotyczącego zakupu paliw na własne potrzeby. W ocenie Prezesa URE przedsiębiorca powinien mieć świadomość, iż powyższe środki nie są wystarczające dla dochowania należytej staranności przy prowadzeniu koncesjonowanej działalności gospodarczej. Pozwany oświadczył, że przy określaniu wysokości kary pieniężnej uwzględniona została okoliczność, iż powód nie był dotąd karany przez Prezesa URE za naruszenie warunków koncesji. Z tego względu kara została ustalona jedynie na poziomie (...) % przychodu powoda z działalności koncesjonowanej. Podkreślił, że, oceny możliwości finansowych dokonano z uwzględnieniem wielkości przychodów i dochodów uzyskanych w 2009 roku z działalności koncesjonowanej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi, tj. przychodów w wysokości (...) zł i dochodów w kwocie (...) zł jak również straty poniesionej przez Koncesjonariusza w I kwartale 2010r. podanych w oświadczeniu przedsiębiorcy. Od powyższej Decyzji powód złożył odwołanie domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji w całości. W uzasadnieniu odwołania powód podniósł, że zaskarżona decyzja jest błędna i powinna ulec uchyleniu. Powód wskazał, że Prezes URE w postępowaniu dowodowym nie uwzględnił faktów, które były podstawą do rozpoczęcia sprzedaży paliw dla firmy PHU (...) S. M. S. A. w G., a mianowicie: - podstawą sprzedaży paliw jakiejkolwiek firmie jest zawarcie umowy określającej zasady współpracy w zakresie dostaw jak i warunków płatności w oparciu o przedstawione dokumenty rejestrowe firmy. Zamawiający zadeklarował zakup paliw dla celów własnych tzn dla własnych pojazdów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej o charakterze transportowym
- z uwagi na to, że w KRS nr (...)-dział 3 poz. 2 wpisano sprzedaż detaliczną paliw w 3 umowy dokonano dodatkowego zapisu o treści Odbiorca oświadcza, że zakupione produkty będą przeznaczone na użytek własny firmy. - paliwo było składowane w odrębnych zbiornikach z wydzielonymi odmierzaczami paliw do celów własnego transportu - dodatkowo powód odebrał od nabywcy paliwa oświadczenie standardowo stosowane przy sprzedaży paliw dla firm nie posiadających koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Oświadczenie jest czynnością prawną zatem skutki niedotrzymania jego treści w tym przypadku powinny obciążać składającego takie oświadczenie czyli właścicieli firmy (...) - firma nie była jedynym dostawcą paliw dla firmy (...) Powód stwierdził, iż Prezes URE niesłusznie zarzucił spółce nieskuteczne przestrzeganie postanowień koncesji i dokonał nadinterpretacji jej zapisu z pkt 2.1.2., albowiem ustawodawca nie przewiduje jakiejkolwiek formy kontroli sprzedającego nad kupującym, a zatem pobranie od kontrahenta oświadczenia o celu zakupu paliw ciekłych jest w jego ocenie działaniem, które świadczy o dochowaniu należytej staranności w prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazał, iż z uzasadnienia Prezesa URE wynika, że z firmą wielobranżową prowadzącą w ramach wydanego KRS również inną działalność niż koncesjonowana nie należałoby zawierać umów na sprzedaż paliw co jest sprzeczne z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej. Podkreślił, że spółka przestrzega zasad udzielonej jej koncesji, czego dowodem jest fakt, iż od rozpoczęcia przez nią działalności w 1992r.nie było wobec niej prowadzone żadne postępowanie karno-skarbowe ani administracyjne. Powodowa spółka wskazała również, iż znajduje się obecnie w bardzo trudnej sytuacji finansowej spowodowanej koniunkturą gospodarczą i dużymi zaległościami płatniczymi Prezes URE w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Pozwany podtrzymał w całości stanowisko przyjęte w zaskarżonej decyzji. Rozpoznając odwołanie Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny: Powodowie A. K. i T. P. jako Spółka Jawna Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowo Usługowe (...) z siedzibą w N. prowadzą działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi na podstawie koncesji na obrót paliwami ciekłymi z dnia 25 maja 1999 roku Nr (...), zmienionej decyzją z dnia 5 grudnia 2000 roku Nr (...), postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2006r. Nr (...) oraz decyzją z dnia 25 września 2006 roku Nr (...). (k. 1-23 akt adm.). Warunek 2.1.2. udzielonej koncesji stanowi, że Koncesjonariusze, począwszy od 30 czerwca 1999r. nie będą zawierać umów kupna sprzedaży paliw ciekłych oraz umów, na podstawie których dokonuje się składowania paliw ciekłych w obiektach (zbiornikach i innych magazynach) stanowiących własność innych przedsiębiorstw, z przedsiębiorstwami energetycznymi, które nie posiadają koncesji w przypadkach, gdy koncesja taka jest wymagana przepisami Prawa energetycznego (k. 2 akt adm.). Bezsporne pomiędzy stronami jest, że Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w K. poinformował Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, iż w wyniku kontroli przeprowadzonej w dniu 28 lipca 2008 roku na stacji paliw Firmy Handlowo Usługowej (...) Spółka Jawna M. S. (1), A. P. w L., stwierdzono, że na terenie stacji paliw prowadzona jest sprzedaż oleju napędowego. Ustalono, że dostawcą paliw ciekłych na kontrolowaną stacje paliw był koncesjonariusz, natomiast Firma Handlowo Usługowa (...) Spółka Jawna M. S. (1), A. P. nie posiada koncesji na obrót paliwami ciekłymi ( k.26. akt adm.).
W związku z powyższym, pismem z dnia 12 listopada 2008 roku Prezes URE wezwał powoda do nadesłania informacji 1) ile litrów paliwa sprzedał firmie Handlowo Usługowej (...) w okresie od 1 lipca 2005r., 2) jakie działania przedsiębiorca podejmuje, aby przestrzegać postanowień warunku 2.1.2. określonego w udzielonej mu koncesji (k. 28 akt adm.). W odpowiedzi na powyższe pismem z dnia 2 grudnia 2008r. (data wpływu do URE) powód przesłał zestawienia zakupionych przez PHU (...) paliw oraz poinformował, że w przypadku klientów deklarujących zakup paliw na własne potrzeby pobiera od nich oświadczenie o przeznaczeniu paliw, a w przypadku zakupu paliw do dalszej odsprzedaży sprawdza, czy jego kontrahent posiada koncesję na obrót paliwami ciekłymi. Następnie, pismem z dnia 15 stycznia 2009r. pozwany wystosował do koncesjonariusza zapytanie dotyczące konkretnych działań jakie podjął wobec PHU (...) sp.j. celem wywiązania się z warunku 2.1.2. posiadanej koncesji. (k. 8 akt adm). Odpowiadając na powyższe powód wskazał, iż udzielił już uprzednio odpowiedzi na przedmiotowe pytanie (k. 32 akt adm.) W związku z powyższym, Prezes UKE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej w związku z naruszeniem przez niego warunku 2.1.2. koncesji na obrót paliwami ciekłymi (k.35-37 akt adm.). W odpowiedzi powód poinformował, iż w dniu 7 grudnia 2004r. zawarł z FU (...) sj z siedzibą w G. umowę na dostawę paliw. W 3 niniejszej umowy odbiorca oświadczył, iż zakupione produkty będą przeznaczone na użytek własny firmy, prowadzącej działalność w zakresie usług transportowych (co wynikało z okazanego odpisu KRS). Zaznaczył, że do czasu zakończenia działalności przez Rafinerię (...) S.A. w G. odbiorca dokonywał odbioru paliw w miejscowej rafinerii we własnym zakresie. Dodał, że wobec tego, iż z okazanego KRS wynikało również, że firma może prowadzić detaliczną sprzedaż paliw dodatkowo w dniu 7 grudnia 2004r. właściciele firmy złożyli oświadczenie przeznaczone dla klientów nie posiadających koncesji na obrót paliwami ciekłymi, że zakupione od niego paliwa przeznaczą na potrzeby własne firmy. Koncesjonariusz zaznaczył, że odbiorca na własną odpowiedzialność podjął sprzedaż paliw zakupionych w jego firmie dla celów własnych, a nie do dalszej odsprzedaży. W związku z powyższym, w ocenie powoda nie doszło do naruszenia przez niego warunku 2.1.2 udzielonej mu koncesji i wniósł o umorzenie niniejszego postępowania ( k. 38 akt adm.). Pismem z dnia 22 października 2009 roku Prezes URE powiadomił powoda o zakończeniu postępowania dowodowego, w sprawie wymierzenia mu kary pieniężnej. Jednocześnie przedsiębiorca został zawiadomiony, iż może w terminie 7 dni licząc od dnia otrzymania zawiadomienia, zapoznać się z materiałem dowodowym zebranym przez Urząd, złożyć ewentualne dodatkowe uwagi i wyjaśnienia ( k. 57 akt. adm.). Powód w dniu 12 listopada 2009 roku złożył oświadczenie, iż zapoznał się z materiałem dowodowym i że podtrzymuje dotychczasowe stanowisko w niniejszej sprawie (k. 59 akt.adm.). Następnie, pismem z dnia 7 kwietnia 2010r. Prezes URE wezwał koncesjonariusza do nadesłania w terminie 14 dni od dnia otrzymania niniejszego wezwania 1) oświadczenia o osiągniętych w 2009r. przychodach i dochodach ogółem oraz z działalności koncesjonowanej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi, 2) dokumentów finansowych za 2009r. tj bilans oraz rachunek zysków i strat, 3) wszelkich żądanych dokumentów pozwalających na ustalenie możliwości finansowych przedsiębiorcy (k. 60 akt adm.). W odpowiedzi na powyższe koncesjonariusz wskazał, że w 8 przedmiotowej umowy kupujący zobowiązał się do informowania o wszelkich zmianach formalno-prawnych, jednak
nie poinformował powoda o zamiarze dalszej odsprzedaży zakupionego u niego paliwa. Dodał, że pkt 1 oświadczenia złożonego przez odbiorcę paliwa stanowił, iż zakupione paliwa przeznaczone zostaną na potrzeby własne. Zwrócił uwagę, iż w KRS firmy jednym z elementów prowadzonej działalności były usługi transportowe oraz, że koncesjonariusz nie był jedynym dostawcą paliw. W ocenie powoda, odbiorca paliw podejmując wbrew zapisom umownym, decyzję o dalszej odsprzedaży paliw przejął tym samym na siebie prawną i finansową odpowiedzialność, a zatem to właśnie przeciw odbiorcy winno być prowadzone postępowania administracyjne. Zaznaczył, iż nie ma on wpływu na postępowanie podmiotów, którym sprzedaje paliwo ani instrumentów prawnych, by kontrolować ich postępowanie. W związku z powyższym wniósł o umorzenie postępowania w sprawie naruszenia przez niego warunków koncesji jako oczywiście bezzasadnego oraz przedstawił i udokumentował sytuację finansową, w jakiej się obecnie znajduje wskazując, iż obciążenie go karą finansową przyspieszy likwidację majątku spółki(k. 62 76 akt adm.). Pismem z dnia 22 czerwca 2010r. Prezes URE powiadomił przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego i możliwości zapoznania się z aktami sprawy w terminie 7 dni od dnia otrzymania z przedmiotowego zawiadomienia, jednak przedsiębiorca nie skorzystał z tej możliwości (k.77 akt adm.). Pismem z dnia 26 sierpnia 2010r. Prezes URE wezwał koncesjonariusza do nadesłania w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wezwania informacji (i dokumentów je potwierdzających) o sposobie i miejscu sprzedaży oraz dostarczania paliw ciekłych FU (...) sp.j., Stacja Paliw S. M., A. P. oraz o nadesłanie informacji do kogo należały autocysterny, którymi były przewożone paliwa ciekłe. (k. 80 akt adm.). Koncesjonariusz pismem z dnia 14.09.2010r. poinformował, że odbiór paliw przez firmę (...) odbywał się ich własnym środkiem transportu z miejscowej Rafinerii Nafty (...) w G. do czasu jej istnienia na jego upoważnienie, natomiast w okresie późniejszym własnym środkiem transportu firmy (...) z magazynu koncesjonariusza w N. oraz zaleconymi środkami transportu firmy zewnętrznej realizującej dostawę do koncesjonariusza z bazy paliwowej firmy (...). (k. 82 akt adm.). W dniu 31 grudnia 2010 roku pozwany wydał zaskarżoną decyzję. Bezsporne pomiędzy stronami jest, że powód w okresie od dnia 1 lipca 2005 roku do dnia 31 grudnia 2005 roku, sprzedał Firmie Handlowo Usługowej (...) Spółka Jawna M. U., A. P. (odbiorca) paliwo ciekłe (benzyna, olej napędowy) w ilości 581 000 litrów oraz, że odbiorca prowadził sprzedaż paliwa na stacji paliw w L. mimo, że nie posiadał koncesji, która była wymagana przez Prawo energetyczne do tego rodzaju działalności gospodarczej. Powód nie zakwestionował powyższych okoliczności i nie wniósł w tym zakresie żadnych zastrzeżeń. Powyższe okoliczności należało zatem uznać za udowodnione na podstawie art. 230 k.p.c. Sąd ustalił, że przychód powoda z działalności koncesjonowanej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi wyniósł w 2009 roku (...) zł, natomiast dochód jaki powód osiągnął z przedmiotowej działalności wyniósł w 2009 roku(...) zł. Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie oświadczenia powoda dołączonego do pisma, które wpłynęło do Urzędu Regulacji Energetyki w dniu 22 kwietnia 2010r. (k. 45 akt adm.). W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Warszawie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 roku, Nr 89, poz. 625) karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji. Należy zaznaczyć, że naruszenie jednego z warunków koncesji jest wystarczającą przesłanką do zastosowania przepisów art. 56 ust. l pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne i wymierzenia na tej podstawie, w oparciu o art. 56 ust. 2 powołanej ustawy, kary pieniężnej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. W ocenie Sądu, brzmienie powołanego wyżej przepisu przesądza o obligatoryjnym charakterze kary za naruszenie określonych w koncesji warunków wykonywania działalności gospodarczej, przewidując bezwzględny obowiązek ukarania danego przedsiębiorcy, w sytuacji spełnienia hipotezy przedmiotowej normy prawnej. Przepis art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne stanowi więc samodzielną podstawę do wymierzenia kary przedsiębiorcy za niedochowanie obowiązków udzielonej koncesji i nie wymaga wykazania zawinionego działania lub zaniechania przedsiębiorcy. Zdaniem Sądu Prezes URE słusznie uznał, że w przedmiotowej sprawie zachodzą podstawy do nałożenia na powoda kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. l pkt 12 ustawy - Prawo energetyczne. Należało bowiem zważyć, że powód akceptując warunki udzielonej mu koncesji zaakceptował również warunek 2.1.2, zgodnie z którym koncesjonariuszowi nie wolno zawierać umów kupna - sprzedaży z przedsiębiorcami energetycznymi, którzy nie posiadają koncesji w przypadku, gdy koncesja taka jest wymagana przepisami Prawa energetycznego. Powód powinien każdorazowo zawierając umowę kupna sprzedaży z nowym kontrahentem podjąć wszelkie możliwe działania pozwalające stwierdzić, że zawarta umowa nie narusza warunku 2.1.2 udzielonej mu koncesji na obrót paliwami ciekłymi. Zaznaczenia w tym miejscu wymaga, że przedsiębiorca ma pełną swobodę wyboru działań, które podejmie w celu wywiązania się z obowiązków koncesyjnych. Działania podjęte przez przedsiębiorcę powinny jednak dawać pełną gwarancję realizacji tych obowiązków. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika natomiast, że powód w celu sprawdzenia, czy sprzedając paliwo Odbiorcy nie narusza warunku 2.1.2 koncesji, poprzestał jedynie na umownym ( 8 przedmiotowej umowy) zobowiązaniu klienta do informowania o wszelkich zmianach formalno prawnych oraz na przyjęciu od klienta dodatkowego oświadczenia dotyczącego zakupu paliw na własne potrzeby. Opierając się jedynie na tych dokumentach powód uznał, że sprzedaż paliwa Odbiorcy nie narusza warunku 2.1.2 koncesji. Zgodnie z treścią art. 32 ust. l pkt 4 ustawy - Prawo energetyczne, w brzmieniu zmienionym ustawą o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych, uzyskania koncesji wymaga prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie m. in. obrotu paliwami ciekłymi bez względu na wielkość przychodu osiąganego z tego tytułu, z wyłączeniem obrotu gazem płynnym, jeśli roczna wartość obrotu nie przekracza 10 000 EURO. W związku z powyższym, w obecnie obowiązującym stanie prawnym, każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi (poza grupą przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie obrotu jedynie gazem płynnym w w/w skali), obowiązany jest posiadać stosowną koncesję Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Dlatego też każdy przedsiębiorca dokonujący sprzedaży paliwa innym przedsiębiorcom, którzy następnie odsprzedaje te paliwa kolejnym podmiotom, powinien dołożyć szczególnej staranności, aby obrót paliwem dokonywany był zgodnie z zasadami określonymi w koncesji.
Zdaniem Sądu w przedmiotowej sprawie powód nie wykazał, że dopełnił w zakresie obowiązku koncesyjnego określonego w punkcie 2.1.2 należytej staranności, ocenianej zgodnie z art. 355 2 k.c., z uwzględnieniem zawodowego charakteru prowadzonej działalności. W ocenie Sądu to na powodzie, jako na profesjonaliście, ciążył obowiązek stworzenia takiej organizacji prowadzonego przedsiębiorstwa oraz obowiązek podjęcia takich działań, które pozwoliłyby na wykluczenie sytuacji, w których dochodzi do sprzedaży paliw ciekłych podmiotom, które w świetle Prawa energetycznego, nie mogą nabywać paliwa ciekłego w celu dalszej odsprzedaży. Dokumenty, które powód uzyskał, zdaniem Sądu, nie pozwalały na przyjęcie, że sprzedaż paliwa odbiorcy nie narusza warunku 2.l.2 koncesji. Powód dał wiarę oświadczeniu odbiorcy, że paliwo zostanie przeznaczone na własne cele mimo, że jak sam przyznaje, przy zawarciu umowy zapoznał się z wpisem do KRS odbiorcy, z którego jednoznacznie wynika, iż odbiorca może prowadzić sprzedaż detaliczną paliw ciekłych. Mając na uwadze ilości nabywanego paliwa brak zdaniem Sądu podstaw by sądzić, że oświadczenie to odpowiada prawdzie. Istotne jest także, że powód nie zażądał kopii koncesji Odbiorcy, a taki dokument powinien być przez powoda wymagany w przypadku zawierania umów sprzedaży paliw zgodnie z postanowieniami 2.1.2. koncesji. Budzi wątpliwości Sądu postępowanie powoda przy zawieraniu umów sprzedaży paliw ciekłych, w szczególności czy powód rzeczywiście, jak wynika z jego wyjaśnień złożonych w trakcie prowadzonego przez Prezesa URE postępowania administracyjnego, sprawdza kontrahentów zakupujących u niego paliwo co do dopuszczalnego zakresu działalności. Gdyby powód działał w tym względzie z należytą starannością zapewne nie doszłoby do sprzedaży paliwa przedsiębiorcy, który prowadził działalność gospodarczą obejmującą także sprzedaż detaliczną paliw, bez posiadania wymaganej koncesji. Powyższe działania powoda, w ocenie Sądu, nie mogą zatem zostać uznane za wystarczające, świadczą bowiem wyłącznie o nie dołożeniu przez niego należytej staranności w zakresie badania, czy czynność powoda polegająca na sprzedaży paliwa danemu przedsiębiorcy nie naruszy warunków koncesji. Należy w tym miejscu podkreślić, że profesjonalny przedsiębiorca działający na rynku paliw od wielu lat, powinien mieć wypracowane procedury pozwalające mu na ustalenie, czy zawierana umowa nie narusza warunków koncesji, w szczególności powinien wymagać od kontrahentów załączania do umowy niezbędnych, aktualnych dokumentów. Ich brak nie może natomiast zostać usprawiedliwiony w żaden sposób. Powód, bowiem przyjął warunki koncesji i w związku z tym był zobowiązany do ich przestrzegania, co w przypadku warunku 2.1.2 koncesji wiązało się z obowiązkiem do zawierania umów sprzedaży paliwa po uprzednim sprawdzeniu, czy kontrahent jest podmiotem, który spełnia warunki wskazane w udzielonej powodowi koncesji. Decydujące znaczenie w przedmiotowej sprawie ma zatem ocena dokonana przez Prezesa URE, co do charakteru i rozmiaru naruszenia obowiązków wynikających z przepisów ustawy Prawo energetyczne i udzielonej koncesji. W ocenie Sądu organ regulacyjny prawidłowo przyjął, że działanie powoda niewątpliwie stanowiło naruszenie warunków udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi co z kolei uzasadniało nałożenie na niego kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne. Rozważenia wymagało zatem jedynie, czy wysokość nałożonej na powoda kary pieniężnej została prawidłowo ustalona przez Prezesa URE.
Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd uznał, że w sprawie zachodzą jednak, które uzasadniają zmianę przedmiotowej Decyzji w kwestii wysokości nałożonej na powoda kary pieniężnej za naruszenie warunków koncesji. Stosownie do treści art. 56 ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku - Prawo energetyczne ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe. Mając na uwadze przezpis art. 56 ust. 6 ustawy Prawo energetyczne, zdaniem Sądu przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej w większym stopniu należało uwzględnić takie okoliczności łagodzące jak: - fakt, że powodowie nie byli dotychczas karani na naruszenie koncesji mimo, iż działalność koncesjonowaną prowadzą od 1991 r., - znaczne pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorcy wynikające z trudności z egzekucją należności oraz zatorów płatniczych, - fakt, iż powodowie nie byli jedynymi dostawcami paliwa dla firmy (...), - fakt, że firma (...) sama odbierała paliwo z rafinerii Ponadto należało uwzględnić również tę okoliczność, iż powodowie przy zawieraniu umowy z nieuczciwym odbiorcą opierali się na treści dokumentów tj wypisie z KRS oraz oświadczeniu wspólników spółki (...), których nie mieli podstaw kwestionować, więc działali w dobrej wierze. W ocenie Sądu Prezes URE prawidłowo natomiast ocenił w sprawie stopień szkodliwości czynu oraz, sposób dotychczasowego nienagannego zachowania przedsiębiorcy jako okoliczność przemawiającą za wymierzeniem niskiej kary. Uzasadnienie zaskarżonej Decyzji wskazuje jaki był stopień szkodliwości czynu przedsiębiorcy a także zawiera ocenę, jak okoliczności te wpłynęły na określenie przez Prezesa URE wymiaru kary. Odnosząc się do stopnia zawinienia powoda, Sąd podzielił w tym zakresie stanowisko pozwanego, według którego przedsiębiorca nie wykazał jednak staranności wymaganej od podmiotu prowadzącego profesjonalną działalność gospodarczą, przy uwzględnieniu regulacji art. 355 2 k.c. oraz wyjątkowego charakteru działalności gospodarczej, jaką jest działalność koncesjonowana. Słusznie wskazał pozwany, że w przypadku prowadzenia koncesjonowanej działalności poziom staranności wymaganej od przedsiębiorcy jest wyższy niż przeciętny poziom staranności przyjęty w obrocie gospodarczym. Mając powyższe na względzie, Sąd stwierdził, że okoliczności niniejszej sprawy uzasadniają obniżenie wysokości określonej w zaskarżonej Decyzji kary pieniężnej. Sąd uznał bowiem, że fakt naruszenia przez powoda bezwzględnie obowiązujących przepisów prawnych został stwierdzony ponad wszelką wątpliwość, z tego też względu brak było podstaw do uwzględnienia żądania uchylenia zaskarżonej decyzji w całości. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że Prezes URE mógł, stosowanie do treści art. 56 ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne, wymierzyć powodowi karę pieniężną w wysokości do (...)% przychodu ukaranego przedsiębiorcy. W ocenie Sądu, ustalona w wyroku kara jest adekwatna do stopnia zawinienia i stopnia szkodliwości czynu. Wymiar nałożonej na powoda kary pieniężnej uwzględnia również fakt, że w wyniku działań powoda w istotny sposób został naruszony porządek prawny.
Wymierzona powodowi kara pieniężna ustalona została z uwzględnieniem przepisu art. 56 ust. 6 ustawy Prawo energetyczne i pozostaje we właściwej proporcji do jego przychodu. Sytuacja finansowa powoda pozwala na uiszczenia tej kary bez uszczerbku dla aktywów przedsiębiorstwa i nie będzie stanowić nadmiernego obciążenia finansowego dla dalszego wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej. Podkreślenia wymaga, że kara pieniężna za naruszenie przepisów ustawy Prawo energetyczne nakładana jest przez Prezesa URE niezależnie od tego, jaki dochód przynosi przedsiębiorcy prowadzona przez niego działalność gospodarcza i choć faktycznie stanowi dolegliwość i pociąga za sobą niekorzystne skutki finansowe to nie ma jednak znaczenia dla zasadności nakładanej kary, ani też jej wymiaru. Kara pieniężna, o której wyżej mowa, ma pełnić funkcję prewencji szczególnej i ogólnej, a więc być zarówno realną, odczuwalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu, będącą reakcją na naruszenie przepisów, ale także wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość, zapobiegającym powtarzaniu nagannych zachowań. Mając powyższe na względzie Sąd uznał, że ustalone w postępowaniu administracyjnym okoliczności dotyczące stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości czynu powoda, jego dotychczasowego zachowania i możliwości finansowych w pełni uzasadniają nałożenie na powoda kary pieniężnej jednak w niższej niż ustalonej przez Prezesa URE wysokości. Niewątpliwie kara w tej wysokości spełniać będzie wobec powoda swoją funkcje prewencyjną i represyjną. Ponadto kara ta stanowić będzie dla przedsiębiorcy wyraźne ostrzeżenie na przyszłość przed powtarzaniem podobnych, nagannych zachowań oraz zmotywuje go do przestrzegania reguł prawnych wynikających z prowadzenia koncesjonowanej działalności gospodarczej. Zmniejszenie jej wysokości nie stoi w ocenie Sądu w sprzeczności z jej celami prewencyjnymi za niezastosowanie się do bezwzględnie obowiązujących wymagań prawa energetycznego, jak również represyjno-wychowawczymi, zmierzającymi do wymuszenia na ukaranym przedsiębiorcy przestrzegania reguł prawnych w przyszłości. Biorą pod uwagę przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy uznał, iż w sprawie występują przesłanki uzasadniające obniżenie nałożonej na przedsiębiorcę kary pieniężnej i na podstawie art. 479 53 2 kpc zmienił częściowo zaskarżoną decyzję, oddalając odwołanie w pozostałej części. Wobec dokonanych ustaleń dotyczących stwierdzonego naruszenia koncesji Sąd Okręgowy nie uznał jednak za właściwe przyznania powodowi zwrotu części opłaty sądowej od odwołania (art. 102 kpc). SSO Witold Rękosiewicz