Nie ma zgody NSZZ Solidarność na dalsze spłaszczanie płac nauczycieli takie stanowisko zajęła Rada SKOiW NSZZ S, która zarzuca MEN manipulowanie wskaźnikami wysokości wynagrodzeń podczas negocjacji płacowych. S domaga się znaczącego wzrostu udziału płacy zasadniczej w średnim wynagrodzeniu nauczycieli i ostrzega, że działania MEN mogą doprowadzić do fali protestów w oświacie. Średnie i zasadnicze Mówiąc o wynagrodzeniach nauczycieli posługujemy się m.in. dwoma pojęciami: średnia płaca nauczycieli i wynagrodzenie zasadnicze. Na średnie miesięczne wynagrodzenie (jego wysokość jest ustalona w Karcie Nauczyciela) na poszczególnych stopniach awansu składa się płaca zasadnicza i 14 różnego rodzaju dodatków. Wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli ustalane jest na poziomie centralnym przez Ministra Edukacji w rozporządzeniu płacowym, które podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi działającymi w oświacie. Płaca zasadnicza to największy składnik średniego wynagrodzenia nauczycieli, który otrzymuje każdy nauczyciel. Stanowi ok. 60 proc. całości średniego wynagrodzenia. Wbrew żądaniom związkowców z roku na rok udział płacy zasadniczej w średnim wynagrodzeniu maleje, zwłaszcza jeśli chodzi o nauczycieli mianowanych i dyplomowanych. Dla przykładu w roku 2000 stanowił on 75 proc. średniego wynagrodzenia. W proponowanej nowej tabeli płac zasadniczych na 2009 r. wynika, że np. w przypadku nauczycieli dyplomowanych płaca zasadnicza wyniesie tylko 62 proc. średniego miesięcznego wynagrodzenia wynikającego z Karty Nauczyciela. Oznacza to, że 38 proc. średniego wynagrodzenia (w przypadku dyplomowanego to ok. 1600 zł.) muszą stanowić dodatki. Kształtowanie wysokości części dodatków również jest określane w przepisach centralnych (np. wysługa lat, nadgodziny, odprawy, nagrody, trzynastka ). Takie dodatki jak: funkcyjny, motywacyjny, za warunki pracy są ustalane na poziomie jednostki samorządu terytorialnego. Wiadomo jednak, że przeciętny nauczyciel poza płacą zasadniczą otrzymuje tylko kilka dodatków o charakterze periodycznym i czasami jednorazowych (jak odprawy czy nagrody). Dlatego tak ważna jest wysokość wynagrodzenia zasadniczego, które otrzymuje każdy nauczyciel, i jak największy udział tego składnika w całości średniego wynagrodzenia. 1 / 15
Spłaszczenie średnich Zgodnie z ostatnią nowelizacją ustawy Karta Nauczyciela zmieniony został sposób obliczania średniego wynagrodzenia nauczycieli. Do roku 2008 r. średnie wynagrodzenie stażysty stanowiło 82 proc. kwoty bazowej, określonej w ustawie budżetowej, zaś średnie na wyższych stopniach awansu odnosiły się do wynagrodzenia stażysty i wynosiły: dla kontraktowego 125 proc. średniej płacy stażysty, mianowanego 175 proc., a dyplomowanego 225 proc. Od stycznia 2009 r. średnie wynagrodzenie stażysty stanowi 100 proc. kwoty bazowej. Spłaszczone w stosunku do wcześniej obowiązujących zostały proporcje wynagrodzeń między poszczególnymi stopniami awansu. Obecnie nauczycie kontraktowi otrzymują 111 proc. kwoty bazowej, mianowani 144 proc., a dyplomowani 184 proc. W ustawie budżetowej na 2009 rok zapisano dwuetapowy wzrost kwoty bazowej o 5 proc. Od 1 stycznia kwota bazowa to 2177,86 zł, a od 1 września będzie wynosić 2286,75 zł. Dwukrotny wzrost po 5 proc. nie oznacza jednak podwyżki 10-proc. Rzeczywisty wzrost płac nie wyniesie nawet 6,7%. Jaka zasadnicza? 18 lutego odbyła się pierwsza tura negocjacji płacowych w MEN. Resort edukacji proponuje, by nauczyciele stażyści otrzymali najwyższe podwyżki. Od stycznia br. ich płaca zasadnicza ma wzrosnąć o 390 zł, a od września o 90 zł. Płaca zasadnicza nauczycieli kontraktowych ma według MEN wzrosnąć odpowiednio o 220 zł i o 90 zł; nauczycieli mianowanych o 100 zł i o 110 zł, dyplomowanych - o 105 zł i o 125 zł (wszystkie sumy to wysokości brutto). Zgodnie z projektem rozporządzenia ministra edukacji w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia nauczycieli, wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli od stycznia do sierpnia 2009 r. ma wynosić brutto: stażysty - 1808 zł, kontraktowego - 1864 zł, mianowanego - 2114 zł, dyplomowanego - 2485 zł. Zaś od września do grudnia 2009 r.: stażysty - 1898 zł, kontraktowego - 1954 zł, mianowanego - 2224 zł, dyplomowanego - 2610 zł. Jak oceniają członkowie zespołu płacowego SKOiW NSZZ Solidarność, według nowej tabeli 2 / 15
płac zasadniczych proponowanej przez MEN (patrz. tabele) nauczyciele dyplomowani i mianowani nie otrzymają nawet obiecanego przez rząd RP od stycznia br. 5-proc. wzrostu płacy zasadniczej. Zwiększenie płacy nauczycieli stażystów i kontraktowych będzie sfinansowane kosztem płac nauczycieli dyplomowanych i mianowanych podkreślają związkowcy. Nie mamy nic przeciwko wysokim podwyżkom dla zaczynających pracę w zawodzie, ale nie może się to odbywać kosztem nauczycieli pracujących dłużej, bardziej doświadczonych. Do tego prowadzi spłaszczenie różnic w średnim wynagrodzeniu nauczycieli na różnych stopniach awansu zawodowego powiedział Ryszard Proksa szef zespołu płacowego SKOiW NSZZ S. Jego zdaniem, zaproponowana przez rząd duża podwyżka dla młodych i mała dla doświadczonych to zabieg propagandowy. Mówi się o dużych podwyżkach dla nauczycieli, lecz dotyczą one tylko niewielu zaznaczył. Przypomniał, że nauczyciele stażyści to niecałe 2 proc. wszystkich nauczycieli, podczas gdy mianowani stanowią 40 proc. ogółu, a dyplomowani 45 proc. Negocjatorów z NSZZ S bulwersuje także fakt, iż po raz pierwszy MEN nie przedstawiło związkom zawodowym struktury wynagrodzeń nauczycieli, czyli procentowego udziału poszczególnych składników płacowych w średnim wynagrodzeniu. Resort edukacji przedstawił za to nareszcie rzetelniejsze dane dotyczące liczby nauczycieli. Jest ich, w stosunku do danych MEN z poprzedniego roku, mniej o kilkadziesiąt tysięcy. Potwierdziły się zatem zarzuty związkowców z negocjacji ubiegłorocznych o zawyżeniu liczby nauczycieli w kraju. Przedstawiciele MEN posłużyli się także manipulacją, gdyż strona związkowa otrzymała symulację przedstawiającą procentowy udziału płacy zasadniczej w średnim wynagrodzeniu razem z dodatkiem za wysługę lat, co oczywiście sztucznie zawyża ten udział w średniej płacy. Wszystkie związki zawodowe domagały się od strony rządowej prawdziwego zwiększenia udziału wynagrodzenia zasadniczego w stosunku do średniego wynagrodzenia, a zwłaszcza wyższych podwyżek płac zasadniczych nauczycieli mianowanych i dyplomowanych. MEN ma przedstawić związkowcom swoją odpowiedź na następnym spotkaniu, które zaplanowano na 4 marca. Wojciech Jaranowski Symulacja tabeli płac zasadniczych wg projektu MEN od 1 sty 3 / 15
107 Kwota bazowa 2008 2 074,15 zł wzrost % 105% kwota bazowa I 2009 2 177,86 zł stażysta % podw. kontraktowy % podw. mianowany% podw. dyplomowany % podw. Magister z przygotowaniem pedagogicznym wsk.% wg projektu83% 93% 4 / 15
93% wg projektu 1 808 zł 1 864 zł 2 114 zł 2 485 zł obowiązująca 1 418 zł 1 644 zł 2 014 zł 2 380 zł Podwyżka 390 zł 27% 220 zł 13% 100 zł 5% 105 zł 4% Różnica z symulacji wzrostu 5% wg starych proporcji - zł - 161 zł - Magister bez przygotowania pedagogicznego, licencjat wsk.% wg z przyg. projektu ped. 73% 81% 5 / 15
wg projektu 1 588 zł 1 630 zł 1 835 zł 2 162 zł obowiązująca 1 248 zł 1 440 zł 1 755 zł 2 072 zł Podwyżka 340 zł 27% 190 zł 13% 80 zł 5% 90 zł 4% Rożnica z symulacji wzrostu 5% wg starych proporcji - 2 zł - 134 zł - Licencjat bez przygotowania pedagogicznego, kolegium wsk.% wg języków projektu obcych 65% 72% 6 / 15
82% wg projektu 1 401 zł 1 430 zł 1 610 zł 1 891 zł obowiązująca 1 101 zł 1 270 zł 1 540 zł 1 811 zł Podwyżka 300 zł 27% 160 zł 13% 70 zł 5% 80 zł 4% 7 / 15
70% Różnica z symulacji wzrostu 5% wg starych proporcji - 15 zł - 138 zł - Pozostałe wsk.% 56% 62% 8 / 15
wg projektu 1 208 zł 1 231 zł 1 371 zł 1 606 zł obowiązująca 948 zł 1 091 zł 1 311 zł 1 536 zł Podwyżka 260 zł 27% 140 zł 13% 60 zł 5% 70 zł 5% Różnica z symulacji wzrostu 5% wg starych proporcji - 12 zł - 119 zł - Symulacja tabeli płac zasadniczych wg projektu MEN od 1 września 2009 kwota bazowa I 2009 2 177,86 zł wzrost % 105% kwota bazowa IX 2009 2 286,75 zł stażysta kontraktowy mianowany dyplomowany 9 / 15
107 Magister z przyg. ped. wsk.% wg projektu83% 93% 10 / 15
93% wg projektu 1 898 zł 1 954 zł 2 224 zł 2 610 zł obowiązująca 1 418 zł 1 644 zł 2 014 zł 2 380 zł różnica 480 zł 310 zł 210 zł 230 zł Magister bez przyg. ped., lic. z przyg. ped. wsk.% wg projektu 73% 81% 11 / 15
wg projektu 1 669 zł 1 852 zł 2 127 zł 2 218 zł obowiązująca 1 248 zł 1 440 zł 1 755 zł 2 072 zł różnica 421 zł 412 zł 372 zł 146 zł 12 / 15
82% Lic. b. przyg. ped., kol. nau., kol. jęz. wsk.% wg projektu 65% 72% 13 / 15
70% wg projektu 1 486 zł 1 646 zł 1 875 zł 1 944 zł obowiązująca 1 101 zł 1 270 zł 1 540 zł 1 811 zł różnica 385 zł 376 zł 335 zł 133 zł Pozostałe wsk.% 56% 62% 14 / 15
wg projektu 1 281 zł 1 418 zł 1 601 zł 1 646 zł obowiązująca 948 zł 1 091 zł 1 311 zł 1 536 zł różnica 333 zł 327 zł 290 zł 110 zł 15 / 15