Załącznik nr 1 do Sprawozdania z realizacji Strategii polityki społecznej Województwa Lubuskiego na lata 2005-2013 w 2009 r. S p r a w o z d a n i e z realizacji Programu wspierania działań pomocy społecznej na rzecz wyrównywania poziomu życia mieszkańców województwa lubuskiego w 2009 roku
Opracowanie Programu poprzedzone zostało analizą sytuacji socjalnej mieszkańców województwa, identyfikacją grup społecznych zagrożonych ubóstwem i społeczną marginalizacją oraz określeniem sfer niezabezpieczonych potrzeb pomocy społecznej. Działania wspierające, przewidziane w Programie, skierowane zostały na realizatorów zadań pomocy społecznej w środowiskach lokalnych tj. gminy, powiaty i organizacje pozarządowe i dotyczyły potrzeb pomocy społecznej nie w pełni realizowanych i zabezpieczanych. Program zakłada, że efektem jego realizacji ma być, obok poprawy zabezpieczenia potrzeb, m.in. rozwój profilaktyki społecznej, aktywizacja środowisk lokalnych na rzecz tworzenia rozwiązań systemowych oraz aktywizacja rodzin do osiągania samodzielności życiowej. Program precyzuje i porządkuje zasady współpracy samorządu województwa z jednostkami samorządu terytorialnego i organizacjami pozarządowymi. W praktycznym działaniu jest podstawowym kryterium oceny wniosków podmiotów ubiegających się o dotacje pod kątem ich zbieżności z celami i zadaniami samorządu województwa. Do grup i środowisk wymagających wsparcia w ramach Programu zaliczono: rodziny osób ubogich wychowujących dzieci, zwłaszcza rodziny niepełne i wielodzietne oraz matki samotnie wychowujące dzieci, rodziny z osobami niepełnosprawnymi, osoby starsze, niepełnosprawne, przewlekle chore, rodziny dotknięte i zagrożone niekorzystnymi zjawiskami społecznymi, a zwłaszcza rodziny osób bezrobotnych i mieszkańców wsi. Program jest zgodny z obowiązującą od kwietnia 2005 roku Strategią Polityki Społecznej Województwa Lubuskiego na lata 2005-2013 i odnosi się do 4 głównych celów Strategii: wyrównywania szans rozwojowych dzieci i młodzieży, zapobiegania wykluczeniu społecznemu osób i rodzin oraz ich integracja ze społeczeństwem, doskonalenia systemu wsparcia społecznego, wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. 2
Na realizację Programu w 2009 roku samorząd województwa przeznaczył kwotę 660.000 zł, z czego wydatkowano 655.972,35 zł. Zgodnie z zawartymi umowami, realizatorzy poszczególnych zadań złożyli sprawozdania z ich wykonania oraz rozliczenia z wykorzystania dotacji. Sposób realizacji poszczególnych zadań Programu, zakres ich dofinansowania oraz ilość osób objętych pomocą zorganizowaną przy udziale środków samorządu województwa przedstawiamy poniżej, w kolejności odpowiadającym kierunkom i zadaniom przyjętym w Programie. Zgodnie z Kierunkiem I i II Programu wspierania działań pomocy społecznej na rzecz wyrównywania poziomu życia mieszkańców województwa lubuskiego dofinansowaniem ze środków samorządu województwa kwota 270.000 zł (wykorzystano 268.034,56 zł) - objęte zostały gminne i powiatowe programy pomocy społecznej. W/w środki przeznaczone zostały na: 1. Wspieranie gmin w działaniach na rzecz wyrównywania poziomu życia ich mieszkańców (kierunek I Programu) 180.000 zł (wykorzystano 179.954,56 zł), w tym: 100.000 zł (wykorzystano 99.986,54 zł) na dożywianie dzieci i młodzieży szkolnej. 80.000 zł (wykorzystano 79.968,02 zł) na realizację 10 gminnych programów: aktywizujących klientów pomocy społecznej w celu osiągania samodzielności życiowej; wsparcia środowiskowego osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych; profilaktyki społecznej. Dotację otrzymało 7 gmin. 2. Wspieranie powiatów w działaniach na rzecz wyrównywania poziomu życia ich mieszkańców (kierunek II Programu) 90.000 zł (wykorzystano 88.080 zł) na realizację 11 powiatowych programów opieki nad dzieckiem oraz rodzinami naturalnymi i zastępczymi. Dotacje otrzymało 5 powiatów. Kierunek I. Wspieranie gmin w działaniach na rzecz wyrównywania poziomu życia ich mieszkańców. Gminne programy pomocy społecznej dofinansowane zostały przez samorząd województwa w kwocie 180.000 zł (wykorzystano 179.954,56 zł). W ramach tego kierunku realizowane były następujące zadania: 1. Dożywianie dzieci i młodzieży szkolnej. W 2009 roku wsparciem w zakresie dożywiania dzieci i młodzieży szkolnej objęto 18 gmin o najwyższym wskaźniku zarejestrowanych bezrobotnych mieszkańców gminy w stosunku do liczby ludności gminy w wieku produkcyjnym. Gminom udzielono dotacje na łączną kwotę 100.000 zł (wykorzystano 99.986,54 zł). Podstawowym kryterium podziału środków była liczba dożywianych dzieci. Ze sprawozdań przedłożonych przez gminy wynika, że z dożywiania dofinansowanego przez samorząd województwa skorzystało 3
854 dzieci obojga bezrobotnych rodziców, w tym 449 na wsi. Ze środków samorządu województwa sfinansowano 30.168 posiłków, w tym 19.745 na wsi. 2. Tworzenie gminnych systemów wsparcia środowiskowego osób starszych i niepełnosprawnych. W ramach realizacji tego zadania dofinansowanych zostało pięć programów: 1) "Program aktywności lokalnej dla miasta i gminy Jasień na lata 2009-2013" - świadczenie usług opiekuńczych -11.000 zł. Dotacja przeznaczona została na wynagrodzenie dla rehabilitantów i organizację szkolenia dla opiekunek osób starszych. Rehabilitanci wykonali 250 zabiegów dla 10 podopiecznych ośrodka pomocy społecznej, u których sprawowane są usługi opiekuńcze. W ramach programu przeprowadzone zostało również 15-godzinne szkolenie dla 7 opiekunek osób starszych, zatrudnionych przez OPS, nt. Opieka nad osobami przewlekle chorymi w domu. 2) "Program aktywności lokalnej dla miasta i gminy Jasień na lata 2009-2013" - prowadzenie Domu Dziennego Pobytu Seniora - 6.000 zł. Dotacja przeznaczona została na doposażenie DDPS w artykuły gospodarstwa domowego oraz na organizację Dni Seniora. W uroczystości udział wzięło 65 osób. 3) Miasta Żagań - "Lokalny program wsparcia środowiskowego osób w podeszłym wieku i niepełnosprawnych" (prowadzenie Punktu Rehabilitacji) - 6.000 zł. Dotacja przeznaczona została na wynagrodzenie dla fizjoterapeuty i zakup sprzętu rehabilitacyjnego. W ramach programu różnymi formami rehabilitacji objęte zostały 74 osoby starsze i niepełnosprawne. Kilkadziesiąt osób rozpoczęło systematyczne ćwiczenia, znacznie podnosząc swoją sprawność fizyczną. 4) Miasta Gorzów Wlkp. - Program "Byłem Jestem - Będę" - podniesienie kompetencji i umiejętności życiowych zawodowych umożliwiających powrót do życia społecznego osób niepełnosprawnych - 10.500 zł. Dotacja przeznaczona została na zakup zestawów komputerowych, wynagrodzenia dla specjalistów, zorganizowanie poczęstunku i wyjść do kina. Programem objęto 10 osób niepełnosprawnych fizycznie, korzystających z pomocy społecznej, niepracujących, w wieku aktywności zawodowej. Udział w projekcie pozwolił uczestnikom lepiej zrozumieć swoją sytuację życiową, zmienić ich spojrzenie na swoją niepełnosprawność i podnieść chęć samorealizacji. 5) Program "Nowe horyzonty" - utworzenie kawiarenki internetowej dla seniorów z terenu miasta Gorzowa Wlkp. 15.000 zł (wykorzystano 14.999,50 zł). Dotacja przeznaczona została na zakup komputerów z oprogramowaniem, drukarki laserowej, telefonów komórkowych, mebli i na zorganizowanie poczęstunku. Utworzona została kawiarenka internetowa na 3 stanowiska komputerowe. 21 uczestników programu nauczyło się obsługiwać komputer i telefon 4
komórkowy. Funkcjonowanie kawiarenki stanowiło atrakcyjną alternatywę spędzania czasu wolnego. Dodatkowo w ramach poradnictwa seniorzy wzbogacili wiedzę nt. funkcjonowania ludzi starszych w środowisku. 3. Realizacja gminnych programów aktywizujących rodziny do osiągania samodzielności życiowej. W ramach realizacji tego zadania dofinansowane zostały dwa programy: 1) Miasta Kostrzyn nad Odrą - Gminny program aktywizujący rodziny do osiągania samodzielności życiowej "Reintegracja społeczna i zawodowa - szansą na lepsze jutro", w ramach działalności Klubu Integracji Społecznej na rok 2009-5.000 zł. Dotacja została przeznaczona na zakup mebli i zestawu komputerowego. Programem objętych zostało 11 osób długotrwale bezrobotnych. Zajęcia prowadzone były w formie warsztatów, szkoleń, pogadanek, mini wykładów i zajęć praktycznych. Przyczyniły się do wzrostu poczucia własnej wartości, samooceny i motywacji wszystkich uczestników programu. Nabyli oni także nowe umiejętności przydatne na otwartym rynku pracy takie jak: asertywność, prawidłowa komunikacja werbalna i niewerbalna, radzenie sobie ze stresem, autoprezentacja. 2) Gminy Świdnica - "Program utworzenia i działania świetlicy profilaktyczno-wychowawczej w Słonem" - 4.500 zł (wykorzystano 4.468,52 zł). Dotacja przeznaczona została na zakup sprzętu sportowego, materiałów biurowych i dydaktycznych oraz słodyczy. Na zajęciach w świetlicy uczestniczyło 25 dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, wielodzietnych i ubogich. Podczas pobytu w świetlicy dzieci odrabiały prace domowe, uczestniczyły w zajęciach muzycznych, plastycznych, sportowych oraz rozwijały umiejętność pracy z komputerem. Działalność świetlicy zaspokaja wiele istotnych a nie realizowanych w środowisku rodzinnym potrzeb dzieci. Wspomaga ich rozwój intelektualny, podwyższa samoocenę, przygotowuje do funkcjonowania w społeczeństwie eliminując przy tym zachowania aspołeczne. 4. Realizacja gminnych programów profilaktyki społecznej. W ramach realizacji tego zadania dofinansowane zostały trzy programy: 1) Gminy Jasień - "Gminny system profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną" - prowadzenie Punktu Konsultacyjno-Intertwencyjnego - 10.000 zł. Dotacja przeznaczona została na wynagrodzenia dla terapeutów osób uzależnionych i współuzależnionych, psychologa i prawnika oraz na zakup mebli. W spotkaniach ze specjalistami uczestniczyły 142 osoby. 2) "Gminny system profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną na lata 2008-2013 w Gminie Lipinki Łużyckie" (udzielanie bezpłatnych porad specjalistycznych) - 5.000 zł. Dotacja została przeznaczona na wynagrodzenia dla instruktora terapii uzależnień i psychologa. W ramach 5
programu z pomocy specjalistów skorzystało 30 rodzin objętych wsparciem ośrodka pomocy społecznej, co częściowo wpłynęło na poprawę jakości życia rodzin, które stały się bardziej zaradne. 3) "Program wspierania działań pomocy społecznej na rzecz wyrównywania poziomu życia mieszkańców gminy Stare Kurowo" (prowadzenie świetlicy dla dzieci i młodzieży) - 7.000 zł. Dotacja przeznaczona została na zakup dwóch komputerów i drukarki laserowej. Dzieci korzystające ze świetlicy wiejskiej pochodziły z rodzin rolników o niskich dochodach, często zagrożonych wykluczeniem społecznym ze względu na towarzyszące dysfunkcje w wypełnianiu zadań rodziny jako grupy społecznej. Dzięki zakupionym do świetlicy sprzętom dzieci i młodzież miały dostęp do nowoczesnych zasobów techniki i bezpiecznie spędzały czas wolny. Kierunek II. Wspieranie powiatów w działaniach na rzecz wyrównywania poziomu życia ich mieszkańców. Powiatowe programy pomocy społecznej dofinansowane zostały przez samorząd województwa w kwocie 90.000 zł (wykorzystano 88.080 zł) W ramach tego kierunku realizowane były następujące zadania: 1. Realizacja powiatowych programów opieki nad dzieckiem oraz rodzinami naturalnymi i zastępczymi. W ramach tego zadania dofinansowano jedenaście programów: 1) Miasta Gorzów Wlkp. - Program "Szkolenie dla niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych rozwijające umiejętności wychowawcze" - 2.500 zł. Dotacja przeznaczona została na wynagrodzenie dla trzech pracowników poradni Rodzinnej w Ośrodku Wsparcia Rodziny na prowadzenie szkolenia. 2) Miasta Gorzów Wlkp. - Program współpracy z rodzicami dzieci z Ośrodka Wsparcia Rodziny w zakresie wspomagania wychowania i przeciwdziałania zachowaniom ryzykownym dzieci i młodzieży "Dziecko-mały człowiek" - 19.000 zł. Dotacja przeznaczona została na zakup pomocy i materiałów dydaktycznych i edukacyjnych, materiałów biurowych i plastycznych, komputera, drukarki, aparatu fotograficznego oraz na wycieczki, rekreację i wyjazdy. W programie uczestniczyło 11 rodziców i 21 dzieci. Realizacja programu pozwoliła na przeformułowanie strategii oddziaływań na rodzinę ze statycznej i biernej na aktywną i zintegrowaną ze środowiskiem życia rodziny oraz na zdobycie wiedzy i umiejętności z zakresu 6
odpowiedniej stymulacji rozwoju i wychowania dziecka. Pracą profilaktyczną w zakresie sprawowania funkcji opiekuńczo-wychowawczych objęte zostały rodziny dysfunkcyjne. 3) Miasta Gorzów Wlkp. - Program profilaktyczny "Specjaliści dla ciebie - tydzień rodziny" - 10.000 zł. Dotacja przeznaczona została na zakup komputera, drukarki oraz materiałów i artykułów biurowych. W ramach programu opracowano, wykonano oraz rozprowadzono wśród rodziców ulotki informacyjne o programie. W trakcie realizacji programu zainteresowanym rodzinom udzielono pomocy z zakresu poradnictwa socjalnego, pedagogiczno-psychologicznego, prawnego oraz przeprowadzono konsultacje wychowawcze. Pomocą zostało objętych 55 osób z rodzin zagrożonych dysfunkcyjnością. 4) Miasta Gorzów Wlkp. - Program "Wsparcie psychopedagogiczne dzieci przebywających w spokrewnionych i niespokrewnionych rodzinach zastępczych objętych nadzorem Ośrodka Adopcyjno-Opiekuńczego" - 7.000 zł. Dotacja została przeznaczona na zakup zestawu komputerowego, odtwarzacza CD oraz materiałów i artykułów biurowych. W ramach programu odbyło się 16 godzin zajęć psychoedukacyjnych z dziećmi przebywających w rodzinach zastępczych objętych nadzorem ośrodka. W każdym spotkaniu wzięło udział średnio 7 dzieci z terenu miasta. W rezultacie przeprowadzonych działań nastąpiła poprawa w funkcjonowaniu dzieci z rodzin zastępczych, które były uczestnikami zajęć. Dzięki formie warsztatowej, dzieci mogły w praktyce odbyć trening zachowań akceptowanych społecznie. 5) Miasta Gorzów Wlkp. - Program "Monitoring kontaktów dzieci umieszczonych w pogotowiach rodzinnych z rodzicami naturalnymi (z ograniczoną/zawieszoną władzą rodzicielską)" - 6.500 zł. Dotacja przeznaczona została na zakup mebli, zabawek, gier, literatury dla dzieci i artykułów biurowych. W 44 spotkaniach udział wzięło 21 dzieci, 28 ojców i 41 matek naturalnych. W rezultacie prowadzonych działań podniosła się jakość kontaktów dzieci z rodzicami naturalnymi, którzy w sposób bardziej aktywny i twórczy zaczęli wspólnie spędzać czas. 6) Miasta Gorzów Wlkp. - Program "Warsztaty na temat wspomagania rodziców w prawidłowym wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych w celu zapobiegania destruktywnym, szczególnie suicydalnym zachowaniom dzieci" - 7.500 zł. Dotacja przeznaczona została na wynagrodzenia dla psychologów prowadzących warsztaty, zakup przyborów i materiałów oraz organizację poczęstunku. Uczestnikami programu byli rodzice i dzieci w wieku od 5 do 16 lat. Dzięki udziałowi w warsztatach uczestnicy nabyli umiejętności identyfikowania symptomów suicyidalnych u dzieci i umiejętności racjonalnego planowania strategii postępowania w takich sytuacjach. Rodzice podnieśli swoje kompetencje wychowawcze poprzez nabycie umiejętności nawiązywania i utrzymywania pomocnego kontaktu z dziećmi, a także poznali sposoby radzenia sobie z własnymi trudnymi emocjami. 7
7) Program tworzenia lokalnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną w Powiecie Gorzowskim na lata 2008-2013 - "Zostań rodzicem zastępczym" - 7.000 zł. Dotacja przeznaczona została na foldery i materiały promocyjne, usługi pocztowe, emisję spotów reklamowych w lokalnym radio i wynagrodzenie specjalistów. W ramach Programu do 18.000 gospodarstw domowych rozesłano ulotki promujące opiekę zastępczą i informację o poszukiwaniu zawodowych rodzin zastępczych. Za pośrednictwem radia wyemitowanych zostało 85 spotów informujących mieszkańców Powiatu Gorzowskiego o możliwości zostania zawodową rodziną zastępczą. Ponadto, w Punkcie Poradnictwa i Terapii przy PCPR zorganizowane zostały dwa spotkania z rodzinami spokrewnionymi z dziećmi. W spotkaniu udział wzięło 26 rodzin zastępczych. Założonym w Programie efektem było wypromowanie i przybliżenie mieszkańcom powiatu idei zastępczego rodzicielstwa. W okresie trwania programu do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Gorzowie Wlkp. zgłosiło się kilka osób zainteresowanych przyjęciem dziecka do rodziny zastępczej. 8) Powiatu Strzelecko-Drezdeneckiego - Powiatowy Program Pomocy Dziecku i Rodzinie na lata 2008-2015 - "Bądźmy razem" - utworzenie grup wsparcia dla rodziców zastępczych, zajęcia psychoedukacyjne dla dzieci z rodzin zastępczych, spotkania ze specjalistami - 5.500 zł (wykorzystano 3.580 zł). Dotacja przeznaczona została na wynagrodzenia dla specjalistów, zakup art. biurowych i poczęstunek. W spotkaniach z pedagogiem i psychologiem uczestniczyło 7 rodzin z 29 dziećmi w wieku od 3 do 12 i od 13 do18 lat. 9) Powiatu Strzelecko-Drezdeneckiego - Powiatowy Program Pomocy Dziecku i Rodzinie na lata 2008-2015 - "Powiatowy dzień rodzicielstwa zastępczego" w ramach obchodów roku rodzicielstwa zastępczego - 4.000 zł. Dotacja przeznaczona została na organizację obchodów uroczystości w ośrodku Turystyki i Rekreacji (m.in. poczęstunek, obiad, przejażdżki bryczką po okolicy, zwiedzanie mini ZOO). Uczestniczyło w niej 95 osób. 10) Program tworzenia lokalnego systemu opieki nad dzieckiem i rodziną w Powiecie Sulęcińskim na lata 2008-2013 - "Wsparcie dziecka i rodziny" - 7.000 zł. Dotacja przeznaczona została na doposażenie wielodzietnej rodziny zastępczej w niezbędne meble, wynagrodzenia dla specjalistów prowadzących zajęcia i konsultacje oraz na organizację szkoleń. W programie udział wzięły rodziny borykające się z problemami wychowawczymi, zagrożone patologią, korzystające z różnych form pomocy instytucji wspierających rodziny. Uczestnicy zwiększyli wiedzę i umiejętności w zakresie prawidłowego rozwoju psychofizycznego dziecka, jego potrzeb i realizacji w rodzinie. 11) Powiatowy program pomocy dziecku i rodzinie na lata 2007-2010 - "Wsparcie psychoedukacyjne dzieci przebywających w niespokrewnionych rodzinach zastępczych 8
oraz zawodowych rodzinach zastępczych o charakterze pogotowia rodzinnego z terenu Powiatu Żarskiego" - 14.000 zł. Dotacja przeznaczona została na wynagrodzenia dla terapeuty integracji sensorycznej i logopedy. Program adresowany był do dzieci w wieku przedszkolnym. Miał na celu wsparcie i pomoc dzieciom w zakresie rozwoju poznawczego, ruchowego, społeczno-emocjonalnego oraz rozwoju mowy. Do programu wybranych zostało 5 dzieci najbardziej potrzebujących takiej pomocy. Wykaz dotacji udzielonych gminom i powiatom w roku 2009 zamieszczono w Tabeli nr 1. 9
Kierunek III. Wspieranie organizacji pozarządowych i innych podmiotów niepublicznych w działaniach na rzecz wyrównywania poziomu życia ich mieszkańców. Realizacja poszczególnych zadań przedstawiała się następująco: 1. Zapewnienie opieki nad dziećmi z rodzin ubogich, niewydolnych wychowawczo i ekonomicznie oraz zagrożonych patologią społeczną, w tym poprzez organizację działań wypoczynkowo-terapeutycznych. W realizacji tego zadania uczestniczyło 11 organizacji pozarządowych, którym udzielono dotacje na łączną kwotę 152.500 zł. Z pomocy i opieki zorganizowanej przy wsparciu województwa skorzystało 2.355 dzieci i młodzieży przebywających w dziennych placówkach, takich jak: świetlice środowiskowe, socjoterapeutyczne oraz profilaktyczno-wychowawcze i profilaktyczno-terapeutyczne. Placówki zapewniły dzieciom z rodzin ubogich, niewydolnych wychowawczo i zagrożonych patologią społeczną pomoc wychowawczą oraz posiłki. Dzieciom zorganizowano również wyjazdy na obozy wypoczynkowo-terapeutyczne. 2. Zapewnianie opieki kobietom w ciąży, samotnym matkom z dziećmi, osobom bezdomnym, osobom będącym w sytuacjach kryzysowych, narażonym na przemoc i odrzuconym przez rodzinę. Samorząd województwa udzielił wsparcia finansowego w kwocie 77.500 zł dziesięciu organizacjom pozarządowym. Udzielono pomocy 17.192 osobom (kobiety w ciąży, samotne matki z dziećmi, osoby ubogie, osoby bezdomne, będące w sytuacjach kryzysowych, osoby narażone na przemoc bądź odrzucone przez rodzinę). Osobom przebywającym w placówkach stacjonarnych zapewniono schronienie, wyżywienie, pomoc rzeczową oraz pomoc w rozwiązywaniu problemów życiowych. W ramach tego działania udzielono pomocy prawnej, psychologicznej i pedagogicznej. 3. Świadczenie usług opiekuńczych osobom starszym, samotnym, chorym i niepełnosprawnym, zagrożonym ubóstwem i społeczną marginalizacją. Dofinansowanie na realizację tego zadania otrzymała 1 organizacja pozarządowa w kwocie 6.000 zł. Ze wsparcia skorzystało 170 osób starszych samotnych, chorych i niepełnosprawnych, zagrożonych ubóstwem i społeczną marginalizacją. Osoby przebywające w ośrodku uczestniczyły w zajęciach edukacyjnych, społecznych, kulturalnych oraz w programach terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Ponadto w ramach grup wsparcia prowadzone były zajęcia dla opiekunów z udziałem specjalistów. Pozwoliły wzbogacić wiedzę związaną z codzienną opieką nad osobami dotkniętymi chorobą Alzheimera. 10
4. Wspieranie rodziny w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Wsparcie samorządu województwa w kwocie 35.000 zł otrzymały 4 organizacje pozarządowe. 1704 osobom i rodzinom udzielona została pomoc interwencyjna i profilaktyczna oraz zapewnione zostały usługi w formie poradnictwa specjalistycznego, m.in. poprzez mediacje i minimalizowanie kryzysów występujących w rodzinach. 5. Wspieranie przedsięwzięć ukierunkowanych na aktywizację osób starszych. Zadanie zostało zrealizowane przez 6 organizacji pozarządowych, które otrzymały dofinansowanie samorządu województwa w wysokości 81.000 zł. Przy realizacji zadań z pomocy skorzystało 475 osób starszych. Środki zostały przeznaczone na prowadzenie klubów dziennego pobytu, warsztatów aktywizujących, spotkań okolicznościowych i integracyjnych oraz zabiegów socjoterapeutycznych i rehabilitacyjnych. W zajęciach uczestniczyły osoby starsze - emeryci i renciści, które ze względu na swoją niepełnosprawność, niski status materialny i samotność narażone są na marginalizację społeczną. 6. Szkolenia liderów i wolontariuszy organizacji pozarządowych. W ramach tego działania samorząd województwa przyznał dotacje 3 organizacjom pozarządowym na kwotę 38.000 zł. Z wsparcia organizacji skorzystało 388 osób. Przeprowadzone szkolenia i warsztaty skierowane były m.in. do pracowników Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie, wolontariuszy organizacji pozarządowych, pracowników socjalno- -pedagogicznych. W czasie ich trwania uczestnicy nabyli wiedzę zarówno teoretyczną i praktyczną z zakresu m.in. mediacji rodzinnych, pomocy rodzinie i poradnictwa socjalnego. Wykaz dotacji udzielonych organizacjom pozarządowym w roku 2009 zamieszczono w Tabeli nr 2. 11
Ocena sposobu i zakresu realizacji Programu w 2009 roku Realizacja Programu pozwoliła na wspieranie gmin, powiatów i organizacji pozarządowych w działaniach na rzecz wyrównywania poziomu życia mieszkańców województwa, a w efekcie na: 1) zwiększenie stopnia zabezpieczenia potrzeb pomocy społecznej, przede wszystkim w zakresie: dożywiania dzieci i młodzieży szkolnej o najwyższym wskaźniku zarejestrowanych bezrobotnych mieszkańców gminy w stosunku do liczby ludności gminy w wieku produkcyjnym, usług opiekuńczych dla osób starszych, chorych i niepełnosprawnych zagrożonych ubóstwem, 2) wsparcie rodzin w wykonywaniu funkcji opiekuńczo wychowawczych oraz zwiększanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży poprzez działalność świetlic (środowiskowych, socjoterapeutycznych, profilaktyczno-wychowawczych i profilaktyczno-terapeutycznych), 3) zapobieganie marginalizacji i społecznemu wykluczeniu rodzin ubogich oraz niekorzystnym zjawiskom społecznym, poprzez udzielanie opieki i schronienia w sytuacjach kryzysowych, mediacji rodzinnych oraz aktywizowanie rodzin do osiągania samodzielności życiowej, 4) wsparcie rozwoju nowych form pomocy społecznej służących tworzeniu rozwiązań systemowych i programów rozwoju profilaktyki społecznej. Sposób i zakres realizacji poszczególnych zadań Programu uzależniony był od wielkości środków przeznaczonych na ich realizację. Zabezpieczyły one ok. 16 % potrzeb zgłoszonych przez wnioskujące o dotacje organizacje pozarządowe. Możliwości organizacyjne stowarzyszeń skupiających wolontariuszy pozwalają na świadczenie pomocy w szerszym zakresie. Wykorzystanie tego potencjału, przy zwiększaniu wsparcia finansowego, wpłynęłoby znacząco na poprawę zabezpieczenia potrzeb pomocy społecznej. Natomiast zwiększenie wsparcia gmin i powiatów w realizacji zadań aktywizujących rodziny do osiągania samodzielności życiowej i profilaktyki społecznej, powinno w dalszej perspektywie wpłynąć na zmniejszenie zapotrzebowania na świadczenia pomocy społecznej. Opracowano: Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Departament Polityki Społecznej 12
Wykaz zadań realizowanych w 2009 roku przez gminy i powiaty w ramach Programu wspierania działań pomocy społecznej na rzecz wyrównywania poziomu życia mieszkańców województwa lubuskiego oraz udzielonych dotacji Tabela nr 1 I. WSPIERANIE GMIN W DZIAŁANIACH NA RZECZ WYRÓWNYWANIA POZIOMU ŻYCIA ICH MIESZKAŃCÓW 1. Dożywianie dzieci i młodzieży szkolnej (w okresie od 1 października do 15 grudnia 2009 roku). Lp. Jednostka dotowana (gmina) Liczba dzieci obojga bezrobotnych rodziców objętych dożywianiem Koszty dożywiania ze środków samorządu województwa Liczba posiłków finansowanych ze środków samorządu województwa ogółem w tym na wsi ogółem w tym na wsi ogółem w tym na wsi R a z e m 854 449 99 986,54 59 470 30 168 19 745 1. Brody 21 21 1 800 1 800 931 931 2. Jasień 24 10 2 500 1 051 240 148 3. Brzeźnica 32 32 7 500 7 500 2 500 2 500 4. Bobrowice 35 35 1 600 1 600 888 888 5. Strzelce Kraj. 56 50 8 800 7 855 3 520 3 150 6. Lubsko 157 34 12 000 2 860 5 432 1 330 7. Drezdenko 90 65 9 500 6 862 3 330 2 405 8. Iłowa 27 10 5 500 1 877 1 448 494 9. Bledzew 41 41 10 800 10 800 2 993 2 993 10. Nowa Sól - m. 154-16 000-2 632-11. Bytom Odrz. 24 9 3 000 1 108 1 056 396 12. Górzyca 30 30 5 486,54 5 487 1 219 1 219 13. Wymiarki 17 17 1 100 1 100 342 342 14. Skwierzyna 60 17 4 500 1 275 60 17 15. Pszczew 10 10 1 000 1 000 315 315 16. Sulęcin 5 3 700 415 280 166 17. Ośno Lubuskie 46 46 2 700 2 700 770 770 18. Szlichtyngowa 25 19 5 500 4 180 2 212 1 681 13
2. Tworzenie gminnych systemów wsparcia środowiskowego osób starszych i niepełnosprawnych. Lp. Gmina Kwota dotacji (w zł) 1. m. Gorzów Wlkp. 25.499,50 2. Jasień 17.000 3. m. Żagań 6.000 Razem 48.499,50 3. Realizacja gminnych programów aktywizujących rodziny dla osiągania samodzielności życiowej. Lp. Gmina Kwota dotacji (w zł) 1. Kostrzyn nad Odrą 5.000 2. Świdnica 4.468,52 Razem 9.468,52 4. Realizacja gminnych programów profilaktyki społecznej. Lp. Gmina Kwota dotacji (w zł) 1. Jasień 10.000 2. Lipinki Łużyckie 5.000 3. Stare Kurowo 7.000 Razem 22.000 II. WSPIERANIE POWIATÓW W DZIAŁANIACH NA RZECZ WYRÓWNYWANIA POZIOMU ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 1. Realizacja powiatowych programów opieki nad dzieckiem oraz rodzinami naturalnymi i zastępczymi. Lp. Powiat Kwota dotacji (w zł) 1. m. Gorzów Wlkp. 52.500 2. Gorzowski 7.000 3. Strzelecko-drezdenecki 7.580 4. Sulęciński 7.000 5. Żarski 14.000 Razem 88.080 14
Tabela nr 2 Wykaz zadań realizowanych w 2009 roku przez organizacje pozarządowe w ramach Programu wspierania działań pomocy społecznej na rzecz wyrównywania poziomu życia mieszkańców województwa lubuskiego, udzielonych dotacji oraz ilości osób objętych pomocą organizowaną przy udziale środków samorządu województwa 1. Zapewnianie opieki nad dziećmi z rodzin ubogich, niewydolnych wychowawczo i ekonomicznie oraz zagrożonych patologią społeczną, w tym poprzez organizację działań wypoczynkowo- terapeutycznych Lp. Organizacja pozarządowa Zadanie Kwota dotacji w zł (kwota wykorzystana) Ilość osób objętych pomocą przez organizacje pozarządowe (ogółem) 1. Stowarzyszenie Inicjatywa Świetlica naszym przyjaznym miejscem. 15.000 (15.000) 20 2. Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Lubuski Oddział Regionalny w Zielonej Górze Działalność świetlic środowiskowych w Brodach, Drezdenku, Żarach, Gorzowie Wlkp. 15.000 (15.000) 150 3. 4. 5. Parafia Rzymsko-Katolicka Wniebowzięcia NMP w Żaganiu Stowarzyszenie Penitencjarne Patronat Oddział Katolickie Stowarzyszenie Civitas Chrystiana Oddział Okręgowy Jadłodajnia i świetlica dla dzieci im. Św. Marii De Mattias przy Parafii Wniebowzięcia NMP w Żaganiu. Prowadzenie świetlicy profilaktycznowychowawczej Przygoda dla dzieci pochodzących z rodzin dysfunkcyjnych zagrożonych wykluczeniem społecznych, które dotknięte są różnymi patologiami w tym przede wszystkim alkoholizmem, ubóstwem i bezrobociem. Prowadzanie zajęć dla dzieci i młodzieży w Specjalistycznej Placówce Wsparcia Dziennego w świetlicy socjoterapeutycznej Pod Słoneczkiem. 7.000 (7.000) 9.000 (9.000) 4.000 (3.937,80) 128 23 22 6. Stowarzyszenie - Pracownia Damy Radę Prowadzenie w Ośrodku Socjoterapeutycznym Gniazdo zajęć świetlicowych dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, pochodzących z rodzin ubogich, zaniedbanych lub niewydolnych wychowawczo, których rodzice dotknięci są problemem bezrobocia, alkoholizmu lub innymi problemami społecznymi. 10.000 (10.000) 33 7. Caritas Diecezji Zielonogórsko -Gorzowskiej Zapewnienie przez 63 placówki opiekuńczowychowawcze opieki nad dziećmi z rodzin ubogich, niewydolnych wychowawczo i ekonomicznie oraz zagrożonych patologią społeczną z terenu województwa lubuskiego. 40.000 (40.000) 1200 8. Parafia Rzymsko-Katolicka p.w. NMP Matki Kościoła w Kostrzynie n/odrą Prowadzenie świetlicy socjoterapeutycznej dla dzieci z rodzin ubogich i patologicznych w Kostrzynie nad Odrą. 4.000 (4.000) 25 15
9. Caritas Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, PZ Caritas przy Parafii Św. Piotra i Pawła w Bytnicy Prowadzenie świetlicy profilaktycznowychowawczej dla dzieci i młodzieży z rodzin ubogich, niewydolnych wychowawczo i ekonomicznie oraz zagrożonych patologią społeczną. 6.000 (6.000) 35 10. Polski Komitet Pomocy Społecznej Lubuski Zarząd Wojewódzki Prowadzenie socjoterapeutycznej działalności dla dzieci i młodzieży poprzez organizowanie zajęć socjoterapeutycznych, wspomaganie rozwoju intelektualnego, rozwijanie talentów i uzdolnień w ramach działalności świetlicy Złote Serca Specjalistycznej Placówki Wsparcia Dziennego. 10.000 (10.000) 20 11. Stowarzyszenie Pomocy Bliźniemu im. Brata Krystyna w Gorzowie Wielkopolskim Nad Wartą Warto! program kompleksowej pomocy wychowankom 16 świetlic z terenu gminy woj. lubuskiego jako sposobu przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu dzieci i młodzieży. Razem 32.500 (32.500) 152.500 (152.437,80) 699 2355 2. Zapewnianie opieki kobietom w ciąży, samotnym matkom z dziećmi, osobom bezdomnym, osobom będącym w sytuacjach kryzysowych, narażonym na przemoc i odrzuconym przez rodzinę. Lp. Organizacja pozarządowa Zadanie Kwota dotacji w zł (kwota wykorzystana) Ilość osób objętych pomocą przez organizacje pozarządowe (ogółem) 1. 2. Koło Żarskie Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta Stowarzyszenie Nasza Wieś Tradycja-Przyszłość w Świebodzinie Prowadzenie stołówki dla osób bezdomnych, ubogich, niezaradnych życiowo jak również dotkniętych chorobą alkoholową i ich rodzin. Prowadzenie Domu Samotnej Matki dla kobiet w ciąży oraz matek z małoletnimi dziećmi, bezdomnych, ofiar przemocy i odrzuconych przez rodzinę. Pomoc społeczna dla najuboższej ludności z terenów wiejskich powiatu świebodzińskiego. 4.000 (4.000) 6.000 (6.000) 5.000 (5.000) 230 70 3000 3. Stowarzyszenie Noclegownia-Przytulisko im. Najświętszej Marii Panny Udzielanie pomocy rzeczowej i żywnościowej osobom bezdomnym, biednym i uzależnionym oraz matkom samotnie wychowującym dzieci, chorym. 7.000 (7.000) 254 4. Stowarzyszenie Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo, Placówka przy Parafii WNMP Dom Samotnej Matki w Żaganiu Zapewnienie schronienia i opieka nad matkami z dziećmi w Domu Samotnej Matki w Żaganiu. 10.000 (8.268,39) 48 16
5. Kościół Zielonoświątkowy Zbór Betlejem w Gubinie Prowadzenie noclegowni dla bezdomnych w Gubinie. 1.500 (1.500) 25 6. 7. Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Nowosolskie Lubuskie Stowarzyszenie na Rzecz Kobiet BABA Wsparcie 70 osób bezdomnych, zagrożonych przemocą i innymi patologiami, odrzuconych przez rodzinę, a zwłaszcza dzieci i samotnych matek z rodzin ubogich oraz niewydolnych wychowawczo i ekonomicznie poprzez organizowanie różnych form dożywiania oraz w zakresie organizowania pracy w szczególności dla osób zagrożonych patologiami. Baba-Babie w terenie. Pomoc prawna dla kobiet z małych miejscowości województwa lubuskiego. 6.000 (6.000) 6.000 (6.000) 70 164 8. 9. 10. Bank Żywności Koło Gorzowskie Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta w Gorzowie Wlkp. Polski Komitet Pomocy Społecznej Lubuski Zarząd Wojewódzki Dostarczanie pomocy żywnościowej dla najuboższych mieszkańców województwa lubuskiego w ramach PEAD 2009 (Pomoc Unii Europejskiej dla najbiedniejszych mieszkańców Unii) oraz żywności pozyskiwanej ze zbiórek i od sponsorów. Wielopłaszczyznowa pomoc dla bezdomnych mężczyzn. Prowadzenie klubów seniora, świetlic dla dzieci z rodzin zagrożonych patologią społeczną, pomoc rzeczowa. Razem 7.000 (7.000) 15.000 (15.000) 10.000 (10.000) 77.500 (75.768,39) 12000 236 1095 17192 3. Świadczenie usług opiekuńczych osobom starszym, samotnym, chorym i niepełnosprawnym, zagrożonym ubóstwem i społeczną marginalizacją. Lp. Organizacja pozarządowa Zadanie Kwota dotacji w zł (kwota wykorzystana) Ilość osób objętych pomocą przez organizacje pozarządowe (ogółem) 1. Lubuskie Stowarzyszenie Wsparcia Opiekunów i Osób Dotkniętych Chorobą Alzheimera Współprowadzenie ośrodka opieki dziennej dla osób dotkniętych chorobą Alzheimera i zaburzeniami pokrewnymi w Domu Dziennego Pobytu Nestoria 6.000 (6.000) 170 Razem 6.000 (6.000) 170 17
4. Wspieranie rodziny w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Lp. Organizacja pozarządowa Zadanie Kwota dotacji w zł (kwota wykorzystana) Ilość osób objętych pomocą przez organizacje pozarządowe (ogółem) 1. Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka Pomagamy 7.000 (7.000) 724 2. 3. Lubuski Ruch na Rzecz Kobiet i Rodziny Żar Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Lubuski Oddział Regionalny Program wspierania działań pomocy społecznej na rzecz wyrównywania poziomu życia mieszkańców województwa lubuskiego w ramach działalności Ośrodka Interwencji Kryzysowej. Prowadzenie Centrum Porad Dziecka i Rodziny 7.000 (7.000) 15.000 (15.000) 439 519 4. Stowarzyszenie Mediatorów Batna Mediacje sposób na kryzys w rodzinie. 6.000 (6.000) 22 Razem 35.000 (35.000) 1704 5. Wspieranie przedsięwzięć ukierunkowanych na aktywizację osób starszych. Lp. Organizacja pozarządowa Zadanie 1. 2. 3. Parafia Rzymskokatolicka Niepokalanego Poczęcia NMP Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Zarząd Rejonowy w Kostrzynie n/odrą Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów Zarząd Rejonowy w Słubicach Prowadzenie Klubu Kolorowa Jesień. Razem Łatwiej Biesiada Integracyjna Organizacji Pozarządowych Wspieranie przedsięwzięć ukierunkowanych na aktywację osób starszych. Kwota dotacji w zł (kwota wykorzystana) 3.000 (3.000) 4.000 (4.000) 5.000 (5.000) Ilość osób objętych pomocą przez organizacje pozarządowe (ogółem) 40 150 38 4. Ośrodek Integracji Społecznej Warsztaty aktywizujące społeczne osoby w podeszłym wieku Znów aktywni. 40.000 (40.000) 27 5. 6. Towarzystwo Uniwersytetów Ludowych Lubski Oddział Regionalny w Kożuchowie Stowarzyszenie Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Gorzowie Wlkp. Pogodna starość cieszymy się wieczną młodością. Gorzowski Uniwersytet Trzeciego Wieku miejscem troski o zdrowie Seniorów 23.000 (23.000) 6.000 (6.000) 180 40 Razem 81.000 (81.000) 475 18
6. Szkolenia liderów i wolontariuszy organizacji pozarządowych. Lp. Organizacja pozarządowa Zadanie Kwota dotacji w zł (kwota wykorzystana) Ilość osób objętych pomocą przez organizacje pozarządowe (ogółem) 1. Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Ośrodek Regionalny Partnerstwo dla rodziny szkolenie pracowników socjalnych, liderów i wolontariuszy organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą rodzinie oraz społecznych i zawodowych kuratorów sądowych. Mediacje rodzinne jako sposób wspierania rodziny w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczej cykl warsztatów dla osób zaangażowanych w pomoc rodzinie. 10.000 (10.000) 10.000 (10.000) 31 20 2. 3. Stowarzyszenie Wspierania Aktywności Obywatelskiej Civis Sum Terenowy Komitet Ochrony Praw Dziecka Kampania przeciw przemocy w rodzinie Wiesz? Widzisz? Słyszysz? Reaguj Pomoc informacyjna, poradnicza i interwencyjna, podnoszenie kwalifikacji osób pracujących w poradnictwie socjalno- -pedagogicznym. Razem 8.000 (7.732) 10.000 (9.999,60) 38.000 (37.731,60) 10 327 388 19