INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE INŻYNIER MECHATRONIK KOD 215202 Inżynier mechatronik (kod 215202) to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014 r. poz. 1145). Mechatronik to inżynier poruszający się w dziedzinie nauki i techniki związanej z wytwarzaniem urządzeń, które stanowią synergiczną kombinację mechaniki precyzyjnej, elektronicznego sterowania, oraz systemowego myślenia przy projektowaniu produktów i procesów produkcyjnych. Mechatronika jest synergią różnych dziedzin techniki. Jest to nauka łącząca elementy trzech różnych obszarów wiedzy: mechaniki, elektroniki, informatyki. Obejmuje również szereg innych dyscyplin takich jak: inżynieria materiałowa, optyka, bioinżynieria Produkty z zastosowaniem mechatroniki charakteryzuje wielofunkcyjność, konfigurowalność, adaptacja do zmieniających się warunków oraz prosta obsługa. Mechatronika znajduje zastosowanie między innymi w: układach sterowania pojazdami, urządzeniach automatyki, obrabiarkach sterowanych numerycznie, aparaturze medycznej, robotach przemysłowych, zaawansowanym sprzęcie gospodarstwa domowego, nowoczesnych zabawkach. Wymagania kierowane względem mechatronika Kandydat na mechatronika powinien mieć szerokie zainteresowania z zakresu konstrukcji maszyn i urządzeń, informatyki i elektroniki. Ciekawość zasady działania wszelkich urządzeń technicznych, szczególnie z zakresu automatyki. Musi oczywiście także posiadać pewne uzdolnienia matematyczne oraz być kreatywny technicznie. Powinien być otwarty na wiedzę interdyscyplinarną - znać się na wielu dziedzinach: mechanice, elektronice, sterowaniu, oprogramowaniu. 1
Droga kształcenia Niezwykle dynamiczny rozwój mechatroniki w ostatnich latach wynikł z jej potraktowania jako wiedzy interdyscyplinarnej. Coraz częściej rozwój edukacji mechatronicznej idzie też w kierunku rozwoju oprogramowania matematycznego, jak pakiety obliczeń numerycznych, oprogramowanie obliczeń symbolicznych czy oprogramowanie do analizy i programowania systemów. Główny nacisk kładzie się na ścisłą współpracę mechaników, elektroników, informatyków, automatyków, metrologów i optyków. Rolą mechatroników jest integrowanie tych dziedzin. Programy kształcenia na tym kierunku są niemal na bieżąco modyfikowane. Powstawały ze stopniowego wzbogacania mechaniki precyzyjnej o takie dyscypliny jak: robotyka sensoryka, elektronika, informatyka, fotonika, mikromechanika, mikronika, technika mikroprocesorowa, automatyka, metrologia, a także o obszerne działy inżynierii biomedycznej i technik multimedialnych. Studiuje się w dwóch etapach - na 3,5 rocznych studiach inżynierskich (4 lata w przypadku studiów niestacjonarnych), a potem na 1,5 rocznych magisterskich. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU INŻYNIER MECHATRONIK 1 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód inżyniera mechatronika, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Zdolnościami analitycznymi i podejmowania decyzji : Rozumienie złożonych sytuacji i relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciąganie na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. 2. Sumiennością w dążeniu do rezultatów: Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. 1 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 2
3. Gotowością do podnoszenia kwalifikacji : Otwartość na wiedzę i na zadania umożliwiające jej zdobycie. Wykorzystywanie napotkanych problemów jako okazji do rozwoju. Chęć do eksperymentowania i podejmowania nowych zadań. Staranna analiza sukcesów i porażek oraz traktowanie tych drugich jako cennej lekcji. 4. Obsługą komputera z wykorzystaniem Internetu : Korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych dla usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym i brak konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Z perspektywy rynku pracy Zdobyta podczas studiów wiedza umożliwi absolwentowi podjęcie pracy w ogólnie pojętym przemyśle elektromaszynowym, elektronicznym, zakładach przemysłu motoryzacyjnego i lotniczego. Po ukończeniu studiów absolwenci przygotowani są do wdrażania i eksploatacji urządzeń i systemów automatyki. Mogą też wdrażać i nadzorować eksploatację nowoczesnych, zautomatyzowanych i zrobotyzowanych procesów przemysłowych oraz nowoczesne urządzenia techniczne. Absolwenci mogą również pracować w serwisach dużych firm, a ponieważ jest to dziedzina ściśle związana z konkretnymi zastosowaniami, znajdują oni pracę praktycznie wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z wysoko zaawansowaną techniką. Przyszłością dla mechatroników jest również medycyna, gdzie następuje sukcesywne wdrażanie nowych urządzeń. Wynagrodzenie Zarobki mechatroników zależą od miejsca zatrudnienia, a także od tego, jakie projekty wykonują. Płaca etatowa np. w mechatronice medycznej to kilka tysięcy złotych. Za projekt nowego urządzenia mechatronik może jednak jednorazowo otrzymać kilkadziesiąt, a nawet kilkaset tysięcy złotych. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE INŻYNIER MECHATRONIK (215202) W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011 2015 (I półrocze) 3
Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem 2015 9 6 7 4 1 0 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2014 13 5 8 4 0 0 2013 16 1 15 0 2 0 2012 2 1 1 1 0 0 2011 2 2 0 0 0 0 Z uwagi na znikomą liczbę rejestrujących się inżynierów mechatroników jako bezrobotnych w powiatowych urzędach pracy województwa kujawsko pomorskiego oraz brak ofert pracy dla tej grupy zawodowej w tychże urzędach trudno oceniać, czy zawód ten należy klasyfikować jako nadwyżkowy 2 lub deficytowy, czy też zrównoważony, zgodnie kryteriami przyjętymi w Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Należy podkreślić, że praktycznie wszyscy absolwenci tego kierunku kształcenia w naszym Regionie znajdują zatrudnienie. Wg stanów na koniec okresów analizowanych przez urzędy pracy prawie nie ma bezrobotnych inżynierów mechatroników, zwłaszcza zaś absolwentów. WYNIKI BADANIA PRACODAWCÓW 3 ORAZ ABSOLWENTÓW W badaniach ankietowych pracodawców przeprowadzonego w latach 2010-2014 kategoria inżynier mechatronik nie pojawia się wśród pracowników przewidywanych do zwolnienia jak i do zatrudnienia. 2 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. Informacja przygotowana na podstawie opracowania: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko-pomorskim. Publikacja przygotowywana w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raporty znajdują się na stronie internetowej WUP. 3 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badań zrealizowanych w latach 2010-2013 znajduje się na stronie internetowej WUP (www.wup.torun.pl) oraz Projektu (www.podlupa.wup.torun.pl). 4
Brak danych nt. badania losów absolwentów kierunku Mechatronika w naszym Regionie. ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE Poniższa informacja została przygotowana na podstawie przekazanych, na potrzeby prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat studentów roku akademickiego 2014/2015 oraz absolwentów roku akademickiego 2013/2014 Zawód inżyniera mechatronika można zdobyć studiując kierunek Mechatronika. W województwie kujawsko-pomorskim kształcenie na tym kierunku prowadzą dwie uczelnie. W roku akademickim 2013/2014 r. kierunek ten ukończyły w sumie 193 osoby. Lp. Nazwa szkoły Wyszczególnienie Absolwenci roku akademickiego 2013/2014 41. UNIWERSYTET KAZIMERZA WIELKIEGO w BYDGOSZCZY ogółem 103 226 studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata (inżyniera) studia magisterskie jednolite 98 190 - - studia drugiego stopnia 5 36 Studenci roku akademickiego 2014/2015 2. WYŻSZA SZKOŁA GOSPODARKI w BYDGOSZCZY WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO- POMORSKIE ogółem 90 191 studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata (inżyniera) studia magisterskie jednolite 78 130 - - studia drugiego stopnia 12 61 ogółem 193 417 176 320 studia pierwszego stopnia z tytułem licencjata studia magisterskie jednolite - - studia drugiego stopnia 17 97 Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportów z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych 5
PRZYDATNE LINKI http://www.mechatronika.eu/ http://www.uczelnie.info.pl/kierunki-studiow/94/mechatronika/ Opracował: Piotr Wełnicki doradca zawodowy WUP w Toruniu, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Akceptował: Janusz Bokser Toruń, 22.09. 2014 r. Aktualizacja : 19.08.2015r. 6