Analiza zmian w zakresie struktury własności i sposobów użytkowania gruntów w województwie śląskim na przestrzeni lat

Analiza zmian w zakresie struktury własności i sposobów użytkowania gruntów w województwie śląskim na przestrzeni lat 2002-2009 Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Geodezji, Kartografii i Gospodarki Nieruchomościami maj 2009 roku

SPIS TREŚCI Strona I. WPROWADZENIE 1. Wstęp......... 7 2. Podstawowe pojęcia..........8 3. Podział grup rejestrowych i użytków gruntowych........9 4. Mapa administracyjna województwa śląskiego.......16 5. Zestawienie powierzchni ewidencyjnych powiatów wg stanu na dzień 01.01.2009 r....17 II. STRUKTURA ZMIAN WŁASNOŚCI GRUNTÓW 1. Udział poszczególnych Grup Rejestrowych w powierzchni województwa śląskiego na dzień 1 stycznia 2009 r.19 2. Struktura własności gruntów w latach 2002 i 2009...20 3. Struktura zmian własności gruntów.21 4. Struktura zmian własności gruntów jednostek samorządu terytorialnego i Skarbu Państwa..22 5. Struktura zmian własności użytków rolnych...23 6. Struktura zmian własności gruntów ornych.....24 7. Struktura zmian własności sadów....25 8. Struktura zmian własności łąk trwałych.. 26 9. Struktura zmian własności pastwiska trwałych...27 10. Struktura zmian własności gruntów rolnych zabudowanych........28 11. Struktura zmian własności gruntów pod stawami. 29 12. Struktura zmian własności gruntów pod rowami......30 13. Struktura zmian własności gruntów zabudowanych i zurbanizowanych. 31 14. Struktura zmian własności gruntów leśnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych....32 15. Struktura zmian własności gruntów pod wodami..33 16. Struktura zmian własności użytków ekologicznych..34 17. Struktura zmian własności nieużytków.35 18. Struktura zmian własności terenów różnych.....36 II. STRUKTURA ZMIAN SPOSOBÓW UŻYTKOWANIA GRUNTÓW 1. Struktura użytków gruntowych w latach 2002 i 2009.38 2. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność Skarbu Państwa 39 2

3. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność województw.40 4. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność powiatów...41 5. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność gmin.....42 6. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność osób fizycznych... 43 7. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność spółdzielni 44 8. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych.....45 9. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność wspólnot gruntowych.....46 10. Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów. 47 II. DYSLOKACJA GRUP WŁASNOŚCI GRUNTÓW W POWIATACH 1. Udział gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni powiatu....49 2. Wzrost/spadek udziału gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni powiatu..49 3. Udział gruntów stanowiących własność województw w ogólnej powierzchni powiatu.50 4. Wzrost/spadek udziału gruntów stanowiących własność województw w ogólnej powierzchni powiatu...50 5. Udział gruntów stanowiących własność powiatów w ogólnej powierzchni powiatu..51 6. Wzrost/spadek udziału gruntów stanowiących własność powiatów w ogólnej powierzchni powiatu....51 7. Udział gruntów stanowiących własność gmin w ogólnej powierzchni powiatu. 52 8. Wzrost/spadek udziału gruntów stanowiących własność gmin w ogólnej powierzchni powiatu...52 9. Udział gruntów stanowiących własność osób fizycznych w ogólnej powierzchni powiatu...53 10. Wzrost/spadek udziału gruntów stanowiących własność osób fizycznych w ogólnej powierzchni powiatu....53 11. Udział gruntów stanowiących własność wspólnot gruntowych w ogólnej powierzchni powiatu.....54 12. Wzrost/spadek udziału gruntów stanowiących własność wspólnot gruntowych w ogólnej powierzchni powiatu... 54 13. Udział gruntów stanowiących własność spółdzielni w ogólnej powierzchni powiatu......55 14. Wzrost/spadek udziału gruntów stanowiących własność spółdzielni w ogólnej powierzchni powiatu....55 15. Udział gruntów stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych w ogólnej powierzchni powiatu.......56 16. Wzrost/spadek udziału gruntów stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych w ogólnej powierzchni powiatu.56 17. Udział gruntów stanowiących własność spółek prawa handlowego w ogólnej powierzchni powiatu...... 57 18. Wzrost/spadek udziału gruntów stanowiących własność spółek prawa handlowego w ogólnej powierzchni powiatu........57 V. DYSLOKACJA GRUP WŁASNOŚCI GRUNTÓW W GMINACH 1. Udział gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa w ogólnej powierzchni gminy... 59 2. Udział gruntów stanowiących własność województw w ogólnej powierzchni gminy....59 3

3. Udział gruntów stanowiących własność powiatów w ogólnej powierzchni gminy....60 4. Udział gruntów stanowiących własność gmin w ogólnej powierzchni gminy....60 5. Udział gruntów stanowiących własność osób fizycznych w ogólnej powierzchni gminy...... 61 6. Udział gruntów stanowiących własność spółdzielni w ogólnej powierzchni gminy... 61 7. Udział gruntów stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych w ogólnej powierzchni gminy...62 8. Udział gruntów stanowiących własność spółek prawa handlowego w ogólnej powierzchni gminy.. 62 VI. DYSLOKACJA UŻYTKÓW GRUNTOWYCH W GMINACH 1. Udział użytków rolnych w ogólnej powierzchni gmin....64 2. Udział gruntów ornych w ogólnej powierzchni gmin...... 64 3. Udział sadów w ogólnej powierzchni gmin..... 65 4. Udział łąk i pastwisk trwałych w ogólnej powierzchni gmin...... 65 5. Udział gruntów rolnych zabudowanych w ogólnej powierzchni gmin... 66 6. Udział gruntów rolnych pod stawami w ogólnej powierzchni gmin.......66 7. Udział gruntów rolnych pod rowami w ogólnej powierzchni gmin.... 67 8. Udział gruntów leśnych, zadrzewionych i zakrzewionych w ogólnej powierzchni gmin.......67 9. Udział gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w ogólnej powierzchni gmin.....68 10. Udział gruntów pod wodami w ogólnej powierzchni gmin.......68 11. Udział użytków ekologicznych w ogólnej powierzchni gmin.......69 12. Udział nieużytków w ogólnej powierzchni gmin.. 69 13. Udział terenów różnych w ogólnej powierzchni gmin......70 VII. DYSLOKACJA UŻYTKÓW GRUNTOWYCH W MIASTACH 1. Udział użytków rolnych w ogólnej powierzchni miast........72 2. Udział gruntów ornych w ogólnej powierzchni miast.........72 3. Udział gruntów zabudowanych i zurbanizowanych w ogólnej powierzchni miast.......73 4. Udział terenów mieszkalnych w ogólnej powierzchni miast...73 5. Udział terenów przemysłowych w ogólnej powierzchni miast.......74 6. Udział terenów pod drogami w ogólnej powierzchni miast.... 74 7. Udział terenów różnych w ogólnej powierzchni miast....75 8. Udział nieużytków w ogólnej powierzchni miast... 75 4

VIII. STAN EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM 1. Ogólne dane o województwie śląskim.77 2. Ilość działek w odniesieniu do powierzchni powiatów..........78 3. Ilość działek w odniesieniu do powierzchni miast......79 4. Stan modernizacji ewidencji gruntów i budynków w miastach województwa śląskiego w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych.80 5. Stan procesu modernizacji ewidencji budynków w miastach województwa śląskiego..81 6. Ogólna liczba budynków w miastach województwa śląskiego....... 82 7. Liczba budynków mieszkalnych w miastach województwa śląskiego....... 83 8. Liczba budynków niemieszkalnych w miastach województwa śląskiego.............83 9. Liczba nieruchomości lokalowych w miastach województwa śląskiego.... 84 10. Liczba nieruchomości lokalowych mieszkalnych w miastach województwa śląskiego...........85 11. Liczba nieruchomości lokalowych niemieszkalnych w miastach województwa śląskiego..........85 IX. OPRACOWANIA W ZAKRESIE PRAC URZĄDZENIOWO-ROLNYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM NA PRZESTRZENI LAT 2001-2009 1. Opracowania urządzeniowo-rolne w województwie śląskim.. 88 2. Opracowane bazy informatyczne będące podstawą analiz zmian w strukturze agrarnej i monitorowania zmian w sposobie użytkowania...90 3. Programy prac urządzeniowo-rolnych....91 4. Założenia do projektu scalenia oraz studium środowiskowego wraz z oceną wpływu projektu na środowisko.....92 X. ZACHODZĄCE ZMIANY W STRUKTURZE AGRARNEJ WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA PRZYKŁADZIE GMINY MYKANÓW 1. Stan użytków rolnych..95 2. Stan gruntów ornych 96 3. Średnia powierzchnia działek..97 4. Struktura władania gruntami w sektorze publicznym..98 5. Struktura władania gruntami w sektorze prywatnym..99 6. Struktura ludności.. 100 7. Struktura wiekowa ludności...101 8. Stan dróg transportu rolnego......102 9. Stan melioracji szczegółowych.. 102 10. Stan powierzchni lasów i przewidywana lesistość......103 5

ROZDZIAŁ I WPROWADZENIE 6

WSTĘP Zgodnie z ustawą z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r. Nr 240 poz. 2027 z późn. zm.) do zadań Marszałka Województwa należy w szczególności: - analiza zmian w strukturze agrarnej oraz programowanie i koordynacja prac urządzeniowo-rolnych, - monitorowanie zmian w sposobie użytkowania gruntów oraz ich bonitacji, - sporządzanie wojewódzkich zestawień zbiorczych danych objętych ewidencją gruntów i budynków. Przedstawioną w niniejszym opracowaniu analizę oparto na wojewódzkich zestawieniach zbiorczych danych objętych ewidencją gruntów i budynków. Ewidencja gruntów i budynków jest zbiorem informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami. Wojewódzkie zestawienia zbiorcze opracowuje się co roku na podstawie powiatowych zestawień zbiorczych sporządzonych wg stanu na dzień 1 stycznia danego roku. Na podstawie analizy zestawień zbiorczych danych objętych ewidencją gruntów i budynków opracowano wykresy oraz mapy tematyczne mające na celu zobrazowanie zachodzących zmian w strukturze użytkowania gruntów województwa śląskiego monitorowanych na przestrzeni lat 2002-2009. Przeprowadzono również analizę zestawień zbiorczych w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych wg stanu na dzień 1 stycznia 2009 r., w odniesieniu do obszarów miast dla których została zakończona modernizacja ewidencji gruntów i budynków, którą przedstawiono w końcowej części niniejszego opracowania, w postaci map tematycznych. Ostatnia część niniejszego opracowania została poświęcona programowaniu i koordynacji prac urządzeniowo-rolnych na terenie województwa śląskiego w latach 2001-2009. Przedstawiono wykonane opracowania w zakresie: - bazy informatycznej będącej podstawą analiz zmian w strukturze agrarnej i monitorowania zmian w sposobie użytkowania gruntów oraz ich bonitacji, - programów prac urządzeniowo-rolnych, - założeń do projektu scalenia oraz studium środowiskowego wraz z oceną wpływu projektu na środowisko. Opracowanie przeznaczone jest dla pracowników administracji samorządowej i rządowej wszystkich szczebli. Zebrane w niniejszym opracowaniu dane statystyczne pozwolą na obserwację zmian i procesów zachodzących na danym obszarze i umożliwią podejmowanie działań niezbędnych do osiągnięcia jego prawidłowego rozwoju. 7

PODSTAWOWE POJĘCIA Ewidencja gruntów i budynków to jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami. Modernizacja ewidencji to zespół działań technicznych, organizacyjnych i administracyjnych podejmowanych przez starostę w celu: utworzenia pełnego zakresu zbiorów danych ewidencyjnych poprzez uzupełnienie i modyfikację istniejących danych ewidencyjnych oraz poprawę funkcjonowania informatycznego systemu obsługującego bazę danych ewidencyjnych. Zbiorcze zestawienie gruntów (opracowane w ramach Zestawień zbiorczych danych objętych ewidencją gruntów i budynków) jest spisem danych o ogólnej powierzchni i wartości gruntów wchodzących w skład poszczególnych jednostek rejestrowych, z podziałem na użytki gruntowe, opracowane na podstawie wykazów gruntów, wg stanu na dzień 1 stycznia każdego roku, zachowujące formę i zakres treści tych wykazów. Struktura agrarna jest to ogół najszerzej pojętych warunków w jakich przebiega produkcja rolnicza i zbyt jej produktów. Struktura użytkowania gruntów udział powierzchni poszczególnych użytków gruntowych w ogólnej powierzchni gruntów na danym obszarze. Struktura użytków rolnych udział powierzchni poszczególnych użytków rolnych w ogólnej powierzchni tych użytków. Struktura władania gruntami udział poszczególnych form władania w ogólnej powierzchni gruntów. Użytek gruntowy część powierzchni ziemi użytkowany w sposób jednolity. Użytki rolne wszystkie tereny w obrębie gospodarstwa rolnego lub danego regionu wykorzystywane do produkcji roślinnej, ogrodniczej lub zwierzęcej. Grupy rejestrowe to odpowiednio posegregowane i zebrane według określonych zasad jednostki rejestrowe gruntów, budynków i lokali. Dla celów ewidencji gruntów i budynków, właścicieli nieruchomości i władających, dzieli się na 15 grup rejestrowych. 8

PODZIAŁ GRUP REJESTROWYCH I UŻYTKÓW GRUNTOWYCH Obecnie obowiązujący podział na użytki gruntowe i grupy rejestrowe został wprowadzony do ewidencji gruntów i budynków rozporządzeniem z dnia 29 marca 2001 r. Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2001 r. Nr 89, poz. 454). 1. Podział grup rejestrowych - właścicieli nieruchomości i władających (zwanych podmiotami ewidencyjnymi ): 1) grupa 1 - Skarb Państwa, jeżeli nie występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 2) grupa 2 - Skarb Państwa, jeżeli występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 3) grupa 3 - jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe osoby prawne, 4) grupa 4 - gminy i związki międzygminne, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 5) grupa 5 - gminy i związki międzygminne, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 6) grupa 6 - jednoosobowe spółki jednostek samorządu terytorialnego i inne osoby prawne, których organami założycielskimi są organy samorządu terytorialnego, 7) grupa 7 - osoby fizyczne, 8) grupa 8 - spółdzielnie, 9) grupa 9 - kościoły i związki wyznaniowe, 10) grupa 10 - wspólnoty gruntowe, 11) grupa 11 - powiaty i związki powiatów, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 12) grupa 12 - powiaty i związki powiatów, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 13) grupa 13 - województwa, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 14) grupa 14 - województwa, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 15) grupa 15 - spółki prawa handlowego i inne podmioty ewidencyjne nie wymienione w pkt 1-14. 9

2. Podział podmiotów ewidencyjnych - zastosowany na potrzeby niniejszego opracowania, który powstał z połączenia poszczególnych grup rejestrowych: 1) Skarb Państwa powstała z zsumowania gruntów grup rejestrowych nr: 1, 2 i 3, gruntów których właścicielem jest Skarb Państwa, niezależnie od sposobu ich władania, 2) Gminy powstała z zsumowania gruntów grup rejestrowych nr: 4, 5 i 6, gruntów których właścicielem są gminy, niezależnie od sposobu ich władania, 3) Osoby fizyczne odpowiadająca grupie rejestrowej nr 7, 4) Spółdzielnie odpowiadająca grupie rejestrowej nr 8, 5) Kościoły i związki wyznaniowe odpowiadająca grupie rejestrowej nr 9, 6) Wspólnoty gruntowe odpowiadająca grupie rejestrowej nr 10, 7) Powiaty powstała z zsumowania gruntów grup rejestrowych nr: 11 i 12, gruntów, których właścicielem są powiaty, niezależnie od sposobu ich władania, 8) Województwa powstała z zsumowania gruntów grup rejestrowych nr: 13 i 14, gruntów których właścicielem jest województwo, niezależnie od sposobu ich władania, 9) Spółki prawa handlowego i inne podmioty odpowiadająca grupie rejestrowej nr 15. 3. Podział użytków gruntowych - przyjęty w niniejszym opracowaniu, zgodny z rozporządzeniem MRRiB z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków: 1. Użytki rolne 1) Grunty orne Do gruntów ornych zalicza się grunty: a) poddane stałej uprawie mechanicznej mającej na celu produkcję ziemiopłodów rolniczych lub ogrodniczych, w tym grunty, na których urządzone zostały ogrody działkowe oraz szklarnie i inspekty, b) nadające się do uprawy, o której mowa pod lit. a), ale zajęte pod plantacje chmielu, wikliny, drzew (np. choinek) oraz szkółki drzew ozdobnych i krzewów, c) ugory, odłogi. 2) Sady Do sadów zalicza się grunty o powierzchni co najmniej 0,1000 ha zasadzone drzewami i krzewami owocowymi o zwartym nasadzeniu (minimum 600 drzew lub 2000 krzewów na 1 ha), szkółki drzew i krzewów owocowych oraz winnice. 10

3) Łąki trwałe Do łąk trwałych zalicza się grunty pokryte zwartą wieloletnią roślinnością, złożoną z licznych gatunków traw, roślin motylkowych i ziół, tworzących ruń łąkową, systematycznie koszoną, a w rejonach górskich - hale i połoniny z zasady koszone. 4) Pastwiska trwałe Do pastwisk trwałych zalicza się grunty pokryte podobną jak na łąkach roślinnością, z reguły wypasane, a w rejonach górskich - hale i połoniny, które z zasady nie są koszone, lecz wypasane. 5) Grunty rolne zabudowane Do gruntów rolnych zabudowanych zalicza się grunty zajęte pod budynki mieszkalne oraz inne budynki i urządzenia budowlane służące produkcji rolniczej, nie wyłączając produkcji rybnej, oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu (kotłownie, komórki, garaże, szopy, stodoły, wiaty, spichlerze, budynki inwentarskie, place składowe i manewrowe w obrębie zabudowy itp.), a także zajęte pod ogródki przydomowe w gospodarstwach rolnych. 6) Grunty pod stawami Do gruntów pod stawami zalicza się grunty pod zbiornikami wodnymi (z wyjątkiem jezior i zbiorników zaporowych z urządzeniami do regulacji poziomu wód), wyposażonymi w urządzenia hydrotechniczne, nadającymi się do chowu, hodowli i przetrzymywania ryb, obejmujące powierzchnię ogroblowaną wraz z systemem rowów oraz tereny przyległe do stawów i z nimi związane, a należące do obiektu stawowego. 7) Grunty pod rowami Do gruntów pod rowami zalicza się grunty zajęte pod otwarte rowy pełniące funkcje urządzeń melioracji wodnych dla gruntów wykorzystywanych do produkcji rolniczej. 2. Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 1) Lasy Do lasów zalicza się grunty określone jako las w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679, Nr 86, poz. 958 i Nr 120, poz. 1268). 2) Grunty zadrzewione i zakrzewione Gruntami zadrzewionymi i zakrzewionymi są grunty porośnięte roślinnością leśną, których pole powierzchni jest mniejsze od 0,1000 ha, a także: a) śródpolne skupiska drzew i krzewów niezaliczone do lasów, b) tereny torfowisk, pokrytych częściowo kępami krzewów i drzew karłowatych, c) grunty porośnięte wikliną w stanie naturalnym oraz krzewiastymi formami wierzb w dolinach rzek i obniżeniach terenu, d) przylegające do wód powierzchniowych grunty porośnięte drzewami lub krzewami, stanowiące biologiczną strefę ochronną cieków i zbiorników wodnych, 11

e) jary i wąwozy pokryte drzewami i krzewami w sposób naturalny lub sztuczny w celu zabezpieczenia przed erozją, niezaliczone do lasów, f) wysypiska kamieni i gruzowiska porośnięte drzewami i krzewami, g) zadrzewione i zakrzewione tereny nieczynnych cmentarzy, poza zwartymi kompleksami lasów, h) skupiska drzew i krzewów mające charakter parku, ale niewyposażone w urządzenia i budowle służące rekreacji i wypoczynkowi. 3. Grunty zabudowane i zurbanizowane 1) Tereny mieszkaniowe Do terenów mieszkaniowych zalicza się grunty, niewykorzystywane do produkcji rolniczej i leśnej, zajęte pod budynki mieszkalne, urządzenia funkcjonalnie związane z budynkami mieszkalnymi (podwórza, dojazdy, przejścia, przydomowe place gier i zabaw itp.), a także ogródki przydomowe. 2) Tereny przemysłowe Do terenów przemysłowych zalicza się grunty zajęte pod budynki i urządzenia służące produkcji przemysłowej, a także ujęcia wody, oczyszczalnie ścieków, stacje transformatorowe, czynne hałdy i wysypiska, urządzenia magazynowo-składowe, bazy transportowe i remontowe itp. 3) Inne tereny zabudowane Do innych terenów zabudowanych zalicza się grunty zajęte pod budynki i urządzenia związane z administracją, służbą zdrowia, handlem, kultem religijnym, rzemiosłem, usługami, nauką, oświatą, kulturą i sztuką, wypoczynkiem, łącznością itp., czynne cmentarze, grzebowiska zwierząt oraz inne grunty zabudowane, niewymienione w pkt 1 i 2. 4) Zurbanizowane tereny niezabudowane Do zurbanizowanych terenów niezabudowanych zalicza się grunty niezabudowane, przeznaczone w planach zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę, wyłączone z produkcji rolniczej i leśnej. 5) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe Do terenów rekreacyjno-wypoczynkowych zalicza się niezajęte pod budynki: a) tereny ośrodków wypoczynkowych, tereny zabaw dziecięcych, plaże, urządzone parki, skwery, zieleńce (poza pasami ulic), b) tereny o charakterze zabytkowym: ruiny zamków, grodziska, kurhany, pomniki przyrody itp., c) tereny sportowe: stadiony, boiska sportowe, skocznie narciarskie, tory saneczkowe, strzelnice sportowe, kąpieliska itp., d) tereny spełniające funkcje rozrywkowe: lunaparki, wesołe miasteczka itp., e) ogrody zoologiczne i botaniczne, f) tereny zieleni nieurządzonej niezaliczone do lasów oraz gruntów zadrzewionych i zakrzewionych. 12

6) Użytki kopalne Do użytków kopalnych zalicza się grunty zajęte przez czynne odkrywkowe kopalnie, w których odbywa się wydobycie kopalin. 7) Tereny komunikacyjne, w tym: a) Drogi Do użytku gruntowego o nazwie drogi zalicza się grunty w granicach pasów drogowych dróg publicznych i dróg wewnętrznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 71, poz. 838 i Nr 86, poz. 958). W szczególności do dróg zalicza się grunty zajęte pod: - drogi krajowe, - drogi wojewódzkie, - drogi powiatowe, - drogi gminne, - drogi w osiedlach mieszkaniowych, - drogi dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych oraz do obiektów użyteczności publicznej, - place postojowe i manewrowe przy dworcach kolejowych, autobusowych i lotniczych, portach morskich i rzecznych i innych oraz ogólnodostępne dojazdy do ramp wyładowczych i placów składowych. Grunty zajęte pod wewnętrzną komunikację gospodarstw rolnych, leśnych oraz poszczególnych nieruchomości nie są drogą w rozumieniu rozporządzenia. Grunty te wlicza się do przyległego do nich użytku gruntowego; b) Tereny kolejowe Do terenów kolejowych zalicza się grunty zajęte pod obiekty, budowle i inne urządzenia przeznaczone do wykonywania i obsługi ruchu kolejowego (torowiska kolejowe, stacje, rampy, magazyny, bocznice kolejowe itp.); c) Inne tereny komunikacyjne Do innych terenów komunikacyjnych zalicza się grunty zajęte pod: - porty lotnicze i inne budowle oraz urządzenia służące komunikacji lotniczej, - urządzenia portowe, przystanie, obiekty i budowle służące komunikacji wodnej, - naziemne obiekty, budowle i urządzenia górskich kolei linowych, - torowiska tramwajowe poza pasami ulic i dróg, a także obiekty i urządzenia związane z komunikacją miejską, - urządzone parkingi poza lasami państwowymi, dworce autobusowe, - wały ochronne wód przystosowane do ruchu kołowego. 13

4. Użytki ekologiczne Do użytków ekologicznych zalicza się prawnie chronione pozostałości ekosystemów, takich jak: naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce itp. Użytki ekologiczne określa się na podstawie rozporządzenia właściwego wojewody lub uchwały właściwej rady gminy, podjętych na podstawie przepisów o ochronie przyrody. 5. Nieużytki Do nieużytków zalicza się: 1) niezakwalifikowane do użytków ekologicznych: a) bagna (błota, topieliska, trzęsawiska, moczary, rojsty), b) piaski (piaski ruchome, plaże nieurządzone, piaski nadbrzeżne, wydmy), c) naturalne utwory fizjograficzne, takie jak: urwiska, strome stoki, uskoki, skały, rumowiska, 2) nieprzeznaczone do rekultywacji wyrobiska po wydobywaniu kopalin. 6. Grunty pod wodami 1) Grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi Gruntami pod morskimi wodami wewnętrznymi są grunty pokryte morskimi wodami wewnętrznymi, do których zalicza się: a) część Jeziora Nowowarpieńskiego i część Zalewu Szczecińskiego, wraz ze Świną i Dziwną oraz Zalewem Kamieńskim, znajdujące się na wschód od granicy państwowej między Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec, oraz rzekę Odrę pomiędzy Zalewem Szczecińskim a wodami portu Szczecin, b) część Zatoki Gdańskiej zamkniętą linią podstawową biegnącą od punktu o współrzędnych 54 37'36'' szerokości geograficznej północnej i 18 49'18'' długości geograficznej wschodniej (na Mierzei Helskiej) do punktu o współrzędnych 54 22'12'' szerokości geograficznej północnej i 19 21'00'' długości geograficznej wschodniej (na Mierzei Wiślanej), c) część Zalewu Wiślanego znajdującą się na południowy zachód od granicy państwowej między Rzeczpospolitą Polską a Federacją Rosyjską na tym Zalewie, d) wody portów określone od strony morza linią łączącą najdalej wysunięte w morze stałe urządzenia portowe, stanowiące integralną część systemu portowego. 2) Grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi Do gruntów pod wodami powierzchniowymi płynącymi zalicza się grunty pod wodami płynącymi w rzekach, potokach górskich, kanałach i innych ciekach, o przepływach stałych lub okresowych, oraz źródła, z których cieki biorą początek, a także grunty pod wodami znajdującymi się w jeziorach i zbiornikach sztucznych, z których cieki wypływają lub do których wpływają. 3) Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi 14

Do gruntów pod wodami powierzchniowymi stojącymi zalicza się grunty pod wodami w jeziorach i zbiornikach innych niż określone w pkt 1 i 2. 7. Tereny różne Do terenów różnych zalicza się wszystkie pozostałe grunty, których nie można zaliczyć do innych użytków, takie jak: 1) grunty przeznaczone do rekultywacji oraz niezagospodarowane grunty zrekultywowane, 2) wały ochronne nieprzystosowane do ruchu kołowego. Do terenów przeznaczonych do rekultywacji zalicza się zdegradowane lub zdewastowane grunty, takie jak: nieczynne hałdy, wysypiska, zapadliska, tereny po działalności przemysłowej i górniczej oraz po poligonach wojskowych, dla których właściwe organy zatwierdziły projekty rekultywacji. 15

16

ZESTAWIENIE POWIERZCHNI EWIDENCYJNYCH POWIATÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO (wg stanu na dzień 01.01.2009 r.) Powiat Symbol Powierzchnia ewidencyjna Symbol Powierzchnia ewidencyjna Miasta na prawach powiatu teryt. GUS [ha] teryt. GUS [ha] będziński 2401 36 416 m. Biesko-Biała 2461 12 438 bielski 2402 45 794 m. Bytom 2462 6 922 cieszyński 2403 72 973 m. Chorzów 2463 3 318 częstochowski 2404 152 162 m. Częstochowa 2464 15 971 gliwicki 2405 66 431 m. Dąbrowa Górnicza 2465 18 891 kłobucki 2406 88 870 m. Gliwice 2466 13 349 lubliniecki 2407 81 742 m. Jastrzębie Zdrój 2467 8 522 mikołowski 2408 23 355 m. Jaworzno 2468 15 237 myszkowski 2409 47 949 m. Katowice 2469 16 421 pszczyński 2410 47 114 m. Mysłowice 2470 6 596 raciborski 2411 54 149 m. Piekary Śląskie 2471 4 005 rybnicki 2412 22 551 m. Ruda Śląska 2472 7 757 tarnogórski 2413 64 292 m. Rybnik 2473 14 846 bieruńsko-lędziński 2414 15 779 m. Siemianowice Śląskie 2474 2 564 wodzisławski 2415 28 710 m. Sosnowiec 2475 9 167 zawierciański 2416 100 358 m. Świętochłowice 2476 1 330 żywiecki 2417 103 976 m. Tychy 2477 8 094 m. Zabrze 2478 8 004 m. Żory 2479 6 450 17

Rozdział II Struktura zmian własności gruntów 18

Udział poszczególnych Grup Rejestrowych w powierzchni województwa śląskiego na dzień 1 stycznia 2009r. Nr Grupy Nazwa Grupy Rejestrowej Pow [ha] Pow [ha] GR 1 Skarb Państwa, jeżeli nie występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 435 560 GR 2 Skarb Państwa, jeżeli występuje w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 36 383 473 704 GR 3 Jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe osoby prawne, 1 761 GR 4 Gminy i związki międzygminne, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 63 067 GR 5 Gminy i związki międzygminne, jeżeli występują 8 426 w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 72 287 GR 6 Jednoosobowe spółki jednostek samorządu terytorialnego i inne osoby prawne, których organami założycielskimi są organy samorządu 794 terytorialnego, GR 7 Osoby fizyczne, 638 594 638 594 GR 8 Spółdzielnie, 12 516 12 516 GR 9 Kościoły i związki wyznaniowe, 6 769 6 769 GR 10 Wspólnoty gruntowe, 9 274 9 274 GR 11 GR 12 GR 13 Powiaty i związki powiatów, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, Powiaty i związki powiatów, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, Województwa, jeżeli nie występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 2 573 11 1 342 GR 14 Województwa, jeżeli występują w zbiegu z użytkownikami wieczystymi, 452 GR 15 Spółki prawa handlowego i inne podmioty ewidencyjne nie wymienione w pkt 1-14. 2 584 1 794 14 981 14 981 19

Struktura własności gruntów Stan na dzień 1 stycznia 2002 r. Stan na dzień 1 stycznia 2009 r. Skarb Państwa 484466 ha 39,49% Gminy 62354 ha 5,08% Osoby fizyczne 625110 ha 50,95% Skarb Państwa 473704 ha 38,43% Gminy 72287 ha 5,87% Osoby fizyczne 638594 ha 51,81% Spółki prawa handlowego i inne podmioty 23172 ha 1,89% Województwa 466 ha 0,04% Powiaty 1371 ha 0,11% Wspólnoty gruntowe 8707 ha 0,71% Spółdzielnie 16259 ha 1,33% Kościoły i związki wyznaniowe 5029 ha 0,41% Spółki prawa handlowego i inne podmioty 14981 ha 1,22% Województwa 1794 ha 0,15% Powiaty 2584 ha 0,21% Kościoły i związki wyznaniowe 6769 ha 0,55% Wspólnoty gruntowe 9274 ha 0,75% Spółdzielnie 12516 ha 1,02% 20

Struktura zmian własności gruntów Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie 14 981 ha 1 794 ha 2 584 ha 9 274 ha 6 769 ha 12 516 ha 638 594 ha Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 72 287 ha 473 704 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 700000 21

Struktura zmian własności gruntów jednostek samorządu terytorialnego i Skarbu Państwa Województwa 1 794 ha Powiaty 2 584 ha 72 287 ha Gminy 473 704 ha Skarb Państwa stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 400000 450000 500000 22

Struktura zmian własności użytków rolnych Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 8 397 ha 186 ha 720 ha 1 533 ha 4 399 ha 11 403 ha 24 329 ha 71 893 ha 523 034 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 23

Struktura zmian własności gruntów ornych Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 5 955 ha 112 ha 546 ha 224 ha 3 367 ha 8 857 ha 15 992 ha 45 109 ha 382 670 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 400000 24

Struktura zmian własności sadów Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 180 ha 22 ha 4 ha 0 ha 78 ha 6 ha 130 ha 277 ha 8 031 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 25

Struktura zmian własności łąk trwałych Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 1 198 ha 6 ha 88 ha 352 ha 424 ha 1 308 ha 3 856 ha 13 224 ha 70 612 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 26

Struktura zmian własności pastwisk trwałych Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 707 ha 21 ha 59 ha 938 ha 377 ha 696 ha 3 239 ha 6 440 ha 40 825 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 45000 27

Struktura zmian własności gruntów rolnych zabudowanych Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 133 ha 7 ha 19 ha 7 ha 111 ha 233 ha 343 ha 674 ha 17 679 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 28

Struktura zmian własności gruntów pod stawami Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 184 ha 1 ha 2 ha 0 ha 35 ha 261 ha 203 ha 2 494 ha 4 239 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 29

Struktura zmian własności gruntów pod rowami Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 40 ha 17 ha 2 ha 12 ha 7 ha 42 ha 566 ha 723 ha 1 930 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 30

Struktura zmian własności gruntów zabudowanych i zurbanizowanych 4 743 ha Spółki prawa handlowego i inne podmioty 1 108 ha Województwa 1 723 ha Powiaty 77 Wspólnoty gruntowe 1 604 ha Kościoły i związki wyznaniowe 441 ha Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 38 017 ha 36 642 ha 54 685 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 31

Struktura zmian własności gruntów leśnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 1 180 ha 86 ha 115 ha 7 204 ha 522 ha 407 ha 6 139 ha 71 335 ha 321 399 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 32

Struktura zmian własności gruntów pod wodami Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 49 ha 60 ha 4 ha 29 ha 8 ha 118 ha 640 ha 1 262 ha 15 773 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 33

Struktura zmian własności użytków ekologicznych Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 12 ha 0 ha 0 ha 0 ha 0 ha 0 ha 14 ha 72 ha 325 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 50 100 150 200 250 300 350 400 34

Struktura zmian własności nieużytków Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 373 ha 4 ha 8 ha 416 ha 96 ha 126 ha 2 879 ha 5 254 ha 6 107 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 35

Struktura zmian własności terenów różnych Spółki prawa handlowego i inne podmioty Województwa Powiaty Wspólnoty gruntowe Kościoły i związki wyznaniowe Spółdzielnie Osoby fizyczne Gminy Skarb Państwa 227 ha 350 ha 14 ha 15 ha 140 ha 21 ha 300 ha 964 ha 3 522 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 36

Rozdział III Struktura zmian sposobów użytkowania gruntów 37

Struktura użytków gruntowych Stan na dzień 1 stycznia 2002 r. Stan na dzień 1 stycznia 2009 r. Użytki rolne 673634 ha 54,90% Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 397389 ha 32,39% Użytki rolne 645894 ha 52,41% Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 408387 ha 33,13% Tereny różne 8619 ha 0,70% Nieużytki 16219 ha 1,32% Użytki ekologiczne 200 ha 0,02% Grunty pod wodami 19617 ha 1,60% Grunty zabudowane i zurbanizowane 111259 ha 9,07% Tereny różne 5553 ha 0,45% Nieużytki 15263 ha 1,24% Użytki ekologiczne 423 ha 0,03% Grunty pod wodami 17943 ha 1,46% Grunty zabudowane i zurbanizowane 139040 ha 11,28% 38

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność Skarbu Państwa Tereny różne 3 522 ha 6 107 ha Nieużytki Użytki ekologiczne 325 ha 15 773 ha Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. Grunty pod wodami Grunty zabudowane i zurbanizowane Użytki rolne 54 685 ha 71 893 ha 321 399 ha 0 50000 100000 150000 200000 250000 300000 350000 39

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność województw Tereny różne 350 ha Nieużytki Użytki ekologiczne 4 ha 0 ha 60 ha Grunty pod wodami Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione Użytki rolne 86 ha 186 ha 1 108 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 200 400 600 800 1000 1200 40

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność powiatów Tereny różne Nieużytki Użytki ekologiczne Grunty pod wodami 14 ha 8 ha 0 ha 4 ha 1 723 ha Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione Użytki rolne 115 ha 720 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 41

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność gmin Tereny różne 964 ha 2 879 ha Nieużytki Użytki ekologiczne 72 ha 1 262 ha Grunty pod wodami 36 642 ha Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 6 139 ha 24 329 ha Użytki rolne stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 40000 42

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność osób fizycznych Tereny różne Nieużytki Użytki ekologiczne Grunty pod wodami Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione Użytki rolne 300 ha 5 254 ha 14 ha 640 ha 38 017 ha 71 335 ha 523 034 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 100000 200000 300000 400000 500000 600000 43

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność spółdzielni Tereny różne Nieużytki Użytki ekologiczne 21 ha 126 ha 0 ha 118 ha Grunty pod wodami Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione Użytki rolne 441 ha 407 ha 11 403 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 44

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność kościołów i związków wyznaniowych Tereny różne Nieużytki Użytki ekologiczne Grunty pod wodami Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione 140 ha 96 ha 0 ha 8 ha 522 ha 1 604 ha 4 399 ha Użytki rolne stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500 45

Struktura zmiany użytków gruntowych stanowiących własność wspólnot gruntowych Tereny różne Nieużytki Użytki ekologiczne 15 ha 0 ha 29 ha 416 ha Grunty pod wodami Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione Użytki rolne 77 ha 1 533 ha 7 204 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 46

Struktura zmian użytków gruntowych stanowiących własność spółek prawa handlowego i innych podmiotów Tereny różne Nieużytki Użytki ekologiczne Grunty pod wodami Grunty zabudowane i zurbanizowane Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione Użytki rolne 227 ha 373 ha 12 ha 49 ha 1 180 ha 4 743 ha 8 397 ha stan na 1 stycznia 2009 r. stan na 1 stycznia 2008 r. stan na 1 stycznia 2007 r. stan na 1 stycznia 2006 r. stan na 1 stycznia 2005 r. stan na 1 stycznia 2004 r. stan na 1 stycznia 2003 r. stan na 1 stycznia 2002 r. 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 47

Rozdział IV Dyslokacja grup własności gruntów w powiatach 48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

Rozdział V Dyslokacja grup własności gruntów w gminach 58

59

60

61

62

Rozdział VI Dyslokacja użytków gruntowych w gminach 63

64

65

66

67

68

69

70

Rozdział VII Dyslokacja użytków gruntowych w miastach 71

72

73

74

75

Rozdział VIII Stan ewidencji gruntów i budynków w województwie śląskim 76

Ogólne dane o województwie śląskim Wyszczególnienie Miasta Tereny wiejskie Ogółem Kod 24 Liczba jednostek ewidencyjnych 71 116 187 Liczba obrębów ewidencyjnych 1099 1087 2186 Liczba działek ewidencyjnych 1356670 1820255 3176925 Powierzchnia ewidencyjna w ha* 378843 853660 1232503 Powierzchnia geodezyjna w ha* 379017 854291 1233308 Szacunkowa liczba budynków 915431 675285 1590716 Szacunkowa liczba nieruchomości lokalowych 461064 46031 507095 Liczba gmin, którym starosta powierzył prowadzenie ewidencji gruntów i budynków 4 4 * Przyjęte powierzchnie na podstawie zestawień zbiorczy danych objętych ewidencją gruntów i budynków wg stanu na dzień 01.01.2009 r. 77

Ilości działek w odniesieniu do powierzchni powiatów 500000 450000 400000 350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 Powiat będziński Powiat bielski Powiat cieszyński Powiat częstochowski Powiat gliwicki Powiat kłobucki Powiat lubliniecki Powiat mikołowski Powiat myszkowski Powiat pszczyński Powiat raciborski Powiat rybnicki Powiat tarnogórski Powiat bieruńsko-lędziński Powiat wodzisławski Powiat zawierciański Powiat żywiecki Powierzchnia ewidencyjna [ha] stan na 31.12.2008 r. Ilość działek 78

Ilość działek w odniesieniu do powierzchni miast 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 Bielsko-Biała Bytom Chorzów Częstochowa Dąbrowa Górnicza Gliwice Jastrzębie-Zdrój Jaworzno Katowice Mysłowice Piekary Śląskie Ruda Śląska Rybnik Siemianowice Śląskie Sosnowiec Świętochłowice Tychy Zabrze Żory Powierzchnia ewidencyjna [ha] stan na 31.12.2008 r. Ilość działek 79

Stan modernizacji ewidencji gruntów i budynków w miastach województwa śląskiego w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych na dzień 1 stycznia 2009 r. na podstawie zestawień zbiorczych danych objętych ewidencją gruntów i budynków Wykaz miast w których zakończono modernizację ewidencji gruntów i budynków w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych Wykaz miast w których nie zakończono modernizację ewidencji w zakresie budynków i nieruchomości lokalowych Symbol teryt. GUS Miasto Symbol teryt. GUS Miasto Symbol teryt. GUS Miasto Symbol teryt. GUS Miasto 24 01 01 1 Będzin 24 06 01 4 Kłobuck 24 16 06 4 Ogrodzieniec 24 08 03 1 Orzesze 24 01 02 1 Czeladź 24 06 02 4 Krzepice 24 16 07 4 Pilica 24 11 01 1 Racibórz 24 01 03 1 Wojkowice 24 07 01 1 Lubliniec 24 16 08 4 Szczekociny 24 13 01 1 Kalety 24 01 07 4 Siewierz 24 07 08 4 Woźniki 24 17 01 1 Żywiec 24 13 02 1 Miasteczko Śląskie 24 01 08 1 Sławków 24 08 01 1 Łaziska Górne 24 62 01 1 Bytom 24 13 03 1 Radzionków 24 02 01 1 Szczyrk 24 08 02 1 Mikołów 24 63 01 1 Chorzów 24 13 04 1 Tarnowskie Góry 24 02 04 4 Czechowice-Dziedzice 24 09 01 1 Myszków 24 64 01 1 Częstochowa 24 15 01 1 Pszów 24 02 09 4 Wilamowice 24 09 02 4 Koziegłowy 24 66 01 1 Gliwice 24 15 02 1 Radlin 24 03 01 1 Cieszyn 24 09 05 4 Żarki 24 67 01 1 Jastrzębie-Zdrój 24 15 03 1 Rydułtowy 24 03 02 1 Ustroń 24 10 05 4 Pszczyna 24 68 01 1 Jaworzno 24 15 04 1 Wodzisław Śląski 24 03 03 1 Wisła 24 11 03 4 Krzanowice 24 70 01 1 Mysłowice 24 61 01 1 Bielsko-Biała 24 03 10 4 Skoczów 24 11 05 4 Kuźnia Raciborska 24 71 01 1 Piekary Śląskie 24 65 01 1 Dąbrowa Górnicza 24 03 11 4 Strumień 24 12 01 4 Czerwionka-Leszczyny 24 72 01 1 Ruda Śląska 24 69 01 1 Katowice 24 04 01 4 Blachownia 24 14 01 1 Bieruń 24 74 01 1 Siemianowice Śląskie 24 73 01 1 Rybnik 24 04 06 4 Koniecpol 24 14 02 1 Imielin 24 76 01 1 Świętochłowice 24 75 01 1 Sosnowiec 24 05 01 1 Knurów 24 14 03 1 Lędziny 24 77 01 1 Tychy 24 78 01 1 Zabrze 24 05 02 1 Pyskowice 24 16 01 1 Poręba 24 79 01 1 Żory 24 05 06 4 Sośnicowice 24 16 02 1 Zawiercie 24 05 07 4 Toszek 24 16 05 4 Łazy 80

81

82

83

84

85

Rozdział IX Opracowania w zakresie prac urządzeniowo-rolnych w województwie śląskim na przestrzeni lat 2001 2009 86

Na przestrzeni lat 2001-2009 realizując zadania Marszałka Województwa, zgodnie z ustawą z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r. Nr 240 poz. 2027 z późn. zm.) wykonano: 1. Bazę informatyczną będącą podstawą analiz zmian w strukturze agrarnej i monitorowania zmian w sposobie użytkowania gruntów oraz ich bonitacji dla 11 obiektów z terenu powiatów: będzińskiego, cieszyńskiego, częstochowskiego i żywieckiego, realizowane na przestrzeni lat 2001-2004. 2. Programy prac urządzeniowo-rolnych dla 9 obiektów z terenu powiatów: cieszyńskiego, częstochowskiego, kłobuckiego i wodzisławskiego, realizowane na przestrzeni lat 2005-2009 (w tym 4 opracowania w trakcie prac realizacyjnych, których termin zakończenia przypada na koniec 2009 roku). 3. Założenia do projektu scalenia oraz studium środowiskowego wraz z oceną wpływu projektu na środowisko dla 19 obiektów z terenu powiatów: częstochowskiego, raciborskiego i zawierciańskiego, realizowane na przestrzeni lat 2005-2008. Wykonane opracowania dostarczą informację w zakresie zachodzących zmian strukturalnych jak również niezbędnych działań mających na uwadze zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Głównym celem realizacji niniejszych prac jest przygotowanie dokumentacji pozwalającej wykorzystać środki unijne w ramach realizowanych programów pomocowych takich jak Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006 oraz Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 w zakresie urządzania terenów rolnych. Zaplanowane zabiegi (techniczno-organizacyjne) uwzględniają uwarunkowania przyrodnicze, ekonomiczne, prawne i społeczne i maja na celu dostosowanie struktury przestrzennej obszarów wiejskich do potrzeb organizacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej Widocznymi korzyściami opracowania założeń jest wykonanie przez Częstochowskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych scaleń gruntów w ramach Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006 na obiektach: Dąbek, Skrzydlów oraz Lgota Mała-Teklinów. Wykonane prace scaleniowe wraz zagospodarowaniem poscaleniowym przełożyły się na konkretne efekty ekonomiczne i przestrzenne mającymi wpływ na poprawę warunków pracy i życia ludzi. 87

88

Opracowania urządzeniowo-rolne w województwie śląskim Tereny wiejskie w województwie śląskim nie objęte pracami urządzeniowo-rolnymi 666655 ha 78% Założenia do projetu scalenia oraz Studium środowiskowego wraz z oceną wpływu projektu na środowisko 14673 ha 2% Program prac urządzeniowo-rolnych 92930 ha 11% Opracowanie bazy informatycznej będącej podstawą analiz zmian w strukturze agrarnej i monitorowania zmian w sposobie użytkowania gruntów oraz ich bonitacji 80033 ha 9% 89