Rola laparoskopowa adrenalektomii w leczeniu pacjentów z neuroblastomadoświadczenia trzech ośrodków. Marcin Łosin 1, Wojciech Korlacki 2, Przemysław Mańkowski 3, Maciej Murawski 1, Andrzej Grabowski 2, Andrzej Gołębiewski 1, Patrycja Sosnowska 3, Joanna Stefanowicz 4, Ewa Bień 4, Elżbieta Drożyńska 4, Ewa Iżycka-Swieszewska 5, Piotr Czauderna 1 1.Klinika Chirurgii i Urologii Dzieci i Młodzieży, Gdański Uniwersytet Medyczny 2. Klinika Chirurgii i Traumatologii, Śląski Uniwersytet Medyczny 3. Katedra i Klinika Chirurgii, Traumatologii i Urologii Dziecięcej Poznańskiej Akademii Medycznej 4. Klinika Pediatrii, Hematologii, Onkologii i Endokrynologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. 5. Zakład Patomorfologii, Szpital Copernicus, Gdańsk
Od 1992 roku laparoskopowa adrenalektomia (LA) stopniowo stała się metodą z wyboru w leczeniu łagodnych zmian nadnercza Rola LA w leczeniu zmian złośliwych nadnerczy zyskuje obecnie na znaczeniu Większość dostępnych publikacji opisuje leczenie w populacji osób dorosłych Rola LA w leczeniu neuroblastoma u dzieci wciąż pozostaje niejasna
Badanie miało charakter retrospektywny Materiał nadesłano z trzech ośrodków chirurgii dziecięcej Do analizy włączono 17 dzieci ( 4 dziewczynki, 13 chłopców) Wiek w chwili zabiegu operacyjnego wahał się od 1 miesiąca do 8 lat (średnio wyniósł 28 miesięcy) 15 jednostronnych zmian ( 7: strona lewa i 8: strona prawa) i 2 obustronne LA wykonano w latach 2001-2013
neuroblastoma I st.- 5 przypadków II st.- 1 przypadek III st.- 1 przypadek IV st.- 10 przypadków U 5 dzieci w I stopniu zaawansowania leczenie chirurgiczne było jedynym postepowaniem. Wszyscy pacjenci począwszy od stopnia II zaawansowania choroby otrzymali CHT. W 3 przypadkach stosowano RTX. W jednym przypadku zastosowano przeszczep szpiku.
We wszystkich przypadkach zastosowano dostęp przezotrzewnowy U jednego pacjenta zastosowano jednoportową technikę Pierwszy trokar optyczny zakładano w pępku Odma otrzewnowa CO 2 10 mmhg - 12 mmhg Dodatkowo założono kolejno od 2 do 5 trokarów
Typowa lokalizacja portów laparoskopowych w chwili wprowadzania metody LA- lewostronna LA- prawostronna
Do wydzielenia nadnerczy używano mono- lub bipolarnego haczyka, Ligasure bądź noża harmonicznego. Guzy usunięto w 11 przypadkach przez poszerzone miejsca wprowadzenia portów, w 3 przypadkach przez dodatkowe cięcie w powłokach. W trzech przypadkach zaistniała konieczność konwersji zabiegu do metody otwartej: - w jednym przypadku wystąpiły problemy z poziomem CO 2 w surowicy - w jednym przypadku doszło do uszkodzenia żyły nerkowej i masywnego krwawienia - w jednym przypadku ze względu na rozległy naciek nowotoworowy na przeponę oraz żyłę główną dolną Średni czas operacyjny wyniósł około 3h (1,5-4,5h- w przypadku zmiany obustronnej)
W bezpośrednim okresie pooperacyjnym nie obserwowano u dzieci istotnych powikłań. W dalszej obserwacji wystąpił jednostronny zanik nerki po stronie operowanej zmiany nadnercza (bez uszkodzenia śródoperacyjnego naczyń). Średni czas pobytu w oddziale wyniósł 4,5 dnia ( od 1 do 14 dni ). 12 pacjentów żyje i pozostają w fazie remisji. 2 kontynuuje leczenie chemiczne. 3 dzieci zmarła z powodu progresji choroby (były to dzieci w IV st. zaawansowania). Wszystkie zgony miały miejsce przed 2003 rokiem. Czas obserwacji wynosi od 1 roku do 13 lat.
Laparoskopowa adrenalektomia jest bezpiecznym i powtarzalnym zabiegiem. Daje bardzo dobry wgląd w operowane pole i może być z powodzeniem zastosowana nawet w przypadkach guzów złośliwych u dzieci. Jej rola w leczeniu dzieci w niskich stanach zaawansowania neuroblastomy wydaje się być niepodważalna. Otwartym pozostaje natomiast pytanie o miejsce laparoskopii w zaawansowanych zmianach. Do pełnej oceny potrzebna jest znacznie większa grupa pacjentów.